Morgunblaðið - 21.09.1997, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 21.09.1997, Blaðsíða 18
61 veer naaMa’nag .rs huoaqumv 18 SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 1997 ffTr? A TRVTT T05TOM MORGUNBLAÐIÐ LISTIR Myndlist Jakúta YURI Spiridonov; Frá æskuslóðum í Norður-Jakútíu. MYNPMST Nýlistasafnið, MÍR- salurinn, Ráðhúsið MYNDYERK/f ÐIR Yuri Spiridonov, Nikolai Pavlov, Kjuregej Alexandra, Jón Magnússon, Ari Alexander Ergis Magnússon. Opið í Nýió og MÍR-salnum þriðjud. til sunnudaga frá kl. 14-18. Lokað mánudaga. Til 21. september. Að- gangur ókeypis. Sýningu í Ráðhúsinu lauk 18. september. ÞAÐ er afar lítið sem við vitum um list Jakúta, nema það sem sést hefur til Kjuregej Alexöndru frum- kvöðli sýningarinnar og athafna hennar í listhúsum borgarinnar. Jakútía er þó fímmfalt stærra landsvæði en Island, og meðal rík- ustu landa í heimi, þótt landsmenn sjái minnst af þeim auði. Það mun ennfremur eitt kaldasta byggða svæði í veröldinni, var trúlega und- ir rýninum á ferðum hans til og frá Japan um árið, er skjárinn flutti þær upplýsingar til flugfarþega að 60 gráða frost væri úti! Það hefur vonandi ekki farið framhjá alltof mörgum, að undanfama daga hef- ur Menningar- og vináttufélag Jakúta staðið fyrir listkynningum á þrem stöðum í borginni og þá öðru fremur á myndlist og íðum. Telst ómæld og virðingarverð ræktarsemi á ferð hjá þeim fáu Jakútum sem hér búa. Þrátt fýrir allan frerann og túndrumar virðast heimaslóðirnar landsmönnum meira en lítið kærar sé litið til þeirra örfáu sem flust hafa vestur, en ekki er vitað nema um þijá í Evrópu! Norsk uppsláttarbók mín, sem komin er nokkuð til ára sinna, (frá 1954), upplýsir að Jakútía sé sjálfstætt lýðveldi í Norðaustur- Síberíu, í tengslum við Sovét-Rúss- land, og að fljótið Lena með hliðar- ám renni í gegnum það. Stærð þess sé 3.062.100 ferkílómetrar og íbúamir 401.000. í höfuðborg- inni Jakutsk séu 25.000 íbúar og sé borgin í flugsambandi við Irk- utsk. Jakútar séu að stómm hluta til (300.000) komnir af Tyrkjum og töturam, hirðingjum sem lifi við bakka Lenafljótsins, frá 60° norðlægri breiddargráðu til íshafs- ins. Trúin sé kristin, grískur rétt- rúnaður, landsmenn stundi hrein- dýrabúskap, fískveiðar og almenn- ar veiðar. Það er með ásetningi að bragðið er upp þessum gömlu upplýsingum, því þær sýna flestu betur hve afskekkt og framstætt landið til skamms tíma hefur verið. Og þótt lands- mönnum hafi með aðflutt- um fjölgað upp í rúma milljón (1.200.000) sam- kvæmt nýrri upplýsingum, höfuðborgin stækkað og landið fengið sjálfstæði er það enn mjög frumstætt á okkar mælikvarða. Hins vegar er menning slíkra oftar en ekki afar upp- ranaleg, sérstæð og heill- andi, sem mun helsta ástæða hinnar miklu sam- heldni líkt og í öðram mjög köldum (og mjög heitum) löndum. Þetta allt er mikilvægt að vita við skoðun sýning- anna, því annars er hætta á að gesturinn nálgist þær með röngu hugarfari og viðhafí misvís- andi samanburðarfræði. Listamenn hinnar afskekktu og afskiptu þjóðar era hér að nálgast myndheim vest- ursins, tileinka sér menningu sem þeim hefur hingað til verið öldung- is framandi og þannig séð er það einstakt og