Morgunblaðið - 17.03.1988, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. MARZ 1988
Minning:
Guðríður Kristins-
dóttirfrá Ráðagerði
Rétt utan þéttbýlisins, vestast á
Seltjamamesi, stendur Ráðagerði.
Þar ymur aldan, þar gnauðar vind-
ur. Þar er líka stundum logn. Kvöld-
in og morgnamir em fagrir, útsýni
enn óhindrað til þriggja átta. Úr
einni áttinni hefur þéttbýlið oltið
yfir grasbýlin vamarlaus, knúið af
efnahagslögmálum, framförum,
skipulagi, lóðargjöldum, sköttum,
reglum af öllu tagi, fjöldahagsmun-
um. Býlunum hlífði ekkert nema
þijóska, gamlar venjur, íhaldssemi
og tryggð. Flóttinn er löngu hafinn,
endir óumflýjanlegur. Eftir að Vík
byggðist við upphaf íslandssögunn-
ar hófst vegur Ness. Þar kom að
§öldi hjáleiga vom stofnaðar úr
landi höfuðbólsins og urðu síðan
sjálfstæð býli, sum stór, styrkt af
sjávarsókn, önnur smærri, eins og
gengur.
Mönnum er ráðgáta hvað nafn
Ráðagerðis þýðir. Nafnið er ekki
þekkt sem bæjamafn á eldri tíð
nema hvað fjögur býli hétu það, öll
í Gullbringu- og Kjósarsýslu. Bjöm
M. Olsen taldi nafnið dregið af ráða,
sem þýðir göltur. Ólafur Lámsson
varpar því fram að nafnið geti ver-
ið stytting úr mannsnafni eða dreg-
ið af ráðagerð til háðungar eins og
nöfnin Bráðræði og Látalæti. Þótt
býlin á Seltjamamesi væm ekki í
upphafi byggð af efnum var þar
sómafólk og fjöldi af þeim kominn.
Sumir komust þar í bærileg efni
fyrir atorku sakir, búhygginda og
sjávarsóknar. Framnesið hafði góð
áhrif á Reykjavík. Það skeið sem
sjósókn stóð með mestum blóma á
Framnesinu bjuggu þar margir.
Síðar tók blómlegur landbúnaður
við. Brátt sóttu íbúar höfuðborgar-
innar þangað til búsetu og þróunin
varð svo sem alkunna er. Með vexti
höfuðstaðarins varð þýðing þess
hlutfallslega minni.
Guðríður Kristinsdóttir sem við
nú kveðjum var útvörður gamla
tímans á Seltjamamesi, einn síðasti
fulltrúi fomra hátta þar og í Eng-
ey. Hún lét ekki mikið yfír sér eða
safnaði metorðum. Eigi að síður á
hún stóran vinahóp og frændgarð
sem sakna nú vinar í stað.
Guðríður Kristinsdóttir fæddist í
Reykjavík 24. október 1906 og var
því 81 árs að aldri er hún hvarf
að heiman 26. janúar sl. Hún var
kvik á fæti og lét ekki dag líða svo
hún gengi ekki um nágrennið,
granda og sjávarkamba. Síðustu
mánuði var minni hennar nokkuð
tekið að förlast. Fjör, glettni og
lífsgleði ásamt skapfestu voru ein-
kenni hennar.
Faðir Guðríðar var Kristinn
Brynjólfsson, fæddur og alinn upp
í Engey, sonur Brynjólfs Bjamason-
ar bónda og skipasmiðs þar og
Þórunnar Jónsdóttur. Þómnn fædd-
ist í Skildinganesi en var alin upp
hjá Guðrúnu Pétursdóttur og
Kristni Magnússyni í Engey. Þá var
mikið umleikis í Engey og blómi
þar í öllum búskaparháttum. Meg-
inbýlin í Engey vom tvö, 6 hjáleig-
ur og íbúar á fimmta tuginn. Brynj-
ólfur var frá Kjaransstöðum í
Innra-Akraneshreppi og keypti */3
Engeyjar af Jakobínu, ekkju Gríms
.Thomsens, sem átt hafði. Hóf hann
síðan búskap, ásamt útgerð og
skipasmíð sem hann lærði af
Kristni, þeim landskunna smið, og
kvæntist uppeldisdótturinni. Bömin
urðu 11 talsins. Veldi Engeyjar-
manna var reist á útgerðar og skip-
asmíðakunnáttu þeirra sem fræg
var. í senn var frændsemi milli
bæjanna og þau fjölskyldutengsl
sem áður gat.
