Morgunblaðið - 22.07.1999, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 22. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
UPPL Y SIN G ATÆKNI
OG SKÓLI
UPPLÝSINGATÆKNIN verður sífellt stærri þáttur í
lífi landsmanna. Nú þegar eru íslendingar reyndar
komnir í hóp mestu Netnotenda í heimi en um 80% lands-
manna hafa aðgang að Netinu á heimili eða í vinnu sam-
kvæmt nýlegri könnun. Það er því augljóst að nauðsynlegt
er að taka upp markvissa notkun þessarar tækni í skólum
landsins svo að ungt fólk sé vel búið undir að takast á við
þennan síbreytilega veruleika.
Menntaskólinn á Akureyri vinnur nú að framþróun upp-
lýsingatækni í kennslu, námi og skólastarfi í samvinnu við
menntamálaráðuneytið. Markmiðið er að upplýsingatækn-
in komi inn í almenna kennslu og verði hluti af skólastarf-
inu til framtíðar. Til þess að svo megi verða þarf að mennta
kennara á þessu sviði og er stefnt að því að koma á endur-
menntunarnámskeiðum í þeim tilgangi, flest með fjar-
námssniði á Netinu. Það má þó ljóst vera að upplýsinga-
tæknin þarf að verða stærri þáttur í grunnmenntun kenn-
ara innan tíðar. Hitt er svo einnig ljóst að til þess að hægt
sé að nýta þessa tækni í skólastarfi þá þarf hún að vera til
staðar í skólum landsins.
Aðgangur landsmanna að upplýsingatækninni og færni í
notkun hennar getur skipt höfuðmáli um samkeppnishæfni
þjóðarinnar á komandi árum. Það er því afar mikilvægt að
skólarnir séu í stakk búnir til þess að sinna þessu sviði.
ÚTBOÐ Á KENNSLU
Allt með kyrrum kjörum á Mýrdalsjökli
Morgunblaðið/Rax
HAFSTEINN Jóhannesson, sveitarstjóri Mýrdalshrepps. Almannavarna-
nefnd hreppsins afnam í gær viðbúnaðarstig vegna umbrotanna.
JÓHANNES Kristjánsson á E
á að Katla gjósi og óttas
Morgunblaðið/Rax
SMÁRI Tómasson og Svanhvít Sveinsdóttir urðu vitni að því ÞAU (f.v.j Birgir Haraldsson, Rútur
er hlaupið í Jökulsá á Sólheimasandi náði hámarki. Hjördís Asta Þórisdóttir og Hildur l
eru alls óhrædd við Kötlu
HAFNARFJARÐARBÆR hefur lagt fram tillögu til
umsagnar hjá menntamálaráðuneytinu og Kennara-
sambandinu um að bjóða út kennslu í grunnskólanum í Ás-
landi, sem taka á til starfa árið 2000. Menntamálaráðherra
sagði í samtali við Morgunblaðið að hugmyndirnar væru
spennandi en verið er að kanna hvort þær stangist á við
grunnskólalög og aðalnámskrá eins og Kennarasambandið
telur þær gera.
I fljótu bragði virðast grundvallarrökin með og á móti
slíku fyrirkomulagi í rekstri skóla vera ljós. Það hefur sýnt
sig að líklegra er að einkaaðilar rati hagkvæmari leiðir í
rekstri en opinberir aðilar, auk þess sem aukinni ábyrgð
fylgir oft meiri metnaður. Hins vegar má vera að rekstrar-
leg sjónarmið geti að einhverju leyti rekist á við ýmis
kennslufræðileg sjónarmið, svo sem um sérkennslu.
Sú tilraun sem Hafnarfjarðarbær hefur í huga er afar
hnýsileg og gæti varpað nýju ljósi á íslenskt skólastarf.
Reynslan af henni gæti vafalaust nýst við uppbyggingu á
nýrri skólastefnu.
GLERALL
GLERÁLL veiddist í fyrsta sinn í sjó hér við land fyrir
skömmu, en það var fiskifræðingi við Veiðimálastofnun
að Hólum, Bjarna Jónssyni, sem tókst að háfa um 200 seiði
úr glerálsgöngu við Álftárósa á Mýrum. Fundur gleráls-
göngunnar þykir merk tíðindi, því jafnvel var talið, að seið-
in bærust ekki lengur upp að Islandsströndum. Állinn
hrygnir í Þanghafinu og berast seiðin, eða glerállinn, með
Golfstraumnum til yestur-Evrópustranda og Islands, svo
og Norður-Afríku. Álastofnar eru tveir, kenndir við Evr-
ópu og Ameríku, og er talið, að ísland sé eini staðurinn,
þar sem þessir stofnar mætast og jafnvel blandast. Vís-
indamenn víða um heim hafa því mikinn áhuga á því að
taka þátt í rannsóknum á álnum í samvinnu við íslenzka
vísindamenn.
Gleráll þykir lostæti og svo verðmætur á mörkuðum,
eins og t.d. í Japan, að teljast verður með ólíkindum miðað
við verð á öðru sjávarfangi. Fást allt að 60 þúsund krónur
fyrir kílóið eða 60 milljónir fyrir tonnið. Það eitt ætti að
vera hvatning til þess, að íslenzk stjórnvöld legðu fjár-
magn til rannsókna á glerálsgöngum til Islands og uppeldi
áls í mýrum og á vatnasvæðum, sem er helzt talið vera við
suður-, vestur- og norðvesturströndina. Um alllangt árabil
hafa íslenzkir athafnamenn haft áhuga á því að veiða og ala
upp ál í atvinnuskyni, en allar tilraunir hafa farið út um
þúfur, m.a. vegna skorts á vitneskju og rannsóknum á
þessu fyrirbrigði.
