Morgunblaðið - 09.07.1996, Blaðsíða 28
28 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR______________
Semball & fiðla
Nútíma La Boheme
VINSÆLASTI söngleikurinn á
Broadway þetta árið virðist ætla
að verða „Rent“, nútímaupp-
færsla á einu þekktasta verki
tónbókmenntanna, „La Bo-
heme“. Rokksöngleikurinn
„Rent“ er eftir Jonathan Larson
og hefur hann nú þegar hlotið
Pulitzer- og Tony- verðlaunin.
„Rent“ er sagður ólgandi bianda
rokks, salsa, bíbopps og tangós
og hefur verið líkt við „Hárið“.
En söguþráðurinn er fenginn að
láni úr óperu, þó að hann hafi
vissulega tekið breytingum.
Skáldið Rodolfo er nú kvik-
myndagerðarmaðurinn Mark og
málarinn og vinur hans Marcello
er í „Rent“ lagahöfundurinn
Roger, sem er sýktur af alnæmi.
Leikkonan Maureen, vinkona
Marks, yfirgaf hann til að hefja
ástarsamband við konu, sem
tekst á við Mark um ástir Maur-
een. Hin berklasjúka og dauð-
vona Mimi Puccinis heitir nú
Mimi Marquez og er spænskætt-
aður eiturlyfjasjúklingur sem
dansar í klúbbum fyrir sadó- og
masókista.
TÖNLIST
Skálholtskirkja
SUMARTÓNLEIKAR
J. S. Bach: Sónötur í E, c og A (BWV
116,117 & 115). Helga Ingólfsdóttir,
semball; Svava Bemharðsdóttir, bar-
okkfiðla. Skálholtskirkju, laugardag-
inn 6. júlí kl. 15.
SUMARTÓNLEIKARNIR í
Skálholti hófu 19. vertíð sína í
brakandi sólskini. Áður fyrr, meðan
starfsemin var enn að slíta barns-
skónum, hefði svona veður líklega
þýtt tóma kirkju. En nú er stofnun-
in komin á legg og hinn kyrrláti
en notalegi virðuleiki Sumartón-
leikanna er orðinn víðkunnur og
dregur til sín æ fleiri innlenda sem
erlenda gesti, hvernig sem viðrar,
í nálægð hnígandi og rísandi vatns-
orku Gullfoss og Geysis.
Svava Bernharðsdóttir, víólu-
leikari, er búsett í Slóveníu og
starfar þar við sinfóníuhljómsveit-
arleik á veturna. Önnur búgrein
hennar er fornmúsík, þ.e.a.s. leikin
á upphafleg hljóðfæri og á upphaf-
legan hátt, að beztu tónsagnfræð-
inga yfirsýn. Ásamt Helgu Ingólfs-
dóttur á sembal flutti hún á fyrri
síðdegistónleikum laugardagsins
þrjár sónötur Bachs frá Köthen-
árunum (1717-23) fyrir sembal og
fiðlu.
Sem kunnugt er, hefur svo-
kallaður „sagnréttur", flutnings-
máti á síðustu 10-15 árum,öðlazt
nærri því einokunarstöðu í flutningi
á vestrænum tónverkum eldri en
1750, enda þótt vart sé liðinn aldar-
fjórðungur frá því er menn tóku
almennt að hefja upphafleg hljóð-
færi til vegs og virðingar. Nægir
að skoða framboð hljómplötuverzl-
ana á endurreisnar- og barokktón-
list til að staðfesta þá þróun mála.
Það sérkennilega hefur gerzt, að á
vettvangi sem kennir sig við sígild-
leika, liggja nú framlög góðra
manna eins og Menuhins, Heifetzs
og Akademíu heilags Marteins á
Ökrum (a.m.k. eldri upptökur)
„undir skemmdum“ og þykja von-
leysislega úrelt hjá hlustendum inn-
an við fertugt. Það þarf orðið meira
en lítið hugrekki til að þora að
nota stálstrengi og rómantískt ví-
bra(ó.
