Suðri - 12.10.1886, Blaðsíða 1

Af „Suðra'1 koma 3-4 blöð
út á mánuði. Uppsögn með
3ja mánaða fyrirvara frá
áramótum.
Argangurinn (40 blöð alls)
kostar 3 kr. (erlendis 4kr,)’
sem borgist fyrir júlílok ár
hvert.
Reykjavík, 12. októbex* 1BB6.
27. blaó.
4. áx*g. j
Forngripasafnið opið hvern miðviku-
dag og laugardag kl. 1—2 e. h.
Landsbókasafnið opið hvern rúmhelg-
an dag kl. 12—3 e. h.; útlán á mánu-
miðviku- og laugardögum kl. 2—3 _e. h.
Sparisjóðurinn opinn hvern miðviku-
dag og laugardasr kl. 4—5 e. h.
Söfnunarsjóðurinn í Bvík: Störfum gegnt
hinn fyrsta virkan mánud.í hverjum mán.
í herbergi sparisjóðsins.
8^= Nýir kaupendur geta fengíö
,.Suðra“ frá byrjun júlimánaðar til
ársloka fyrir I kr. 50 a.
Frá Hornströndum.
Eptir
]>orval(l Tlioroddsen.
-- O--
[Eramh.] Hestar eru mjög fáir á
Hornströndum og er pað ekki undar-
legt, pví vegirnir eru svo vondir að
menn fara mestallt gangandi eða á sjó ;
víðast hvar er pó einn eða tveir hest-
ar á hæ, til pess að reiða heyið heirn
af engjunum. |>að er auðvitað að skepn-
unum leiðist einveran og að peim pyk-
ir skemmtilegt að sjá jafningja sína,
pví pegar 6 hestar og stundum 7 komu
á hæina í för minni, pá létu heima-
hestarnir mjög vinalega og eltu mína
hesta á röndum og var opt illt að koma
peim burtu; lítið er hér um hnakka
og önnur reyðtygi og á öllum Strönd-
um fyrir norðan Dranga eru eltki til
nema tveir kvennsöðlar.
Eiskiveiðar eru nokkrar á Ströndum,
einkum á Gjögri við Trékyllisvík; pað-
an ganga 10—11 skip til hákarlaveiða
á vetruin frá pví í janúar pangað til
í miðjum apríl; eru 9- 11 manns á
hverju skipi. J>að er ekki fyrirhafn-
arlaust að ná í hákarlinn á miðjum
vetri, menn verða opt að liggja 3—5
mílur undan landi í grimmdarfrosti á
opnum bátum dag og nótt og stund-
um í heila viku, optast er útbúning-
urinn lélegur og viðurværið illt og lít-
ið; í austan- og norðanátt er lending
við Trékyllisvík mjög örðug 1 stórbrim-
um og moldviðri; á síðastliðnum vetri
brást allur hákarlsafii á Gjögri, hin
klaufalegu lög um niðurskurð á hákarli,
tóku fyrir allan afla; afleiðingarnar
urðu almennur bjargarskortur, skyr-
bjúgur og vandræði. Á Horni er og
nokkurt útræði, pangað sækja menn
úr víkunum og fjörðunum fyrir sunn-
an, pó ganga par ekki nema 4 eða 5
skip til fiskjar.
Bjargfuglinn er aðalbjargræði manna
norðan til á Ströndum. Hornbjarg er
almenningur og sækja menn pangað
til fuglafangs langt að sunnan. Erá
Barðsvík og norður á Horn er saman-
hangandi standberg uppúr sjó og bæ-
irnir á pessu svæði (Smiðjuvík, Bjarna-
nes og Látravík) standa hátt uppi í
berghvylftuin; í Látravík verður bónd-
inn að klifrast niður langa stiga til
pess að komast niður að sjónum og
hann hefir hvað eptir annað misst bát-
inn sinn í brimi. í Smiðjuvíkurbjargi
er töluvert af fugli, en aðalfuglabjarg-
ið byrjar við Látravílt. Hornbjarg er
stórkostlegasta fuglabjarg á landinu,
1600 fet pverhnýpt upp úr sjó. Eg
fór 26. ágúst frá Bjarnanesi að Horni,
veðrið var illt, hvassviðri og kafald og
1° frost á fjöllunum, fórum við fyrst
yfir Axarfjall, vondan fjallveg í Látra-
vík, og svo paðan með bjargbrúninni
uns við komumst yfir Almenninga-
skarð að Horni seint um kvöldið. J>að
var ein hin hrikalegasta og ljótasta út-
sjón, sem eg hefi séð, pegar eg leit í
kringum mig af bjarginu í pessu veðri.
