Morgunblaðið - 07.04.1999, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
77. TBL. 87. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 7. APRÍL 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Einhliða vopnahlésyfírlýsingu sljórnvalda í Belgrad vísað á bug sem ófullnægjandi
Arásir halda áfram þar til
gengið er að kröfum NATO
Belgrad, Brussel. Reuters.
STJÓRNVÖLD í Belgrad lýstu yfir
einhliða vopnahléi í átökum sínum
við Frelsisher Kosovo (UCK) í gær.
Talsmenn bandarískra stjómvalda
og NATO sögðust hafa búist við
slíkum yfirlýsingum af hálfu Serba.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti lýsti
því yfir í gær að „hálfgildingsloforð"
myndu ekki koma í veg fyrir auknar
loftárásir NATO og Tony Blair, for-
sætisráðherra Bretlands, sagði að
yfirlýsingar Júgóslavíustjómar
næðu „alls ekki nógu langt“.
I yfirlýsingu Serba sagði að
vopnahléð væri boðað vegna páska-
hátíðar rétttrúnaðarkirkjunnar sem
nú gengur í garð. Kom þar fram að
öllum hemaðaraðgerðum Serba í
Kosovo yrði hætt einhliða, að Serb-
ar myndu ráðfæra sig við Ibrahim
Rugova, leiðtoga Kosovo-Albana,
um friðsamlega lausn á málefnum
héraðsins og að reynt yrði að gera
Kosovo-Albönum kleift að snúa aft-
ur til Kosovo.
Yfirlýsingunni var algerlega
hafnað af bandarískum stjómvöld-
um í gær og sögðu talsmenn Hvíta
hússins að enginn áhugi væri á
„innantómum loforðum". William
Cohen, vamarmálaráðherra Banda-
ríkjanna, sagði að yfirlýsing Serba
um einhliða vopnahlé væri „ekki
einungis algerlega ótæk, heldur
hreint fráleit". Sagði hann að ef
NATO myndi fallast á vopnahlé nú
væri bandalagið að afsala sér allri
ábyrgð.
Milosevic verður að ganga
að þremur skilyrðum
Clinton sagði í gær að Slobodan
Milosevic Júgóslavíuforseti gæti
bundið enda á loftárásimar ef hann
gengi að þremur skilyrðum. I fyrsta
lagi að draga her- og öryggislög-
reglusveitir sínar til baka frá
Kosovo. I öðm lagi að fallast á að al-
þjóðlegt friðargæslulið verði í hér-
aðinu og að síðustu að öllum flótta-
mönnum verði gert kleift að snúa
aftur til héraðsins. Gerhard Schröd-
er, kanslari Þýskalands, var sama
sinnis, líkt og aðrir leiðtogar
NATO-ríkja, og sagði að vopnahlés-
yfirlýsingin væri alls ekki nægjan-
leg. Fyrst yrði Milosevic að ganga
að kröfum NATO.
Talið er að vopnahlésyfirlýsingin
í gær hafi verið gerð með það að
markmiði að forða frekari loftárás-
um og sýna júgóslavneskum al-
menningi fram á að stjómvöld í
Belgrad hafi áhuga á að finna lausn
á átökunum án þess að ganga að
kröfum vesturveldanna.
■ Sjá umfjöllun á bls. 30-33
Reuters
SERBNESKA borgin Aleksínac varð illa úti í loftárásum NATO í gærmorgun. Hermdu fregnir að fímm
óbreyttir borgarar hefðu fallið og allt að 30 særst. Talsmenn NATO hörmuðu mannfallið og sögðu að sjald-
gæf bilun hefði komið upp í tæknibúnaði og valdið því að flugskeyti fór af leið.
Deilt um gildi þess að flytja flóttamenn frá Balkanskaga
Ahersla á að brottflutning'
ur fólks sé tímabundinn
Reuters
MAKEDÓNÍSKUR hermaður leiðbeinir Kosovo-Albönum við flótta-
mannabúðir nærri landamærum Júgóslavíu og Makedóníu.
Brusscl, Gcnf, París, Bonn, Washington. Reuters.
EKKI em öll aðildarríki Evrópu-
sambandsins (ESB) og Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) á eitt sátt um
að mynda eigi loftbrú frá Makedón-
íu og Albaníu, svo hægt sé að flytja
flóttafólk frá Kosovo í öryggt skjól á
Vesturlöndum. Flest ríki eru þó
reiðubúin til þess að veita takmörk-
uðum fjölda flóttamanna tímabundið
hæli af mannúðarástæðum. Haft var
eftir háttsettum embættismönnum
innan Evrópusambandsins í gær að
allt kapp yrði lagt á að halda flótta-
mönnum frá Kosovo nærri heim-
kynnum sínum í stað þess að hefja
mikla flutninga flóttafólks til aðild-
arrílqa ESB.
