Morgunblaðið - 10.09.1991, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B
204. tbl. 79. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 10. SEPTEMBER 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Dularfull fyrir-
brigði á kornekrum:
Prakkarar
að verki?
London. Reuter.
RISASTÓRIR hringir og önnur
tákn sem myndast hafa á kornekr-
um í Bretlandi öðru hveiju í meira
en áratug hafa valdið miklum
heilabrotum . vísindamanna.
Breskt dagblað skýrði frá því í
gær að tveir prakkarar á sjötugs-
aldri hefðu nú gengist við því að
hafa búið hringina til en sérfræð-
ingar rengdu þá frásögn.
Blaðið Today sagði að mennirnir
tveir, David Chorley og Doug Bow-
er, væru „glaðværir svikahrappar á
sjötugsaldri" og hefðu þeir notað fjal-
ir, strengi og „furðulegt mælitæki
sem fest var við hornaboltahúfu" við
gerð hringanna sem verða til þegar
stráin eru felld með skipulegum
hætti. Blaðið segir að upp hafi kom-
ist um hrekkinn er það fékk sérfræð-
ing, Patrick Delgado, til að kanna
hringa sem bragðarefirnir tveir
höfðu búið til á akri í Kent. Hann
úrskurðaði að „enginn mannlegur
máttur“ hefði getað verið þarna að
verki en er Chorley og Bower höfðu
rætt við hann játaði sérfræðingurinn
mistök sín. Síðar dró hann þau um-
mæli til baka og benti á að sams
konar fyrirbrigði hefðu sést í Kanada
og víðar, varla hefðu áðurnefndir
menn verið þar að verki.
Miklum fjárhæðum hefur verið
varið til rannsókna á fyrirbrigðunum
og margar bækur ritaðar um þau.
Sumir hafa talið að verur frá öðrum
hnöttum hafí verið á ferð, aðrir hafa
lagt fram hávísindalegar kenningar
um sérstök veður- eða gróðurskilyrði
er valdi hringamynduninni.
■ Reuter
Rússar vara Georgíuforseta við
Þúsundir manna söfnuðust saman í Tbilisi, höfuðborg Georgíu, í gær og
lýstu yfir stuðningi við forseta landsins, Zviad Gamsakhurdia. Andstæð-
ingar forsetans saka hann um einræðistilburði. Blóðugar deilur hafa einn-
ig verið milli Georgíumanna og þjóðarbrots Osseta sem vilja sameinast
þjóðbræðrum sínum í rússneska héraðinu Norður-Ossetíu. Rússneska
þingið varaði Gamsakhurdia við í gær og sagði að mannréttindi væru
ekki haldin í heiðri í Georgíu. Þótt Rússar virtu fullveldi Georgíu mættu
þeir samkvæmt alþjóðalögum gagnrýna slíkt framferði.
Sjá einnig fréttir á bls. 28-29.
Utanríkisráðherrar EFTA:
Fríverslun verði
með fisk í EES
Hclsinki. Frá Steingrími Sigurgeirssyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
FUNDI utanríkisráðherra aðildarríkja Fríverslunarbandalags Evrópu
(EFTA) lauk í Helsinki í gær. Ákveðið var að ekki skyldi horfið frá
kröfunni um fríverslun með sjávarafurðir í samningaviðræðum við
Evrópubandalagið (EB) um Evrópska efnahagssvæðið (EES). Auk EES
var einkum rætt um samskiptin við Eystrasaltsríkin og stöðu mála í
GATT-viðræðunum um alþjóðaviðskipti og tollamál.
Eldrid Nordbö, utanríkisráðherra
Noregs, var spurð á fréttamanna-
fundi hvort það væri enn krafa Norð-
manna að fá að öllu leyti frjálsan
markaðsaðgang fyrir fisk. Nordbö
sagði það vera afstöðu EFTA að
þetta atriði ætti að vera hluti ■ af
heildarsamkomulaginu. Er hún var
spurð hvort það gæti ekki orðið til
þess að koma viðræðunum í sjálf-
heldu sagðist hún ekki hafa áhuga
á að standa í samningaviðræðum í
gegnum fjölmiðla.
Nordbö og Jón Baldvin Hanni-
balsson utanríkisráðherra voru einn-
ig spurð hvort þau hefðu átt í tvíhliða
viðræðum við Breta um sjávarút-
vegsmál. Nordbö sagðist vilja taka
það fram að ekki væri verið að semja
við einstök ríki EB heldur _fram-
kvæmdastjórn bandalagsins. Hins
vegar ræddu menn við einstakar
þjóðir til að fylgjast með hvað væri
í deiglunni hjá þeim. Jón Baldvin
sagði engar tvíhliða viðræður vera
í gangi nú af hálfu íslendinga. Þeir
hefðu hins vegar rætt við Ira áður
en slitnaði upp úr viðræðunum við
EB. Það væri líka vilji framkvæmda-
stjórnar EB að rætt væri við hana
en ekki einstök ríki.
Belgrad, Haag. Reuter.
ÚTGÖNGUBANNI var lýst yfir á átakasvæðunum í Króatíu í gær
og gildir það frá kl. 23 að kvöldi til kl. 5 að morgni. Milan Brezak,
aðstoðarinnanríkisráðherra Króatíu, skýrði frá því í gær að harðvít-
ugir bardagar stæðu yfir annan daginn í röð við bæinn Kostajnica,
sem er um 50 km suðaustur af Zagreb, höfuðborg lýðveldisins.
