Heimskringla - 18.09.1886, Blaðsíða 1

JVr*. 3.
HUDSON S-FLÓ A BIÍAUTIN.
Ámifcvd. varkom hragfrj. frá Lon-
don frá Mr. Hugh Sutherland, for-
manni Hudsons-flóa brautar fjelags-
ins. Þar segir ag nú sjeu komnir á
samningar vi^víkjandi kostna-ginum
vjg brautarlagninguna, og a-g nú
megi pegar byrja á brautinni, ag
nú sje verig aS senda járnin, og
atS hann sjálfur leggi af staS til
Canada á sunnudaginn metS yfir-
verkstjóra brautarinnar.
Þeir sem kunnugir eru, segja
ag f>aö verfti byrjag undir eins á
brautinni, og ag pats vergi unni'S
aS henni mets mesta kappi í haust,
pangag til ekki vertSur lengur mögu-
legt vegna frosta.
ALMENNAB FRJETTIB,
Frá lltlondnm.
ENGLAND. póinánuSur sje liSinn
sítSan ping Breta var opnatS, hefur par
ekkert veriS framkvæmt enn í tilliti
til írska málsins, en nú er svo komitS,
aS engin von er áhinu minnsta sam-
komulagi milli Salisbury-sinna og
Parnellsmanna. Eptir pvl sem peir
vinna lengur saman, fyrrast peir
takmarkiS meir og meir og nú
er Hartington gjörsamlega. hœttur
allri milligöngu. Parnell hefur sam-
jtS alllangt landkaupa-frumvarp, sem
tekiS verSur til umræSu í yfirstand-
andi viku ; innihald pess hefur ekki
veriS gert opinbert.
Gladstone hefur nýlega gefis út
rit eitt um petta írska mál, er vekur
mikla eptirtekt á Englandi hvívetna.
Rit petta er í tveim pörtum. Fyrri
parturinn er saga hugmynda hans um
löggjöf á írlandi. í pessum parti
segir hann aS fyrir 15 áruin síSan
haíi hann komist á pá skoSun, aS
ping Breta gæti ómögulega venS
löggjafarping íra og aS hann pá hafi
fariS aS hugsa sjer annaS forirkomu-
iag.—í síSari hlutanum talar hann
um síSast afstaSnar kosningar, og
hvaS af peim megi læra. Kemst
hann aS peirri niSurstöSu, aS petta
svar pjóSarinnar sje alls ekki neitun
um löggjöf, heldur sje paS síSbær
meSkenning pess aSbreytingin hljóti
aS koma áSur lángt líSur.
Sannar hann petta meS pví, aS á
pveru og endilöngu Englandi er
hvergi KjeraS, smátt eSa stórt, svo aS
par sje ekki fleiri og færri menn, sem
feginsamlega vílja hjálpa írum .viS
Þetta mál.
Á meSan á pessu stendur eru
áfrandialdandi óeyrSir, upphlaup og
spellvirki 4 írlandi. Og burtrekstur
af jörSunum fyrir ógoldnar land-
skuldir, á sjer nú staS á hverjum
degi um allt írland. En ekki er paS
tekig út meS sældinni aS reka suma
vesalingana burtu, pví ekki skortir
pá karlmensku nje dug pó efnin
vanti. ÞaS er mælt a<5 pag muni
kosta Englandsstjórn um 100 pund
sterling aS meSaltali, aS smala saman
hverju e i n u pundi, sem leiguliSinn
skuldar landsdrottni sínum. Sem
dæmi upp á hvernig petta burtrekst-
ar verk gengur má geta pesg, aS 200
hermenn, 700 lögreglupjónar, og 50
sjerstaklega valdir kappar auk heils
lióps af skýrisdómurum, sóttu eitt
bóndabýli, 0g máttu sitja um paS
fleiri daga, áSur en peir unnu pag.
