Morgunblaðið - 28.04.1995, Blaðsíða 1

96 SÍÐUR B/C/D
95. TBL. 83. ÁRG. FÖSTUDAGUR 28. APRÍL1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Fulltrúar SÞ segja allt stefna í allsheijarstríð íBosníu
Vopnahléð að renna út
Sarajevo. Reuter.
BARIST var á mörgum vígstöðvum í Bosníu í gær
og talsmenn Sameinuðu þjóðanna segja allt stefna í
allsheijarstríð þegar vopnahlénu lýkur um mánaða-
mótin. Forsætisráðherra Bosníu ítrekaði í gær fyrri
yfirlýsingar um að vopnahléð yrði ekki framlengt og
Serbar hafa lýst yfir því sama.
Bosníu-Serbar þvinguðu í gær starfsmenn SÞ, sem
komu frá Zagreb í Króatíu, til að hverfa aftur á
brott með sömu vél frá flugvellinum í Sarajevo. Ser-
bamir kröfðust þess einnig að fá aukin yfirráð á
vellinum, þá myndu þeir leyfa á ný flug með hjálpar-
gögn.
Alexander Ivanko, talsmaður SÞ, sagði að múslim-
ar jafnt sem Serbar virtu vopnahléð frá því í desem-
ber að vettugi og væri víða barist í landinu. Hafa
Serbar hafið sókn í Brcko-héraði en stjórnarherinn
í Bosníu sækir fram fyrir vestan Bihac og beinir
skeytunum að mikilvægum fjarskiptaturni Serba á
Pljesevica-fjalli.
Gagnkvæmur ótti
og tortryggni ríkja
Haris Silajdzic, forsætisráðherra Bosníu, sagði að
vopnahléð yrði ekki framlengt en múslimar telja að
hléið verði aðeins til þess að Serbar treysti tök sín
á þeim 70% landsins sem þeir ráða nú. Leiðtogar
Serba hafa einnig hafnað lengra vopnahlé og óttast
að múslimar noti það til að vígbúast betur.
Frakkar og Rússar hótuðu í fyrradag að kalla
gæsluliða sína heim yrði ekki samið um nýtt vopna-
hlé og geri þeir það, er hlutverki SÞ í Bosníu lokið
að flestra dómi.
Reuter
Deilt um skjöl
Churchills
SKJALFRÆÐINGURINN Alan Kucia
sést hér með skjöl úr bréfa- og ræðu-
safni Winstons Churchills, forsætisráð-
herra og þjóðhetju Breta á stríðsárun-
um. Alls er um að ræða hálfa aðra millj-
ón skjala. Opinber sjóður keypti þau af
erfingjunum í gær á 12,5 milljónir
punda, nær 1.300 miHjónir króna. Féð
var tekið af lottó-tekjum sjóðsins.
Stjórnarandstæðingar og fjölmiðlar
gagnrýndu kaupin harðlega. Fullyrt var
að um spillingu væri að ræða, ekki síst
er í ljós kom að útgáfurétturinn fylgdi
ekki með, en John Major forsætisráð-
herra varði ákvörðunina. Dóttursonur
og alnafni Churchills, sem er þingmaður
fyrir Ihaldsflokkinn, sagði í gær að
fengist hefði tvöfalt meira fyrir skjölin
á frjálsum markaði.
Breskir hjúkrun-
arfræðingar
Verkföll
leyfð á ný
London. Reuter.
FORYSTA helstu samtaka hjúkrun-
arfræðinga í Bretlandi ákvað í gær
'að nema úr gildi bann við verkfalls-
aðgerðum en samtökin settu það
sjálf fyrir 79 árum.
Christine Hancock, framkvæmda-
stjóri samtakanna, sagði, að nú
væri hjúkrunarfræðingum heimilt
að fylgja kaupkröfum eftir með að-
gerðum en lagði áherslu á, að þær
myndu ekki bregðast sjúklingum.
Þær myndu mæta til vinnu en ekki
sinna ýmsum stjórnunarstörfum eins
og skýrslugerð.
Hjúkrunarfræðingar krefjast 3%
kauphækkunar en stjórnvöld hafa
aðeins boðið þeim eitt prósent.
-----» ♦ ♦----
Kóngulær
undir
áhrifum
London. Reuter.
ÞAÐ leynir sér ekki lengi ef kóngu-
lær eru undir áhrifum maríjúana eða
annarra fíkniefna. Þá verða vefimir
hinir skringilegustu
og augljóst, að ein-
beitingin er rokin
út í veður og vind.
Hefur þetta komið
í ljós við rannsóknir
bandarískra vís-
indamanna og telja
þeir, að kóngulær
geti verið hentugar
við að prófa eituráhrif af nýjum lyfj-
um.
Vísindamenn við bandarísku geim-
ferðastofnunina, NASA, komust að
því, að kóngulærnar spunnu vefinn
með ýmsum hætti eftir því hvaða
fíkniefni þær fengu. Þær sem voru
á maríjúana byijuðu vel en misstu
síðan áhugann og hættu við hálfnað
verk. Þær, sem fengu koffín, spunnu
bara þráð og þráð hér og þar en
þær, sem fengu benzedrín (,,speed“),
sýndu af sér mikinn dugnað. Skipu-
lagið var hins vegar ekkert og vefur-
inn var með stórum götum.
