Lögberg - 14.01.1888, Blaðsíða 2

LOGBERG-
[)ú licfnr nú „ L i» <jf l) e r g “ göngu
f--ínn, <><r vitum vjer, :i<5 |>að veröur
f ji'ildiv niaima velkoiniiui <(estur ; en
vji'r vitum lika, að ýinsir álíta tvi>
íslenzk vikublttð ó[)örf hjer í landi
eru hræddir uni, að annaðhv'ort
[K'irra íinini falla bráðicga ; [>á <'ru
ejm aðrir sem óttast, að tvö íslenzk
riknhlöð fái "SÖmu afrlrif <>g hinir
nafntoguðu Kilkinny 'kettir, J>. að
j>aii jcti hvort annað uj>j>, og verði
nfloiðingin, að landar í álfu [>essari
ekkert frjettablað hafi á sinni tungu.
jVf Jjcrsuiii eða J>víiíkuni ástreðum líta
ýmsir hornauga til „LögbergBu,
og J>að or jafnvel ckki laust við, að
vjer iiðfum mætt álasi hjá. nokkrum
{vrir að koma j>rentstofmm vorri á
fót, J>ar öiinur sje til, en sjerílagi
fvrir að bvrja að g<'fa út l>lað.
Uin leið <>g vjer senduin |«'tta
fvrsta blað „T. ö g 1> e r g s‘- út í heim-
inn og óskum lðnditm voruin livor-
vetna «,óðs og blessunarríks nýárs,
leyfuiu vjer oss að segja við ]>a, sem
fvrirtæki voru eru hlyuntir, að vjer
skulum kaj>j>k<>sta að verðskulda [>að
traust, sem ]>eir bera til vor, <>g láta
jii'entsiniðjii vora <>g blað verða Is-
lendingimi tii gagiis <>g sóma. Ln
1-iinini viljuin vjer vinsamlega benda
á, að ef annað blaðið verður áð falla,
j>á fellur sjálfsagt verra blaðið, <>g
j>á verður hagurinn auðsjáanlega sá,
að menn hafa betra blað eftir en áður,
j>ví kejijini bætir blöð, eins ogverzlun I
o. fl. ()g viðvíkjandi ]>ví, að blöðin
drejii hvort annað, og svo verði menn
blaðlausir, J>á sjáiim vjer ekki hvers-
vegna blaða útgáfa skvldi vera <>ðr-
um lögiiin háð lijá oss hjer í alfu
en á Islaiidi og hvervetna aniiars-
staðar í heiminum |>ar sem ný blöð
alltaf koma uj>j> J>egar önnur detta.
Ltaf hiniii slðastnefmlu mótbáru
g<'gi> fyrirtæki voru skulum vjer
taka fram, að J>að er öllu heldur á-
framhald af liinuni eldri jirentstofn-
unuin lslendinga hjer en ny stofnan,
}>arsem vjer hiifuin keyjit jirentsmiðju
j>á, (>r Prentfjelag \ýja-lslan(ls atti
<>g jirentáði í hið fyrsta íslenzka
fr jettablað, sem gelið var út í Ameríku,
nefnil. „Framfara“; ogennfremur höf-
um vjer keyjit jirentsmiðju ]>á, er
„Leifur“ var j>rentaður i, <>g útgáfu
rjettinn að J>eiin blöðum ; áhöldin
höfum v jer auðvitað bætt og keyjit
mikið nýtt, bæði letnr og annað.
J>araðauki voru J>rír af ]>eim, sem
Jx'tla fvrirtæki byrja, hluteigendur
S Prentfjelagi Xýja-Islands, <>g tveir
unnu að útgáfu hins fyrsta íslenzka
blaðs hjer í landi.
Vjer biðjuni lesendur vora að
taka ekki |>að, sem að frainan er
sact, svo, að vjer sjeum að afsaka
fvrirtæki vort. J>að ]>arf engrar af-
sökunar við, fyrst og fremst af [>ví,
að Islendingar hjer 1 landi hafa
ekki of mikið að lesa á sinni tungu,
og svo vantar mikið á að [>etta
eiiui frjettablað, sem hjer er gelið
út á íslenzku, hali enn flutt út með- j
stofna nýtt blað. ]>etta sannar að j
ýmsir liima |>örf fyrir lleiri eða |
betri l>li>ð «n vjer nú liöfum.
Ef rjer ]>ví hefðum nokkuð að af-
saka viðvíkjandi fvrirtæki voru, [>á
er [>að, að vjer ekki byrjuðuin á j>ví
f vrr.
