Morgunblaðið - 11.06.1999, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 11. JÚNÍ1999
MORGUNBLAÐIÐ
UR VERINU
Sjórinn við landið hlýr
og áta yfir meðallagi
NIÐURSTÖÐUR nýlokins vorleið-
angurs Hafrannsóknastofnunar
sýna mikil áhrif selturíks hlýsjávar
fyrir Suður- og Vesturlandi. Áhrif
hlýsjávar eru einnig með mesta
móti á norðurmiðum miðað við und-
anfarin ár. Kalda tungan í Austur-
íslandsstraumi norðaustur og aust-
ur af landinu var ekki eins köld og
seltulág og undanfarin ár. Atumagn
við landið er yfir langtímameðaltali
á flestum rannsóknastöðvum. Úr-
vinnslu leiðangursgagna er enn
ekki lokið en Hafrannsóknastofn-
unin mun á næstunni kynna frekari
niðurstöður með tilliti til áhrifa
þeirra á lífríkið við landið.
3. júní sl. lauk árlegum vorleið-
angri Hafrannsóknastofnunarinnar
á rannsóknaskipinu Bjama Sæ-
mundssyni til langtímavöktunar á
ástandi sjávar, næringarefnum,
gróðri og átu á hafsvæðunum við
Island. Athuganir voru gerðar á
alls 97 stöðvum í hafinu umhverfis
landið, bæði á landgrunninu sjálfu
og utan þess. Auk hinna hefð-
bundnu rannsókna var á völdum
stöðvum safnað sýnum til erfða-
fræðirannsókna á rauðátu, mælinga
á geislavirkum efnum í sjó, gerðar
athuganir á koltvísýringi, og hugað
að straummælingalögnum og
svokölluðum setgildrum.
Þá var og safnað gögnum í
tengslum við alþjóðlegt samstarfs-
Hafrannsókna-
stofnun lýkur vor-
leiðangri sínum
verkefni um hafeðlisfræði Norður-
hafa sem Hafrannsóknastofnun er
aðili að og styrkt er af Evrópusam-
bandinu. Helstu niðurstöður vor-
leiðangurs voru eftirfarandi:
Ástand sjávar
Sjávarhiti í hlýsjónum suður og
vestur af landinu var 7-8° og
seltan 35,2 sem er vel yfir meðal-
lagi eins og undanfarin þrjú ár.
Þessi auknu áhrif selturíka
hlýsjávarins hafa í ár skilað sér í
verulegum mæli inn á norðurmið.
Á landgrunninu fyrir Norðurlandi
gætti hlýsjávar austur íýrir Siglu-
nes (hiti 3-5°, selta 35,0) og var
sjávarselta þar í vor hærri en um
árabil. I Austur-íslandsstraumi
(kalda tungan), utan landgrunns-
ins norðaustur af landinu, voru
bæði hiti (0°) og selta (34,7) fremur
há. Á landgrunninu fyrir Aust-
fjörðum og djúpt úti suður með
Austfjörðum var hiti um 1-2°, sem
er heldur lægri hiti en 1998. Skilin
milli kalda og heita sjávarins fyrir
Suðausturlandi voru að venju í
nánd við Stokksnes.
Næringarefni og þörungar
í Faxaflóa var vorvöxtur þör-
ungasvifsins afstaðinn og næring-
arefni á þrotum. Við mynni flóans
og norður með Vesturlandi var
gróður hins vegar í miklum vexti.
Djúpt vestur af landinu var
voraukning varla byrjuð nema við
ísröndina vestur af Látrabjargi.
Mikill gróður var fyrir öllu Norður-
, Austur- og Suðurlandi.
Áta
Á heildina litið var átumagn við
landið í vorleiðangri meira en í
meðallagi. Vestan- og norðanlands
var átumagn einnig nokkuð yfir
langtímameðallagi. Úti fyrir Aust-
urlandi var átumagn nálægt meðal-
lagi en hins vegar undir meðaltali
við suðausturströndina. Suður og
suðvestur af landinu var áta undir
meðallagi.