Þeir sem inni voru I húsinu báru
sjtiSandi vatn út uin öll göt áhúsinu,
svo og kalk, er brendi pá er sóktu
aS, en svo var húsiS ramgert aS
lögreglupjónarnir fengu ekki brotiS
hurSirnar, pó peir lemdu pær stór-
viSum. Um síSir komst umsáturs-
liSiS upp á húsiS og mölvaSi inn
ræfriS, og gekk jafnvel pá full illa
aS höndla pá, sem inni voru, pvi peir
höfSu óendanlegan forSa af sjóSandi
vatni og slöknuSu kalki. —í einum
staS var svo ástatt, par sem leiguliSi
var rekinn burtu, aS hinn eini karl-
inaSur I húsinu lá veikur, en hitt
fólkiS var kona og börn og kerling 1
kör. prátt fyrir pessar ástæSur tóku
lögreglupjónarnir fóIkiS út úr húsinu,
skildu paS eptir á graslausri klöpp
niSur viS sjó I húSar rigningu, en
mölvuSu niSur húsiS, svo paS ekki
fengi skýli par.
Útgjöld íra á hverju ári eru :
til landsdrottnanna uin 60 milj.
dollars ; I alríkissjÓSinn 35 milj.; og
til j'msra parfa I landinu sjálfu um
15 milj., alls 110 miljónir dollars.
Og pessi útgjöld hvíla á rúmlega 5
milj. manns. ÞaS er ekki kyn pó
írar sjeu fólskir og æski eptir ein-
hverjum umbótum.
BULGARÍA. ÞaS var ranghermt I
síSasta tölublaSi, par sem sagt var,
aS Alexander Búlgara jarl hefSi sagt
af sjer völdum ; hann hafSi ekki gert
paS pá,‘pó hann sje nú búinn aS pví
síSan. ÞaS eru Rússar, sem valdir
eru aS öllum pessum gauragangi I
Búlgaríu ; peir Ijetu nema prinzinn
burt úr kastala sínuni aS næturlagi,
og flytja hann í böndum austur I
Rúmeníu. Var hann par rúma viku,
en aS peim tíma liSnum, lagSi hann
af staS heimleiSis aptur, bæSi fyrir
orS stórveldanna og sinna eigin
pegna I Búlgaríu, sem búnir voru
aS fylkja liSi sínu, svo ekki var ann-
aS sýnna, en hiS grimmasta innanrikis
stríS í Búlgaríu, ef prin/.inn hefSi
ekki tekiS paS ráSiS, aS halda heini
aptur. Kom hann til Sofia hinn 4.
p. m., sendi Rússakeisara lotningar-
fullt brjef sama dag, par sem hann
viSurkenndi aS Rússar hafi gefiS sjer
krónuna I Búlgaríu, og hann pess
vegna hljóti aS verapeim hlýSinn og
afhenda peim krónuna, ef peir heimti
hana af sjer. Upp á petta brjef svar-
aSi Rússakeisari ónotum einuin og
óbeinlínis hótunutn ; var svar petta
svo prælslega stýlaS, aS öll stórveld-
in rak I rogastanz. Þegar svona var
komiS, sá prinzinn ekki annaS ráS,
en aö segja af sjer formlega, eink-
um vegna pess, aS flokkadrátturinn
var svo mikill í ríkinu, aS innanríkis
stríS lá viS borS, svo og meS fram
vegna pess, aS Bisinarck sendi hon-
um pau sjeyti meS hraSfrjett, aS friS-
ur mundi eigi komast á, meSan
hann væri I Búlgaríu. Er nú prinz-
inn á burt úr Búlgariu, og kominn
vestur til Darmstadt I Þýzkalandi, og
er nú Hinrik prinz af Battenberg
kominn par til móts viS haiin, og ætl-
ar aS taka hann meS sjeryfirtil Skot-
lands I Balmoralkastalann, par sem
Victoria drottning situr nú.
ÞaS hefur alla furSaS á afskipta-
leysi Bismarcks I pessu máli. Þykir
furSu geglia hann skuli leyfa
Rússakeisara aS rjúfa Berlínarsamn-
ingana hvaS eptir annaS, og meS
pessu atferli endurreisa veldi sitt á
Balkanskaganum. En sú mun ástæS-
an til pessa, meS fram, aS karli
pykir isjárvert aS draga herliS aust-
ur eptir, meSan Frakkar sitja heima
sífeldlega hótandi, 0g sem ag auki
hafa skrifazt á viS Rússa og látiS all-
vinalega. MeS pessu staka umburS-
arlyndi hefur Bismarck komiS pví til
leiSar, aS Austurrlkismenn hafa held-
ur ekki gj’6rt neitt í pessu máli fyrri
en nú, eptir aS Ale.xander prinz hef-
ur formlega sagt sig frs\ ríki. Þegar
svo var komiS, fór peim aS lítast illa
á blikuna, sein hvíl(li yfir Balkan-
fjöllunum, og hafa pví formlega
kunngert Bismarck, Jag peir ætli aS
hindra Rússa frá aS skerSa I nokkru
sjálfræSi íbúannaá Balkanskaganum.