Sadako Ogata, framkvæmdastjóri
Flóttamannastofnunar Sameinuðu
þjóðanna, boðaði til neyðarfundar
með fulltrúum 50 hjálparstofnana og
ríkisstjórna í gær til þess að ræða
hinar miklu hörmungar sem flótta-
fólk frá Kosovo má líða og hvernig
best verði brugðist við þeim. „Það er
skelfilegt til þess að vita að þessari
öld skuli ljúka með nauðungarflutn-
ingum fjölda fólks,“ sagði Ogata á
fundinum sem haldinn var í Genf.
Stjórn Frakklands ákvað í gær að
veita tilteknum hluta flóttamanna
frá Kosovo tímabundið hæli í land-
inu en áður hafði Lionel Jospin, for-
sætisráðherra Frakklands, sagt
móttöku flóttamanna jafngilda upp-
gjöf gagnvart Slobodan Milosevic,
forseta Júgóslavíu, og þjóðernis-
hreinsunum hans. Jospin lagði
áherslu á að aðeins væri um tíma-
bundið hæli að ræða og sagði
stjómvöld myndu þrefalda neyðar-
aðstoð við löndin á Balkanskaga
vegna flóttamannavandans.
Emma Bonino, yfirmaður hjálpar-
stofnunar ESB, geldur varhug við
því að fljúga með fjöldann allan af
flóttamönnum frá nágrannaríkjum
Kosovo og til annarra landa, að því
er talsmaður hennar greindi frá í
gær. I grein eftir Bonino sem birtist
í spænska dagblaðinu E1 Mundo í
gær segir Bonino samfélag þjóðanna
verða að tryggja að Kosovo-Albanar
geti snúið aftur til síns heima, elleg-
ar væri lagst á árar með nauðungar-
flutningum stjórnvalda í Belgrad.
Ríkisstjórn Bandaríkjanna sagð-
ist í gær mundu hýsa 20.000 flótta-
menn frá Kosovo í flotastöð Banda-
ríkjahers við Guantanamo-flóa á
Kúbu. Að sögn embættismanna
verður enn nokkun-a daga bið á því
að móttaka þeirra geti hafist.
Stjórnvöld í Þýskalandi sögðust í
gær vera reiðubúin til þess að hýsa
um 10.000 flóttamenn tímabundið en
það er aðeins fjórðungur þess fjölda
sem talsmaður Atlantshafsbanda-
lagsins hafði áður tilgreint sem
hugsanlegan fjölda flóttamanna til
Þýskalands. „Það er forgangsmál að
veita neyðaraðstoð á staðnum,"
sagði formælandi innanríkisráðu-
neytis Þýskalands.
A Spáni eru stjórnvöld tilbúin til
þess að veita 7-10.000 flóttamönnum
hæli. Norðmenn hófu móttöku
flóttafólks í gær en ríkisstjórnin hef-
ur lofað að veita 6.000 manns frá
Kosovo hæli.
• •
Oflugar
sprenging-
ar víða um
Júgóslavíu
Belgrad. Reuters.
FJÓLMARGAR öflugar sprenging-
ar heyrðust í Belgrad í gærkvöldi,
nokkrum stundum eftir að júgóslav-
nesk stjórnvöld höfðu lýst yfir ein-
hliða vopnahléi sem hefjast átti
klukkan 20 að staðartíma. Einnig
bárust fréttir um að sprengingar
hefðu heyrst í Podgorica, höfuðborg
Svartfjallalands. Talið er að aðal-
flugvöllur landsins hafi verið skot-
markið.
Arásirnar á Belgrad hófust um
klukkan níu í gærkvöldi og fóru þær
harðnandi fram eftir kvöldi. Sögðu
heimildarmenn að sprengingarnar
kæmu frá Batajnica-herflugvellin-
um, í útjaðri höfuðborgarinnar, og
að hvítar rákir eftir skot úr loft-
varnafallbyssum sæjust yfir allri
borginni. Tíu mínútum eftir að
vopnahlé það sem Serbar höfðu lýst
yfir gekk í garð, heyrðist í loft-
varnaflautum í Belgrad. 200 íbúar
höfuðborgarinnar höfðu þá myndað
varðskjöld á einni af aðalbrúm borg-
arinnar í þeirri von að NATO myndi
falla frá loftárásum.
NATO hefur boðað hertar loft-
árásir gegn Júgóslavíu, og að þeim
verði haldið áfram uns Slobodan
Milosevic fallist skilyrðislaust á
kröfur NATO.