Vom þessar tvær Engeyjarfjöl-
skyldur upp frá því nátengdar.
Brynjólfur bjó þar til 87 ára aldurs
er hann dó 1933. Hann reisti það
hús sem eytt var fyrir fáeinum ámm
og sem hafði þá verið lengi í eyði,
þögult vitni merkrar sögu. Nú er
Engey ekki stekkur.
Kristinn lét lítt yfir skipasmíða-
kunnáttu sinni og var snemma sett-
ur til róðra. Mikill samgangur var
milli Engeyjarmanna og Framnes-
inga og höfðu þeir skip sín í Leir-
unni á vetrarvertíð. Ekki síst knýtt-
ust þar traust bönd milli Engeyjar-
manna og Framnesinga. Síðar fór
Kristinn í Sjómannaskólann og
gerðist skipstjóri á kúttemm og
síðar togumm Elísar Stefánssonar,
íslendingi og Ethel. Eftir það fór
hann í land.
Tengsl og frændsemi Engeyinga
og Framnesinga leiddu til þess að
Kristinn frá Engey kynnt'St ungur
og gekk síðar að eiga Önnu Guð-
mundsdóttur frá Nesi, næstelstu
dótturina í hópi 9 bama þeirra
Guðmundar Einarssonar útvegs-
bónda og Kristínar Ólafsdóttur.
Anna var vel mennt og mikil atgerv-
iskona, listhneigð og lék allt í hönd-
um hennar, jafnt skytta og pent-
skúfur. Var jafnræði með þeim
drengskaparhjónum. Þau bjuggu
lengi á Frakkastíg 6. Á þeim ámm
þótti langt frá Nesi inn í bæ og
samgöngur gátu verið stopular við
eyna. Því varð heimili þeirra Önnu
og Kristins miðstöð þeirra sem í
bæinn þurftu. Hjá þeim bjuggu
systkini og frændfólk við nám og
störf. Anna hóf þátttöku í félags-
málum meðan hún bjó í Reykjavík.
Þegar Kristinn fór í land um
1920 festu þau Anna kaup á Ráða-
gerði af Sigurði Þórólfssyni skóla-
stjóra á Hvítárbakka. Timburhúsið,
sem enn stendur, hafði verið byggt
á öldinni sem leið af Þórði Jónssyni
útvegsbónda þar og hafnsögu-
manni. Húsið er nú farið að láta á
sjá og útihús illa farin eftir að bú-
skapur lagðist af. Þama bjuggu þau
Kristinn og Anna góðu búi lengi í
nánum tengslum við Kristínu, móð-
ur hennar á Nesi, og systkinin frá
Nesi, en fimm bjuggu meira eða
minna á Nesinu.
óvænt og sláandi þegar einhver
svona nákominn manni, eins og afí
var, er skyndilega á braut yfir
móðuna miklu. En svona er gangur
lífsins.
Ég minnist þess hversu mikið
tilhlökkunarefni það ætíð var að
fara í sveitina til ömmu og afa í
Stóra-Laugardal. Það var nefnilega
svolítið „öðruvísi" að vera hjá þeim.
Þau voru alltaf svo nægjusöm og
góð við hvort annað, afí svolítið
sérvitur eins og svo margir gamlir
menn og amma alltaf svo indæl við
hann.
Því miður fækkaði komunum í
sveitina stöðugt eftir því sem árin
liðu. Engu að síður er svo auðvelt
að sjá hann afa fyrir sér, þar sem
hann stóð oft langtímum saman í
makindum við gluggann með kíki
í hönd, til að fylgjast með því hvort
til mannaferða sæist neðan af vegi.
Einnig eru mér minnisstæðar mót-
tökumar í sveitinni. Alltaf stóðu
þau hjónin bæði tvö úti á hlaði með
útrétta arma, þegar okkur bar að
garði.