SíSan petta var augljóst hefur fariS
aS hvessa I blöSum Austurríkis ; eru
pau öll á sama máli, aS paS væri
hörmulegt aS purfa aS taka til vopna,
en ef svo færi, hljóti menn aS taka
pví meS glöSu geSi, fremur enaSsjá
Rússa útbreiSa veldi sitt svo langt
suSur. Svo mikiS er víst, aS vfnátta
peirra Austurríkiskeisara og Rússa-
keisara er farin aS kólna. ÞaS sjest
á pví, aS nú sein stendur eru peir
báSir aS yfirlíta herflökka, Rússa-
keisari á Póllandi skanimt frá landa-
mærum Austurríkis aS norSaustan, en
Austurríkiskeisari norSaustast I slnu ;
er par aS yfirlíta 60,000 hermenn I
einum hóp. Þó ekki sje nema fáein-
ar inílur á milli peirra, hefur hvor-
ugur sent hinum kveSju og ekki sjá-
anlegt, aS hvor viti af öSrum. Rúss-
ar hafa nú pegar ráSgert aS svipta
pá alla herstjórn I Búlgaríu, sem
grunaSir eru um aS vera hliShollir
Alexander prinzi, en láta I staSinn
koma rússenska herstjóra, sem keis-
arinn má treysta.—Tyrkir eru nú
orSnir hræddir, en vita ekki, I hverja
áttina peir eiga aS snúa sjer. Þykir
peim nú stóllinn orSin svo valtur,
pegar Rússar hafa tvær greiSar braut-
ir til Konstantínópel, bæSi Asíumeg
in frá Batúm, og eptir pjóSvegun-
um gegn um Búlgaríu.
ÞaS er mælt aS ástæSa Rússa-
Jeisara til aS beita pessari ósvífni
hafi veriS sú, aS Alexander prinz
liafi veriS vel á \eg kominn meS aS
sameina I eitt veldi Búlgaríu, Rúme-
líu, Serbíu og Rúmenlu, en paS pótti
Rússakeisara of mikiS.
Frá Amenkn.
Bandaríkin.
í flestum ríkjunum eru nú aSal-flokk-
arnir farnir aS undir búa sig undir kosn-
ingarnar. sem fram eiga aS fara í haust og
vetur, en þaS eru fyrst og fremst ríkis-
þing-kosningar, bæ'Si fulltrúa, ráSherra, og
ríkisstjóra, og svo eru fulltrúa kosningar
til alþingis einnig fyrir liendi, J>ví þeir eru
aldrei kosnir nema til tveggja ára, og fóru
siSustu kosningar fram 1884, þegar forseti
var kosinn. Jafnframt og meiin eru til
nefnir til ofangreindra starfa, er einnig
forseti til nefndur, svo forseta kosningar
eru óbeinlínis byrjaflar nú, þó Cleveland
eigi eptir tveggja ára setu á veldisstólnum
enn. Jmíi var eiginlega J. G. Blaine, sem
fyrstur manna blanda'Si forseta kosninga
málinu saman vi'S fulltrúa kosninga máliti.
Á fjölmennum fundi í ríkinu Maine tala'Si
hann um daginn um rikisþingmanna efnin
en ræða hans var í þáátt, atShún öllu frem-
ur laut atS forseta kosning, og leyndi sjer
þá ekki aft liann einusinni enn ætlar a'S
reyna sig. pykist hann sjá me'5 vissu atS
1888 byltist Democrata-stjórnin í Washing-
ton frá völdum. SagSi þjóNna þreytta á
hinum marg-ítrekutiu tilraunum hennar a'5
lækka tollana á inn-og útfluttum vörum.
