Morgunblaðið - 22.09.1988, Blaðsíða 1

88 SÍÐUR B/C
216. tbl. 76. árg.
FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1988
Prentsmiðja Morgnnblaðsins

Viðbrögð við ræðunni í Brugge:
Thatcher líkist
breskum de Gaulle
— segja dagblöð á megmlandi Evrópu
Bmssel^ Lúxeraborg. Reuter.
VIÐBROGÐ hafa verið með ýmsum hætti við ræðu þeirri, sem Margr-
ét Thatcher, forsætisráðherra Bretlands, flutti í belgisku borginni
Brugge á þriðjudag. í ræðunni vísaði Thatcher harkalega á bug hug-
myndum um síaukið vald framkvæmdastjórnar Evrópubandalagsins,
EB, og sagði markmið bandalagsins ekki eiga að vera að steypa alla
Evrópumenn í sama mót. I gær ítrekaði hún viðvaranir sínar. Sagði
hún að „sameiginleg, evrópsk ríkisstjórn yrði martröð“.
„Það er fleira sem sameinar okkur
en sundrar," sagði Jacques Delors,
formaður framkvæmdastjómar Evr-
ópubandalagsins, í gær. Talið er að
Thatcher hafí fyrst og fremst beint
skeytum sínum að Delors sem hefur
látið svo um mælt að vald muni
smám saman færast frá þjóðþingum
aðildarríkjanna til stofnana banda-
lagsins.
Belgísk dagblöð líktu Thatcher við
Charles de Gaulle, fyirum Frakk-
landsforseta, sem á sjöunda áratugn-
um tókst að þvinga fram þá lausn á
deilumálum EB að hvert banda-
lagsríki fengi neitunarvald í mikil-
vægum málum. Blaðið Le Soir sagði
að Thatcher boðaði þjóðemishyggju
de Gaulles og jafnframt skelegga
frjálshyggju. Það var de Gaulle sem
hindraði aðild Bretlands að EB á sjö-
unda áratugnum þar sem hann taldi
Breta tengjast Bandaríkjamönnum
alltof sterkum böndum.
Fyrirsögn fréttar ítalska dagblaðs-
ins La Stampa af ræðunni var: „Fíll
í glervöruverslun Evrópu." Franska
blaðið Le Monde sagði í forsíðufrétt
að líta bæri á ræðu Thatcher sem
viðvömn þess efnis að árin fram til
1992 yrðu erfíð og átök milli ein-
stakra bandalagsríkja væm óumflýj-
anleg. Umræðan væri hafin og mikil-
vægt væri að henni yrðihaldið áfram.
Breska dagblaðið The Daily Mail,
sem öllu jöfnu styður Thatcher-
stjómina, sagði Thatcher skorta hug-
myndaflug og bætti við að það yrði
hörmulegt ef Bretland missti aftur
af möguleikanum á að móta framtíð
Evrópu, eins og gerst hefði á sjötta
áratugnum er Evrópubandalagið var
stofnað. „Hugmyndin um sameinaða
Svíþjóð:
Mútur eru frá-
dráttarbærar
Stokkhólmi. Reuter.
TALSMENN sænskra skatt-
yfirvalda sögðu í gær, að féð,
sem Bofors-vopnaverksmiðj-
umar em granaðar um að
hafa notað sem mútur til að
tryggja sér vopnasölu til Ind-
lands, rúmlega 2,3 milþ'arðar
ísl. kr., væri frádráttarbært
frá skatti.
I skattskýrslu Bofors er þetta
fé talið til frádráttar og skatt-
yfirvöld hafa fallist á það. Þau
taka þó fram, að þau leggi eng-
an dóm á hvort um mútur hafí
verið að ræða, heldur aðeins, að
þau trúi því, að greiðslumar
hafí verið inntar af hendi.
Fjölmiðlar í Svíþjóð og Ind-
landi segja, að indverskir emb-
ættismenn hafí þegið mútumar
til að liðka fyrir 1,3 milljarða
dollara vopnasölu.
Evrópu er fjarri hugmyndaheimi
hennar," sagði dagblaðið The Inde-
pendent, sem er óháð, um Thatcher.
„Þott hún fari til útlanda og þykist
vera mikill og alþjóðlegur leiðtogi
þá er hún innst inni ekkert annað
en Englendingsgrey,“ sagði í blaðinu.
Dagblaðið Daily Express sagði hins
vegar að yfirlýsing Thatcher þess
efnis að örlög Bretlands yrðu útkljáð
innan EB hlyti að kveða niður í eitt
skipti fyrir öll þann hættulega orð-
róm að Thatcher væri andvíg sam-
vinnu Evrópumanna.
Sjá einnig forystugrein á
miðopnu.