Utgofendurnir.
J>areð margir, sem sjá blað ]>etta,
ekki hafa sjeö boðsbrjef ]>að, er j
vjer sendum út viðvíkjandi „Lög-
b-crgi“, [>á j>rentum vjer pað hjer
á ejitir. Um leið <>g vjer tökum
frain, að hað, sem sa«t er um
I
blaðið og boð [>au, sem kauj>endum j
eru gerð, gildir eins nú, J>á viljiim
vjer biðja afsökunar á drætti heiin,
sem varð mcð að bvrja blaðið;
drátturinn orsakaðist af J>ví, að ýms
verkfaori sem við jiöntuðum frá
Chicago, og sem við gátuin ómögu-
lega byrjao án, koinu eigi fvrr
Víð undlrskrifaðir leyfuin okkur að
tilkynna löndum okkar, að við liöfum
gengið í fjelag til hess að koma á fót
J prentsmiðju lijer í Winnipeg, og höfum J
I við nú hegar leigt lientugt liúsnæði, |
J sett upp hvaðpressu <>g pantað letur, sem j
j von er á liingað innan skams. Aform J
okknr er, að gjöra hessa prentsmiðju |
svo fullkommi með tímanum, að í henni i
megi prenta hvað eina, som fyrir kem- j
j ur á liinum algengustu tiingum, en sjev
í iagi ev .hún s'ofnuð í hví skyni, að
við getum prentað hlöe, ÍKekiir <>g vit
á íslenzku, bæði fyrir sjálfa okkur og
aðra, sem kunna að æskja að gefa eitt-
1 j,\að út.
Ilið fyrsta, scm við gefum út sjálíir,
verður vikuhlað, sem á að lieitn „Lög-
he rg“ (samsvarar lielzt Tribuue á ensku).
I>að verður fullt svo stórt <>g liið stievsta
; íslonzka t>lað, sem geiið liefir verið út
J í Ameríku, kostar $2.00 um árið, og
byrjar að koma út fyrir árslok. Við
munum livorki spara fje nje tíma til !
hess að lilaðið (eins og Jivað annað sem
við gefuni út) verði sem bezt úr gavði
gjört, bæði livað ytri frágang <>g efni
suertir. Auk almennra frjetta mun blað-
ið liafn meðfcrðis ritgjörðir um almenn
mál, sjer í iagi hau, er að einliverju
leyti snei'ta Islendinga og liag heirrn,
og er aðál-augnamið okkar með að gefa
út lilaðið, að reynn að leiðbeina
löndum okkar í atvinnu-meunta- <>g stjórn-
av-málum. Blaðið verður óháð öilum
flokkum, pólitiskuni <>g öðrum, <>g
eltki verður hað formælandi neins sjer-
staks lnnds eða lamlnáms. Þetta er hó
ekki svo uð skiija, seni blaðið mtini
enga sjálfstieða skoðun liafa á iiiálum :
þvert a möti milii l>að, oins <>g skylda
ilivers nýtilegs blaðs er, láta áíit sitt í
I Ijósi <>g diema um hau ejitir málavöxt-
um. Blöðin eru nú á timum lögberg
hjóðunna álirærandi opinber mál og að-
gerðiv maruiii, sem opinix'ran starfa hafa
a hendi, <>g álítum við, að lilað okkar
ekki ntcði tilgangi sínum, ef hað ekki
fylgdi sömu stefnu, eu einlægur ásetn-
ingur okkar er, að allur málarekstur og
(lómar, sem fara fram að „LögWergi",
verði liliitdrægnisliuisir <>g sanngjarnir.
Blað okkar verðtir opið fyrir nytsöm-
un) ritgjörðum, livaðan sem hier koma.
Ennfrpmu)’ verður í I>ví svarað ýmis-
konar spui’ijingum, sem kaupendur kunna
að æskju að fá svarað, og verðuv hetta
gert, hótt hað kiiniil nð kosta okkur
i'je, að fá upplýsingar tii að geta svar-
að slíkuni spurningum. Yonum við að
margur kaupandi geti með hessu móti
sparað sjer margfalt meiri peninga, en
andvirði blaðsins nemur,
Okkur er iinnt um að blaðið fái sem
I mesta útlireiðslu nú hegar, og vonum
við að hví verði tekið vel, og landnr
okkar yfir liöfuð hlynni að hví og prent-
stofnun okkaiv sem við vonum að verði
hjóð vorri til gagns <>g sóma. En til
frekari upphvatningnr lofum við öllum
Islendingum, sem ojðnir evu kaupemlur
lilaðs okkur fyrir 1. feíirúar nretskomanili,
að senda Þeim ókeypis íslenzkt Almnnak
seiii við sjáifir gefum út, að verðlaun-
um. Eiifremur vonum við að liafa iieiri
íslenzk kver <>g snotrar myndir til að
gefa heim að verðlaunum, sem lieldur
kjósa hað en almunakið, og. auglýsum
við hotta iiákvæmiir síðar.
