Þjóðólfur - 15.05.1918, Blaðsíða 3

ÞJÓÐÓLFUR
31
enginn veit, nema ólystin hverfi,
annaðhvort á námstímanum, eða
ef til vill síðar. A. m. k. hefi eg
t>ekt ekki svo fáa menn, sem á
efri árum sáu blóðugt eftir því,
hve illa þeir notuðu tækifærin til
náms, á meðan þeir voru yngri.
— En svo skal eg líka af öllu
hjarta kannast v-ið það, að á kenslu-
fyrirkomulaginu eru viða stórmiklir
brestir. Eg skal minnast á þá, sem
mér sýnast stærstir.
Meira.
Magnús Helgason.
fsíandsmál í Danmörku.
Um íslandsmál er nú allmikið
rætt í DanmörkU, sem sjá má af
eftirfarandi símskeytum.
Khöfn, ö. maí.
Blað óháðra jafnaðarmanna „Dagens
Ekko“, birtir viðtal við Ólaf Friðriks-
son ritstjóra, og hefir það eftir honum',"
að vér viljum að ísland fái fult athafna-
frelsi sem sambandsríki í „bandaríkjum
Jíorðurlanda“. Hann segir, að meiri
hluti þjóðarinnar vilji skilja við Dani,
ef kröfunum um fánann fáist ekki fram-
gengt, en vonar, að samkomulag náist
um það mál í sumar. Vernd segir hann
að Danir geti enga veitt íslandi. Blað-
ið bætir því við, að Ólafur ætli að
reyna að hafa áhrif á þingflokk jafn-
aðarmanna um þessi mál.
Khöfn, 8. maí.
Ferslews-blöðin flytja símfregnir frá
Reuter-fréttastofu um samninga íslend-
inga og bandamanna, og í sambandi
við þær fregnir halda blöðin því fram,
að sambandsdeilan milli íslendinga og
Dana sé komin í mjög alvarlegt horf,
vegna þess að Alþingi hafi gert nvjar.
víðtækar sjálfstæðiskröfur, þar á meðal
um persónusamband. Þess vegna segja
blöð þessi, að ríkisþingið hafi verið
kvatt saman til aukafundar.
„Berlingske Tidende“ og „Politiken'1
þverneita því, að nokkuð sé hæft í
þessum staðhæfingum um ískyggilegar
horfur í sambandsmálinu; þingið verði
ekki kvatt saman, heldur ætli flokks-
foringjarnir að gefa þingflokkunum
ýmsar skýrslur næstkomandi þriðjudag,
og þar á meðal líklega um íslandsmál.
Hin stuttu og hlutdrægnislausu mót-
mæli „Berl. Tidende“ og „Politiketís“
fullnægja ekki þeim blöðum, sem elta
uppi lj'ðæsandi fregnir.
„Köbenhavn11 hefir farið nokkrum
orðum um málið, og eftir þeim að dæma,
virðist svo, sem blaðið álíti, eftir
ummælum þeim, er „Soeial-Demokrat-
en“ og „Dagens Ekko“ hafa eftir Ólafi
Friðrikssyni, að íslendingar sétji Dön-
nm úrslitakosti (Ultimatum) og krefjist
þess, að fánamálinu verði nú þegar ráð-
ið til lykta.
„Nationaltidende11 halda því fram,
að Ferslevrs-blöðin hafi farið með rétt
mál viðvíkjandi afstöðu ísleudinga.
Khöfn, 9. maí.
Ferslews-blöðin halda áfram umræð-
unum um ísland.
Rækilegt og veí rökstutt
nefndarálit.
Frá allsherjarnefnd neðri deildar
hefir borizt svohljóðandi nefndar-
álit um eftirlaunafrv. Björns Krist-
jánssonar, er skrifað var um í
seinasta tbl. Þjóðólfs:
Nefndin leggur til að frumvarp-
ið verði samþykt óbreytt, eftir því
sem atvik liggja til1); en hún
vill láta þess getið um leið, að
eigi beri að líta á þetta sem fyr-
irheit um eftirlaun bankastjóra í
framtíðinni.
Neðri deild alþingis, 3. maí 1918.
Einar Arhórsson, (formaður).
Magnús Guðmundsson, (skrifari).
Þorleifur Jónsson, (frams.m.).
Einar Jónsson. Pétur Ottesen.
