Morgunblaðið - 10.01.1992, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 10. JANUAR 1992
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 10. JANÚAR 1992
25

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. i lausasölu 110 kr. eintakið.
Dapurleg fjölskyldu-
mynd
Meirihluti íslenskra barna á
aldrinum 7 til 12 ára
gengur sjálfala á daginn, tíðni
hjónaskilnaða hefur þrefaldast
hér á landi á undanförnum
þremur áratugum, foreldrar
vinna óhóflega langan -vinnu-
dag, laun duga tæpast fyrir
nauðþurftum og matvöruverð
er trúlega með því hæsta sem
þekkist á Vesturlöndum. Þetta
er sá veruleiki sem við blasir á
íslandi nú um stundir sam-
kvæmt því, sem fram kom í
athyglisverðri grein, „Kjarna-
fjölskyldan í kreppu“, í Morgun-
blaðinu sl. sunnudag.
Nú er það vissulega svo, að
allur samanburður á þessu sviði
getur verið í besta falli hæpinn,
ef ekki beinlínis rangur. Þannig
getur verið vafasamt að bera
saman lengd vinnuvikunnar í
hinum ýmsu löndum. Erlendis
leggja menn almennt á sig
umtalsvert erfiði einfaldlega til
að komast á vinnustað, líkt og
alkunna er, og vinnuagi er
meiri erlendis en hérlendis. Hið
sama gildir þegar menn taka
að bera saman framfærslu-
kostnað, skattgreiðslur og
fleira.
Engu að síður hljóta þær
upplýsingar er fram koma í
fyrrnefndri grein Morgunblaðs-
ins að vera mikið umhugsunar-
efni. Ekki verður betur séð en
langur vinnutími og eftirsókn
eftir svonefndum lífsgæðum, í
efnislegum skilningi þess orðs,
sé tekin að vega að einni mikil-
vægustu einingu þjóðfélagsins,
fjölskyldunni. Það er almennt
mat viðmælenda Morgunblaðs-
ins, að íslendingar hafi of lítinn
tíma til að sinna því dýrmæt-
asta í lífi þeirra sjálfra og þjóð-
félagsins, börnunum.
Vitanlega er þessi umræða
ekki nýjung í íslensku þjóðlífi.
Því hefur þráfaldlega verið
haldið fram, að þjóðfélagið -
og þá er yfirleitt átt við ríkis-
valdið - hafi ekki komið til
móts við þarfir nútímans. Líta
þurfi til þeirrar staðreyndar, að
meirihluti foreldra vinni langan
vinnudag og því þurfi að laga
skólakerfið að því svo eitt dæmi
sé tekið. Umræður um dagvist-
armál og brýn úrlausnarefni á
því sviði kannast allir við. Þetta
sama viðhorf kemur fram í við-
tölum Morgunblaðsins við þá
er tjá sig um kreppu kjamafjöl-
skyldunnar í fyrrnefndri grein.
Ekki verður betur séð en
þessi leið til áð nálgast vandann
sé i senn úrelt og röng. Auknar
kröfur á hendur ríkinu fela ein-
faldlega i sér aukin útgjöld, sem
fjármögnuð eru með aukinni
skattheimtu. Þessi hugmynda-
fræði felur því í raun í sér víta-
hring, þ.e. aukin skattheimta
minnkar ráðstöfunartekjur,
sem aftur verður til þess að
almenningur leitar leiða til að
auka tekjur sínar, er getur af
sér lengri vinnutíma, sem þá
verður til þess að kröfur á hend-
ur ríkinu magnast og skatt-
heimta eykst á ný. Verra er,
að hún felur einnig i sér þá
afstöðu að viðurkenna beri, að
foreldrar hafi engan tíma til að
sinna uppeldi barna sinna og
því beri að fela stofnunum það
vandasama hlutverk. Þetta er
rangt. Foreldrar eru og eiga
að vera ábyrgir fyrir uppeldi
og almennri menntun barna
sinna, en það er m.a. hlutverk
samfélagsins að tryggja að-
stæður til þess.