í Qöldamörg ár gegndi Guðlaug-
ur afí starfí meðhjálpara í Stóra-
Laugardalskirkju, sem jafnframt er
staðsett á túninu hans. Það má með
sanni segja að afí hafi verið dyggur
þjónn kirkjunnar. Alltaf var hann
að skjótast þangað til að dytta að
ýmsu smávægilegu, enda var ævin-
lega allt svo skínandi hreint og
snyrtilegt f kirkjunni hans afa.
Ég vil þakka afa fyrir þær nota-
legu stundir sem við höfum átt sam-
an. Elsku amma, Guð styrki þig og
varðveiti á þessari erfiðu stundu.
Ég veit að afi verður alltaf á meðal
okkar, því minningin lifír.
Þú Jesús ert lífið sem dauðann fær deytt
lát dauðann úr sálunum víkja
en lífið sem eilífan unað fær veitt
með almættiskrafti þar ríkja."
Alma Jóhanna Árnadóttir
Þau Anna og Kristinn unnu sam-
an af eindrægni og góðvild að bú-
skapnum. Bæði tóku þau mikinn
þátt í sveitarstjómarmálum á Nes-
inu. Hún var um skeið formaður
skólanefndar og hann í hrepps-
nefnd. Þeir dagar voru óteljandi
•þegar Kristinn sást þramma við
stokk inn í Mýrarhúsaskóla, til Sig-
urðar í skójanum, skóla- og hrepp-
stjóra, til að sinna þeim margvís-
legu störfum sem þeir tóku á sínar
herðar. Mikið orð fór af Önnu og
forystustörfum hennar og eindæma
að kona héldi ræður á mannfund-
um. Það hefur nú heldur en ekki
breyst.
Ánna dó eftir langa vanheilsu
árið 1941 en hún hafði ung fallið
af hestbaki. Kristinn dó 20 árum
síðar.
Þeim varð tveggja dætra auðið,
Guðríðar sem hér er minnst, og
Kristínar, fæddrar 1911 sem dó á
Sölleröd-berklahælinu í Danmörku
árið 1936, fögur stúlka, harmdauði
er hana þekktu.
Guðríður Kristinsdóttir lifði ekki
viðburðaríka ævi samkvæmt þeim
kvarða sem okkur hættir til að
mæla við. Eftir að hafa lokið námi
í Kvennaskólanum fór hún til Dan-
merkur á húsmæðraskólann í Sorö.
Síðan helgaði hún heimilinu í Ráða-
gerði alla krafta sína. Hún giftist
ekki, starfaði að búskapnum og sá
um foreldra sína af ást og um-
hyggju. Þegar um hægðist tók hún
að sinna öðrum hjálparþurfi, heim-
sótti þá á sjúkrahúsum og hvar sem
hennar var þörf. Hún stundaði
hannyrðir í frístundum sínum, hekl-
Guðlaugur G. Guð-
mundsson - Minning
Fæddur 29. janúar 1900
Dáinn 28. febrúar 1988
Mig langar til að minnast míns
elskulega afa í fáeinum orðum.
Guðlaugur afi fæddist þann 29.
janúar árið 1900. Hann var því
rúmlega 88 ára þegar hann var
kallaður á burt, þann 28. febrúar.
Afi eignaðist átta böm með Há-
koníu, eftirlifandi eiginkonu sinni,
og em sjö þeirra uppkomin.
Við verðum að reyna að hugga
okkur við þá staðreynd að 88 ár í
lífi einstaklings verður að kallast
dágóður tími. Samt sem áður er
það lítil huggun. Það er alltaf jafn
VANTAR ÞIG
DÝNU?
Mýkir, loftræsir og vermir rúmið. Staðlaöar
stærðirogeftirmáli.
Verð frá kr. 2.509.-
I stöðluðum stærðum og eftir máli.
Verðdæmi: Stærð 75x200x12 kr. 6.750.- *
*
í mörgum gæðaflokkum og öllum stærðum.
Staðlaðar stærðir til afgreiðslu samdægurs.
Verðdæmi: Stærð 75x200x12
kr. 4.200.- m/veri
í stöðluöum stærðum og eftir máli.
VerAfrá kr. 8.100.-
PÉTUR SNÆLAND HF
SKEIFUNNI8
S: 685588