Á hinn bóginn hafa verstu öfg-
arnar slípazt af sagnfestuhreyfíng-
unni. Meðalhófs er nú meira gætt,
og iðkendur hafa með t.ímanum náð
betra valdi á tækni fornmanna eins
og sléttum tóni og „klukkudýna-
mík“. Kom það fram í fiðluleik
Svövu, sem sýndi þroskaða músík-
alska yfirsýn og tillitsemi við tak-
markaðan styrk sembalsins. Kirkj-
an gerði þeim stöllum reyndar
nokkuð erfitt fyrir með því annars
vegar að hneigjast til að gleypa
hraðspil hljómborðsins, hins vegar
með því að ýkja jafnvel hófstillta
klukkutóna Svövu, og virtist það
rökstyðja grun manns um að
klukkudýnamíkin hafi fyrr á öldum
sjaldan verið iðkuð í pólýfónísku
samspili, þótt hún kunni að hafa
verið fyrirferðarmikil í segjum ein-
leiksgömbutónlist við dagstofu-
hljómburð.
Svarti semball Helgu er að vísu
með hljómmeiri plokkhörpum þessa
lands, en í Skálholtskirkju jaðraði
engu að síður við að maður hefði
kosið að heyra sellóleikara styðja
vinstri hönd sembalsins, því engu
mátti muna að spunatif hröðu þátt-
anna rynnu saman. Á hinn bóginn
mátti svo sem einnig virða það sjón-
armið, að úr því að Bach hafi skrif-
að sjálfstæðari hægrihandarsemb-
alpart í dúósónötum sínum en sam-
tímamennirnir lögðu í vana sinn,
væri synd að eltast við fylgibassa-
hefðina og hætta á að skyggja á
línur hægri handar með styrkingu
bassans.
í heild má segja að hægustu og
hómófónustu satzarnir hafi komið
hvað bezt út, og var þar margt
ljómandi vel spilað. Einkum bar
samspilið af í síðustu sónötunni
(A-dúr), sem var sérlega vel og
samtaka flutt. Allegro-þættirnir
voru þó hér sem annars staðar oft-
ast ofurseldir hrærigraut kirkju-
heyrðar og munu eflaust hafa skil-
að sér betur í hljóðritun ríkisút-
varpsins, sem mætt var með tæki
og tól til þess arna.
Að vanda var leikur Helgu Ing-
ólfsdóttur ímynd öryggisins, en
Svava átti, þrátt fyrir fallegan og
yfirvegaðan leik á hægum nótum,
fáeinar gráar finkur á stangli á
hröðustu sprettum sem bentu til
þess að enn þurfi hún nokkuð að
sækja í sig veðrið á miskunnar-
lausa girnisstrengi barokkfiðlunn-
ar, áður en áhyggjuleysi forntón-
listarsnillings tekur við.
Ríkarður Ö. Pálsson
LISTAMENNIRNIR í Art-Hún.
Art-Hún opnað
gestalistamönnum
Aftur á seyði
Nýjar bækur
• DÝRALÍFSSAGA um lítinn
lunda á Vigur á ísafjarðardjúpi er
nýkomin út. Bókin er öll litprentuð
með fjölda teikninga og þó nokkrum
ljósmyndum. Bókin ergefin út sam-
tímis á þrem tungumálum, en þau
eru auk íslenskunnar enska og
þýska.
Höfundur bókarinnar er sviss-
nesk stúlka
Krístín Marti og
kom hún hingað
fyrir fimm árum
sem skiptinemi,
fyrst á Dalvík og
síðan í höfuð-
borginni. Hún
hefur og verið
leiðsögumaður
fyrir þýsku-
mælandi ferða-
menn, sem höfðu
mikinn áhuga á
lundanum. Auk þess hefur hún
eignast hér bæði eiginmann og barn
svo hún er orðin nátengd landinu.
Kristín hefur frá unga aldri sýnt
teiknihæfni og lagt stund á þá grein
í skóla.