Sú spuming hlýtur að vakna,
hvort umræður um uppeldismál
og hagsmuni ijölskyldunnar hér
á íslandi hafi ekki um of fest
í sama farinu og að stöðnunar
sé farið að gæta á þessum vett-_
vangi. Er ekki sífellt verið að
skilgreina vandann með sama
hætti og eru þær lausnir sem
bent er á ekki allar sama marki
brenndar? Er ekki sífellt, með
mismunandi formerkjum þó,
verið að halda því fram, að
færa beri ábyrgð á velferð og
þroska barna frá foreldrum í
hendur ríkisvaldsins?
Áþekk stöðnun kann að ein-
kenna skilning nútíma Islend-
inga á hugtakinu „lífsgæði".
Raunar er það svo, að umræður
um óhóflega neysluhyggju
landsmanna vakna jafnan er jól
fara í hönd en liggja niðri þess
á milli. Sumir telja, að á sviði
neysluhyggju og „lífsgæða-
kapphlaups" gangi íslendingar
t.a.m. mun lengra en frændur
þeirra á Norðurlöndum. Það er
alkunna, að menn sem dvalist
hafa langdvölum erlendis hafa
orð á þeim hraða og því hams-
leysi er einkenni íslenskt samfé-
lag.
Ef það er mat hinna fróð-
ustu manna, að fjölskyldan sem
samfélagsform sé í raunveru-
legri hættu, og að íslensk börn
eigi þess ekki kost að dveljast
með foreldrum sínum sem
skyldi, kallar það vitanlega á
viðbrögð. Svo alvarlegan vanda
geta menn ekki leitt hjá sé'r!
Finnar ígrunda
inngöngu í EB
eftir Jaakko Iloniemi
Undanfarna mánuði hafa
miklar umræður verið um það
í Finnlandi hvort Finnar eigi
að sækja um aðild að Evrópu;
bandalaginu (EB) eða ekki. í
fyrravor var talað um að bíða
átekta — ekki bæri að taka nein-
ar ákvarðanir fyrr en ljóst væri
um árangur samninga fulltrúa
EB og Fríverslunarbandalags
Evrópu (EFTA) um Evrópskt
efnahagssvæði, EES. Þegar það
lá ljóst fyrir var næst spurt
hver árangur yrði af leiðtoga-
fundi EB í Maastricht í desemb-
er sl. Hverskonar Evrópuband-
alagi Finnar væru að íhuga að-
ild að. Nú vita Finnar einnig
meira um það. Nú er sagt að
þar sem ríkisstjórnin hafi skip-
að nefnd til að gera skýrslu um
kosti og galla aðildar að EB, sé
rétt að sjá þá skýrslu fyrst. Þá
fyrst sé grundvöllur fyrir
skoðanamyndun varðandi aðild.
Skýrslan verður senn tilbúin og
verður hún lögð fram í þinginu í
næstu viku. Núverandi ríkisstjórn
Mið- og Hægri-flokkanna hefur
þegar lýst því yfír að hún muni
marka stefnu sína varðandi aðild
eða ekki aðild í ljósi þeirra um-
ræðna sem fram fara um málið á
þingi. Þetta er ekki auðvelt val
fyrir Esko Aho forsætisráðherra
og stjórn hans. Aho er formaður
Miðflokksins þar sem skoðanir um
aðild að EB eru skiptar. Miðflokk-
urinn er arftaki Bændaflokksins,
og fulltrúar landbúnaðarins reka
áróður gegn aðild að EB. Vissu-
lega eiga fleiri hagsmunahópar
aðild að Miðflokknum, en hitt er
rétt að landbúnaðararmurinn er
meginstoð flokksins. Þótt Mið-
flokkurinn sé leiðandi flokkur rík-
isstjórnarinnar, stendur hann þar
ekki einn. Ihaldsflokkurinn stend-
ur einnig að samsteypustjórninni
og er eindregið fylgjandi aðild að
EB. Sömu sögu er að segja um
stærsta stjórnarandstöðuflokkinn,
Jafnaðarmenn. Launþegasamtök-
in eru einnig hlynnt aðild. Tals-
menn iðnrekenda mæla með aðild,
og einnig fulltrúar bankanna, sem
eiga í miklum erfíðleikum.
