Morgunblaðið - 06.07.1999, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚLÍ 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Atlantsskip ehf. fengu nýtt skip til varnarliðsflutninga eftir að
leiguskip var úrskurðað óhæft
„ÓHÓFLEG ógn við
SIGLIN GAUMH VERFIГ
FLUTNINGASKIPIÐ Panayiota í Njarðvíkurhöfn í maí síðastliðnum.
Atlantsskip ehf. ákváðu
að segja upp leigu-
samningi sínum um
flutningaskipið Pana-
yiota í kjölfar þess að
bandarísk yfirvöld
kyrrsettu skipið tíma-
bundið og gerðu alvar-
legar athugasemdir
við ástand þess.
NYTT skip á vegum Atl-
antsskips, M/S Ra-
deplein, sem er í eigu
hollenskra aðila, kom til
landsins á laugardaginn. Stefán
Kjærnested, framkvæmdastjóri
fyrirtækisins, segir að Panayiota
hafí verið í siglingum fyrir Atlants-
skip tii 25. júní sl., en 14. júní sl.
sendi bandaríska samgönguráðu-
neytið eigendunum bréf, þar sem
segir að bandaríska strandgæslan
hafi haft afskipti af Panayiota í
Portsmouth-höfn í Virginíu og
kyrrsett það í kjölfarið.
í bréfinu segir að ástand skipsins
sé með þeim hætti að það sé óhæft
til siglinga eða af því stafi óhófleg
ógn við siglingarumhverfið. Af
þeim sökum hafi skipið verið kyrr-
sett þar til ráðstafanir til úrbóta
voru gerðar. Stefán segir að Eim-
skip hf. hafi rekið harðan áróður
gegn skipinu í Bandaríkjunum á
undanfornum mánuðum og að þessi
niðurstaða stjómvalda ytra sé
runnin undan rifjum forsvara-
manna félagsins.
Skiptu eftir áminningu
Stefán segir að Atlantsskip ehf.
hafi byrjað að nota Panayioto í nóv-
ember síðastliðnum og seinustu
ferð sína frá Islandi hafi skipið far-
ið í lok júnímánuðar og komið tO
Norfolk 25. júní, eða ellefu dögum
eftir að bandarísk yfirvöld til-
kynntu eigendunum um mat þeirra
á ástandi þess. Atlantsskip tóku í
kjölfarið á tímaleigu nýtt 294 gáma-
eininga skip, M/S Radeplein, og
munu nota það til flutninga fyrir
varnarliðið.
Atlantsskip ehf. höfðu Panayiota
á tímaleigu til sex mánaða til að
byrja með og rann samningur þar
um út í maí og var hann framlengd-
ur, að sögn Stefáns, en slitið í lok
júní.
„Radeplein kemur í raun í stað-
inn fyrir Panayiota,“ segir Stefán.
„í framhaldi af því máli sem kom
upp gerðum við samning við eig-
endur skipsins, Bridgestone Shipp-
ing, um að það væru hagsmunir
beggja aðOa að losa þann tímaleigu-
samning sem við höfðum þegar
skipið kom til Norfolk. Þegar við
tókum skipið á leigu gerðum við
ákveðnar kröfur sem það varð að
standast, kröfur sem eru líka gerð-
ar tO okkar. Þegar við tókum skipið
á leigu stóðst það allar þessar kröf-
ur, en það lenti hins vegar í um-
ræddri skoðun og fékk áminningu
og þá höfðum við rétt á að koma
okkur út úr þessum samningi. í
framhaldi af því gerðum við samn-
ing um að leigja Radeplein sem við
erum afar sáttir við, þannig að eftir
á að hyggja erum við mjög ánægðir
með að hafa fengið tækifæri til að
skipta um skip,“ segir Stefán.
Stefán neitar því að Atlantsskip-
um ehf. hafi verið kunnugt um að
skipið væri í óviðunandi ástandi,
enda hafi það bæði staðist skoðun í
Bandaríkjunum og á íslandi.
