Morgunblaðið - 07.02.1988, Blaðsíða 36

Morgunblaðið - 07.02.1988, Blaðsíða 36
36 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. FEBRÚAR 1988 Fjarskipti eru hluti af okkar daglega lífi, varla líður sá dagur að við fáum ekki boð eða upplýsingar með fjarskiptum. Við heyrum í útvarpi, horfum á sjónvarp eða tölum við kunningja í öðrum löndum í gegnum gervihnött. Stórstíg þróun fjarskiptanna er tiltölulega nýlegt fyrirbrigði á vegferð mannkynsins. Margir eiga hlut að þessari fjarskiptabyltingu en hlutur loftskeytamanna er ekki lítill. Fyrsta febrúar 1918 hélt Landssíminn fyrsta loftskeytanámskeiðið. Það er því vel við hæfi að Félag ísienskra loftskeytamanna skuli nú um þessar mundir gefa út loftskeytamannatal og fyrra bindi af riti um sögu fjarskipta sem Ólafur K. Björnsson hefur tekið saman. I endanlegri útgáfu er titill ritsins Loftskeytamenn og fjarskiptin. Ekki seinna vænna að hefjast handa. Ólafur K. Bjömsson, loftskeyta- maður og yfirsímritari hjá Reykjavíkurradíói, fylgir ritinu úr hlaði með formála, þar sem fram kemur að ritun verksins á sér nokk- um aðdraganda. Félag íslenskra loftskeytamanna fól stjóm félags- ins, á aðalfundi 1979, að hefja vinnu að undirbúningi Loftskeytamanna- tals. Á næstu ámm var unnið við að afla upplýsinga um íslenska loft- skeytamenn, lífs og Iiðna. Að mati Ólafs var ekki seinna vænna að Morgunblaðið/Ámi Sæborg Ólafur K. Björnsson hefur safnað upplýsingum um loftskeytamenn og fjarskipti. hefjast handa, því að í nokkram tilvikum vora engir ættingar fínnanlegir, „vora ýmist hallir úr heimi eða fluttir úr landi“. Að lokuin tókst að afla upplýsinga um sex hundrað og sextíu loftskeytamenn. Þar að auki er kunnugt um fjórtán loftskeytamenn sem ekki lánaðist að fínna upplýsingar um eða þeir sáu ekki ástæðu til að vera með í talinu. Þegar farið var að ræða um út- gáfu Loftskeytamannatalsins kom upp sú hugmynd, að rétt væri að láta fylgja með ágrip af sögu fjar- skiptanna og Félags íslenskra loftskeytamanna. Þótti ljóst að nú færi hver að verða síðastur að gera gangskör að því að safna marg- háttuðum fróðleik og halda honum til haga. Var Ólafur K. Bjömsson valinn til að rita verkið og fékk hann ekki undan því skorist. Á síðastliðnu sumri var Torfí Jónsson fyrrverandi lögreglumaður einnig fenginn til starfa við Loftskeyta- mannatalið. Á eftir formála kemur listi yfír alla stjómarmenn í Félagi íslenskra loftskeytamanna frá stofnun fé- lagsins 1923 fram til 1987. Einnig er heiðursfélaga getið. Loftskeytamannatalið sjálft er 261 blaðsíða. Sem fyrr var sagt er þar greint frá 660 einstaklingum. Sagt er frá fæðingar- og dánar- dægri og fæðingarstað. Rakinn er menntunar- og starfsferill viðkom- andi og getið er bama og maka og greint frá fæðingar- og dánardægri þeirra. Þama eru einnig upplýsing- ar um foreldra loftskeytamann- anna, fæðingar- og dánardægur þeirra og ennfremur upprana. Láta boðin berast Þessu næst tekur við fyrri hlutinn af riti Ólafs K. Bjömssonar, Fjar- skiptin. Að heimildaskrá meðtalinni er það 212 blaðsíður. Þar er saga fjarskiptanna rakin frá tilraunum á sautjándu öld með boðmerkjasend- ingar, nokkurs konar „sjónritsíma" og sagan síðan rakin allt fram til ársloka 1924. í þessu fyrsta bindi