Enn er engan veginn Ijóst
hvemig umræðunum á þingi lykt-
ar. í skoðanakönnunum kemur
fram að meirihluti þingmanna er
fylgjandi aðild að EB. Hvað þjóð-
ina í heild varðar virðist tæpur
helmingur vera fylgjandi aðild, um
fjórðungur andvígur og fjórðungur
óákveðinn. Ákvörðun um hvort
sækja beri um aðild eða ekki verð-
ur ef til vill borin undir atkvæði á
þingi, og það segir sig sjálft að
sú ákvörðun verður ekki tekin án
samþykkis Mauno Koivisto for-
seta. Um það eru ákvæði stjórnar-
skrár Finnlands skýr.
Þótt skoðanir séu skiptar varð-
andi aðild að EB telja margir
Finnar sem til þekkja að áhættus-
amara sé að leita ekki eftir samn-
ingum um aðild en að semja. Ef
viðunandi árangur næðist væri
engu að tapa. Ef ekki, væri alltaf
mögulegt að hafna samningnum,
þó ekki væri nema með því að
bera hann undir þjóðaratkvæða-
greiðslu. Finnar hafa litla reynslu
af þjóðaratkvæðagreiðslu, en
ákvæði þar að lútandi eru í stjórn-
arskránni.
Landbúnaður er langsamlega
mikilvægasta efnahagslega
þrætuefnið. Meðal annarra mála
eru fullveldi og sjálfstæði brýnust.
í augum margra Finna er skilyrð-
islaust sjálfstæði algjört trúar-
atriði. Hugmyndin um skerðingu
fullveldisins vekur hjá þeim hi-yll-
ing þótt þeir viðurkenni fúslega
að skilyrði fyrir tilvist fjölþjóða
samfélags sé að þar verði farið
að alþjóðalögum. Konur virðast
óttast að staða þeirra verði verri
innán EB en utan þess. Þær vitna
oft til dæma um betri stöðu kvenna
á Norðurlöndum en í löndunum
við Miðjarðarhaf.
Allt sem varðar aðild að EB
fellur að nokkru leyti í skuggann
af þeim miklu efnahagserfiðleik-
um sem ríkja í Finnlandi um þess-
ar mundir. Aldrei hefur atvinnu-
leysi verið jafn mikið og nú, og
samdráttur í efnahagslífinu er
meiri en nokkru sinni fyrr á friðar-
tímum. Sumir telja að aðild að EB
geti leitt til batnandi efnahags-
ástands í framtíðinni. Aðrir óttast
að hún leiði aðeins til aukinnar
samkeppni, og gæti jafnvel teflt
efnahag landsins í heild í tvísýnu.
Þótt talsverð óvissa ríki um líkleg
áhrif aðildar að EB, telja flestir
efnahagssérfræðingar kostina við
aðild fleiri en ókostina. Þeir telja
að utan bandalagsins hljóti hættan
á að einangrast og standa utan
raunverulegra varnarbandalaga
með aðgangi að nýjustu tækni að
aukast. Varðandi viðskipti þyrftu
Finnar einir að standa vörð um
hagsmuni sína í samkeppni við
Jaakko Iloniemi
efnahagsrisa á borð við EB,
Bandaríkin eða Japan, svo ekki
sé talað um Rússlar.d, þegar að
því kemur sð það skipar á ný sinn
sess á sviði alþjóðaviðskipta.
Aðeins eru nokkrar vikur þar
til ákvörðun verður tekin um það
hvort sótt verður um aðild að EB
eða ekki. Ef ákvörðuninni verður
frestað að þessu sinni, geta liðið
nokkur ár áður en nýtt tækifæri
gefst til að sækja um aðild. Veltur
það á því hvort EB ákveður að
styrking núverandi bandalags sé
brýnni en stækkun þess, og sú
ákvörðun gæti verið tekin á leið-
togafundi bandalagsins í Lissabon
í júní á komandi sumri. Þau lönd
sem ekki hafa sótt um aðild fyrir
þann tíma gætu þurft að horfa
fram á langa bið. Hve langa veit
enginn. Með þetta í huga virðast
þeir sem krefjast aðgerða nú vera
að ná yfírhöndinni.
Höfundur er forstjóri Káðs
atvinnulífsins íFinnlandi og
fyrrverandi sendilierra íSviss og
Bandaríkjunum.