Til fróðleiks og samanburðar er
hér prentað á eftir álitsskjal nokk-
urra sömu þingmanna um hækk-
un á launum yfirdómenda og skrif-
stofustjóra stjórnarráðsins.
„Alisherjarnefnd hefir ekki getað
orðið á eitt sátt um þetta mái.
Meiri hluti nefndarinnar getur
engan veginn fallist á það sem
rétta leið eða heppilega, að taka
út úr einstaka liði launamálsins
og breyta þeim, þar sem það
stendur fyrir dyrum að taka launa-
málið' í heild sinni til athugunar.
Með því að taka einstaka liði
launamálsins út úr, eins og stjórn-
in leggur til í þessu frumvarpi,
raskast að sjálfsögðu það iieildar-
samræmi, sem nauðsynlegt er að
sé í launalöggjöf landsins.
Meiri hluti nefndarinnar verður
sem sé að líta svo á, að með þess-
um breytingum sé öðrum starfs-
mönnum landsins óréttur ger, og
eðlileg afleiðing þess verði sú, að
þeir rísi allir upp sem einn mað-
ur og krefjist hækkunar á laun-
um sínum, í samsvörun við þá
hækkun, sem farið er fram á í
þessu frumvarpi, og það nú þegar
á þessu aukaþingi.
Meiri hluti nefndarinnar vill
engan veginn stuðla að þvi, að fá
nú alt launamálið inn á þetta
aukaþing á þennan hátt; lítur
enn fremur svo á, að það sé naum-
ast gerlegt að ráða þessu mikla
máli til iykta, eins og nú er ástatt,
eða yfir höfuð nokkuð við það að
fást á öðrum grundvelli en þeim,
sem gert hefir verið með dýrtíð-
aruppbótinni.
Meiri hluti neíndarinnar ræður
því háttv. deild til að fella frum-
varpið.
Alþingi, 6. maí 1918.
Pétur Ottesen, framsögumaður.
Þorleifur Jónsson. Einar Jónsson.
Khöfn, 10. maí.
„Köbenhavn“ flytur þá fregn, að ís-
lendingar krefjist þess af Dönum, að
þeir sendi nefnd manna til Reykjavík-
ur, ti( þess að semja við íslenzku stjórn-
ina.
Hádegis-útgáfa af „Berl. Tidende* og
„Ekstrabladet“ efast um, að þetta getí
verið rétt.
Khöfn, 11. maí.
íiahle hefir gefið út skýrslu um ís-
landsmálin, en hún er talin ófullnægj-
andi. Ferslews-blöðin segja, að málin
verði rædd (á flokksfundum?) á þriðju-
daginn.
Með því að mál þetta snertir
mig persónulega, hefi eg engin af-
skifti haft af því í nefndinni og
mun eigi greiða atkvæði um það
í háttv. úeild.
Magnús Guðmundsson, skrifari".
Frv. um eftirlaun hr. B. Kr.
var til framhalds 2. umr. í neðri
deild seinasta miðvikudag. Frá
þeim segir Vísir svo:
J) Leturbreyting gerð af mér.
Ritstj.
Um eftirlaun Björns Kristjáns-
sonar urðu nokkrar umræður. —
Gísli Sveinsson kvað svo ástatt, j
að ómögulegt væri að líta á ann-
an veg á, ef frumvarpið yrði j
samþykt, en að þingið teldi það
siðferðisskyldu að veita öllum
starfsmönnum landsins og lands-
stofnana eftirlaun, þó að okki
ættu þeir kröfu til þess að lögum,
og kvaðst hann vænta þess, að
þeirri stefnu yrði þá fram haldið
og því geta greitt frumv. atkvæði. i
Einhvern kvíðboga var hann að
bera fyrir því, hvernig skipað yrði
í bankastjóraembættið, ef núver-
andi stjórn ætti nokkru að ráða
þar um og taldi líklegast að þá
mundi settur í stöðuna einhver
maður, som helzt ætti aldrei að
koma nálægt slíku starfi.
Frv. var samþykt með 15 : 7
atkv. að viðhöfðu nafnakalli. Nei
sögðu: Ben. Sv., Bjafni frá Vogi,
Hákon, Sig. Sig., Stefán Stefáns-
son, Einar Árnason og Þórarinn
Jónsson.
Til 3. umr. var málið á laug-
ardaginn. Þá kom fram svohljóð-
andi breytingartillaga frá Bjarna
frá Vogi:
Frumvarpsgreinin orðist svo:
Þegar framkvæmdarstjórar
Landsbankans láta af forstöðu
bankans, nýtur hver þeirra 4000
kr. eftirlauna á ári.