Eldstöðin
lætur lítið
á sér kræla
Almannavarnanefnd Mýrdalshrepps ákvað á
fundi í gær að fella úr gildi viðbúnaðarstig á
svæðinu undir Mýrdalsjökli og heimila á ný
ferðir um jökulinn. Hefur eldstöðin undir
jöklinum lítið látið á sér kræla síðustu tvo
sólarhringa og eru líkurnar á Kötlugosi því
ekki lengur taldar meiri en venjulega.
AÐ loknum fundi almanna-
vamanefndar Mýrdals-
hrepps í hádeginu í gær var
gefin út tiikynning þar sem
fram kemur að ákvörðunin um að
fella viðbúnaðarstig úr giidi sé byggð
á áliti jarðvísindamanna, lítillar
skjálftavirkni á svæðinu, minnkandi
vatnsmagns í ám úr jöklinum og því
að útsýnisflug hafí ekki leitt neinar
verulegar breytingar í ljós á jöklin-
um. Sé því á ný leyfilegt að fara á
jökulinn, en fólk er þó sem fyir beðið
um að hafa varann á og tjalda ekki
nærri honum og gefa gaum öliu
óvenjulegu við hann.
Sérstakt almannavarnakerlí fyrir
hræringar í Kötlu
Morgunblaðið náði tali af Hafsteini
Jóhannessyni, sveitarstjóra Mýrdals-
hrepps, fljótlega eftir að hann kom af
fundi almannavarnanefndarinnar.
Sagði hann að eftirliti yrði haldið
áfram á svæðinu þótt viðbúnaðarstig-
ið hefði verið fellt úr gildi. Verður því
fylgst með ám sem falla úr jöklinum
og flogið reglulega yfir hann.
Að sögn Hafsteins er notast við
sérstakt almannavamakerfi þegar
Katla minnir á sig með þeim hætti
sem hún gerði nú. Skiptist það í þrjú
stig; viðbúnaðarstig, hættustig og
neyðarstig. ,Á viðbúnaðarstigi em
viðeigandi aðilar látnir vita hvað er í
gangi. Þar er farið eftir ákveðnum
tékklista og hringt út. AJmannavarnir
í-íkisins hringja í ríkisstofnanir en við
hér heima fyrir komum skilaboðum
áleiðis innan svæðisins til t.d. björg-
unarsveita og Rauða krossins. Á
þessu stigi eru menn beðnir um að
vera til taks, en í sjálfu sér er ekki
farið út í neinar aðgerðir. Þegar
þessu er svo aflétt, eins og við gerð-
um nú í hádeginu, þarf auðvitað að
hringja í alla aftur og láta vita af því.“
,A næsta stigi, þ.e. hættustigi, er
hins vegar farið að grípa til ákveðinna
aðgerða eins og að loka vegum á Mýr-
dalssandi, biðja björgunarsveitir um
að vera viðbúnar með báta og önnur
farartæki og aðvara fólk. Á neyðar-
stigi er svo öllu lokað og hús hér á
ákveðnu hættusvæði rýmd. Þá er fólk
sótt víða, en yfir sumartímann liggur
hér ansi stórt svæði undir, t.d. Þórs-
mörk og Mælifellssandur. Á þessu
stigi er allt kerfið komið í gang og t.d.
þyrlum og flugvélum beitt.“
Meiri áhyggjur af ferðamanna-
straumi en búskap
Á Höfðabrekku, skammt austan
Víkur, rekur Jóhannes Kristjánsson
ferðaþjónustu bænda, auk þess að
stunda hefðbundinn búskap. Hafði
hann meiri áhyggjur af áhrifum
hræringanna í Mýrdalsjökli á ferða-
mannastrauminn en búskapinn.
„Hefði komið eitthvað meira þarna á
Sólheimasandi og brúin farið hefði
ferðaþjónustan hér eyðilagst. Það
nennir ekki nokkur maður að fara
norðurleiðina til að komast hingað.“
Jóhannes kvaðst hins vegar ekki
hafa verið smeykur um búskapinn.
„Ég held að menn hér hafi ekkert
verið farnir að grípa til sérstakra ráð-
stafana, enda reiknaði enginn með
gosi nema fréttamenn. Hitt er þó ljóst
að ef hér hefði gosið hefði þurft að
smala og taka bústofninn heim. Vind-
áttin réði hins vegar miklu hvað varð-
ai- heyskapinn; hvort askan hefði
borist hér yfir eða farið eitthvert ann-
að.“ Segir Jóhannes það helst hafa
valdið sér áhyggjum hve hlaupið í
Jökulsá kom mönnum á óvart, jafnt
vísindamönnum sem öðrum. „Þetta
sýnir hvað við vitum í raun lítið um
þessa hluti.“
Óvenjulegur litur á Jökulsá
Smári Tómasson og Svanhvít
Sveinsdóttir frá Vík voru á heimleið
frá Reykjavík ásamt dætrum sínum
tveimur aðfaranótt síðastliðins sunnu-