spennandi að verða vitni að því. Meinbugurinn á fram- kvæmdinni er helstur, að upplýs- ingar um menningu Jakúta era engar, í öllu falli varð ég ekki var við að þær lægju frammi í bóka- né ritlingaformi og sýningarskrám- ar era einungis einblöðungar. Gesturinn er því áfram svo til jafn ófróður um hina uppranalegu menningu Jakúta eftir skoðun sýn- inganna, og uppsláttarrit í listum segja honum ekkert, meður því að landið var til skamms tíma hluti Sovét-Rússlands. Hversu hollt það er þessu fólki að taka upp sýn Vesturlandabúa á myndlist skal ekki velt vöngum yfir hér, en hins vegar höfum við í vestrinu ómældan lærdóm til þeirra að sækja um lífsvisku, og þá einnig upprunalegra íða, þar sem fegurðargildið og nytsemin haldast í hendur og úrkynjun yfír- borðslegrar markaðshyggju er fjarri. Það sem fram kemur á sýning- um þeirra Nikolai Pavlov og Yuri Spiridonov er viðleitni þeirra til að lýsa landi og þjóð á granni vest- rænnar hefðar í myndlist, sem enn sem komið er telst á framstæðu stigi og minnir stundum ekki svo lítið á vinnubrögð byijenda í vestr- inu. Hér er þannig ekki um næva sýn á hlutvöktum raunheimi að ræða, heldur er leitast við að draga upp myndir eftir vestrænum og akademískum hefðum. Hversu mikið þetta er svo af jakúskri sam- tímalist veit rýnirinn svo ekki full- komlega, en fer á stúfana næst þegar hann nálgast þjóðháttasöfn og listabókasöfn í útlandinu því áhuginn hefur blossað upp. Hér er þannig ekki rétt að dæma eftir hefðbundnum reglum né fara í samanburðarfræði, þar sem þekk- ingargrunnurinn er enn ekki nægi- lega traustur. Það er helst í saum- uðum teppum Kuregej að rýnirinn skynjar forna hefð og sá hluti framlags hennar er einnig eftir- tektarverðastur að hans mati, því að hér mætir samtíminn upprana- legum hefðum og þannig gerast núlistir jarðtengdastar og hrif- mestar. Allt annað mál er svo, að far- sælla hefði verið að hafa alla sam- anlagða framkvæmdina í einu húsi og veglegar að henni búið. En að öðra leyti ber að taka ofan og þakka með virktum fýrir sig. Bragi Ásgeirsson Lundúnahraðlestin Morgunblaðið/Ásdís Sigurður heiðraður PJASS Ilótel Saga EDGE CULTURE Mornington Lockett, tenórsaxófónn, Tony Smith, gítar, Joe Hubbart, raf- bassi, og Gunnlaugur Briem, tromm- ur. Súlnasalur 16. september. ÞAÐ var keyrsla allan tímann hjá Gulla Briem og félögum hans engilsaxneskum á RúRek tónleik- unum á Hótel Sögu sl. þriðjudags- kvöld. Þeir félagar þekkjast úr hljóðveram Lundúnaborgar, en hér leika þeir í fyrsta skipti saman í kvartetti og sá ber nafnið: Edge Culture. Gulli er sjóaður í djass- rokkinu úr Mezzoforte og þeir fé- lagar kunna þessa tónlist uppá sína tíu fíngur. Tenórsaxistinn Moming- ton Lockett er enskur, gítarleikar- inn Tony Smith kanadískur og bass- istinn Joe Hubbard bandarískur. Tónlistin kröftugt djassrokk og ærandi - engin jaðartónlist frekar en flest sem það tískuorðið er notað um á RúRek. Miles Davis raddi þessari tónlist braut um og uppúr 1970 og fyrir þessum strákum er þetta kiára djass. Þegar djasssveifl- an ríkir í hrynsveitinni í stað rokk- sveifiunnar fínnst þeim sem fortíð- arfíknin hafí tekið völdin - og vel að merkja; á teknótímum er djass- rokkið