Skírnir - 01.01.1908, Blaðsíða 66

66
Upptök mannkynsins.
dýrum; nú óx þeim nýtt vopn og hið skæðasta: vitið.
Heilinn í forfeðrum þeirra langt fram á öldum hafðí
stækkað, er þeir tóku að lifa í trjám. Nú hljóp enn
vöxtur i heilann, og hann ineiri, er forkyn mannanna
varð að hverfa frá trjálífinu.
Svipað þessu er það, að selirnir hafa — segir Winge —
meiri heila og því sennilega betri skynsemi en nokkurt annað'
rándýr. En selir eru af landdýrum komnir. Vegna breyt-
inga á afstöðu lands og lagar urðu næstu forteður selanna
á flæðiskeri staddir. Eina ráðið til að bjarga lífstofnin-
um var að gerast lagardýr, og þetta tókst forkyni sel-
anna, eins og forkyni mannanna að læra gang og hlaup,
og skapast eftir því. Fyrstu selirnir (eg er hér í vand-
ræðum að finna orð, því að þessi dýr voru eiginlega ekki
selir) voru auðvitað illa færir í allan sjó móts við »eldri« lagar
dýr, sem þeir ýmist urðu að forða sér undan, eða ná sér til
viðurværis; það sem bjargaði svo að ætt þessara dýra lifir
enn, var, að þeim bættist vit, að þeim gat bæzt vit.
Þorskurinn er sunddýr eins og selurinn, miklu fullkomn-
ara sunddýr; en hvílíkur munur á viti. Strútsfuglinn er
gang- og hlaupdýr eins og maðurinn, miklu fullkomnara
gangdýr; en vitsmunur talsverður.
Það er enn eftirtektarverð líking með selum og mönn-
um, að af öllum spendýrum eiga konur og urtur erfiðast
með að fæða unga sína. Mjaðmargrindin hefir tekið
óheppilegum breytingum við það, að mennirnir urðu upp-
réttír, en selirnir sköpuðust eftir sundinu. Eftir smiðs-
hugmyndinni er talsvert klaufabragð á þessu. En þarna
mun vera ein af ástæðunum til þess, að líftegundir hafa
orðið aldauða: breytingar á vaxtarlagí, sem voru heppi-
legar í eina átt — eins og í dæmunum sem eg nefndi, til
gangs, til sunds — geta í aðra átt verið skaðlegar, og
jafnvel banvænar þegar á tegundina er litið.
Á ýmsan hátt lýsa sér í líkamsgerð mannsins menjar
einkenna fyrri forfeðra. Langmest ber nú á þessu um
manninn, eins og öll önnur spendýr, meðan hann er að
skapast í móðurlífi. Kveður þá svo ramt að þessum menj-