Morgunblaðið - 06.07.1999, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Landamærastríð Erítreu og Eþíópíu
Kjarnorkan reynir á þanþol þýzku ríkisstjdrnarinnar
Blóðug átök kosta
þúsundir lífíð
Leiðtogar gera lítið úr
hættu af stjórnarslitum
Addis Ababa. AFP.
STJÓRNVÖLD í Addis Ababa í
Eþíópíu sögðu á sunnudag að þau
myndu ekki virða vopnahlé við ná-
grannaríkið Erítreu fyrr en þarlend
stjómvöld drægju hersveitir sínar frá
Badme-svæðinu á landamærum ríkj-
anna. Höfnuðu þeir þar með friðartil-
lögum Líbýumanna til lausnar átökmi-
um. Hersveitir Eþíópíu og Erítreu,
sem eru meðal fátækustu ríkja verald-
ar, hafa barist hatrammlega undan-
fama 13 mánuði um Badme-svæðið
sem liggur við Tekeze ána á vestur-
hluta landamæranna. Einingarsamtök
Afríkuríkja (OAU) hafa leitast við að
miðla málum í stríðinu en hefur orðið
lítið ágengt. Ríkin hafa bæði lýst því
yfir að þau hafi fellt þúsundir her-
manna í röðum mótaðilanna á undan-
fomum vikum.
I yfirlýsingu Eþíópíustjómar á
sunnudag sagði að hún fagnaði við-
leitni Líbýumanna og annarra velviij-
aðra aðila til að leysa deiluna í sam-
ræmi við rammasamkomulag OAU
sem gert var fyrir tveimur mánuðum.
Hins vegar sagði Eþíópíustjóm að
ekki gæti orðið af vopnahléi fyrr en
Erítreumenn féllust á skilyrði ramma-
samkomulagsins og drægju hersveitir
sínar frá landssvæði Eþíópíu.
Stríðandi aðilar hafa báðir fallist á
forsendur þær sem fram koma í
rammasamkomulagi OAU en hafa
deilt um hvemig því skyldi hrint í
framkvæmd. Hafa Erítreumenn t.a.m.
sagst hafa þegar dregið hersveitir sín-
ar frá Badme-héraði.
Erlendir fréttmann hafa greint frá
hrikalegri aðkomu á vígstöðvamar og
er talið að um 40.000 til 50.000 þúsund
hermenn hafi fallið frá því átök hófust
í maí á síðasta ári. Hafa fréttamenn
sagt frá því að hundruðir rotnandi líka
hggi eins og hráviði um jarðsprengju-
svæði í héraðinu.
Berlin, Bonn. AP, Reuters.
ÞESSI vika virðist ætla að verða
enn ein stormasöm vikan í lífi hinn-
ar átta mánaða gömlu „rauð-
grænu“ ríkisstjórnar Gerhards
Schröders, kanzlara Þýzkalands, í
þetta sinn aðallega vegna innri
ágreinings um kjarnorkumál.
Talsmenn stjórnarflokkanna,
Jafnaðarmannaflokksins SPD og
Græningja, gerðu í gær lítið úr
orðrómi þess efnis, að við lægi að
slitnaði upp úr stjómarsamstarfinu
vegna hótana Græningja um að
draga sig út úr því ef ekki yrði
gengið að kröfu þeirra um að
áformum um að loka kjarnorkuver-
um landsins verði flýtt.
Umhverfisráðhemann Jiirgen
Trittin, einn forystumanna Græn-
ingja, sætir miklum þrýstingi, ekki
sízt úr röðum eigin flokksmanna, að
segja af sér vegna þess hvemig
honum hefur farizt úr hendi að
framfylgja stefnumiðum Græningja
í kjarnorkumálum. Aðrir forystu-
menn Græningja hafa lýst því yfir
að spumingin um hve fljótt hinum
19 kjarnorkuvemm landsins skuli
lokað sé úrshtamál, sem stjómar-
samstarfið standi og falli með.
„Við emm að takast á um mála-
miðlun í kjarnorkumálum, og það
bjóst enginn við því að það gengi
átakalaust fyrir sig,“ sagði Gunda
Röstel, talsmaður flokksfoi-ystu
Græningja, í gær. „En ég hef ekki
trú á því að ágreiningur milli
stjómarflokkanna sé að vaxa,“
sagði hún í útvarpsviðtali.
Jafnaðarmenn, með Gerhard
Schröder í broddi fylkingar, vilja að
kjamorkuvemnum verði lokað í
áföngum á löngu tímabili, a.m.k. 25
árum, en Græningjar segjast ekki
geta sætt sig við annað en að þeim
verði lokað mun fyrr.
Deilan harðnaði er það fréttist að
iðnaðarráðherrann Wemer Miiller,
sem er óflokksbundinn, væri í sam-
ráði við fulltrúa orkuðiðnaðarins að
vinna að áætlun um lokun kjarn-
orkuveranna, þai' sem gert er ráð
fyrir að því síðasta verði lokað að 25
ámm liðnum. í gær lýsti Christoph
Matsehie, formaður umhverfis-
nefndar þingsins, því yfir að 20 ára
frestur væri algjört hámark.
Forystumenn stjórnarflokkanna
munu eiga bráðafund um máhð á
morgun, miðvikudag.

■ , WW&JL t. & ■■■■' & f ] íl^', jwjl [Jf ÍO“j
Wm
{ y SoR. ga.

Reuters
Barak gagnrýndur af konum
EHUD Barak, leiðtogi Verka-
mannaflokksins í Israel, tekur við
embætti forsætisráðherra í dag
þegar hann skýrir þinginu frá
myndun nýrrar samsteypustjórn-
ar. Barak var kjörinn forsætisráð-
herra í kosningunum 17. maí og
honum hefur tekist að mynda
stjórn sem nýtur stuðnings 75
þingmanna af 120 eftir sjö vikna
stjórnarmyndunarviðræður.