há, sem gerast kiiupendiir „Lögbergs",
iiíðjum við uð skrifa nöfn sín á lioðs-
lirjetin ásnmt greinilegri utanáskript
til sín.
Winnipeg 7. des. 1887.
Sigtr. .íóii.vsKOp. Einar Iljörleifsson.
Bergvin Jónsson. Olafur Þðrgeirsson.
Arni Friðriksson. 8. .J. jóhannesson.
Yjer ætlmn að jirenta neðamnáls
al landa vorra a 1 I t j>iið, si'in |>eiin
.>æti verið til gagiis eða jrjinians
að vita, svo að ]>ví leyti er verk-
svið til fvrir fleiri .blöð <><r tímarit. j
Yinsa lesendur vora mun reka
minni til að á fuiiíjum, sem haldnir |
voru í saiubandi við Uii'kjuj>in<rið,
síðastl. suinar, var rætt uiii meiiM-tg- j
mál Islendinga, o<r voru suniir á |>ví, j
að næst skólum miindu bli’ið o<r
tíinarit öflujrustu meðölin til að eila
<><r útbreiða nienntun nieðal landa
vorra, <><r ef oss fanirniinnir ekki, j
J>á koiu fram iij>pástiii)«a um að
í blaðinu ýinisleot til fróðleiks o<r
skeninitunar. Vjer ætlum ekki að velja
til [<<‘fss neitt annað en [>að, sem vjer
eruin vissir iim að verði til sóina <><>•
ánæjrju fvrir Islendinira að eijra á
sínu niáli. Einkum inunuin vjer velja
til [x'ss ]>ýðin<rar af s<>oum <><r rit-
jrerðum ej>tir fræjrusta rithöfunda
Eni»lttl»í!s <><r Auieríku, án ]>ess vjer J>ó
beinlínis heituin að binda oss að eins
við [>á ; en vjer tökum [>á e i n k -
um, af J>ví að vjér álítum, að <<f
Islendinjrar hjer <‘i<ra yfir höfuð nokkr-
uni rithöfundum að kynnast, J>á sje
J>að [K'úii, sem skrifa á ]>ví ínáli,
sem er aðalmálið í landinu, seni J>eir
búa í. ()<r vjer jirentum j>etta neð-
anináls í liókarformi, J>ó [>að sje fyrir-
liafnarmeira, til [>ess að gefa mönn-
um kost á að binda J>etta inn 0<r
o-evnia [>að, o<rtil [>ess að benda mönn-
um á, aö [>að sje <>f dýnnætt til
[>ess, að rjett sje að fara með J>að
eins <><.r alinenninjrur fer með frjetta-
blöð sín.
pessa neðamnáls-bæklinsra köllum
vjer „Bókasafn Lögbe-rgB“.
Titilblað J>ess fá menn, J>eírar fvrsta
bindið af J>ví er komið út, Ojrtil
að byrja meö veljum vjer smásö<runa
„Stj órnarstörf M r . T u 1 -
r u in b 1 e s “ eptir CharlesDick-
ens, oinn af allrafræjrustu rithöf-
unduin Enjrlands, eins ojr alkunn-
u<rt er.
1887
A r i ð 1 B 8 7 hefur ekki verið
neitt stórtíðindaár. ]>að hefur verið
J>refár, fremur en ófriðarár. Ofrið-
arskýin hafa aö eins hanjrið ytír
löndunum, <><r ]>að er ómögulejrt
að <riska á, hvenær kann að hvessa
hjer <>«■ [>ar.
]>að sem einna tjiðræddast hefur
verið um í Norðurálfunni á þessu
ári, er Bú I jrarí umá 1 ið. Búl<ra-
ría er lítiö ríki <><>• hálfósjálfstætt,
en menn hafa hvað eptir annað
verið á nálum um ]>að á J>essu ári,
að ]>að mundi hlevpa meiri hluta
Norðurálfuiinar í bál <><r brand.
