Morgunblaðið - 26.09.1993, Blaðsíða 22

22 B
MORGUNBLAÐIÐ SAMSAFIMIÐ SUNNUDAGUR 26. SEPTEMBER 1993
ÆSKUMYNDIN...
ER AF PÉTRISVEINSSYNIRANNSÓKNARLÖGRE GL UMANNI
Kvöldsvæfur
pmkkarí
PÉTUR Sveinsson, rannsóknarlögreglumaður í
lögreglunni í Breiðholti, fæddist í Svefneyjum á
Breiðafirði. Foreldrar hans heita Sveinn Pétursson
og Rebekka Guðmundsdóttir. Pétur er elstur í
hópi þriggja systkina, yngri eru Ástríður og Brand-
ur. Þegar Pétur var á 1. ári flutti fjölskyldan í
Hvallátur á Breiðafirði og bjó þar þangað til Pétur
var 7 ára að þau fluttu í Voga á Vatnsleysuströnd.
Litla systir Péturs, Ástríður, seg-
ir að hann hafi alltaf verið góður
drengur, hress og duglegur. Hún
segir að þau systkinin hafi átt góða
æsku og notið þess að föðurafi og
amma voru í heimilinu. „Pétur heit-
ir í höfuðið á afa og ég held að
hann hafi verið í sérstöku uppá-
haldi hjá gamla manninum, enda
alnafni og þeir ekki ólíkír, “ segir
Ástríður. „Pétur svaf inni hjá afa
og ömmu og var ákaflega kvöld-
svæfur. Hann átti það til að ganga
í svefni. Einu sinni vaknaði amma
við það að Pétur var búinn að klæða
sig í fötin af afa og var að reyna
að troða sér út um gluggann. Hann
hætti ekki svefngöngunni fyrr en
hann fór á sjóinn, enda eins gott
að ganga ekki mikið í svefni þar!“
Ásta segir að Pétur hafi alltaf haft
nóg fyrir stafni og byijað ungur
að vinna. „Auðvitað kom fyrir að
við rifumst og slógumst eins og
algengt er með systkini, en yfirleitt
var hann ósköp góður við litlu syst-
ur!“
í Hvallátrum var tvíbýli og í hin-
um bænum átti heima Valdimar
'Jónsson, nú yfirlögregluþjónn í
Kópavogi. „Það er rétt að ég muni
eftir Pétri, hann var svo ungur þeg-
ar hann flutti. Við lékum okkur
eins og krakkar gerðu á þessum
árum. Á vetuma var farið á sleðum
og skautum og við vorum ekki háir
í loftinu þegar farið var út á báti
að dorga þyrskling. Við enduðum
báðir í lögreglunni og höfum alltaf
haldið sambandi. Nú förum við á
hverju sumri og háfum lunda í
Breiðafjarðareyjum, það er toppur-
inn á tilverunni."
Björk Sigdórsdóttir kynntist
Pétri þegar þau voru börn í Hval-
látrum. „Foreldrar okkar voru vina-
fólk og við fórum í Hvallátur á
sumrin. Við lékum okkur mikið
saman krakkarnir, settum upp bú
og bökuðum heilhveitikökur yfir
kertaljósi. Þetta voru skemmtilegir
Pétur Sveinsson á stuttbuxum
með afa sínum og alnafna. Pétur
þótti snemma duglegur til vinnu
og árangur hans í baráttunni við
bruggara bendir til þess að ekki
hafi dregið úr dugnaðinum.