„Við siglum ekki vísvitandi skipi
sem við treystum ekki, alls ekki, og
myndum aldrei láta okkur detta
slíkt í hug. Panayiota stóð sig mjög
vel fyrir okkur og erfiðustu mánuð-
irnir í siglingum með tilliti til veð-
urs eru að baki. Ég hef ekkert
nema gott um samstarfið við
Bridgestone Shipping að segja. Við
áttum hins vegar alltaf kost á að
skipta út skipinu fyrir nýtt. Það
hafði komið til tals að fá stærra
skip með krönum og Bridgestone
átti stærra skip, þannig að sá
möguleiki kom tO álita, en það
tengdist ekki því að við treystum
ekki Panayiota til að sinna þessum
flutningum.“
Panayiota er skráð í eigu fyrir-
tækisins Bridgestone Shipping
Ltd. á Kýpur. Stefán segir að sam-
kvæmt seinustu upplýsingum sem
hann hafi um skipið annist það nú
siglingar í Karabíska hafinu, á
sömu slóðum og það starfaði áður
en Atlantsskip ehf. tóku það til
leigu.
Vildu grafa undan trausti
Stefán segir að í febrúar sl. hafi
lögmenn Eimskips í Bandaríkjun-
um sent bandarísku strandgæsl-
unni bréf þess efnis, að Panayiota
hefði fengið áðurnefnda áminningu
í júní 1998. Þetta hefði verið gert í
þeim tOgangi að grafa undan því
trausti sem Atlantsskip ehf. njóti
hjá bandarískum yfirvöldum. Þá
hafi Jóhann Páll Símonarson,
starfsmaður Eimskips, sent Sigl-
ingastofnun hériendis og banda-
rísku strandgæslunni erindi í sama
tilgangi. „Þessir eftirlitsaðilar skoð-
uðu skipið og fundu ekkert að því,
en í júní var skipið skoðað aftur og
þá var það ekki talið uppfylla þær
kröfur sem gerðar eru ytra. Skipið
var hins vegar sjófært og því til
sönnunar má benda á að skipið er
farið frá Norfolk," segir Stefán. „í
báðum tilvikum, bæði í vetur og í
maí, er um að ræða leið Eimskips
til að koma höggi á andstæðinginn.
I þessu tilviki hefur það hins vegar
komið okkur vel, því að við erum
komnir með betra skip og erum al-
sælir með það.“
Hinn 14. júní síðastliðinn sendi
bandaríska samgönguráðuneytið
eigendunum bréf, þar sem segir að
T
2. júní sl. hafi bandaríska strand-
gæslan haft afskipti af Panayiota í
Portsmouth-höfn í Virginíu og skip-
ið verið kyrrsett í kjölfarið. I bréf-
inu segir að ástand skipsins sé með
þeim hætti að það sé óhæft tO sigl-
inga eða af því stafi óhófleg ógn við
siglingarumhverfið. Af þeim sökum
hafi skipið verið kyrrsett þar tO
ráðstafanir tO úrbóta voru gerðar.
„Þar sem meðfylgjandi eftirlits-
skýrsla hafnaryfirvalda gefur til
kynna að skrokkur skipsins, vél-
búnaður, tækjakostur og öryggis-
aðbúnaður sé verulega undir þeim
kröfum sem gerðar eru samkvæmt
reglum, eða áhöfn þess ekki í sam-
ræmi við lágmarkskröfur um fjölda
með tOliti tO öryggis skipsins, hefur
skipið verið úrskurðað undir tOsett-
um gæðastaðli," segir í bréfi ráðu-
neytisins tO eigenda.