Búligaría er bv gfíð Slöfum, frænd-
um Iíússa. En að sameina alla
slafnesku pjóðflokkana í eina ríkis-
lieild, }>aö J>ykir Alexander 111.
hinn fejrursti pólitiski draumur, sem
hann hefur dreymt. Nú heyra
ínaruir af J>essum ]>jóðflokkum
Austurríki til. Austurríki væri J>ví
hin inesta Jiættá búin, ef Rússum
tækist að ná tan<rarhaldi á Búl-
O
jraríu fyrir fullt o<>' allt. ]>að er
]>ví fvrst ojr freinst milli ]>essara
tveggja ríkja að deilan stendur út
af Búlgaríumálinu. En jafnframt
er búizt við J>ví, að J>ýzkaland <>g
Ttalía mundi veita Austurríkismönn-
um, en Frakkar Rússum, ef í hart
færi. Menn sjá }>ví, að hjer. er
ekki um neitt smáræði að tefla.
Rússar hafa ekki alls fyrir löngu
dregið her mikiim saiiian á landa-
mæri sín og Austiirríkis, og J>ví
eru margir lirædilir um, að til stór-
tíðinda kunni að koma áður en
langt er komið fram á árið 1888.
A Stórbretalandi liefur írska
in á 1 i ð gagntekið hugi manna meir
en nokkuð annað. I stað ]>ess að
láta að bænum Ira um pólitiska
sjálfstæði og fara [eptir skoðunuin
frjálslynda Hokksins, J>á hefur stjórn-
arflokkurinn ]>ar liert á böndum
írsku ]>jóðarinnar J>etta síðasta ár,
komið á sjerstökum hegningarlögum
fvrir Irlaiul, sem gerir mótstöðu-
menn stjórnarinnar í ýmsum grein-
um æði rjettlága. Sumir af helztu
görrnun Ira og J>jóðarvinum liafa
svo verið settir í fangelsi sam-
kvæmt J>essuin lögum. Oánægjan
ineðal Tra og frjálslynda flokksins
á Englandi liefur J>vl verið mjög
megn, en J>ó verður ekki sagt að
til verulegra stórtíðinda ha.fi borið.
A F r a k k 1 a n <1 i hefur uenirið
o O
allmikið á í tveimur skorpum.
f
Fvrra liluta ársins út úr liershurð-
ingjanum Boulanger, sein talinn er
forvígisinaðiir [x-irra, sem fyrir livern
mun vilja hleypa Frakklandi í nýj-
mi ófrið, og taka [>ar til óspillt.ra
ínálanna við pýzkaland, sem liætt
var 1871. En sú hreyfing hefur,
að minnsta kosti uni stundarsakir,
verið brotin á b&k aptur. Síðari
hluta ársins urðu svo albniklar æs-
ingar með ínönnum út af svikum,
sem komust upj> uin tengdason for-
setans og floiri höfðingja, og sem
leiddu til j>ess a.ð Grevy torseti
varð að segja af sjer. En til allr-
ar hamingju leiddist J>að {>ó frið-
samlega til lykta. Hinn nýji for-
seti, Carnot, er gætinn maður, friðn-
inn unnandi, og allir flokkar liafa.
látið sjer kosningu lians lynda.
j>að er einni sönnun meira fyrir
[>ví, að franska lýðveldið standi nú
á fastari fótum en áður, að ]>að
skyldi geta staðizt J>á óánægju og
æsingar, sem um ]>etta leyti átti
sjer stað meðal J>jóðarinnar, og J>að
er aptur ný fagnaðar-ástæða fyrir
|>á, sem uuna friðnum, menning-
unni og frelsinu í veröldinni.
I A ni e r í k u hafa engin pölitisk
stórtiðindi gerzt. En síðari liluta
ársins hefur mjög verið varið til
undirbúnings undir hina komandi
forsetakosningu Bandarikjanna, <>g
[>að er óhætt um J>að, að J>etta
ár verður fjörugra en paö liðna í
stjórnar-sökum. Merkustu pólitisk-
ar frjettir frá Bandaríkjunum á
Jx'ssu ári liafa vafalaust verið ræða
Clevelands forseta til pingmannanna
um tollinálið. Fái liann sinn flokk
til [>ess fvrir alvöru og einlæglega
að fara að vinna að lækkun tolls-
ins á nauðsynjavöru, |>á fer ekki
hjá því að mikil breyting kouiist
á flokkaskipun og pólitík Bandaríkj-
anna, ]>ví [>að er áreiðanlegt að
fjöldi af hinum beztu mönnum re-
públíkana eru ]>ví ináli hlynntir.
