Morgunblaðið - 15.08.1992, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B/LESBOK
183. tbl. 80.árg.
LAUGARDAGUR 15. ÁGÚST 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
NATO vill bíða
með hernaðar-
íhlutun í Bosníu
Brussel, Genf. Reutcr.
MANFRED Wörner, framkvæmdastjóri Atlantshafsbandalagsins
(NATO), sagði í gær að bandalagið væri að meta ýmsa kosti til að
geta tekið ákvörðun um hvernig tryggja bæri neyðaraðstoð við íbúa
Bosníu-Herzegovínu. Hann sagði að yfirstjórn herja bandalagsins
hefði fengfið frest til 24. ágúst til að ganga frá skýrslu um kostina.
Sendiherrar aðildarríkjanna
sextán komu saman í Brussel í gær
til að fjalla um hernaðaráætlanir
sem yfirstjórnin lagði fram eftir að
öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
samþykkti ályktun sem heimilar
hernaðaríhlutun í Bosníu ef þörf
krefur til að tryggja birgðaflutninga
í landinu. Sendiherrarnir sam-
þykktu yfirlýsingu þar sem þeir
fordæmdu drápin í Bosníu, hvöttu
, til vopnahlés og lýstu yfir stuðningi
við ályktun öryggisráðsins.
Áætlað hefur verið að senda þurfi
allt að 100.000 hermenn til að
tryggja greiða umferð flutningabíla
frá hafnarborginni Split við Adría-
haf til Sarajevo, höfuðborgar Bosn-
íu. Wörner sagði að NATO myndi
hafa samráð við Vestur-Evrópu-
sambandið og Ráðstefnuna um ör-
yggi og samvinnu í Evrópu (RÖSE)
um hugsanlega hernaðaríhlutun í
Bosníu. Bein íhlutun af hálfu NATO
í Bosníu kæmi ekki til greina nema
beiðni um slíkt bærist frá Samein-
uðu þjóðunum og aðildarríkin
þyrftu síðan að samþykkja hana.
Stjórnarerindrekar í Brussel
segja að hernaðaríhlutun af hálfu
NATO sé ólíkleg þar sem nokkur
aðildarríkjanna séu andvíg því að
hersveitum á vegum bandalagsins
verði beitt utan hins hefðbundna
varnarsvæðis þess.
Af NATO-þjóðunum hafa aðeins
Tyrkir, Frakkar og Spánverjar boð-
ist til að senda landhersveitir til
Bosníu. Frönsk stjórnvöld sögðust
í gær reiðubúin að senda þangað
1.100 hermenn. Danir, Hollending-
ar og Norðmenn hafa einnig boðist
til að taka þátt í hemaðaríhlutun.
Fyrirhuguðum friðarviðræðum,
sem átti að efna til í Brussel um
helgina á vegum Evrópubandalags-
ins, var aflýst í gær eftir að Alija
Izetbegovic, forseti Bosníu, hafði
lýst því yfir að hann myndi ekki
taka þátt í þeim. „Serbar í Bosníu
verða að velja á milli þess að semja
um frið eða að heyja stríð. Þeir
geta ekki gert hvort tveggja," sagði
hann. Forsetar Serbiu og Svart-
íjallalands neituðu einnig að taka
þátt í viðræðunum.
Yfirvöld í Króatíu og Serbíu
skiptust í gær á 1.130 stríðsföngum
undir eftirliti Rauða krossins
skammt frá króatísku borginni Osij-
ek.
Frelsinu fegnir
Reuter
Serbar og Króatar skiptust í gær á stríðsföngum, 1.130 alls, og fóru skiptin fram á „einskismannslandi" á
landamærum ríkjanna. Þessir Serbar voru augljóslega frelsinu fegnir þegar þeir voru fluttir með langferðabíl
til síns heima. *
Óttast að borgarastyrj-
öld brjótist út í Georgíu
Súkhúmí, Georgíu. Reuter.
EMBÆTTISMENN í sjálfsljórn-
arhéraðinu Abkhazíu 1 Georgíu
sögðu að fjöldi manna hefði fallið
í bardögum er sveit stjórnarher-
manna hefði sótt að flugvellinum
og þinghúsbyggingunni í höfuð-
staðnum Súkhúmí í gær. Edúard
Shevardnadze, leiðtogi Georgíu,
sendi 3.000 manna herlið á mið-
vikudag til vesturhluta landsins
til þess að freista þess að ná
Roman Gventsad^e innanríkis-
ráðherra úr klóm stuðnings-
manna Zvíads Gamsakhúrdía,
fyrrverandi forseta. Er óttast að
þessir atburðir marki upphaf
borgarastyrjaldar í landinu.
Georgískur stjórnarhermaður.
Meira en nægileg refsing að vera sviptur höfðinu
Raleigh heldur titlinum
London. Daily Telegraph.