Yið vorum að fikra okkur fram með
bjargbrúninni vaðandi snjóinn í hné,
teymdum suma hestana en rákum suma,
pað var illt að verða að berja pá á
móti veðrinu og hinsvegar að forðast
að peir færu fram af, á hægri hönd
var hyld/pið, 1000 feta háir hamra-
veggir niður að sjó, á vinstri hönd
pykkasta kafaldsdymma, pó grylti ein-
staka sinnum í hamrabrúnir og nybb-
ur; verði manni litið fram af berginu
sjázt djúpt niðri brimlöðrandi hamra-
standar upp úr sjónum, en einstaka fugl
með úfnum vængjum er að bagsast á
móti vindinum við brúnirnar, í suðri
glórir í liamragirðingarnar í undarlega
óhreinni birtu. J>egar ofar dró, var ó-
færðin orðin svo mikil af nýjum snjó,
að hestarnir brutust um, en illviðrið
var orðið að kolsvörtum kafaldsbil.
Byrjað er að síga í Hornbjarg í 8.
og 9. viku sumars og hætt í 15. viku;
sjaldan er sigið meira en 70—80 faðma
af brún, en ef neðar er farið, pá er sig-
ið eða gengið af sillunum. Nú eru
allstaðar hafðar kaðalfestir en áður
höfðu menn ólarfestar fer- og fimm-
faldar úr nautshúð; neðst í festinni er
festarauga, pað er riðið sæti fyrir siga-
manninn, er fótunum stungið gegnum
riðin göt eða smokka og axlabönd
105
ganga upp um herðarnar í kross fram-
an og aptan. Euglastangirnar eru 6
—7 álna langar, er skíðisræma í stang-
arendanum og hrosshárssnara. J>egar
egg eru tekin, er sigamaðurinn í pilsi,
sem heitir »kvippa«, pað er girt uppi
undir höndum, faldurinn síðan brotinn
upp og bundinn um mittið, en op verð-
ur að framan, par eru eggin látin inn,
í eina kvippu komast allt að pví 200
egg. Steinhrun er opt fjarska mikið
í bjarginu og furða, að ekki verður
optar slys að, en fjöldi fugls fær bana
af grjótkastinu úr hömrunum. Bjarg-
fuglinn er styggur pegar sól skín á
hann, pví er í Látrabjargi byrjað að
síga á kvöldin og hætt við sólarupp-
komu, en Hornbjarg snýr undan sólu,
par er pví sigið frá morgni til nátt-
mála.
A stöku bæjum sunnan til á Horn-
ströndum er nokkuð æðarvarp, í Ó-
feigsfirði fást um 80 pd. á ári og á
Dröngum 70, óvíða annarstaðar er
nokkuð varp til muna, en ógrynui af
æðarfugli sáum við í mörgum fjörðum
og víkum. Selir eru mjög algengir á
Ströndum, liggja peir í hópum á skerj-
unum, sumstaðar svo pétt, að peir
varla komast, fyrir og velta hver öðr-
um niður, svo voru peir spakir sum-
staðar, að peir hreifðu sig ekki fyr
en rétt var komið að peim, pá veltust
allir buslandi í sjóinn, en að vörmu
spori komu hausarnir upp úr sjónum
til pess að skoða og athuga, hvað um
væri að vera. Selveiði er sumstaðar
töluverð, pó einkum í Ófeigsfirði. Af
pví að hafísinn er svo tíður við Horn-
strandir, pá eru hvítabirnir alltíðir
gestir, en sjaldan gera peir skaða, pó
er pess getið fyr á öldum að peir haíi
gjört mein, 1321 drap hvítabjörn í
Heljarvík 8 menn og át pá alla.
Trjárekinn hefur löngum pótt stór-
hlunnindi á Strönduni, enda hefur hann
fyrrum verið mjög stórkostlegur, en nú
kvarta par allir undan pví, að rekinn
sé orðinn miklu minni en áður; ekki
fannst mér nú samt purfa að kvarta
undan trjáleysi, en satt mun pað vera
að reki hefur stórum minnkað á pess-
ari öld. J>egar maður kemur norðan
til á Strandir, er fjaran öll hvít af reka-
við, mest er par pó af fúnum sprek-
um og gömlum trjám, malarkambur-
inn er eintómur viður og útundan
moldarbörðum, í lækjarfarvegum ná-