íslenska loftvarnarsvæðið:
Tuttugu og sex sovéskar
flugvélar á síðasta ári
Voru 170 á árinu 1985 — Orrustuflugvélum verður fækkað í Keflavík
FLOGIÐ var í veg fyrir 26 sovéskar flugvélar á íslensku Ioft-
varnarsvæði í fyrra, og eru það 19 færri en árið áður, þegar 45
flugvélum var snúið við. Hámark síðustu ára náðist 1985, er far-
ið var í veg fyrir 170 herflugvélar Norðurflotans. Flogið er í veg
fyrir allar vélar sem ekki er unnt að bera kennsl á með öðrum
hætti svo óyggjandi sé.
Friðþór Eydal, upplýsingafulltrúi
Varnarliðsins, sagði í samtali við
Morgunblaðið að mjög hefði fækk-
að komum sovéskra flugvéla inn á
loftvarnarsvæðið undanfarin ár.
Minnkuð hernaðarumsvif Sovétríkj-
anna í nágrenni Islands á seinni
hluta síðasta áratugar mátti að
sögn Friðþórs einnig merkja á því
að Norðurflotinn hefur ekki haldið
neina meiri háttar flotaæfingu í
norðurhöfum síðan 1985. Friðþór
segir þó að engra sérstakra breyt-
inga hafa orðið vart hvað loftvarn-
arsvæðið áhrærði eftir því sem líða
tók á síðasta ár, þegar hvað mest
umskipti áttu sér stað í Sovétríkjun-
um. Þó sé að öllu jöfnu mjög lítið
flogið á veturna, og því gæti mynd-
iri skekkst nokkuð.
Fram til ársins 1985 voru tólf
F-4 orrustuþotur staðsettar hér á
landi, en þegar hernaðarumsvif
Sovétmanna jukust um miðjan ára-
tuginn voru þær endurnýjaðar og
fjölgað í átján vélar af F-15
„Eagle“-gerð.
Að sögn Arnórs Sigurjónssonar
hjá varnarmálaskrifstofu utanrík-
isráðuneytisins, stendur til að orr-
ustuþotunum verði nú aftur fækkað
um sex á fyrsta fjórðungi þessa
árs, úr 18 þotum í 12, samkvæmt
ákvörðun sem tekin var sl. sumar.
Ástæðurnar munu vera hagræðing
í rekstri bandaríska flughersins og
endurskipulagning. Jafnframt
stendur til að endurnýja og auka
við þyrluflota björgunarsveitar
varnarliðsins, sem mun hafa í för
með sér aukið öryggi á láði sem
legi.
Aðspurður um framtíðarhorfur í
varnarmálum íslands sagði Arnór
að sér virtist sem mikilvægi íslands
yrði síst minna á komandi árum,
því á fundi varnarmálaráðherra
Atlantshafsbandalagsins í desemb-
er síðastliðnum hafí verið ákveðið
að leggja aukna áherslu á sjóflutn-
inga milli Evrópu og Ameríku.
Muni mikilvægi Islands sem eftir-
litsstöðvar og tengiliðs aukast við
það fremur en hitt.
Þegar hann var inntur eftir gangi
mála hjá Varnarliðinu á síðasta ári
kvað Friðþór Eydal allt hafa geng-
ið að mestu stórtíðindalaust fyrir
sig ef frá er talin heræfíngin er
haldin var í júlílok. Þar komu með-
al annars við sögu risaþyrlur frá
landhernum sem aðstoðuðu við
hreinsun á Straumnesfjalli, þar sem
áður stóð ratsjárstöð Bandaríkja-
manna.
Þó mætti einnig geta þess að
tuttugu ára afmæli björgunarsveit-
arinnar var í desember, og komu
þá fyrstu nýju þyrlurnar til lands-
ins, sem leysa eiga af hólmi eldri
björgunarþyrlur. Ætlunin er að í
framtíðinni verði hér 4-5 af hinum
nýju þyrlum í stað þeirra 3-4 sem
hér hafa verið fram að þessu.
Þrjár sýningar opna
á Kjarvalsstöðum
ÞRJÁR SÝNINGAR verða opnaðar að Kjarvalsstöðum laugardaginn
11. janúar næstkomandi. Á sýningunum verða sýnd verk eftir eldri
meistara úr Listasafni Reykjavíkur, úrval verka eftir Kjarval og
einnig verður sýning á Ijóðum eftir Isak Harðarson.