er víða kom- ið við. Sagt er frá Samuel F.B. Morse og kerfí hans. Þar er einnig greint frá Alfred Vail, samstarfs- Fyrstu loftskeytastöðvarnar um borð í íslenskum skipum voru svokallaðar neistastöðvar. Úr bók Ólafs K. Björnssonar Fiarskiptin Úr kafla XXIV Þann 17. júní 1918 var loft- skeytastöðin, Reykjavík Radíó, opnuð til almenningsnota. Með opnun loftskeytastöðvarinn- ar rættist gamall og langþráður draumur margra íslendinga. Þessi’ stórviðburður markaði tímamót í sögu landsins, síðast en ekki síst í sögu íslenskra siglingamála. Með tilkomu stöðvarinnar var rofín sú öræfaþögn, sem ríkt hafði frá upphafi vega yfír hafínu um- hverfís landið okkar, — baráttu- svæði íslenskrar sjómannastéttar. Því munu sjómennirnir öðram fremur minnast þessa viðburðar með þakklátum hug. Stöðin hefur allt frá íyrsta degi reynst þeim ómetanlegur öryggishlekkur og bjargvættur í baráttu við óblíð nátt- úraöfl, á hafsvæðinu kringum landið. Þó svo að loftskeytastöðin í Reykjavík hafí í upphafí verið hugs- uð sem varaskeifa fyrir sæsímann, átti skipaþjónustan eftir að verða hennar aðalhlutverk. Auðvitað ann- aðist stöðin skeytasendingar í sæsímaslitum þegar þess þurfti og leysti það vel af hendi. Fyrst í stað var stöðin aðeins opin hluta úr sólarhringnum, enda var Friðbjörn þá eini starfsmaður hennar. Þegar kom að því að opna stöð- ina hafði íslandi ekki verið úthlutað kallmerki. Danir höfðu 0, var það fengið að láni hjá þeim, og hét þá Reykjavíkurstöðin OXR á loft- skeytamáli. Næsta ár fékk ísland úthlutað TF og hefur stöðin síðan heitið TFA. ÚrkaflaXXV Eins og að framan greinir, þá höfðu 4 loftskeytamenn lokið prófi, þegar hér er komið sögu. Þeir Vil- hjálmur Finsen 1907, og skipstjór- amir tveir, Sigurður Pétursson á Gullfossi 1914 og Júlíus Júlínusson á Goðafossi 1915, síðan Friðbjörn Aðalsteinsson loftskeytastöðvar- stjóri 1916. Árið 1917 lauk Garðar Guð- mundsson prófí frá loftskeytaskól- anum í Kaupmannahöfn og fór þá loftskeytamaður á Gullfoss. Hann varð fyrsti formaður Félags íslenskra loftskeytamanna árið 1923. Ottó B. Arnar símritari tók loft- skeytapróf á þessum fyrstu áram, en ekki er vitað hvenær það var. Hann mun hafa verið mikið til sjálf- menntaður í faginu. Líklegt er talið að hann hafí lært rafmagnsfræði hjá Paul Smith símaverkfræðingi. Ottó ritaði kennslubók í rafmagns- fræði fyrir loftskeytamenn og hann var stundakennari á loftskeytanám- skeiðunum, sem haldin vora 1918 og 1919. Þá hélt hann uppi loft- skeytaskóla (þó ekki að staðaldri) um árabil og víst að mestu eða öllu leyti án styrks, aðeins af persónu- legum áhuga. Hann á miklar þakkir skildar fyrir þann þátt, sem hann hefur ofið í menningarbaráttu þjóð- arinnar með starfí sínu sem braut- ryðjandi á þessu sviði. Stofnun loftskeytastöðvarinnar í Reykjavík markaði tímamót í tvenn- um skilningi. Í fyrsta lagi er þá fyrst tímabært fyrir íslenska út- gerðarmenn að láta búa skipin loftskeytatækjum. í öðra lagi er lagður grandvöllur til myndunar sjálfstæðrar loftskeytamannastétt- ar hér á landi. Þar sem fyrirsjáanlegt var að farið yrði að setja loftskeytatæki um borð í skip, hafði komið til orða að reisa loftskeytastöðvar á af-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.