Hafði Bjarni orðið seinn fyrir
með þessa toreytingartillögu, og
þurfti því að fá leyfi til afbrigða
frá þingsköpum, svo að hana mætti
bera undir atkvæði. En deildin
þverneitaði að leyfa atkvæðagreiðslu
um hana. Er nú frv. komið til
efri deildar.
Innlendar íréttir
og tíningur.
Afli hefir verið ágætur, svo að
haft er eftir einum skipstjóra á
botnvörpungum þeim, er stunda
nú fiskiveiðar, að aldrei hafi hann
séð slíkan fisk á miðum úti sem
nú. Miklar og æfintýralegar gróða-
sögur eru sagðar af vélbátaútgerð
í Vestmannaeyjum. Verð á fiski
er nú sagt hátt, sem sjá má og
af því, að botnvörpungurinn „Njörð-
ur“ seldi afla sinh í einni Eng-
landsför sinni fyrir 130 þús. kr.
Ef tíð, afli og fiskverð yrði
framvegis líkt og nú, leikur margt
í lyndi við íslendinga þetta ár.
Síðustu fregnir segja, að áfii sé
nú minni og botnvörpungar séu í
þann veginn að hætta eða hættir
veiðum.
Einar Hjörleifsson lvvaran
las upp nýsamda sögu eftir sig,
Sambýli, í Bárubúð á uppstigning-
ardag. Las hann tvær stundir rúm-
lega og má það kalla rösklega af
sér vikið. Húsfyllir var. Hljóð var
ágætt allan tímann, og að lokum
var skáldinu goldin góð skemtun
með dynjandi lófaklappi. Sagan
kemur út innan skamms. Hún ger-
ist hér í Reykjavik á þessum allra
síðustu og verstu tímum. Sumir
atburðir úr nýjustu sögu höfuð-
staðarins rifjuðust upp fyrir áheyr-
endum, t. d. bruninn mikli hér
1915.
Kornvöru- og sykurseðlar.
Um úthlutun og sölu kornvöru
og sykurs hefir komið fram í efri
deild frá Halldóri Steinssyni, þing-
manni Snæfellinga, svohljóðandi
fyrirspurn:
Hvað knúði landstjórnina til að
gefa út reglugerð, dags. 23. jan.
99
En nú hrinti Þorleifur henni loks frá sér og sagði:
„Þegiðu stúlka! Slíkt líf væri bæði synd og svívirðing".
En Míra skellihló og sagði; „Eg skal nú taka þá synd á
mínar herðar. — Það er ekki svo, sem þú hafir verið að leita
ástarinnar, heldur heffirðu fundið hana af tilviljun á förnum vegi.
Ekki er það heldur þér að kenna, þótt Ingiríði hafi ekki tekist
að vinna ást þína; hefði hún verið eins og hún átti að vera,
þá hefðirðu aldrei gefið mér gáum, þótt eg hefði legið við fætur
þér. Það er henni að kenna, ef við hrösum, en hvorki þér eða
mér". v
„Nei“, sagði Þorleifur, „inn á þá hrösunarbraut geng eg
aldrei, — heyrirðu það, stúlka?! — aldrei! því að nú eru augu
mín að opnast. Far þú þinnar leiðar, við verðum að skiljasb, og
þótt eg svo misti lífið af sorg og söknuði, færi eg ekki með þér“.
Hann sneri sér við og ætlaði út, en í því bar skugga á
dyrnar og Sigríður gekk inn.
Það var eins og steini væri létt aí Þorleifi, þegar hann sá
Sigríði og hann greip strax hönd henngr, eins og hann þyrfti
stuðnings við. t
Míra stóð kafrjóð og var svo hrygg og reið, að hún gat engu
orði upp komið.
Sigríður leit til hennar og sagði:
„Það er bezt fyrir þig, að leita að honum Hans, svo þið
getið orðið samferða héðan burtu, því að líklega íer þér að skilj-
ast það, að hér færðu ekki að vera lengur\
Það fór hrollur um Míru vib orð Sigriðar, en þó gekk hún
til hennar og sagði:
„Og hver ert þú þá sjálf, sem ert svo djörf að taka ráðin
af öllum hér á Furugörðum"?
„Eg er konan hans Guðleifs", sagði Sigríður, „og þykiist þYÍ