þessvegna er þa5 sag'5i hann, atiöll verzlun
og verkstæ*aatvinna er svo liflítil enn, a'5
allir eru hræddir um a* tollurinn vertSi
numinn af í sta* þess sem þyrfti a* hækka
hann. pa* voru 5 a'Sal-málefni, sem hann
ræddi um, en þa* voru : tollmáli*, verka-
mannamáli*, fiskivei'Samáli*, Mexico-
máli'5, og bindindismáli*. Verkmanna-
máli'5 áhrærandi sag*i hann, a'5 Knighlx oý
Labor fjelagi* þyrfti a* heimta liærri tolla
og heimta a* svertingarnir í Suliurríkuniim
hætti a* vinna fyrir lægra kaup en hvítir
menn vilja þyggja, því, eins og nú er, haldi
þeir ni'Sri hinu almenna verkmanna kaupi.
U111 bindindismáli* sag*i hann, a* þa* væri
alveg óliætt fyrir bindindismenn í lieild
sinni a* fela þa* mái republik-flokknum á
liendur, því liann væri hinn eiginlegi bind-
indis flokkur Bandaríkja, og mundi þess-
vegna sjá því máli borgi* (!) í ræ'Sunni
álasaSi þunn stjórninni mjög fyrir þolin-
mæ'Sina, sem hún sýndi Canada mönnum,
í fiskivei'Samálinu, og fyrir liroka, sem
hún aptur á nióti sýndi Mexico mönnum.
Dómur var felldur í Sósíalistamalinu
í Chicago á föstudaginn 20. ágúst síSastl.
og var þannig, a'5 7 (af 8) voru fundnir
dauSasekir. en þa* voru : August Spies,
Michael Sehwalz, Samuel Fielden, Albert
K. Parsons, Adolph Fischer, George Engel
og Louis Lingg ; hinn áttundi, Oscar W.
Neeber, var dæmdur til 15 ára fangelsis.
Málinu var undir eins vísaS til hærri rjett-
ar, og verSur þa* því teki* fyrir aptur.
sí'Sari liluta yflrstandandi mán., en litlar
líkur þykja til, a* dóminum ver'Si breytt,
þrátt fyrir heitingar málafærslmanns sósíal-
istanna, sem sag*i a* menn þeir, sem voru
í dómnefndinni mættu vara sig, ef sádagur
kæmi, a'S þessir sjö menn yr'Su reknir af
lííi. pessari hótan gengdi málsparturinn
svo, a* ef þeim yr5i nokku* gert af vinum
hinna dæmdu, skyldu lampastólparnir í
Chicago ekki ver*a til ónýtis. Undireins
og málalyktir voru kunngjör'Sar mann-
fjöldanum, sem beiS úti fyrir húsinu, laust
upp miklu fagnaSarópi, sem ljóslega sýndi
a* menn voru ekki búnir a* gleyma upp-
hlaupinu hinn 5. mai I vor.
Meirahluta manna líkar þessi dómuf
vel, þykir þar vera goldi* „ auga fyrir auga
og tönn fyrir tönn ”, þvi þaS voru 7 lög-
regluþjónar sem fjellu í upphlaupinu og
nú eru 7 sósíalistar dæmdir til aftöku. En*
sósíalistar sjálfir eru ekki alveg samdóma
almenningi I þessu máli. pykir þeim þetta
vera sönnun fyrir fæ5ing algjörSs stjórn-
leysis, því þetta herSi hina upp, sem eptir
eru, og hvetji þá til enn öruggri fram-
göngu. Á sósíalista stefnu I New York,
skömmu sí5ar en dómurinn var kve5-
inn upp, var fastlega skora5 á verka-
menn ylir höfu5, a5 ganga vopna5a
og brúka dynamite án nokkurrar spar-
semdar. par var áke5i5 a5 senda hinum
dau5aseku fjelögum I Chicago fullvissu
um me5aumkun fjelagsins, og fullvissu
um a5 fjel. skj’ldi beita öllum brög5um
til a5 steypa hinu núverandi þrælslega
ræniiigafjelagi úr tigninni í þjó5fjelaginu.