Félagar Baraks í Verkamanna-
flokknum gagnrýndu hann í gær
fyrir að hafa gefið of mikið eftir í
viðræðunum við samstarfsflokk-
ana, sem þeir sögðu hafa fengið
öll bitastæðustu ráðherraembætt-
in og Verkamannaflokkurinn að-
eins leifarnar.
Ein þingkvenna Verkamanna-
flokksins, Yael Dayan, gagnrýndi
einnig Barak fyrir að velja aðeins
eina konu í sljórnina, sem verður
skipuð 32 ráðherrum og aðstoðar-
ráðherrum. „Ilelmingur þjóðar-
innar hefur verið auðmýktur,"
sagði hún.
Israelskar konur mótmæia hér
rýrum hlut kvenna í stjórninni á
útifundi í Jerúsalem.
Bandarískir
þingmenn vilja
bjóða Bretum
aðild að NAFTA
Washington. The Daily Telegraph.
ÁHRIFAMENN á Bandaríkja-
þingi vilja hefja undirbúning að
því að bjóða Bretum aðild að
Fríverslunarsamtökum Norður-
Ameríkuríkja, NAFTA, sem
valkost við Evrópusambandið.
Áhugi á máhnu virðist þó meiri
meðal bandarískra stjórnmála-
manna en Breta sjálfra.
Öldungadeildarþingmaðurinn
Phil Gramm, repúblikani frá
Texas sem er hagfræðingur að
mennt, hefur undanfarið unnið
að því að fá Viðskiptastofnun
Bandaríkjanna th að kanna
áhrif hugsanlegrar aðildar
Breta að NAFTA, en í samtök-
unum eru nú Bandaríkin,
Kanada og Mexíkó. Haft var
eftir talsmanni Gramms fyrir
skömmu að nú, þegar hann sé
orðinn formaður bankamála-
nefndar þingsins, hafi hann öðl-
ast aukin áhrif í öldungadeild-
inni til að vinna þessu áhuga-
máh sínu brautargengi.
Bandarískir stjórnmálamenn
helstu talsmennirnir
Svo virðist sem William Roth,
repúblikani og formaður fjár-
málanefndar þingsins, og Pat-
rick Moynihan, hæst setti
demókratinn í nefndinni, hafi
heitið Gramm stuðningi, en þeir
geta í krafti embætta sinna ósk-
að eftir því að Viðskiptastofnun-
in hefji formlega könnun á því
hvort aðild Breta geti verið hag-
kvæm fyrir NAFTA.
Að sögn talsmanns Gramms
væntir hann þess að slík könnun
leiði í ljós að bandarískir neyt-
endur, framleiðendur, þjónustu-
og útflutningsaðilar muni hagn-
ast af aðild Breta að NAFTA,
rétt eins og raunin hafi orðið
með samningum við Kanada og
Mexíkó. Ef niðurstaðan verði sú
muni þingmaðurinn hefja um-
ræður um máhð á þingi, vænt-
anlega á næsta ári.
í Evrópu eru hugmyndir um
inngöngu Breta í NAFTA ekki
teknar ýkja alvarlega. Bretland
getur ekki gerst aðili að frí-
verslunarsamtökunum án þess
að segja sig fyrst úr Evrópu-
sambandinu, og hvorki ríkis-
stjórnin né stjórnarandstaðan í
Bretlandi hafa léð máls á því.
Helstu talsmenn þess eru hins
vegar nokkrir áhrifamiklir
stjórnmálamenn í Bandaríkjun-
um.
Bandarísk stjórnvöld hafa
hingað til verið frekar jákvæð í
garð Evrópusambandsins, en nú
virðist sem það viðhorf kunni að
þoka fyrir ótta um að ESB reyni
að skapa sér stöðu sem mótvægi
við Bandaríkin á alþjóðavett-
vangi. Viðskiptadeilur milli
Bandaríkjanna og ESB, fyrst og
fremst um sölu á banönum og
nautakjöti, hafa enn styrkt þá í
trú sinni, sem telja sambandið
vera virki verndai’stefnu í við-
skiptum.
Æ fleiri bandarískir stjórn-
málamenn hafa því farið að ef-
ast um að það sé Bandaríkjun-
um til hagsbóta að Bretar fylki
með Evrópuríkjum, og sumir
sjá ástæðu til að bjóða þeim
annan valkost. Margir þeirra
eiga einnig bágt með að skilja
að sjálfstæðar þjóðir séu reiðu-
búnar að framselja hluta af
fullveldi sínu til ESB. „Ég skil
ekki hvers vegna þið [Bretar]
ættuð að hlekkja ykkur við
þennan mikla kostnað, mikla
atvinnuleysi og litla hagvöxt í
Evrópu. Ef þið viljið ganga til
liðs við okkur eruð þið vel-
komnir,“ var haft eftir áhrifa-
miklum öldungadeildarþing-
manni nýlega.
Einn þeirra stjórnmálamanna
sem eru fylgjandi aðild Breta að
NAFTA er Newt Gingrich,
fyrrverandi forseti fulltrúa-
deildar Bandaríkjaþings. Hann
sagði í grein í The Daily Tel-
egraph á síðasta ári að „ef vilji
er fyrir því á Bandaríkjaþingi,
eins og virðist líklegt, ... að
bjóða Bretum einhvers konar
aðild að NAFTA myndi ég vera
því fylgjandi. Bretar verða að
vita að þeir eiga enn vini handan
Atlantshafsins".