Morgunblaðið - 24.10.1991, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 1991
19
Heimtaugar í sumarhúsahverfum
Hlutfall heimtaugagjalda af
raunkostnaöi 1988 -1991
Heimtaugagjöld í sumarhúsahverfum
Verðþróun 1988-1991
þkr mv. byggingarvísitölu
00%
75%
50%
25%
1988
1990
I Tekjur (heimt.gjöld) l. I Framlag RARIK
Allar tölur án VSK Mynd 2
I Tekjur (heimt.gjöld) ! ! Viröisaukaskattur
Mynd 3
(mynd 1) en meðalnotkun er um
50.000 kWs á sveitabýli.
Eins og fram hefur komið, leggja
Rafmagnsveiturnar stofnkerfj í
sumarhúsahverfi, líkt og gert er í
þéttbýli. Munurinn er hinsvegar sá,
að öll hús í þéttbýlinu þurfa og
taka rafmagn strax og eru í reglu-
legum viðskiptum, en aðeins hluti
sumarhúsa, a.m.k. enn. Þá má einn-
ig benda á að lóðir í þéttbýli eru
500-1.000 fermetrar, en í sumar-
húsalöndum 2.500-10.000 fermetr-
ar, og vegalengdir og kostnaður því
miklu meiri en í þéttbýlinu. Raf-
magnsveiturnar hafa reynt að ná
niður kostnaði við þessar fram-
kvæmdir, og hafa m.a. nýtt til þess
ýmsa verktaka með útboðum.
Heimtaugargjöld nægja ekki
fyrir kostnaði
Ef skoðaðar eru tölur um heim-
taugakostnað í skipulögðum sumar-
húsahverfum frá árinu 1988 fram
til síðustu mánaðamóta, kemur í
ljós að töluvert vantar upp á að
heimtaugargjöld hafi greitt bók-
færðan kostnað. Þegar heimtaugar
í þeim hverfum sem rafvæðing er
hafin í, ná settu marki hvað fjölda
varðar, er þó gert ráð fyrir að jöfn-
uður verði þar á. Hins vegar mun
langur tími enn líða þar til því
marki verður náð og þangað til
bera Rafmagnsveiturnar mismun-
inn og vaxtakostnað vegna hans.
Það er því staðreynd að heimtaug-
argjöld eru undir raunverulegum
kostnaði. Það er því að mati Raf-
magnsveitnanna rangt að tala um
„óheyrilega há gjöld”. (mynd 2)
Niðurstaðan er sú, að í fæstum
tilfellum duga heimtaugargjöld fyr-
ir framkvæmdakostnaði, og í mörg-
um tilfellum vantar mikið upp á.
Litið er svo á að mismunurinn skili
sér í orkuviðskiptum í framtíðinni.
Sumarhúsin hafa til þessa ekki ver-
ið talin skila orkusölutekjum á sama
hátt og notendur með fasta búsetu,
þótt þar kunni að verða breytingar
á. Framkvæmdakostnaður skilar
sér á löngum tíma og veldur þar
af leiðandi miklum vaxtakostnaði.
Þrátt fyrir það, og vegna vaxandi
viðskipta þessara aðila, ákváðu
Rafmagnsveitur ríkisins að draga
úr mismun heimtaugargjalda með
því að hækka ekki heimtaugargjöld
til sumarbústaða um tvenn síðustu
áramót eins og önnur slík gjöld.
Þannig er stefnt að því að heim-
taugargjöld í dreifbýli verði jöfnuð
á næstu 3-4 árum.
Verðið lækkar - nýtt
greiðslufyrirkomulag
Hinn 1. maí 1988 tók gildi sér-
stakt heimtaugargjald fyrir sumar-
hús og var það 150 þúsund krónur.
Hefur gjaldtaka RARIK aðeins
hækkað um 8% síðan eða í 162
þúsund, en 1. janúar 1990 bættist
virðisaukaskattur við heimtaugar-
gjöld, þannig að útgjöld umsækj-
enda eru nú tæplega 202 þúsund
krónur og hafa aukist um tæp 35%
á þessum 3 árum. Á sama tíma
hefur byggingarvísitala hækkað um
tvöfalt meira, þannig útgjöld not-
enda hafa lækkað þrátt fyrir virðis-
aukaskattinn og gjaldtaka RARIK
hefur lækkað um 30-40% að raun-
gildi á tímabilinu (mynd 3). Það er
í samræmi við þau fyrirheit sem
gefin hafa verið um að heimtaugar-
gjöld skuli jöfnuð í áföngum. Þá
er rétt að geta þess að almennt
raforkuverð hefur lækkað verulega
að raungildi undanfarin ár, eða í
kringum 40% frá ársbyijun 1984.
Jafnramt hafa Rafmagnsveiturn-
ar tekið upp þá þjónustu að bjóða
viðskiptavinum sínum upp á betri
greiðslukjör en tíðkast hefur til
þessa, með því að skipta greiðslum
niður á allt að 10-11 mánuði, sam-
kvæmt þeim kjörum sem greiðslu-
kortafyrirtækin bjóða, eða eftir
nánara samkomulagi hverju sinni.
Sumarhúsahverfum fjölgar
Á allra síðustu árum hefur svo-
kölluðum sumarhúsahverfum fjölg-
að mjög, en uppbygging þeirra
flestra skammt á veg komin. Af
þeim sökum hafa Rafmagnsveiturn-
ar þurft að leggja fram töluvert
fjármagn til að hefja rafvæðingu í
hveiju hverfi, án þess að fá á móti
nægilegar tekjur enn sem komið
er. Nú eru um 2.000 sumarhús
tengd veitukerfi Rafmagnsveitn-
anna. Flest sumarhúsanna eru á
Suðurlandi og Vesturlandi (mynd
4).
Endurskoðun í gangi
Sérstakur vinnuhópur hefur nú
til meðferðar verðlagningu heim-
taugargjalda og mun leggja fram
sínar tillögur fyrir næstu áramót.
Undanfarin tvö ár hefur verið gerð
sérstök athugun á notkunarmynstri
ýmissa notendahópa, þ. á m. sumar-
húsa, og munu niðurstöður hennar
ásamt breyttum forsendum með
nýrri gjaldskrá Landsvirkjunar frá
1. janúar 1991, verða lagðar til
grundvallar verðlagningar heim-
taugargjalda frá og með næstu ára-
mótum.
Höfundur er deildarstjóri
viðskiptadeildar Rafmagnsveitna
ríkisins
1000
800
600
400
200
Fjöldi rafvæddra sumarhúsa
- á orkuveitusvæfti RARIK
Vesturland Suöurland Aörir landshl.
■H I einkaeigu BH Fyrirt.og félög (ca'
Mynd 4
•*
?vorÆrr/ hás+
efþú áttmiða!

wktxh
SPEHNANW!