Reuter •
Margrét Thatcher, forsætisráðherra Bretlands, og Jacques Santer, forsætisráðherra Lúxemborgar,
heilsast á Finder-flugvellinum í Lúxemborg í gær. í móttökuræðu sinni tók Santer undir umdeilda
áherslu breska forsætisráðherrans á sjálfstæði einstakra þjóða Evrópubandalagsins og sagði að „banda-
lag, sem raunverulega virti lýðræðið, myndi sætta sig við Qölbreytni og ólík viðhorf‘. I gærkvöld fór
Thatcher til Spánar og stendor heimsókn hennar þar fram á föstudag.
Pólski kommúnistaflokkurinn:
Ágreiningnr og vaxandi
óánægja með Jaruzelski
Helsti andstæðingur Samstöðu
sagður ógna leiðtoganum
Varsjá. Reuter.
CZESLAW Kiszczak, innanríkisráðherra og félagi í stjórnmálaráði
pólska kommúnistaflokksins, sat hjá við atkvæðagreiðslu á þingi
um afsögn stjórnarinnar, einn allra frammámanna flokksins. Svo
virðist sem vaxandi ágreinings gæti innan flokksins og óánægju
með Wojciech Jaruzelski hershöfðingja en hann er sagður þjást
af þunglyndi og ekki geta sagt af eða á um nokkurn hlut.
Það væri því í raun Kiszczak, sem
stjörnaði frá degi til dags.
Stjómmálaráð kommúnista-
flokksins gaf í gær út yfírlýsingu,
sem augljóslega er ætlað að friða
þá flokksmenn, sem óttast upp-
gang Samstöðu. Sagði þar, að ekki
yrði rasað um ráð fram í samning-
um við óháðu verkalýðsfélögin og
hefði afstaða flokksins ekkert
breyst þrátt fyrir þijá fundi Kiszc-
zaks með Lech Walesa, formanni
Samstöðu.
Vikuritið Polityka, sem komm-
únistaflokkurinn gefur út, sagði
frá því í gær, að Kiszczak og 16
aðrir þingmenn hefðu setið hjá
þegar þingið samþykkti afsögn
forsætisráðherrans, Zbgniews
Messner, og stjómar hans. Er haft
eftir öðmm heimildum, að þeir telji
afsögnina mikil mistök þar sem
engin önnur stjóm sé í sjónmáli
og viðræður við Samstöðu og
stjómarandstæðinga framundan.
Kiszczak, sem er hershöfðingi
að tign og yfirmaður lögreglunnar,
fékk á sínum tíma það verkefni
að bæla niður Samstöðu og hann
er langvaldamestur hershöfðingj-
anna, sem standa næst Jaruzelski.
Þykir hjáseta hans í atkvæða-
greiðslunni á þingi benda til, að
hann telji sig nógu sterkan til að
ögra sjálfum formanninum.
Heimildir innan kaþólsku kirkj-
unnar höfðu nýlega eftir háttsett-
um embættismönnum, að Jaruz-
elski þjáðist af þunglyndi og gæti
ekki tekið ákvarðanir um hvað
gera skyldi í pólskum þjóðfélags-
málum eða um framtíð Samstöðu.
Reuter
Czeslaw Kiszczak flytur ræðu S pólska þinginu. í baksýn sést m.a.
Jarazelski, leiðtogi Póllands.
Sovétríkin:
Neyðarlög sett í Nagomo-Karabak
Moskvu. Reuter.
SOVÉSK yfirvöld settu í gær
neyðarlög í héraðinu Nagorno-
Karabak í Sovét-Azerbajdzhan en
blóðug átök urðu milli Azerbajdz-
hana og Arrnena í héraðinu á
sunnudag. Armenarnir hafa siðan
í febrúar krafist þess að héraðið
yrði sameinað Sovét-Armeníu.
Sagt var að neyðarlög hefðu ver-
ið sett í héraðshöfuðborg Nagomo-
Karabaks, Stepanakert, og Agdam-
héraði sem er skammt frá.
í gær sagði talsmaður dagblaðs í
Stepanakert að mikil spenna ríkti.
„Fólk vakir um nætur, reiðubúið að
vetjast nýjum árásum," sagði tals-
maðurinn. Heimildarmenn skýra
einnig frá víðtækum verkföllum í
Jerevan, höfuðborg Sovét-Armeníu,
til stuðnings kröfum Armena í Nag-
omo-Karabak.
Að sögn TASS-fréttastofunnar
var lýst yfír útgöngubanni í báðum
héruðunum. Hún skýrði jafnframt
ffá því að óeirðaseggir hefðu kveikt
í húsum og bílum á þriðjudagskvöld
en tók fram að fólk hefði ekki sakað.