Á lista um skip sem bandaríska
strandgæslan hefur sett í tíma-
bundið farbann einhvern tímann á
tímabOinu frá 1. júní 1998 tO 31.
maí 1999, er að finna nafn Pana-
yiota og dagsetninguna 17. júní
1998. Á listanum eru þau skip sem
strandgæslan hefur skoðað eða haft
eftirlit með og teljur í blóra við al-
þjóðlega samninga eða viðteknar
venjur. Á grundvelli hans er unnt
að grípa til nauðsynlegra ráðstaf-
ana í því skyni að koma í veg fyrir
hugsanlega hættu sem stafa kunni
af þessum skipum á bandarísku
hafsvæði, í höfnum eða hugsanlega
ógn sem bandarískum þegnum
kunni að stafa af þeim. Skip geta
hins vegar verið tekin af listunum
ef eigendur þeirra eða útgerðir
áfrýja úrskurði þar að lútandi og
leggja fram gögn sem réttlæta slíkt
og/eða opinberir eftirlitsaðOar.
Samkvæmt lögum sem sett voru
í nóvember sl. og tóku gOdi 1. janú-
ar 1999 mega skip sem svo er
ástatt um ekki sigla fyrir banda-
rísk stjórnvöld. í lok febrúar sl.
sendi yfirmaður sjóflutninga hjá
bandaríska hernum erindi til sam-
gönguráðuneytisins varðandi
Panayiota og lagði til að skipinu
yrði meinað að flytja farm fyrir
bandarísk stjórnvöld, þar sem
skipið hefði verið kyi’rsett tíma-
bundið í júní. Samgönguráðuneytið
úrskurðaði hins vegar á þá leið
tveimur dögum síðar að skipið
fengi að halda siglingum áfram fyr-
ir hið opinbera, þar sem nafn eig-
enda skipsins hefði ekki verið á
lista strandgæslunnar og það ekki
úrskurðað undir gæðastöðlum, en
uppfylla þurfti bæði þessi skOyrði
lögum samkvæmt tO að verða þess
valdandi að skip missti opinbera
flutninga.
„Heppnin fylgi ykkur,
vona að skipið sökkvi ekki“
Jóhann Páll Símonarson, sem
starfar í mOlilandasiglingum hjá
Eimskip, neitar alfarið þeirri full-
yrðingu Stefáns að hann hafi farið
að rannsaka ástand Panayiota á
vegum Eimskips. Hann sé sérstak-
ur áhugamaður um öryggismál sjó-
manna og hafi verið frá því að hann
missti vini sína í sjóslysum.
Jóhann Páll skoðaði Panayiota í
Njarðvíkurhöfn 21. maí síðastliðinn
og kveðst ekki hafa litist á ástand
skipsins. Hann bendir m.a. á að
lestarhlerarnir hafi verið mjög
ryðgaðir og hann telji samkvæmt
reynslu sinni af sjómennsku, að
hlerar í jafnslæmu ásigkomulagi
séu ófærir um að halda sjó frá lest-
um og farmi. Þá hafi þilfar skipsins
verið þakið olíublettum.
„Ég myndi aldrei þora að fara yf-
ir Atlantshafið frá Islandi til
Bandaríkjanna á skipi í þessu
ástandi. Á farm skipsins í þetta
skipti hafði einhver bandarískur
hafnaverkamaður, sem kallar sig
Randy, skrifað; „heppnin fylgi ykk;
ur, vona að skipið sökkvi ekki“. I
þeim orðum kristallast það sem ég
hef að segja um málið,“ segir Jó-
hann Páll. Hann fékk ekki leyfi tO
að fara ofan í skipið, en kveðst ótt-
ast að þar hefði blasað við ófögur
mynd.