Öll listaverkin á sýningu eldri
meistara eru í eigu Reykjavíkurborg-
ar og er þetta í fyrsta skipti sem
haldin er sérstök sýning á verkum
eldri meistara úr Listasafni Reykja-
víkur, en verður sýningin í vestursal
og forsal. Sýnd verða verk eftir Ás-
grím Jónsson, Eyjólf Eyfells, Finn
Jónsson, Gísla Jónsson, Gunnlaug
Blöndal, Gunnlaug Scheving, Jóhann
Briem, Jón Engilberts, Jón Stefáns-
son, Júlíönu Sveinsdóttur, Kristin
Pétursson, Kristínu Jónsdóttur,
Mugg, Snorra Arinbjarnar, Svein
Þórarinsson og Þorvald Skúlason.
Verk þessi hanga yfirleitt á ýmsum
stofnunum Reykjavíkurborgar.
í austursal verða sýnd valin verk
eftir Jóhannes S. Kjarval, en á Kjarv-
alsstöðum er mikið safn verka hans
varðveitt, sem hann gaf Reykjavík-
urborg árið 1968. Verkin á sýning-
unni eru frá ólíkum tímum á listferli
Kjarvals auk þess sem kynntar verða
gjafír, sem borist hafa safninu að
undanförnu.
Á laugardag verður einnig opnuð
sýning á ljóðum ísaks Harðarsonar.
Fyrsta ljóðabók hans, Þriggja orða
nafn, kom út árið 1982 en hann hef-
ur nú gefíð út sex ljóðabækur auk
smásagnasafns.
Sýningarnar verða opnaðar Iaug-
ardaginn 11. janúarkl. 16. Myndlista-
sýningunum lýkur 16. febrúar, en
ljóðasýning ísaks Harðarsonar stend-
ur til 26. janúar en þá hefst sýning
á Ijóðum Hannesar Sigfússonar.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Kristín Guðnadóttir, safnvörður,
og Þorbjörg Gunnarsdóttir, safn-
leiðbeinandi, setja upp eitt verk-
anna á sýningunni.
Listasafn ASÍ:
Ljósmyndasýning World Press Photo
HIN árlega fréttaljósmyndasýning
World Press Photo verður opnuð
í Listasafni ASI laugardaginn 11.
janúar kl. 14.00. Myndirnar hafa
verið sendar í fréttaljósmynda-
keppni World Foundation stofnun-
arinnar sem árlega gengst fyrir
samkeppni um bestu fréttaljós-
myndirnar í þeim tilgangi að vekja
almennan áhuga á því ‘Sériv best
hefur verið gert á þessum vett-
vangi.
Auk vals á fréttaljósmynd ársins
eru verðlaunaðar myndir í fjölmörg-
um efnisflokkum. Veitt eru m.a. verð-
laun kennd við Oskar Barnac, upp-
hafsmann Leica-myndavélarinnar,
fyrir þá ljósmynd sem túlkar best
hugsjón mannúðar og samband
' manris og úrrihverfis. Þá 'eru einnig
veitt verðlaun Búdapestborgar fyrir
ljósmynd sem sýnir jákvæðar aðgerð-
ir til varðveislu lífs á jörðinni.
í World Press Photo 91 bárust 11.
521 mynd frá 1. 390 Ijósmyndurum
frá alls 61 landi. Sýningin verður
opin alla daga vikunnar frá kl. 14-20.
Henni lýkur mánudaginn 27. janúar
1992.
Fjármögnun Húsnæðisstofnunar ríkisins:
Markaðsverðbréfm eru
skynsamlegasta lausnin
- segir formaður Landssambands lífeyrissjóða
FORMAÐUR Landssambands lífeyrissjóða segist telja, að skyn-
samlegast sé að fjármagna lánveitingar Húsnæðisstofnunár með
sölu markaðsverðbréfa, í stað þess að reyna að ná samningum
við lífeyrissjóðina um að kaupa skuldabréf stofnunarinnar með
föstum vöxtum. Og þótt stjórn Landssambands lífeyrissjóða semji
um lánskjör á skuldabréfum Húsnæðisstofnunar á þessu ári, gæti
allt eins farið svo að einungis fáir sjóðir sæju sér hag í þeim
kaupum vegna þess að á fjármagnsmarkaði séu mun hagstæðari
skuldabréf í boði.
