Morgunblaðið - 07.02.1989, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 07.02.1989, Blaðsíða 18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. FEBRÚAR 1989 18 VIÐBRÖGÐ VIÐ EFNAHAGSRAÐSTOFUNUM RIKISSTJORNARINNAR Ljóst er að aðgerðimar eru ekki nægjanlegar - segir Halldór Asgrímsson, sjávarútvegsráðherra Þeir Ólafiir Ragnar Grímsson, Qármálaráð- herra, Halldór Ásgríms- son, sjávarútvegsráð- herra og Svavar Gests- son, menntamálaráð- herra hlýða á ræðu Þor- steins Pálssonar, á fundi Sameinaðs þings í gær. STJÓRNARLIÐAR virðast yfirleitt sáttir við þær efhahagsráðstafan- ir sem Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra kynnti í ræðu sinni á Alþingi í gær, en foringjar stjórnarandstöðunnar telja að þær séu engan veginn nægjanlegar. Halldór Ásgrímsson, sjávarútvegsráð- herra telur jafnframt að ekki hafi verið gengið nógu langt í gengis- fellingu, til þess að rétta af hag fyrirtækja í sjávarútvegi, en segir þetta spor í rétta átt. „Þessar efnahagsráðstafanir eru rökrétt framhald af fyrstu aðgerð- um ríkisstjómarinnar, verðstöðvun, lækkun verðbólgu og vaxta,“ sagði Jón Baldvin Hannibalsson, formað- ur Alþýðuflokksins og utanríkisráð- herra er hann var spurður hvort þessar ráðstafanir væra fullnægj- andi að hans mati. „Með þessum aðgerðum markar ríkisstjómin stefnu í gengismálum og í peninga- og vaxtamálum og málefnum fjár- magnsmarkaðarins. Ríkisstjómin hefur nú svarað kröfum gengisfell- ingarkórsins innan og utan Sjálf- stæðisflokksins skýrt og skilmerki- lega. Það verður engin gengiskoll- steypa. Það skiptir mjög miklu máli." „Ætlum að lækka rauugengið enn frekar“ „Með fyrstu aðgerðum sínum tókst ríkisstjóminni að lækka raun- gengið um 15% á mælikvarða launakostnaðar og rúmlega 10% á mælikvarða verðlags. Þannig að raungengið er nú lítið hærra en það hefur verið að meðaltali á undan- fömum áram. Með gengisbreyting- unni í uphafi árs og því skrefí sem , stigið var núna, ásamt með heimild til Seðlabankans um frekari breyt- ingar í litlum mæli, er þessi stefna mörkuð. Við ætlum okkur að lækka raungengið enn frekar á næstunni, forðast kollsteypur, og eram þar með að lýsa því yfir að við stefnum að tiltölulega lágri verðbólgu og stöðugleika framundan. Að því er varðar afkomu sjávar- útvegs og útflutningsgreina, þá er það rétt að það er alvarlegur halli, sérstaklega á bátaútgerðinni. Menn verða hins vegar að átta sig á því að gengiskollsteypa læknar ekki þann hlut. Það var búið að lækka gengið um 26% frá því að ríkis- stjóm Þorsteins Pálssonar tók við völdum og það hefur ekki dugað til þess að leysa vanda sjávarút- vegsins og útflutningsgreina. Stöð- ugleikinn, lækkandi raungengi, lækkun raunvaxta, lækkun nafn- vaxta, hóflegir kjarasamningar, til að vemda kaupmátt, er sú leið sem ríkisstjómin boðar. Þar með er ver- ið að draga úr gengislækkunarþörf, en það er einnig gert með ýmsum öðram ráðstöfunum sem boðaðar era varðandi sjávarútveginn. Það verður hvorki hlustað á kröfugerð um 20% gengisfellingu, né heldur á t.d. kröfugerð BHMR um 20% kaupmáttaraukningu." — Jón Baldvin var spurður hvort hann væri með þessu að segja, að ríkisstjómin hygðist grípa inn í kjarasamaninga: „Nei. Eg er að segja að ríkis- stjómin semur um kaup og kjör við opinbera starfsmenn og mun ekki semja um 20% kaupmáttaraukn- ingu. Við höfum átt viðræður við fjölmarga af forystumönnum laun- þegahreyfmgarinnar og munu taka þær upp á ný nú, þegar ríkisstjóm- in hefur með þessum hætti markað sína stefnu. Ég minni á ályktun Verkamannasambandsins og við- ræður okkar við forystumenn þess. Aðalatriðið sem þeir höfðu fram að færa og óskuðu eftir vora að lækka verðbólgu og lækka vexti og fjár- magnskostnað, auk þess sem þeir leggja áherslu á að lífskjör í landinu