Kristín kallar bók sína á íslensku
„Lúlli litli lundi" og á þýsku „Puff
der kleine Papageientaucher. “
Enski menntaskólakennarinn Terry
Gunnell hjálpaði til við ensku útgáf-
una sem kallast „Peeper the little
Puffin. “
„Litskreyttum teikningum fylgir
alláhrifamikil ævintýrasaga, þar
sem á skiptist bjargarleysi og hörð
lífsbarátta. Þegar litli Iundinn er
alveg að gefast upp_, leitar hann
ásjár hjá álfkonu í Álfaborginni
efst á Vigur, sem er raunverulegt
örnefni og gerist þá óvænt smá-
kraftaverk,“ segir í kynningu.
Kristín hefur m.a. dvalist um
skeið í eynni og er nú að vinna að
annarri bók um æðarvarpið þar.
Auk teikninga hennar birtast þar
nokkrar ljósmyndir er sýna daglegt
líf heimafólksins í Vigur. Bækumar
á hinum ólíku tungumálum eru sam-
hæfðar til að koma við tækni sam-
prents, sem er nýjung hér á landi.
Fjölvi gefur út. Hver bók er 32
bls. ístóru broti. Filmugerð annað-
ist PMS Súðarvogi, en prentun og
band GBen/Edda Prentsmiðjan
Grafík. Verð á eintak er 1.280 kr.
LISTAGALLERÍIÐ Art-Hún, sem
jafnframt hýsir vinnustofur lista-
mannanpa Erlu Axelsdóttur,
Helgu Ármanns, Sigrúnar Gunn-
arsdóttur og Margrétar Gunnars-
dóttur, hefur verið til húsa á jarð-
hæð Stangarhyls 7 í Reykjavík um
átta ára skeið. Nú hafa þær stöllur
fært sig um set, en þó ekki langt
því þær fluttu vinnustofur sínar á
efri hæð sama húss sem er hent-
ugra húsnæði en hið fyrra og einn-
ig stærra.
„Hið nýja húsnæði Art-Hún
skapar listamönnunum betri vinnu-
aðstöðu, t.d. eru tveir stórir loft-
gluggar sem veita dagsljósinu
greiðan aðgang inn á vinnustof-
urnar. Þá eru listamennirnir með
sýningarsal, eins og í fyrra hús-
næðinu, þar sem gestum og gang-
andi er boðið að skoða úrval list-
muna og að sjá listamennina við
störf á vinnustofum þeirra. Sýn-
ingarnar á verkum þeirra, sem eru
allan ársins hring, eru í sífelldri
endurnýjun og reglulega er skipt
um verk í sýningarsalnum", segir
í kynningu.
Vinnuaðstaða fyrir
gestalistamenn
„Art-Hún hópurinn hefur starf-
að í átta ár eins og fyrr greinir
en nú hefur hann opnað dyrnar
að vinnustofunum til að veita
gestalistamönnunum tækifæri til
þess að vinna að list sinni við þær
sérstöku aðstæður sem ríkja þarna.
Megin tilgangur þessa er að hvetja
aðra listamenn til dáða og síðast
en ekki síst að skapa þeim hentug-
ar aðstæður til listsköpunar. Nú
þegar hafa tveir listamenn komið
til starfa í Art-Hún galleríinu, þær
Gerður Gunnarsdóttir (skúlptúr)
og Heiða Kolbrún Leifsdóttir
(skúlptúr). Alls er um að ræða
þijár vinnustofur fyrir gestalista-
menn og enn hefur ekki verið tek-
in ákvörðun um hver sá þriðji verð-
ur,“ segir ennfremur.
í ANNAÐ sinn hafa Seyðfirðingar
sett upp fjölbreyttar sýningar und-
ir samheitinu Á seyði, þar sem
saman blandast listsýningar,
handverkssýningar, minja- og
safnsýningar af erlendum, inn-
lendum og staðbundnum toga.
í ár eru sýningarnar sjö. Lista-
maðurinn Dieter Roth er áberandi
í sýningaflórunni í ár. Gjöf Dieters
Roths til Seyðisfjarðarkaupstaðar
á 100 ára afmæli hans er aftur
til sýnis, örlítið breytt, í bryggju-
húsinu Angró. Verkið er lit-
skyggnusýning af húsum bæjarins
veturinn 1988 og sumarið 1995.