orðið klassískt og gítarleikur Tony Smiths með vava og öllum Hendrix-trixunum klassík ekki síð- ur en saxófónblástur Locketts, sem leitaði ekki lengra aftur en í Coltr- ane/Brecker skólann. Urrandi og falsetta skreyttu á stundum gijót- harðan tóninn og nótnaíjöldinn skall einsog kúlnahríð á hljóðhimn- unum. Ættareinkennin sömu og hjá James Carter - en Carter er forn- eskjulegri. Ekkert þagnarbindindi var hjá Lockett frekar en hjá öðram í kvartettinum og Gulli og Hubbard héldu rokksveiflunni gangandi af ógnarkrafti. í lok tónleikanna verkj- aði mann í eyran en bros lék þó um varir er gengið var út í haust- rökkrið. Flest lögin á efnisskránni vora eftir hr. Smith og svo var klassíkin: Marineri, Coleman og Hancock. Bullett Train eftir Mike Manieri gæti verið slagorð kvartettsins; Ramblin þótti framlegur blús er hann heyrðist fyrst á Atlantic skífu Omette Colemans, Change of the Century. Hann hljómar enn frískur en eftir að laglínan hafði verið leik- in var allur Coleman á burt í spuna þeirra félaga. Aukalagið, Cantolope Island eftir Herbie Hancock, var leikið í kraftmiklum fönkstíl. Lok við hæfi á góðum tónleikum. Síðasta lagið á formlegri efnis- skrá var eftir Hubbard: Adventures on Heskell Street. Yfírbragðið var balkneskt og Lockett spann frjálst. Minnti þá kvarettinn um margt á Nýju framskógarsveit Dorges er Lundin og Zauten blésu Síberíutígr- ann i minningu Eric Dolphys. En hrynsveitin skerpti andstæðumar - í henni fólst sérleikur Gulla Briem og félaga á RúRek 97. Vernharður Linnet ANDSTÆÐINGAR þess að málverk af bamamorðingjanum Myru Hind- ley sé til sýnis á nýopnaðri sýningu konunglegu bresku listaakadem- íunnar sýndu andúð sína á því í verki á fímmtudag. Þremur eða fjór- um eggjum var kastað í málverkið og slett á það málningu á fyrsta sýningardegi og voru tveir menn handteknir. Deilumar innan akademíunnar vegna verksins mögnuðust einnig þegar annar félagi hennar á einni viku, málarinn Gillian Ayres, sagði af sér til að mótmæia sýningu mynd- arinnar. 110 verk eru á sýningunni, þar FORSETI Þýskalands hefur veitt Sigurði Björnssyni óperusöngv- ara heiðurskross af 1. gráðu, Verdienstkreuz 1. klasse, vegna starfa hans til eflingar menning- arsamskipta Þýskalands og ís- lands. Sendiherra Þýskalands, dr. Ehni, afhenti Sigurði krossinn að viðstöddum Birni Bjarnasyni menntamálaráðherra. Sigurður Björnsson kvaðst vera á meðal hinn frægi hákarl í formal- íni eftir Damien Hirst, en umræðan um málverkið „Myra“ eftir Marcus Harvey hefur yfírskyggt allt annað. Það er um þriggja metra hátt og sýnir andlit morðingjans málað með hundruðum fara eftir lófa lítilla bama. Á miðvikudag vora rúður brotnar í skrifstofum akademíunnar í Lond- on. Þegar sýningin var opnuð á fímmtudag hafði hópur fólks uppi hávær mómæli fyrir utan sýningar- salinn og skoraði á þá, sem stóðu í biðröðum, að hverfa frá. Winnie Johnson, móðir drengs, sem Hindley myrti fyrir 33 áram, var þar á með- hrærður og ánægður með þann mikla heiður sem honum væri sýndur með þessu. Rúm 40 ár væru síðan samskipti hans við Þýskaland hófust, fyrst með námi og siðan starfi við ýmis þýsk óperuhús. Sigurður fluttist heim til íslands 1977. Hann