dagar. Fjölskyldumar héldu áfram
sambandi eftir að fólkið úr Hvallátr-
um flutti í Vogana. Þá fórum við í
helgarferðir suðureftir og fengum
að gista. Frá þeim tíma man ég
helst hvað Pétur var ákaflega stríð-
inn, maður fékk aldrei frið fyrir
prakkaraskapnum í honum.“
Besti vinur Péturs í Vogunum
var Sæmundur Klemensson hlað-
maður. „Við vorum bara tveir ferm-
ingarbræðurnir og fimm stelpur á
sama ári,“ segir Sæmundur. „Pétur
var fínn félagi, við lékum okkur
mikið saman öll æskuárin, en það
var lítið verið í íþróttum. Við fómm
báðir snemma að vinna fyrir okkur,
Pétur á sjónum og ég í fiski.“
ÚR MYNDASAFNINU
ÓLAFUR K. MAGNÚSSON
Hðföi
Risnuhús Reykjavíkurborgar,
Höfði, hlaut alþjóðlega frægð
þegar leiðtogar stórveldanna sett-
ust þar á rökstóla
haustið 1986. Þetta
stílfagra hús við sjóinn
á orðið langa sögu.
Franska spítalafélag-
ið í Dunkerque keypti
lóðina undir Höfða 1908
og lét fulltrúi félagsins,
J. Brillouin konsúll,
flytja húsið tilhöggið frá
Noregi. Spítalafélagið starfaði ekki
lengi hér, eignaðist Landsbankinn
húsið og seldi það Einari Bene-
diktssyni sýslumanni og skáldi árið
1916. Einar gaf húsinu nafnið
Héðinshöfði, sem síðar breyttist í
Höfði. Einar bjó ekki lengi í Höfða
og gekk húsið kaupum og sölum
í nokkur ár. Breska ríkið keypti
húsið 1941 fyrir ræðis-
mann og síðar sendi-
herra sinn. Sagt er að
sendiherrann hafa skrif-
að út tíu árum síðar og
beðið um leyfi til að selja
húsið sökum reimleika.
Var honum veitt leyfið.
Ingólfur Espólín
keypti húsið og seldi það
Reykjavíkurborgtil niðurrifs 1958.
Gústaf E. Pálsson borgarverkfræð-
ingur fór fljótlega að gera húsinu
til góða og kom með þá hugmynd
að breyta Höfða í móttökuhús
borgarinnar.
Morgunblaðið/Ól. K. M.
Höfði er byggður í svonefndum jugendstíl, en hann stóð frá 1900 -
1920. Aðal einkennin eru lárétt vatnsklæðning, mansard þak eða
brotið þak yfir langhliðum og þaksneiðing á göflum. Þakið er lágt
helluskífum og efri hluti glugga með smárúðum.
MEISTARAKOKKAR
ERU ÓSKAR OGINGVAR
Þjóölegt og
fmmamli
ÞAÐ eru þjóðlegir réttir á
matseðlinum í dag, þótt fiski-
súpan sé með suðrænu ívafi.
Spænsk fiskisúpa
fyrir fjóra
800 gr fiskor, t.d. ýsa
_______1 stk. loukor____
1 stk. hvítlauksgeiri
1 msk. söxuð steinselja
2 stk. gulraetur
1 dósniðursoðnirtómatar
0,5 I vatn
kjötkraftur
Laukur, hvítlaukur og gulræt-
ur eru skomar niður og kraumað
í potti í smá olíu. Tómötunum
og vatninu bætt í og soðið upp.
Fiskurinn skorinn í bita og soð-
inn varlega í súpunni í u.þ.b. 5
mínútur, bragðbætt með kjöt-
krafti. Að lokum er steinseljunni
bætt í súpuna.
Lifur raeð lauk og eplum
fyrir fjóra
1 kg. lifur
4 stk. græn epli
2 stk. laukur
2 msk. tómatkraftur
2 tsk. karrý
4 dl vatn
klípa af smjöriíki
Lifrin er skorin 1 gúllasbita.
Epli og laukur skorið gróft nið-
ur. Smjörlíkið brætt á pönnu.
Allt nema vatnið er sett á pönn-
una og snöggsteikt í 2-3 mínút-
ur, hrært í með sleif á meðan.
Vatninu bætt í og soðið í 2-3
mínútur. Bragðbætt með kryddi
eða salti og pipar ef þurfa þykir.
Meðlæti: Ferskt salat.
ÞANNIG...