Séu niðurstöður um átu bornar
saman við vorið 1998 kemur í ljós
að á suður-, norður- og austurmið-
um er átumagn svipað og þá, en
meira á vesturmiðum.
Leiðangursstjóri í vorleiðangri
var Ólafur S. Ástþórsson, en alls
tóku 10 rannsóknamenn frá Haf-
rannsóknastofnuninni þátt í leið-
angrinum, auk tveggja frá banda-
rískum samstarfsmönnum. Skip-
stjóri var Ingi Lárusson.
Aukið framboð af rækju
MARKAÐUR fyrir kaldsjávar-
rækju virðist nokkuð stöðugur en
á ráðstefnu í Tromsp í Noregi fyrir
skömmu kom fram ótti við verð-
lækkun vegna aukins framboðs.
Þar var gert ráð fyrir að heildar-
aflinn í Barentshafi og austur af
Kanada yrði 350.000 tonn í ár sem
er aukning um 30.000 tonn frá
1998 en ekki er tekið tillit til þess
að kvóti íslands var lækkaður um
20.000 tonn.
Rækjukvóti Kanadamanna við
austurströnd Kanada var 37.600
tonn 1996 en er 96.540 tonn í ár.
Grænland á 81.000 tonna kvóta,
Noregur 70.000 tonn og ísland
40.000 tonn fyrir utan 15.000 frá
fyrra ári en önnur ríki, þar á meðal
Danmörk, Rússland og Færeyjar,
eru með minni kvóta.
Rækjuútflutningur til Japans
hefur minnkað undanfarin ár. 1997
seldu Norðmenn 1.584 tonn þang-
að en 1.060 tonn í fyrra. Hins veg-
ar hefur markaður í Bandaríkjun-
um aukist til muna en útflutningur
Norðmanna þangað í fyrra var
1.050 tonn samanborið við 156
tonn 1997. Þetta vegur samt lítið í
Nýkomið mikið úrval af vönduðum
og fallegum herraskóm.
Margair
tegundir
heildinni því útflutningur til landa
innan Evrópusambandsins hefur
verið stöðugur á síðustu árum,
meira en 200.000 tonn. I því sam-
bandi má nefna að Norðmenn
fluttu út 53.830 tonn til Bretlands
1997 en 64.700 tonn í fyrra.
John Angel, sem var fulltrúi
Samtaka kanadískra rækjufram-
leiðenda á ráðstefnunni í Tromso,
sagði að Kanadamenn hefðu á ný-
liðnum tveimur árum lagt mikið
undir í uppbyggingu rækjuvinnsl-
unnar. Meira en 300 skip stunduðu
veiðamar, þar á meðal 14 frysti-
togarar, en 14 verksmiðjur með
samtals 75 pillunarvélar bitust um
hráefnið. Hann sagði að fjárfest-
ingamar næmu meira en sem
svarar 3,5 milljörðum króna og
ljóst að í of mikið hefði verið ráð-
ist, bæði á sjó og landi, en sam-
keppni hefði aukist um markaðinn.
Hann sagði Kanadamenn helst
horfa til Bandaríkjanna en lönd
Evrópusambandsins væm líka
áhugaverð, einkum Stóra-Bret-
land.
Morgunblaðið/Snorri Snorrason
SKUTULL ÍS á leið til ísafjarðar eftir miklar endurbætur í Póllandi.
Endurbætur á tog-
aranum Skutli IS
RÆKJUTOGARINN Skutull IS
kom til Isafjarðar fyrir skömmu
eftir gagngerar endurbætur í
Póllandi en kostnaður vegna
breytinganna nemur alls tæp-
lega 200 milljónum króna, að
sögn Eggerts Jónssonar útgerð-
arstjóra Básafells hf.