Enti fundur þessi me'5 því a5 allir stó5u
upp og æptu : u Lengi lifl stjórnleysi ” og
u lengi lifi þjó5fjeiagsbyltingin ”.
Bandarikjastjórn hefur rjett nýlega
loki5 samningum vi5 Japans menn, sem
eru sag5ir yfirgripsmeiri og betri fyrir
bá5ar þjó5irnar, heldur en margir samn-
ingar Bandaríkjamanna vi5 Nor5urálfu
stórveldin. þeir samningar eru og hinir
beztu, sem Japan-búum nokkurntíma hef-
ur bo5izt, þar þeim er gefinnjafn rjettur
og hverju ö5ru stórveldi, en því hafa þeir
ekki átt a5 fagna til þessa. Oftast þegar
eitthvert stórveldi5 liefur heimta5 ein-
hveiga breyting á gömlum reglum í Japan
hefur sú ósk komi5 í þeirri mynd, a5 öll
stórveldin og Bandaríkin me5, hafa sent
áskorun, þar sem þeim er skipa5 svo og
svo, e5a ábyrgjast aflei5ingarnar. En me5
þessum nýju samningum eru Japans
menn vi5urkenndir eins atkvæ5a miklir í
alls herjar málum og a5rar þjó'Sir. pessir
samningar eru bæ5i verzlunar samningar,
og samningar um framsölu glæpamanna
o. s fr.
JARÐSKJÁLFTAR hafa veri5 tí5ir
í Bandaríkjunum frá því seint í ágúst til 9.
þ. m. Áttu þeir upptök sín í austurja5ri
hins austasta fjallgartSsí landinu, ogger5u
vart vi5 sig á 900,000 ferhyrningsmílna
svæ5i. Har5astir og tí5astir voru þeir í
Carolínu ríkjunum ; þar ger5u þeir meiri
ska5a en nokkur jar5hristingur hefur
á5ur gert í Bandar. Borgin Cliarleston
í Su5ur Carolínu er hálfey5ilög5 ; húsin
hrunin í hrönnum, sprungur opna5ar í
jör5ina, og þar fórust um 90 manns. en
íbúarnir flý5u úr borginni og búa sí5an í
tjöldum og undir beru lopti. Mestur var5
hristingurinn í Charleston kl. 9,50 e. m. á
þri'Sjud. 31. f. m. pá kollvörpu5ust húsin
í hópum, og þau sem ekki hrundu sligu5ust
meira og minna, og þeir af íbúunum, sem
ekki voru á5ur flúnir flý5u, þá. Eigna-
ska5inn í borginni er metinn frá 9 til 10
milj.; þar af livíla 5—fimilj.áskattgyldum
eignitm, en hitt á kirkjum, skólum, o. s.
fr.—Vi5 jarShristinginn varS vart í 28
ríkjum. Charleston er stærstur og mestur
verzlunarstaSur í SuSur Carolínaog stend
ur vi5 Asliley og Cooper-ár-mótin um 7
mílur frá Atlanzliafi en 40—50 mílur fyrir
nor5an Floridaskagann. Ibúatal milli
50 og 60,000.
Canada,
Stjórnin er a5 hugsa um a5 viS-
halda kanadisku [sýningunni í London á
Englandi, sam nú er þar í sambandi vi5
hina almennu nýlendna sýningu. Hefur
veriS rætt um þetta mál töluvert, og þó
kostnaðurinn verði nokkuö mikill á ári
hverju, þá hafa menn almennt komizt
aS þeirri niSurstöSu, að >a5 muni borga
kostnaSinn, a5 hafa sýninguna áfram-
lialdandi ár eptir ár, aS mynda nokkurs
konar gripasafn, sem breytist meira og
minna á hverju ári. Sir Charles Tupp-
er, yfirumboSsmaður stjórnarinnar, sem
hefur bústaS í London, er nýkominn
hingaS til landsins í þeim erindagjörS-
um a5 fá afgjörandi svar lijá stjórninni,
þessu máli viSvíkjandi. Hinir kana-
disku munir hafa til þessa fengið al-
manna lof, bæSi fyrir þa5, hve miklir
þeir eru og 'margbreyttir, og hve marg-
breyttir og vandaðir JsmiSisgripir, vjelar
o. [s. frv. frá verkstæSunum eru. A5
þetta hrós sje meira en eihtóm hræsni,
sjest .á því, a5 ýmsir menn á Englandi
hafa nú þegar sent eptir ýmsum vinnu-
vjelum hingað til landsins, auk ýmsra
annara smíSisgripa,—Frá því a5 sýning-
in var opnuð í vor (4. maí) til byxjun
júlímán., höfSu nokkuS yfir 2 miljónir
manna komiS á sýninguna,—Kapt. Clark
(úr 90 herdeildinni), sem I fyrravor var
nærri dauSur af sárum I Riels-uppreist-
inni, er forstöSumaSur Manitobadeildar-
innar á sýningunni.