var fram- kvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveit- arinnar í 15 ár en starfar nú þjá Fræðslumiðstöð Reykjavíkur. al og hrópaði grátandi að þeir sem færa á sýninguna væru ,jafn sjúkir og Hindley sjálf“. „Við ætlum ekki að veita þeim þá ánægju að fjarlægja myndina,“ sagði James Robinson, aðstoðaryf- irmaður akademíunnar, og bætti við að gæsla yrði aukin á sýningunni vegna atviksins á fimmtudag. Myndin hefur verið tekin niður svo hægt verði að hreinsa hana en búist er við að hún verði aftur komin á sýninguna fljótlega. Þær raddir heyrðust hins vegar að rétt væri að láta hana hanga eins og hún leit út eftir skemmdarverkið til vitnis um þær hörðu deilur sem hún hefur vakið. Skemmdarverk á sýningu London. The Daily Telegraph. Norskur kór í Hallgríms- kirkju AÐVENTISTAKÓR frá Nor- egi, Adventsangerne, heldur tónleika í Hallgríihskirkju í dag kl. 17. Adventsangerne er um 100 manna blandaður kór, mynd- aður af fulltrúum frá hinum ýmsu söfnuðum Sjöunda dags aðventista í Noregi. Kórinn var stofnaður af stjórnandanum, Sverre Valen, og era í honum lærðir og ólærð- ir söngvarar en efnisskráin er að mestu trúarlegs eðlis. Valen er vel þekktur á Norðurlöndum fyrir kóra sína: Sandefjord jentekor, Valenkoret og Valens solistensembel, sem hann hefur ferðast með um allan heim. Síðasta hljómplata Advent- sangeme sem gefin var út haustið 1996 með jólatónlist fékk góða dóma í fleiri dagblöð- um. Undirleikar kórsins eru dr. Solveig Nordheim (píanó) og Tormod Ovram (orgel). Ung Nordisk Musik 1997 TÓNLEIKAR á vegum UNM, Ung Nordisk Musik 1997, verða í Listasafni íslands, Frí- kirkjuvegi 7 í kvöld, sunnudag kl. 20.30. Þar flytur Caput- hópurinn verk eftir Jonas Klingborg, Klas Katt gár hem; Jón Guðmundsson, We- bernrebew og Johan Tallgren: Codename Orpheus. Móttaka gesta verður á Sólon íslandus eftir tónleikana. Á morgun, mánudag, kl. 11-13, ræða ungu tónskáldin verk sín í Tónlistarskóla Reykjavíkur. ítalska tónskáldið Luca Francesconi, heiðursgest- ur hátíðarinnar, flytur fyrirlest- ur kl. 14-16. Tónleikar verða í Listasafni íslands kl. 22 þar sem ýmsir flytjendur leika verk eftir Matt- ias Svenson, Board is lit for Cousin It; Davíð Franzson, 5 ljóð um nóttina; Þorkel Atlason, Partita; Tage Tysland, Pia- notrio; Perttu Haapanen, Koy’aaq og Lasse Laursen, Koncert. Leiðsögn um Kjarvalsstaði IjEIÐSÖGN er um myndlistar- sýningar á Kjarvalsstöðum alla sunnudaga kl. 16. Nú standa yfir sýningar á verkum Krist- jáns Davíðssonar og á samtíma- list frá Litháen. Á föstudögum kl. 17 er boðið upp á sérstaka leiðsögn um sýningu bygginga- listadeildar á verkum Sigurðar Guðmundssonar arkitekts. Opið er á Kjarvalsstöðum alla daga vikunnar frá kl. 10-18. Aðgangseyrir er kr. 300. Pelle í Nor- ræna húsinu SÆNSKA kvikmyndin Pelle Svanslös verður sýndíNorr- ænahúsinuídag kl. 14. Á bóndabæ einum fæðast 5 kettlingar og einn þeirra er rófulaus. Það er vinur okkar, Pelle rófulausi. Tilviljanir ráða því að einn daginn er hann staddur í stórborginni og segir myndin frá ævintýrum hans þar. Teiknimynd fyrír alla flöl- skylduna. Sænskt tal, 80 mín. Aðgangur ókeypis.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.