verði jöfnuð. Þeirri stefnu viljum við fylgja." „Ég lít svo á að sumt af því sem forsætisráðherra kynnti þama sé með þeim hætti að við getum sætt okkur við það,“ sagði Júlíus Sólnes, formaður Borgaraflokksins. „Ann- að hefðum við viljað hafa eitthvað öðra vísi og gera kannski meira, en við eram t.d. sáttir við það að það verði að hafa mjög strangt verðlagsaðhald og við getum fallist á það, að það þurfi að hafa eftirlit með orkufyrirtækjum um að þeirra taxtar rjúki ekki upp úr öllu valdi, og svo framvegis. Við getum vel sætt okkur við að það verði um sinn að stjóma hér mjög strangt pen- inga- og vaxtamálum, þó að við séum í sjálfu sér fylgjandi því að það ríki frjálsræði á þessu sviði. Eins og stendur, þá er ekki um það að tala.“ „Seðlabankinn fær vald til þess að framkvæma stefnu ríkisstjórnarinnar" „Það era tvö atriði sem era aðal- kjaminn í þessum ráðstöfunum," sagði Ólafur Ragnar Grímsson, formaður Alþýðubandalagsins og fjármálaráðherra. „Það fyrra er að ríkisstjómin telur nauðsynlegt að haldið sé áfram með endurskipu- lagningu útflutningsfyrirtækjanna, bæði á sviði rekstrar og eins hvað snertir fjármagnskostnað, en ríkis- stjómin hafnar þeirri kenningu Sjálfstæðisflokksins og annarra að stórfelld gengisfelling sé lækning- artæki fyrir útflutningsatvinnuveg- ina. Að þessu leyti era þessar að- gerðir staðfesting á því að við telj- um vanda íslensks atvinnulífs fyrst og fremst vera skipulagsvanda, en ekki gengisvanda. Hitt meginatriðið í þessum efnahagsaðgerðum era umfangsmiklar breytingar á pen- ingakerfinu, vaxtamálum og bankastofnunum. Þessar breyting- ar era líklega þær víðtækustu sem gerðar hafa verið hér á landi um margra ára skeið. í samskiptum Seðlabanka við viðskiptabankana og í ákveðnum bindingum á verð- bréfafyrirtækjunum á þessum svo- kallaða „gráa markaði" verði raun- vaxtastigið hér í landinu fært niður í u.þ.b. 5%, eins og það er í helstu nágrannalöndum okkar. í þessu skyni verður lögunum um Seðla- bankann breytt og Seðlabankanum fært nýtt vald til þess að fram- kvæma þessa stefnu ríkisstjómar- innar. í öðra lagi verður lögunum um viðskiptabanka breytt á þann veg að bankaráðin fá miklu víðtæk- ari skyldur og heimildir til þess að ‘ákveða vexti og ýms gjöld í starf- semi bankanna." Ólafur Ragnar sagði ríkisstjóm- ina telja að þessar aðgerðir myndu ná íslensku atvinnulífi inn á nýtt stöðugleikatímabil. , Þær myndu vissulega taka tíma og þær fælu ekki í sér neinn einn lykil sem hægt væri að snúa á skömmum tíma, og þá færi allt í lag. Pjármálaráðherra sagði jafn- framt: „Ég er mjög ánægður með þessa niðurstöðu og um hana er algjör samstaða í Alþýðubandalag- inu. Hún felur einmitt þetta í sér, að halda áfram að vinna að þessu langtímaverkefni að vinna að skipu- lagsbreytingum íslenskra útflutn- ingsgreina og að vinna að breyting- um á peninga- og fjármálakerfi því sem hér er.“ „Sundlaði ekki af nýungxmum" „Mann sundlaði ekki af nýungun- um,“ sagði Málmfríður Sigurðar- dóttir, þingmaður Samtaka um kvennalista, er hún var spurð álits á fyrirhuguðum efnahagsráðstöf- unum ríkisstjómarinnar. „Mér fínnst þær ákaflega máttleysislegar og fátt nýtt koma þama fram. Mér fínnst þó frekar gott að heyra, að það hafi hvarflað að stjóminni að lækka raforkuverðið. En við heyrð- um hins vegar lítið um það hvemig ríkisstjómin hyggst framkvæma þetta. Það slæma við þetta er það, að þama er ekki tekið almennilega á vanda sjávarútvegsins. Það er ekki reynt að koma málinu á heilbrgiðan grann. Þetta er bara einhver fram- lenging - löng henging. Maður sér ekki hvað á að verða um þennan atvinnuveg, því hans staða batnar svo lítið við þetta, að hann nær sér ekki upp. Ég veitti því sérstaka athygli þegar forsætisráðherra sagði í ræðu sinni að hugsanlegt