Morgunblaðið - 10.07.1999, Blaðsíða 27

Morgunblaðið - 10.07.1999, Blaðsíða 27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 1999 27 GERT að styrju, einu elsta sjávardýri veraldar. Kavíar í liættu Ofveiði, smygl og mengun hafa gengið svo nærri styrjustofninum að alls óvíst er um framtíð rússneska kavíarsins. Eru sumar tegundir þegar horfnar af markað- inum. Steingrímur Sigurgeirsson kynnti sér málið. SÖLTUÐ og þroskuð styrjuhrogn, kavíar, hafa löngum verið einhver þekktasta sælkerafæða veraldar, tákn um munað og auðæfi. Heim- ildir um kavíarát má jafnvel finna í ritum Rabelais frá fyrri hluta sext- ándu aldar. Það var hins vegar ekki fyrr en á þriðja áratug þessar- ar aldar að fyrirmenni í vesturhluta Evrópu kynntust hinum rúss- neska kavíar, sem almennt er tal- inn vera sá besti. Þau eru kannski ekki ýkja falleg, þessi gráleitu hrogn, en borin fram á klaka með blinis-pönnukökum og sýrðum rjóma eru þau guðdómleg. Ár- gangskampavín eða vodka eru al- mennt talin vera einu drykkjar- föngin sem eigi við þessa fæðu. Nú eru hins vegar blikur á lofti í kaví- arheiminum og alls óvíst hvort í framtíðinni verði hægt að njóta þessara eftirsóttu fiskhrogna. Ástæðan er sú að ástand styrju- stofnsins í Kaspíahafi er slíkt að alls óvíst er hvort að hann muni nokkurn tímann ná sér. Styrjan er með elstu dýrategundum veraldar og hefur upprani hennar verið rak- inn 250 milljónir ára aftur í tímann. Er hákarlinn eina sjávardýrið sem á sér lengri sögu. Alls eru til 29 styrjustofnar og sjá þrír þeirra heiminum fyrir kavíar að mestu. Sjaldgæfust og dýrust eru hrognin úr beluga-styrjunni, en beluga hef- ur einungis verið um 2% af heildar- veiðinni. Hinar tvær tegundirnar, sem eru minni en beluga-styrjan, era oscietra (ossetra) og sevruga. Yfirleitt um 50 punda fiskar. Þrátt fyrir að beluga-hrognin séu dýrast era það þó sevraga-hrognin sem talin era vera bragðbest. Veiðiþjófar og mengun Styrjan er hins vegar viðkvæm fisktegund og hefur síðasti áratug- ur líklega verið sá erfiðasti í 250 milljóna ára sögu tegundarinnar. Era nær aEir styrjustofnar taldir í útrýmingarhættu. Að miklu leyti má rekja þetta til upplausnar Sov- étríkjanna. Á Sovéttímanum var hart eftirlit með styrjuveiðum og sjávarútvegsráðuneytið hafði ein- okun á kavíarsmarkaðnum. Með hruni Sovétríkjanna hrundi eftirlit- ið og veiðiþjófar og smyglarar fengu nánast frítt spilrúm. Mengun Sovéttímans hefur að sama skapi haft alvarleg áhrif. Rússneski markaðurinn var í rúst. Skipulag í molum og gæðaeftirlit ekkert. Mik- ið af því sem selt hefur verið sem rússneskur kavíar á síð- astliðnum áram er eitt- hvað allt annað. Á sama tíma fóru Iranar að gefa kavíarframleiðslunni meiri gaum, en hún hafði lengi verið litin hom- auga þar í landi, enda mun kavíarát bannað samkvæmt kóraninum. Þegar klerkarnir áttuðu sig á því að kavíar væri næstmikilvægasta gjaldeyristekjulind þjóðarinnar ákváðu þeir hins vegar að breyta um stefnu. Er íranski kavíariðnað- urinn nú til fyrirmyndar og yfir- leitt öruggari kaup í írönskum kav- íar. Veiðibann sett á Rússar hafa undanfarið unnið að því að bæta stöðu mála. Veiðar á beluga hafa verið bannaðar og ver- ið er að byggja upp eftirlitskerfí og annað skipulag í kringum kavíar- framleiðsluna. Vart er hægt að úti- loka að bann verði sett á veiðar fleiri tegunda. Ekki hefur hins veg- ar enn tekist að koma böndum á ólöglegar veiðar og smygl. Þrátt fyrir að 50 milljónum styrjuseiða sé árlega sleppt í Volgu lenda fisk- amir flestir í netum veiðiþjófa áður en þeir ná kavíarþroska. Telja sumir að kreppa muni ríkja á kaví- armarkaðnum næsta áratuginn með tilheyrandi himinháu verði. Fáir aðrir en Iranar geta boðið upp á þessa eftirsóttu vöra. Franska styrjan í Gironde-ánni hvarf í stríðinu og þótt margir líti vonaraugum til Kína er kavíarút- flutningur þaðan ekki mikill enn. Margir era því farnir að binda von- ir við styrjueldi, sem víða hafa ver- ið gerðar tilraunir með, með góð- um árangri. Kavíar úr eldisstyrju hefur kannski ekki sama róman- tíska yfirbragð og rússneskur kaví- ar en ekki er ólíklegt að kavíar- neytendur verði að láta það duga í náinni framtíð. Sælkerinn pifand 2’“1 i ómissandi með grillkjötinu Opið sunnudaga frá 12-17 Alltaf von ágóðuf Kjúklfngalæft ^Kjúkiingavæng ORK.fNAi
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.