ELÍSABET Englandsdrottning
hefur ákveðið, að Sir Walter
Raleigh fái að halda titli sinum
jafnvel þótt hann hafi orðið til
að flytja tóbakið til Bretlands frá
Ameríku skömmu eftir 1580. Það
er bæjarstjórnarfulltrúi í Pudsey
skammt frá Leeds, sem vill refsa
Sir Walter fyrir tiltækið og
svipta hann öllum veraldlegum
virðingarmerkjum.
Bæjarstjómarfulltrúinn, Peter
Kersting, sem er að sjálfsögðu
bindindismaður á tóbak, segir í bréfí
að það geti orðið ungu fólki víti til
Sir Walter refsað með þessum hætti
Sir Walter Raleigh
athygli á því, að mörg hundruð
manns deyi árlega í Bretlandi af
völdum reykinga. Sir Walter sé því
sá Englendingur, sem hafí unnið
landi og þjóð mest ógagn.
Kenneth Scott, aðstoðarritari
drottningar, skýrði frá ákvörðun
hennar en sagði, að uppástungan
væri „athyglisverð". „Eg óttast
hins vegar, að það hefði engin áhrif
á afstöðu almennings til reykinga
þótt Sir Walter yrði sviptur titlinum
og ég minni á, að einn af forfeðrum
til drottningar, hennar hátignar, James konungur I, svipti hann
varnaðar verði öðru mikilvægara, sjálfu höfðinu. Það hlýtur að vera
og hann vekur nóg refsing,“ sagði Scott.
Hersveitirnar sem leita
Gventsadze mættu mikilli mót-
spyrnu frá sveitum uppreisnar-
manna sem styðja Gamsakhúrdía
er þær sóttu á skriðdrekum og bryn-
vögnum inn í Súkhúmí. Barist var
á mörgum stöðum í borginni og
sagði Alexander Ankvab innanrík-
isráðherra Abkhazíu að nokkurt
mannfall hefði átt sér stað og frétta-
menn sáu víða lík en óljóst er hversu
mikið manntjónið var.
Leiðtogar i Abkhazíu sökuðu
þjóðvarðlið Georgíu í gær um að
hafa gert innrás í fullvalda ríki en
yfirvöld þar lýstu yfir sjálfstæði í
síðasta mánuði frá Georgíu. Yfirvöld
í Tblísí, höfuðborg Georgíu, hafa
ekki viðurkennt þá ákvörðun og
neitaði Shevardnadze að um innrás
hefði verið að ræða er hann varði
í gær þá ákvörðun sína að senda
herlið þangað.
Á leið sinni inn í Abkhazíu
kembdu hersveitir Shevardnadze
m.a. skóglendi og ijallstoppa í leit
að sveitum uppreisnarmanna sem
taldar eru hafa Gventsadze í haldi.
í fyrradag rann út frestur sem
Shevardnadze hafði gefið liðsmönn-
um Gamsakhúrdía til þess að sleppa
Gventsadze og sendi hann þá herlið
áleiðis til Zúgdídí þar sem stuðning-
ur við forsetann fyrrverandi er hvað
mestur. Einnig héldu sérsveitir lög-
reglu á vettvang en kunnugir telja
að leitin verði erfið, eins og finna
ætti saumnál í heysátu.
Gventsadze og fimm aðstoðar-
mönnum hans var rænt er þeir fóru
til friðarviðræðna við liðsmenn
Gamsakhúrdía á þriðjudag. Shev-
ardnadze sagðist í fyrradag hafa
gefíð upp alla von um að friðsamleg
lausn.
Namibía:
Norðmenn
skammaðír
Bonn. Reuter.
RÁÐAMENN í Namibíu eru
ævareiðir norsku . stjórninni
og skamma hana blóðugum
skömmunum fyrir að ætla að
hætta við eða fresta þróunar-
hjálp við landið. Norski þró-
unarmálaráðherrann segir
hins vegar að ríkisstjórn sem
hafi efni á rándýrri einkaþotu
undir forsetann þurfi ekki á
mikilli hjálp að halda.
„Mega fátæku ríkin ekki ráða
sínum eigin málum án afskipta
þeirra sem styrkja þau?“ sagði
í yfírlýsingu frá sendiráði
Namibíu í Bonn í gær og upplýs-
ingamálaráðherra Namibíu
sagði í gær, að þótt Namibía
væri örsnauð hefðu landsmenn
fullan sjálfsákvörðunarrétt.
„Það hefur valdið leiðtogum
landsins verulegum öþægindum
á ferðum sínum innanlands og
um allan heim að ráða ekki yfir
eigin flugvélakosti," sagði ráð-
herrann en viðurkenndi þó að
flugvélarkaupin hefðu komið „á
óheppilegum tíma, í neyðará-
standi af völdum þurrka".
Þotan sem keypt var undir
Sam Nujoma Namibíuforseta og
ráðherra hans er af gerðinni
Dassault Falcon 900 og kostaði
tæplega 1,4 milljarða ísl. kr.