par e5 sjóflotastjórn Bandaríkjanua
hafSi veriS talin trú um, a5 Canada-
stjórn ljeti taka fiskiduggur Bandaríkja
utan vi5 3 milna sviSiS, þá sendi hún tvö
herskip norSur á Lawrenceflóann síSari
hluta ágústmán. tíl a5 vera samhliSa
fiskiduggunum svo sem mánaSartíma.
pessi tvö skip eru nú komin su5ur ept-
ir aptur og bera Canada-mönnum vel
söguna. HöfSu herskipastjórnir talaS
við marga af formönnum fiskiskipanna,
er flestum bar saman um, a5 þeir væru
látnir alveg hlutlausir svo lengi sem þeir
ekki færu yflr hina til teknu línu, en
kvörtuðu yfir a5 þa5 væri hætta a5 lenda
nokkurstaSar. í sömu andránni komu
klaganir til Canadastjórnar yfir því, aS
Bandaríkja tiskiskip færu í hrönnum
upp undir landsteina, lægju þar og fisk-
u5u. Og þaS varS til þess a5 stjórnin
bætti enn einu lögregluskipinu vis. En
þaS er stórt, nýtt gufuskip, sem stjómin
keypti í New York í sumar.
Allir Indíánar og kynblendingar,
(nema Big Bear og 3 aSrir Indíánar, nú
í þetrunarhúsinu a5 Stony Mountain,
Manitoba), sem tóku pátt í uppreistinni i
fyrra, og sem flúSu suSur yfir línu og í
ýmsar áttir, eru nú frjálsir aS koma apt-
ur og setjast a5 búum sínum eins og
ekkert hefSi í skorizt; allt hi5 umliSna
er gleymt. SíSan þetta var auglýst (seint
I Júlí) hefir veriS endalaus straumur af
kynblendingum norSur yfir línuna ajitur
einkum vegna þess a5 þeir fengu ekki
a5 taka sjer land sySra af þeim ástæS-
um, aS þeir voru uppreistar menn hjer.
HraSfrjettafjelag þeirra McKay og
Bennetts i New York vinnur ntí í samein-
ing viS Canada Kyrrahafsbrautarfjelagi.
Eru þræSir þeirra tveggja fjelaga
nú um þaS bil tengdir saman bæSi í
Montreal og Toronto. Me5 þessu fær
KyrrahafsfjelagiS óslitin þráS bæSi til
Englands og Frakklands, auk allra staSa
í austurrikjum Bandaríkja, en McKay
og J Bennett fjelagiS aptur á móti fær
óslitin þráS vestur a5 Ivyrrahafi, til
Vancouver, og þaSan eru nú þessi sam-
einuSu fjelög a5 lengja nýjan þráS suS-
ur til San Francisco í California. MeS
þessu fyrirkomulagi geta þau keppt viS
Oreut North'icestern liraSfrjettafjelagiS til
hlýtar, ekki einungis að því leyti er á-
hrærir NorSurálfu-frjettir, heldur einnig
aS því leyti, er áhrærir ameríkanskan
frjettaflutning úr öllum áttum, enda er
Great Northw. fjelagiS farið a5 óttast.
þetta fjel., er sjest bezt á því, aS nú
rjett nýlega hefur þaS lækkaS frjetta-
flutning hjer í vesturhluta landsins, svo
nemur 20 af hundraSi.
(Framhald á f jórSu blaSsíðu).