„Má segja að
standist kröfur“
Hann skrifaði Siglingastofnun
11. maí og setti fram ábendingar
um öryggismál í Panayiota og fékk
svarbréf 25. þess mánaðar frá
starfsmanni stofnunarinnar, sem
skoðað hafði skipið, með „alla al-
menna öryggisþætti í huga og sér-
staklega hvað varðaði óhapp sem
varð við lestun/losun sem olli
leka“. Gerðar hefðu verið kröfur
um úrbætur og hefðu menn orðið
„við öllum athugasemdum og þær
lagfærðar undir eftirliti. Við brott-
för skipsins má segja að skipið
standist allar almennar kröfur um
siglingarhæfni og almennt ör-
yggi-“
Sophia hefur ekki
enn séð dæturnar
Halim A1
farinn
til fjalla
SOPHIA Hansen, sem nú er
stödd í Tyrklandi, hefur enn
ekki fengið að sjá dætur sínar,
en á fimmtudaginn lét hún
reyna á umgengnisrétt sinn
við þær en án árangurs þar
sem Halim A1 og fjölskylda
hans eru nú stödd í fjallaþorp-
inu Divrigi. Þetta kom fram í
samtali Morgunblaðsins við
Sigurð Pétur Harðarson,
stuðningsmann Sophiu.
Að sögn Sigurðar Péturs
kom þetta útspO Halims A1
ekki á óvart, þrátt fyrir yfir-
lýsingar hans í íslenskum fjöl-
miðlum þar sem hann hefur
lofað því að Sophia fengi að sjá
börnin. Sigurður Pétur sagði
að Halim A1 hefði farið á fidln-
ustuskrifstoíú í Istanbul dag-
inn áður en umgengnisréttur
Sophiu öðlaðist gOdi tO að gefa
skýrslu sem og þá yfirlýsingu
að fjölskyldan hans væri í um-
ræddu fjallaþorpi og að hann
væri sjálfur á leið þangað.
Að sögn Sigurðar Péturs er
framhald málsins í mjög ná-
kvæmri skoðun og sagðist
hann búast við því að niður-
staða fengist í málið innan
fárra daga. Samkvæmt úr-
skurði Hæstaréttar Tyrklands
frá aprfl 1997 hefur Sophia
umgengnisrétt við dætur sín-
ar frá 1. júlí til 30. ágúst ár
hvert, eða þar tfl dæturnar
hafa náð 18 ára aldri.
Könnun á bflbelta-
notkun á Suðurnesjum
Helmingur
ökumanna
í Grindavík
án bflbelta
BÍLBELTANOTKUN í Gr-
indavík og í Sandgerði er lítil
miðað við önnur bæjarfélög á
Suðurnesjum þótt þar sé hún
heldur ekki mikil. Þetta kom
fram í könnun sem umferðar-
öryggisfulltrúi Suðumesja lét
framkvæma.
í Sandgerði keyrðu 44%
ökumanna án þess að hafa
beltin spennt og í Grindavík
voru 54% ökumanna án bfl-
belta. í fréttatilkynningu frá
umferðaröryggisfulltrúanum
segir að þótt ástandið nú sé
hræðilegt í Grindavík sé það
skárra en í fyrra, en þá voru
62% ökumanna án bflbelta.
Þess ber að geta að allt aðrar
tölur fengust ef umferð út úr
bænum var skoðuð en þá var
bílbeltanotkunin um 75%.
í Garðabæ óku 34% án bfl-
belta, í Hafnarfirði var talan
33% og í Reykjanesbæ 32%.
I könnuninni kom í ljós að
langflestir þeirra sem ekki
voru spenntir voru ökumenn
fyrirtækisbfla, vinnubfla eða
lítilla sendibfla en um 10 tfl
20% þeirra virtust spenna
beltin. Þá kom í ljós að það var
algjör undantekning ef öku-
menn á vinnubflum bæjarfé-
laganna voru með spennt
belti. í fréttatilkynningu frá
öryggisfulltrúanum segir að í
flestum bflanna séu unglingar
í unglingavinnunni og því væri
ekki verið að gefa gott for-
dæmi. Skorað er á yfirvöld
sveitarfélaga að bæta úr
þessu.