væri að tala um einhveija lækkun á matvælum í sambandi við kjarasamningana. Það á sem sagt að verzla með matarskattinn í kjarasamningum og yfír slíku finnst mér nú ekki vera mikil reisn. Sýnilega er þá ríkisstjómin tilbúin til þess að grípa inn í kjarasamninga, sem einnig er alvarlegur hlutur." Gengisfellingin hefði þurft að vera 10-12% - segir Arnar Sigurmundsson formað- ur Sambands fiskvinnslustöðvanna ARNAR Sigurmundsson formaður Sambands fiskvinnslustöðv- anna segir að frystingin verði áfram rekin með tapi, þrátt fyrir efnahagsaðgerðir ríkisstjórnarinnar, og þá haldi áfram 15 mán- aða taprekstur. Hann segir að þurft hefði 10-12% gengisfellingu, svo vinnslan gæti skilað hagnaði. Samkvæmt útreikningum Þjóð- veiðanna er hins vegar talin nei- hagsstofnunar er rekstrarstaða botnfískveiða og vinnslu neikvæð um 4%. Staða fískvinnslunnar á núlli, þar af saltfiskvinnslunnar jákvæð um 4'/2% en frystingar neikvæð um 2’/2%. Rekstrarstaða kvæð um 7%. Amar sagði að tap frystingar- innar væri minna en oft áður, bæði fyrir þessar aðgerðir og eft- ir þær, en stöðvamar væra með uppsafnað tap, sem gerði dæmið mun erfiðara. „Þessar efnahagsaðgerðir valda okkur miklum vonbrigðum. Við gerðum okkur vonir um, að núna yrði gripið til efnahagsað- gerða sem tryggðu að frysting og söltun kæmist í hagnað. 10-12% gengisfelling ásamt hlið- arráðstöfunum hefði hugsanlega gert frystingunni kleyft að vinna . upp þetta gamla tap á 2-3 árarn," sagði Amar. Hann bætti því við, að fiskvinnslumenn myndu funda á föstudaginn, um afkomumál. Morgunblaðið/Sverrir „Sjávarútvegoirinn fór á hliðina“ Halldór Ásgrímsson, sjávarút- vegsráðherra hefur verið talsmaður þess í ríkisstjórn að gengið yrði fellt meir, en sem nemur þeim 2,5% sem forsætisráðherra greindi frá í gær. Hann var spurður hvort hann teldi að ráðstafanir þær sem forsæt- isráðherra boðaði í gær, gengju of skammt til þess að koma sjávarút- vegnum á réttan kjöl: „Sannleikurinn er sá, að raun- gengi krónunnar var orðið of hátt skráð seinni hluta ársins 1987. Allt árið 1988 var verið að fjalla um það hversu mikið skyldi breyta gengi krónunnar en á sama tíma hækkað kostnaður veralega hér innanlands. Á þessum tíma fór sjáv- arútvegurinn á hliðina. Það hefur legið fyrir að raungengið þyrfti að lækka all mikið. Það hefur verið lækkað veralega síðan þessi ríkis- stjóm tók við og nú er það lækkað enn um 2,5% og gefin heimild til þess að breyta því um 2,25%. Eins og staðan er í dag, samkvæmt út- reikningum Þjóðhagsstofnunar, þá er frystingin rekin hallalaus, miðað við 6% ávöxtunarkröfu. Saltfísk- verkunin er rekin með nokkram hagnaði. Piskiskipaflotinn er rekinn með veralegu tapi, en þó er það að mestu leyti tap bátaflotans. Það era ýmsar orsakir fyrir því. Svo virðist sem launakostnaður hjá bátaflot- naum hafí hækkað meira en annars staðar í flotanum. Það er nú verið að skoða sérstaklega. Það er að mínu mati, alveg ljóst að þessar ráðstafanir era ekki nægjanlegar fyrir sjávarútveginn, en þær era í áttina. Raungengið hefur lækkað en þarf að lækka nokkuð meira. Það sem skiptir mestu máli er að kostnaðarhækkunum verði haldið í skefjum og að frekar verði dregið úr kostnaði, en hann hækki og fjár- magnskostnaðurinn lækki allvera- lega, eins og ég geri mér vonir um í þessum ráðstöfunum. Þetta þýðir einfaldlega það að það skiptir meg- inmáli nú á næstunni, hvað gerist á vinnumarkaðnum. Alveg eins og það skipti sköpum fyrir sjávarút- veginn á sl. vetri, þegar þar fór allt úr böndum, þá mun það skipta sköpum fyrir hann núna hvað ger- 'ist á næstunni. Það er því ekki bara ríkisstjómin sem ræður því hvert er raungengið, heldur jafn- framt aðilar vinnumarkaðarins," sagði Halldór.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.