í Hótel Snæfelli eru myndverk
eftir Dieter Roth til sýnis og í
verðandi menningarmiðstöð,
Skaftfelli við Austurveg, er þátt-
taka hans einnig áberandi.
Fyrsta hæð Skaftfells hefur nú
verið tekin í notkun og fyrsta sýn-
ingin þar kemur frá Boekie Wo-
ekie í Hollandi, sem sérhæfir sig
í gerð bóklistaverka og rekur
versluri og gallerí í Amsterdam.
Auk bóklistaverka er einnig ýmis-
legt annað til sýnis eftir listamenn-
ina Jan Voss, Corneliu Hoedeman,
Henriéttu van Egten og Rúnu
Þorkelsdóttur, sem eiga og reka
Boekie Woekie. Verk eftir Dieter
Roth, Björn Roth, Kristján Guð-
mundsson og fleiri eru þar einnig
til sýnis.
í skólanum sýna heimamennirn-
ir Aðalheiður Davíðsdóttir, Ásgeir
• SUMUM sýningum virðist ekki
ætlað að koma fyrir augu al-
mennings. Ein þeirra er nýleg
uppfærsla á „La Traviata" í Hol-
land Park-Ieikhúsinu í London.
Frumsýningin hófst á því að
sópransöngkonan í aðalhlutverk-
inu festi hárið í beltissylgju á
frakka tenórsins. Þá féll einn
söngvaranna úr kórnum aftur á
bak í einum af hápunktum sýn-
ingarinnar og þegar aftaka með
byssu á að fara fram kom ekkert
hljóð úr henni. Engu breytti þó
að einn áhorfenda stykki á fætur
Emilsson, Birkir Björnsson, Daníel
Björnsson, Haukur Óskarsson,
Garðar Eymundsson, Svava
Sófusdóttir og safnarar ýmislegt
forvitnilegt, s.s. dósaklipp, gler-
verk, ljósmyndir, pappírsverk og
málverk.
í Tækniminjasafninu er sérsýn-
ing unnin af Þóru Guðmundsdótt-
ur og Martin Samtleben. Húsin í
bænum, þróun byggðar á Seyðis-
firði 1850-1950, heitir sú sýning.
Ýmislegt annað forvitnilegt er að
finna á Tækniminjasafninu, sem
smám saman er að kynna langa
og ríka sögu Austurlands.
í gamla sýslumannshúsinu að
Vesturvegi 8 er náttúra íslands í
öndvegi tveggja myndlistarmanna
af sitthvorri kynslóðinni. Þar eru
málverk eftir Stefán V. Jónsson
Stórval frá Möðrudal og skúlptúr-
ar, m.a. hraunbræðingar og fleira
eftir Halldór Ásgeirsson. í grunni
Gránufélagshússins á Vestdals-
eyri, þeim gamla verslunarstað,
hefur Inga Jónsdóttir sett upp
skjáverk, sem tengir verslun á síð-
ustu öld við verslun á þeirri næstu.
Sýningunum er dreift um bæinn
og einn aðgangseyrir kr. 200 gild-
ir fyrir allar sýningarnar nema
Tækniminjasafnið, þar þarf að
greiða 200 kr. að auki. Þær eru
opnar daglega kl. 13-17 og að
auki miðvikudagskvöld kl. 19-21.
Tækniminjasafnið er opið daglega
nema mánudaga kl. 14-17.
og hrópaði „bang“, söngvararnir
voru stjarfir.
• ÞAÐ þykja góðar fréttir í Bret-
landi að aðeins 33 verkum var
stolið á söfnum og úr sýningar-
sölum á síðasta ári en það mun
vera 21% minni afföll en árið
1994. Tuttugu þjófnaðanna voru
gerðir á opnunartíma safnanna,
eitt dæmi um það er þjófur sem
borgaði sig inn á sýningu, kippti
veggteppi, sem metið er á 3 millj-
ónir, niður af vegg og fleygði
því út um glugga til vitorðs-
manns síns.
Kristín Marti