Hann greindi einnig frá því að a.m.k. 58 Króatar hefðu látið lífið í
átökum siðan vopnahléi var komið á að undirlagi Evrópubandalags-
ins (EB) fyrir u.þ.b. viku.
„Verið er að gera tilraunir til að
einangra bæinn og eyðileggja hann
gjörsamlega," sagði Brezak á
fréttamannafundi. „En við höfum
fulla stjórn á ástandinu - við mun-
um ekki láta Kostajnica af hendi,
hvað sem það kostar.“ I gær var
enn barist um yfirráð yfir hrað-
brautinni á milli Belgrad og Zagreb,
sem skæruliðar Serba og sam-
bandsherinn lokuðu í síðustu viku
og einangruðu þar með austurhluta
Króatíu.
Fimm eftirlitsmenn á vegum EB,
sem fylgjast eiga með því að vopna-
hléið verði haldið, voru staddir á
átakasvæðunum í gær og var það
í fyrsta sinn sem eftirlitsmenn EB
voru sendir þangað síðan bandalag-
ið tók að sér friðargæsluhlutverk í
Króatíu. Serbneskir skæruliðar í
bænum Osijek, stærstu borginni í
austurhluta lýðveldisins, sökuðu
króatíska þjóðvarðliða um að gera
árásir með sprengjuvörpum þrátt
fyrir veru eftirlitsmannanna í bæn-
um.
Á friðarráðstefnu um Júgóslavíu,
sem haldin var um helgina í Haag
á vegum EB, sagði Douglas Hurd,
utanríkisráðherra Bretlands, að
„miklar hörmungar blöstu við Evr-
ópu vegna ástandsins í Júgóslavíu".
„Þad hefði hörmulegar afleiðingar
í föt* með sér fyrir Evrópu ef bar-
dagarnir sem nú geisa halda áfram
eða verða harðari, og einnig ef þeir
færast til suðlægari lýðveldanna,
en á því er greinilega mikil hætta,“
sagði Hurd.
Mikil óánægja hefur gripið um
sig á meðal serbneskra fréttamanna
sem eru á móti kommúnistastjórn-
inni í lýðveldinu vegna fréttaflutn-
ings serbneskra fjölmiðla af þjóð-
ernisátökunum í Króatíu. Sumir
þeirra hafa hafið upp raust sína á
götuhi Belgrad og reynt að koma
sönnum fréttum til fólksins. „Við
verðum að beijast fyrir fijálsum
fjölmiðlum, því annars er hætta á
Útgöngubann í Króatíu
vegna harðnandi bardaga
58 Króatar sagðir hafa fallið fyrir Sérbum frá því að vopnahléið tók gildi
Varðandi Eystrasaltsríkin sagði
Pertti Salolainen, utanríkisráðherra
Finna, að EFTA væri reiðubúið að
hefja viðræður við þau um fram-
tíðarsamskipti og myndi hann sem
formaður EFTA kanna hvaða þarfir
þessi ríki hefðu. Á grundvelli þeirrar
könnunar yrði send nefnd til Eystra-
saltsríkjanna sem myndi gera tillög-
ur um hvaða aðgerða væri best að
grípa til svo auka mætti efnahags-
tengsl og viðskipti.
Loks sagði hann það vera mat
ráðherranna að mikilvægt væri að
ljúka þeirri samningalotu GATT-við-
ræðnanna, sem kennd er við Urugu-
ay, fyrir áramót. Það myndi skapa
nauðsynlegan ramma fyrir efna-
hagssamstarf á alheimsgrundvelli
sem m.a. væri mikilvægt til að auka
hagvöxt í þróunarríkjunum.
Sjá ennfremur fréttir á
miðopnu.
Vopnaður Serbi í bænum Tenje í Króatíu mundar byssu sína, viðbú-
inn árás króatískra þjóðvarðliða.
að alræði komist aftur á í Serbíu,"
sagði Zoran Petrovic sjónvarps-
fréttamaður fyrir framan 1.000
áheyrendur. „Stríðið er ekki í Kró-
atíu, heldur hér heima og það er
miklu alvarlegra - það er gegn
kommúnistunum."
Sjá ennfremur frétt á bls. 29.
Norsku
kosningarnar:
Gro Harlem
Brundtland
Miðflokkur
og SV sig-
urvegarar
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, frétta-
ritara Morgunblaðsins.
Bráða-
birgðatölur í
sveitar-
stjórna- og
fylkisþings-
kosningun-
um í Noregi
í gær bentu
til stórsigurs
Miðflokksins
og Sósíalíska vinstriflokksins
(SV) er barist hafa gegn að-
ild Noregs að EB og einnig
gegn samningunum um Evr-
ópska efnahagssvæðið. Ekki
voru komnar tölur frá Ósló
en Ijóst þótti hvert stefndi
yfir allt landið.
Spár í gærkvöldi gáfu
Verkamannaflokki Gro Harlem
Brundtland forsætisráðherra
31,4% atkvæða sem merkir
6,4% tap frá síðustu sveitar-
stjórnakosningum. Brundtland
hefur ekki viljað flokkurinn
tæki af skarið um afstöðuna
til aðildar að EB fyrr en á
næsta ári.
Hægriflokkurinn var með
22% í spánni, tapar 1,7%, SV
var spáð 12,5% sem er aukning
um 6,8% og Miðflokkurinn var
með 10,7%, aukning um 3,9%.
Framfaraflokknum var spáð
8,1% fylgi en 1987 hlaut flokk-
urinn 12,3%.
Sjá ennfremur frétt á bls. 28.