Vísindamennirnir vonast til að
með því að hafa velferðina til viðmið-
unar geti þeir sagt fyrir um hugsan-
leg eituráhrif af lyfjum.
Tafia
gegn óþef
Tókýó. Reuter.
UNGAR konur í Japan not-
færa sér óspart nýjar töflur
sem eyða óþef frá hægðum.
Taflan er tekin með mat og
virkar á þrem dögum hjá Asíu-
fólki, talið að hún sé fljótvirk-
ari hjá hvítum vegna styttri
þarma, að sögn fyrirtækisins
Dairen K.K.
Upphaflega var lyfið fram-
leitt til að gera störf þeirra sem
annast gamalt, rúmfast fólk
léttari en 40% sölunnar hafa
verið til ungra kvenna. Tals-
maður framleiðenda telur að
þær séu oft feimnar við að
nota þröng salerni á vinnu-
stöðum. Komið hefur á óvart
að lyfið selst einnig vel meðal
nemenda á táningsaldri sem
virðast þannig reyna að kom-
ast hjá háðsglósum félaga
sinna vegna daunillra hægða.
Hlaupið frá
Hvatt til að hátíðarhöld í Moskvu 9. maí verði hundsuð
Jeltsín boðar vopna-
hlé í Tsjetsjníju
Moskvu, Washington, Bonn, París. Reuter.
Hanoi til Ho
Chi Minh
BANDARÍKJAMAÐURINN
Michael Liscio (fremstur) frá
Los Angeles og víetnamskir
vinir hans koma inn á aðaltorg-
ið í Ho Chi Minh-borg, áður
Saigon, í gær.
Svonefnt „vináttuhlaup"
Liscios var alls 2.080 kílómetr-
ar og hófst í höfuðstaðnum
Hanoi í norðri.
Bandaríkjamaðurinn er upp-
gjafahermaður og vill hann
reyna að bæta tengsl þjóðanna
en þess verður minnst í Víet-
nam í lok mánaðarins að 20
ár eru liðin frá því að kommún-
istar sigruðu í Víetnamstríðinu
og tóku Saigon. Milljónir
manna féllu í átökunum, þ.á m.
um 58.000 Bandaríkjamenn.
Stjórn kommúnista leggur nú
allt kapp á að koma á markaðs-
búskap og auka viðskipta-
tengslin við vestrænlönd.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti og
Borís Jeltsín Rússlandsforseti
ræddust í gær við í síma í hálfa
klukkustund um mikilvæg mál sem
fjallað verður um á fundi þeirra í
Moskvu í maí. Clinton mun þá
ásamt um 50 öðrum þjóðarleiðtog-
um taka þátt í hátíðarhöldum í til-
efni þess að 9. maí fagna Rússar
því að hálf öld verður liðin frá lok-
um stríðsins gegn Þýskalandi
Adolfs Hitlers. Nokkrir heims-
þékktir listamenn og mannréttinda-
frömuðir hvetja til þess að hátíðar-
höldin verði hundsuð vegna stríðs-
reksturs Rússa í Tsjetsjníju.
Áskorunina undirrita m.a. rúss-
neski andófsmaðurinn Vladímír
Búkovskíj, er barðist gegn sovét-
stjórninni gömlu og þýski rithöfund-
urinn Giinther Grass. Þar segir að
það væri móðgun við þá sem fóm-
Þjóðverjar vara
Rússa viðað standa
ekki við samninga
um afvopnun
uðu lífinu í stríðinu gegn nasistum
„í Stalíngrad og á ströndum Norm-
andie“ að fara til Moskvu.
Jeltsín forseti ákvað í gær að
hersveitir Rússa í Tsjetsjníju myndu
gera hlé á árásum sínum í Kákasus-
héraðinu frá miðnætti að staðar-
tíma í gær fram til 12. maí í von
um að ekki yrði barist meðan hátíð-
arhöldin standa yfir.
Minnkandi eindrægni
Áður en Clinton ræddi við Jeltsín
átti hann fund með Andrej Kozyrev,
utanríkisráðherra Rússlands, í
Hvíta húsinu og sagði talsmaður
Bandaríkjaforseta að þessar við-
ræður hefðu verið mjög gagnlegar.
Ljóst þykir að á fundinum í
Moskvu muni ríkja minni eindrægni
en verið hefur milli leiðtoganna
tveggja fram til þessa, ágreinings-
mál Vesturveldanna og Rússlands
verða æ alvarlegri. Rússar hafa
lýst því yfir að vegna Tsjetsjníju-
stríðsins geti þeir ekki staðið við
CFE-samningana um fækkun hefð-
bundinna vopna. Þjóðverjar vöruðu
þá við í gær og sagði Klaus Kinkel
utanríkisráðherra að samningarnir
væru grundvöllur öryggis í Evrópu.
Þeim bæri ekki að stofna í hættu
með einhliða aðgerðum.
■ Þvert á gerða samninga/18