Landssamband lífeyrissjóða og
Samband almennra lífeyrissjóða
hafa ekki viljað ganga til samnigna
um lánveitingar til Húsnæðisstofn-
unar á þessu ári meðan ekki hefur
fengist úr því skorið hvort fyrir-
ætlanir ríkisstjórnarinnar um að
fella niður ríkisábyrgð á iðgjöld líf-
eyrissjóðanna hjá starfsmönnum
fyrirtækja sem verða gjaldþrota,
ná fram að ganga. Lánsfjáráætlun
gerir ráð fyrir að Húsnæðisstofnun
taki liðlega 8 milljarða, eða 27%
af ráðstöfunarfé lífeyrissjóðanna,
að láni á árinu með sama fyrirkom-
ulagi og verið hefur, til að fjár-
magna félagslega húsnæðiskerfið
og eftirhreytur almenna húsnæði-
skerfísins frá 1986, sem nú hefur
verið lokað.
Þorgeir Eyjólfsson formaður
Landssambands lífeyrissjóða sagði
við Morgunblaðið, að þegar rætt
væri um fyrirhugaðar lánveitingar
til Húsnæðisstofnunar yrðu menn
að hafa í huga, að tvær mikilvægar
forsendur þess fyrirkomulags, sem
við líði hefur verið, hefðu breyst.
„í fýrsta lagi hefur sá hvati, sem
til staðar var fyrir sjóðina að lána
Húsnæðisstofun og á komst með
húsnæðiskerfinu frá 1986, nú horf-
ið. Þannig hefur sambandið milli
hlutabréfa sjóðanna og lánsréttar
sjóðsfélaganna hjá Húsnæðisstofn-
un rofnað. 1 öðru lagi hefur sú
breyting orðið, með tilkomu hús-
bréfakerfísins, að meirihluti fjár-
mögnunar til húsnæðismála á sér
stað á verðbréfamarkaði þar sem
verð bréfanna ræðst af framboði
og eftirspurn. Þegar þessar breyt-
Einnig hafí á árinu borið nokkuð
á vandamálum í starfsmannahaldi
Varnarliðsins sökum sparnaðarráð-
stafana og stöðvun nýráðninga.
Sovéskar flugvélar á ís-
lenskaHoftvarnarsvæðinu
1980 81 82 83 84 85 86 87
89 90 1991
ingar eru allar skoðaðar, og haft er
í huga að Islendingar stefna óðfluga
að frjálsu flæði fjármagns, bæði til
og frá landinu, er augljóst að það
fyrirkomulag fjármögnunar Hús-
næðisstofnunar, sem í gangi hefur
verið á liðnum árum, hefur runnið
sitt skeið á enda.
Það er mín skoðun að skynsam-
legast sé að fjármagna lánveitingar
Húsnæðisstofnunar með sölu mark-
aðsverðbréfa. Sú hólfun fjármagns-
markaðarins, sem við lýði hefur
verið, með því að stórum hluta ráð-
stöfunarfjár lífeyrissjóðanna hefur
verið beint til Húsnæðistofnunar
utan markaðslögmála, tilheyrir lið-
inni tíð. Jafnvel þótt svo færi, að
stjórn Landssambands lífeyrissjóða
gengi að samningsborði um láns-
kjör á skuldabréfakaupum sjóðanna
af Húsnæðisstofnun á þessu ári,
gæti allt eins svo farið að einungis
fáir sjóðir sæju sér hag í þeim kaup-
um, þegar haft er í huga að mikið
framboð er af öðrum bréfum, í
sumnum tilvikum með ríkisábyrgð
eins og húsbréfm, með hærri ávöxt-
un en næðist í slíkum samningum,"
sagði Þorgeir Eyjólfsson.
íslendingum fjölgaði um 1,51% á síðasta ári:
Reykvíkingar yfír
100.000 á árinu
Vestfirðingar hafa ekki verið færri
síðan fyrir árið 1880
VÍST má telja að Reykvíkingar verði yfir 100.000 á árinu.
Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar voru Reykvík-
ingar 99.653 um áramótin, svo aðeins vantar tæplega 350
manns upp á. Ef borgarbúum fjölgar með sama hraða næstu
vikurnar verða Reykvíkingar orðnir 100 þúsund í lok febrú-
ar eða byijun mars. Engar nafnbætur eða breytingar á stöðu
Reykjavíkur meðal borga fylgja þessum áfanga, að sögn
Jóns Tómassonar borgarritara. Kortagerðarmenn gætu þó
þurft að breyta útliti Reykjavíkurborgar á landabréfum, þar
sem á flestum landakortum eru borgir táknaðar á mismun-
andi hátt eftir stærð og oft skipt um tákn við 100.000 manna
markið. í landabréfabók alfræðiorðabókarinnar Encyclo-
paediu Britannicu breytist tákn Reykjavíkur t.d. úr hring
með punkti innan í og verður kassi með púnkti.
Reykvíkingum hefur fjölgað
hratt á öldinni. Um aldamótin
voru þeir 6.682. Þá voru höfuð-
borgarbúar 8,52% landsmanna.
Um miðja öldina, árið 1950, voru
þeir 56.251, eða 39,07% íslend-
inga. Um síðastliðin áramót voru
íslendingar 259.581 og eru
Reykvíkingar því 38,38% lands-
manna. Mest hefur fólksfjölgun-
in í Reykjavík verið í Grafarvogs-
hverfi síðastliðinn áratug. Árið
1981 bjó þar 61 Reykvíkingur,
en um síðustu áramót 6.764.
Höfuðborgarbúar voru stærra
hlutfall landsmanna á árunum
1950 til 1975, upp undir 41%
árið 1960. Á árunum 1978-1983
fór hlutfall höfuðborgarbúa nið-
ur undir 36% af landsmönnum,
m.a. vegna hlutfallslega meiri
fjölgunar í útborgum Reykjavík-
ur. Síðan hefur höfuðborgin sótt
í sig veðrið á ný. Á höfuðborgar-
svæðinu öllu, þ.e. í Reykjavík,
Kópavogi, Hafnarfirði, Garðabæ,
Seltjarnarnesi, Mosfellsbæ,
Bessastaðahreppi, Kjalarnes- og
Kjósarhreppi, búa nú 149.486
manns. Það eru 57,6% lands-
manna.
Fólki fjölgaði um 2,4% á
höfuðborgarsvæðinu í heild á síð-
astliðnu ári. I Reykjavík fjölgaði
um 2,1% en öðrum sveitarfélög-
um um 2,9%. í öðrum landshlut-
um er mun minni fjölgun, eða
þá að fólki fækkar. Á Suðurnesj-
um og Norðurlandi eystra fjölg-
aði um 1% á síðastliðnu ári og
um 0,7% á Suðurlandi. á Norður-
landi vestra fækkaði um 0,9%, á
Vestfjörðum um 0,6%, á Austur-
landi um 0,2% og á Vesturlandi
um 0,03%.
íbúar á Vestfjörðum eru nú
9.740 og hafa ekki verið færri
síðan fyrir árið 1880. Þó fjölgaði
á Hólmavík og á Flateyri á síð-
asta ári, en það náði ekki að
vega upp fólksfækkun á öðrum
stöðum. Á Suðureyri fækkaði
fólki t.d. um 3,6% og eru íbúar
þar þriðjungi færri en þeir hafa
orðið flestir. Suðureyringar hafa
ekki verið færri síðan 1910.
Ekki er lengra síðan en á 3.
áratugnum að íslendingar voru
álíka margir og Reykvíkingar
nú, eða um 100.000. Um síð-
astliðin áramót voru karlar á
íslandi hins vegar 130.166 en
konur 129.415. Fólksfjölgun á
árinu 1991 nam 3.873 íbúum,
eða 1,51%. Þetta er mun meiri
fjölgun en á árinu 1990, en þá
fjölgaði íslendingum aðeins um
0,87%. Undanfarna tvo áratugi
hefur hlutfallsleg fjölgun Islend-
inga sjaldan orðið meiri.
íslendingar orðnir kvartmilljón og
Reykvíkíngar að verða 100 þúsimd
250 þúsund
225-------
Reykvíkingar munu að öllum líkindum fara
yfir 100 þús. ibúa markið á árinu 1992, en
þá verða kortagerðarmenn að draga fram
pennann og skipta um tákn fyrir borgina.
1901 ’10 '20 '30 '40 '50 '60 70 '80 '90
Heimild: Hagstofa íslands