ERNAFNIÐ GLYMUR TILKOMIÐÁHÆSTAFOSSLANDSINS
Glumdi í landi
en ekki vatni
MÖRG staðarnöfn á íslandi teljast til örnefna og hefur mikið
starf verið unnið tíl að varðveita gömul örnefni. Mörg örnefni
tengjast þjóðsögum og þjóðtrú og að öðrum ólöstuðum eru slík
nöfn e.t.v. þau dýrmætustu. Mörg slík nöfn kunna að hljóma
undarlega og í mörgum tilvikum verða menn að þekkja sögu
þeirra til þess að skilja nafngiftina. Eitt slíkt nafn er Glymur,
ensvo heitir hæsti foss iandsins, tallnn um 200 metra hár, í Botnsá
í Hvalfirði. Menn gætu haldið í fljótu bragði að nafnið væri sprottíð
af því að vatnið glymji i gljúfrinu. Það er ekki rétt, tiiurð nafns-
ins er til mikilla muna dramatískari.
annig var, að einhverju sinni í
árdaga fór fram guðsþjónusta
í kirkju á Suðurnesjum. Einn í söfn-
uðinum hafðí árið áður átt vingott
við huldustúlku og er guðsþjónustu
var lokið og fólk gekk úr kirkju
brá því í brún. Úti stóð ókunnug
stúlka með hvítvoðung í fanginu.
Beindi hún tali sínu til umrædds
manns og sagði hann föður bams-
ins, en hann færðist undan og taldi
sig aldrei hafa umrædda stúlku
hitt, hvað þá að hann ætti með
henni bam. Við svo búið harðnaði
svo svipur stúlkunnar að fólki stóð
stuggur af. Hélt hún nú magnaðan
reiðilestur yfir manninum og
klykkti út með því að hneppa hann
í álög. Hann skyldi breytast í ill-
hveli mikið og vera öllum til ama.
Orð stúlkunnar höfðu þau áhrif á
manninn, að hann sturlaðist og
hljóp sem fætur toguðu og stefndi
til sjávar. Hafiji enginn roð við
honum og lauk kapphlaupinu með
því að hann steypti sér fram af
sjávarhömrum. Er menn sem veittu
honum eftirför komu að brúninni
sáu þeir engan mann, heldur risa-
hveli mikið betjast um í sjónum.
Það þótti þeim undarlegt, að höfuð
hvalsins var rautt. Maðurinn hafði
einmitt borið rauða húfu á höfði.
Þótti nú deginum ljósara að álögin
væru gengin eftir og gekk hveli
þetta undir nafninu „Rauðhöfði".
Næstu mánuði og ár var Rauð-
höfði öllum til ama. Hann renndi
sér undir báta og skip og hvolfdi
þeim. Drekkti manni og öðrum.
Dag einn réðist hann á lítinn fiski-
bát með tveimur mönnum, braut
hann í spón og drekkti báðum.
Hann hefði betur sleppt því. Þetta
voru synir rammgöldrótts prests
úr Hvalfirði og þótti þeim gamla
missirinn óbærilegur. Skyldi son-
anna hefnt.
Nokkru síðar hélt prestur inn í
fjarðarbotn og upphóf þar mikinn
og magnaðan seið. Ekki leið á
löngu þar til menn sáu gríðarlegt
og illvígt stórhveli með rauðan haus
koma stímandi inn fjörðinn. Seiðn-
um linnti ekki í fjarðarbotninum,
heldur barðist hvalurinn upp eftir
ánni, náttúrulega meira og minna
á þurru. Og ekki lét prestur gljúfr-
in með háa fossinum aftra för sinni,
heldur seiddi hvelið upp fossinn og
ofan í stórt stöðuvatn rétt ofar.
Þar fyrirkom hann ófreskjunni.
Sagt er að mjög hafi glumið í
gljúfrinu er hvalurinn barðist upp
úr því. Síðan heiti fossinn Glymur.
Ofar eru Skjálfandahæðir. Og vatn-
ið heitir síðan Hvalvatn. Lýkur þar
með sögu Rauðhöfða.
4