Skutull, sem var áður varð-
skip og hafrannsóknaskip, var
smiðaður í Póllandi 1974 og
segir Eggert að tími hafi verið
kominn á endurnýjun auk þess
sem þörf hafi verið á endurbót-
um þar sem veiðamar hafi
færst fjær landinu og menn ver-
ið farnir að sækja vítt og breitt.
Skipið var lengt um tæplega
11 metra og millidekkið skorið
aftur úr og hækkað um 50
sentímetra. Skutnum var slegið
út og til að auka togkraftinn
var skrúfuhring komið fyrir.
Keypt var ný tæplega 1.000
vatta Ijósavél og aflstýribúnað-
ur, sett nýtt stýri og frystigetan
aukin auk annarra breytinga.
Oliutankarair rúma nú um 400
tonn og burðargetan af rækju
verður um 350 til 370 tonn.
„Skipið er að stóram hluta end-
urnýjað," segir Eggert.
Hálfan mánuð tók að ganga
frá millidekkinu eftir að skipið
kom heim en í gær fór það í
fyrsta túrinn eftir endurbæt-
urnar og var farið á heimamið
en síðan verður stefnan annað-
hvort tekin á Barentshafið eða
Flæmingjagrunn.
Rækjuveiðar í Smugunni ganga vel
Skaða málstað
Islendinga
TVÖ íslensk skip eru nú við rækju-
veiðar í Smugunni í Barentshafi,
Stakfell ÞH og Baldur Áma RE, en
auk þeirra hafa Bessi IS og Húsvík-
ingur ÞH verið við veiðar á svæð-
inu. Þau eru nú í Tromsö þar sem
verið er að landa aflanum úr skip-
unum. Veiðar íslendinga eru harð-
lega gagnrýndar af þingmönnum
norska Stórþingsins og vilja sumir
þeirra að Smugusamningurinn svo-
kallaði verði felldur í þinginu vegna
þeirra.
Veiðar íslensku togaranna í
St. 41-46
Verð frá kr. 6.995
Kringlunni 8-12,
sími 568 9345

Helíumblöðrur
BÁR-FESTI
Sundaborg 9
Sími: 568 4883
BÁRTTSTI
am
Smugunni hafa gengið ágætlega að
undanförnu og var þannig landað
um 360 tonnum upp úr Húsvíkingi
ÞH fyrr í vikunni, eftir um 35 daga
að veiðum. Um 85 tonnum af rækju
var landað úr Bessa ÍS, en skipið
var nokkuð styttri tíma að veiðum.
Stærstur hluti afla skipanna beggja
er iðnaðarrækja.
Veiðaraar Iýsa hroka Islendinga
Rækjuveiðar íslensku skipanna
hafa fallið í grýttan jarðveg í Noregi
og segja norskir stórþingsmenn
veiðarnar skaða mjög málstað Is-
lands nú þegar Smugusamningur-
inn svokallaði sé að koma til um-
ræðu í utanríkisnefnd þingsins.
Engu að síður er búist við að samn-
ingurinn verði samþykktur í Stór-
þinginu að því að kemur fram í
norska blaðinu Fiskaren. Þar er
m.a. haft eftir Steinari Bastesen,
þingmanni í Stórþinginu, að veið-
arnar sýni vel hroka Islendinga í
Smugudeilunni. Islendingar hafi
þvingað Norðmenn til að veita sér
þorskveiðiheimildir í Barentshafi og
fari nú af stað með næstu tegund.
Steinar hefur því hvatt til þess að
samningurinn verði felldur í norska
þinginu.
Ivar Kristiansen, þingmaður
norska Hægriflokkins, segir í
Fiskaren að rækjuveiðar íslendinga
sýni enn lakari stöðu norskra sjó-
manna gagnvart þeim íslensku. „Is-
lendingar hafa fengið þorskkvóta í
Barentshafi en geta í staðinn sótt
frjálst í rækjuna. Norskir rækjusjó-
menn búa hinsvegar við mun
strangari reglur hvað þetta varðar.
Veiðar Islendinganna koma því ekki
til með að liðka fyrir afgreiðslu
samningsins," segir hann.