Af öðrum viðburðuin í Banda-
ríkjunum liefur inönnum vafalaust
orðið tiðræddast uin lífiát auarkist-
anna í Chicago.
A ISLANDI lietír petta ár að
mörgu leyti verið inisjafnt. Afleið-
ingarnar af undanfarinni óáran hafa
komið fram og aukið á vandræði paa,
sem beinlínis hafa Tieyrt árinu 1887
til. Arferðið hefur annars verið mjög
mismunandi í hinuin ýmsa pörtuin
landsins., pannig var heyskapur síð-
astl. sumar með bezta móti á Austur-
landi, en aflabrögð J>ar á móti afleit
vegna hafissins, sem ]>ar lá að land-
inu. Af Norðurlandi heyrðist naumast
nokkuð annað en óáran í alla staði.
[>nr á móti var grasvöxtur og nýt-
ing á Suðurlandi í góðu meðallagi,
og afli í haust öldungis ágætur. Ljós
sönnun fyrir ástandinu hafa útflutnirig-
arnir verið, par sem yíir 2000 manns
hafa leitað burt af landinu á pessu
ári, langt um fleiri en á nokkru einu
ári áður.
J>að er pólitík Islendinga á }>essu
ári snertir, [>á verður petta lielzt um
hana sagt: ]>að var til eitt einasta
pólitíkst aðalinál I landinu, sein, ejitir
blöðunum að dæina, alj>ýðu manna
lá á hjarta stjórnarskrármálið. Og
J>etta eina aðalmál söltuðu peir á
síðasta J>ingi.
]>eir, að niinsta kosti, sein álengd-
ar horfa á, geta ekki annað sjeð en
deyfö- franiúrskarandi deyfð í ölluni
efimm, andlegum og líkamlegum.
Ekkert hugrekkis-orð verða menn
varir við að komi frá nokkrum manni,
og paö er næstum pvi eins og eng-
iiin detti neitt í hug. Eina ha'gfræð-
is-sjiurningin, sem fyrir blöðunuin vak-
ir. enda J>eiin sem Jítið vilja gera úr
óstandinu, er ]>essi : Hvernig á nú að
s ji a r a meira en gert er ?
]>að hefur' að mörgu leyti verið
gott og blessað fyrir Islendinga
hjer vestra, [>etta liðna ár, en
einkum og sjerstaklega fyrir bænd-
urna. Önnur eins uj>j>skera. eins og
peir fengu síðastliðið suinar er fágæt,
ekki að eins lijer, heldur á ölluin
jarðarhnettinum. Enda koma hver-
vetna frjetcir um, að peir, sein örðuirf
liafa átt vegna undanfarandi upj>-
skerubrests hati rjett vel við í haust.
Framfara- <>g fjelagsmál vor Is-
lendinga liafa líka að mörgu levti
færzt í betra horf Jxrfta ár. Jutnn-
ig hetir Nýja Island oröið aö’ lög-
bundnu sveitarfjelagi. Tvær nýjar
íslenzkar nýlendur liafa niyndazt,
önnur norður frá í grennd vid Mani-
toba vatnið, hin svo kallada Alpta-
vatnsnýlenda, og hin vestur í Qu’-
Appelle-dalnum, auk {>ess sem <‘ldri
nýlendurnar liafa etizt að mannafla
og fjárinumini. ()g j>að er ekkert
smáræði, eins og að líkindum ræður,
J>ar sem bæði sumarið var svona
gott, og islenzkur innfiutningur
meiri í sumar, en liann hefur nokk-
urn tiina áður verið.
Kirkjuinálimi landa hefur Jxikað vel
áfrain. paimig hefur fyrsta íslenzka
kirkjan verið vígð, Wiimijieg-kirkjan,
mikið liús og veglegt. 'J'veir nýjir,
íslenzkir prestar hafa tekið við söfn-
uðuni, sjera Magnús Skaptason við
Nýja Islands-söfnuðunnm og sjera
Steingrímur N. porláksson við söfn-
uðunum i Minnesota.
Yfir liöfuð að tala er pað sann-
arlega ekkert grobb, ]>ó sagt sje,
að haldi Islendingar áfram eins og
J>eir hafa gert petta síðastliðna ár,
og hrindi jafnmiklu í lag hjá sjer
á hverju ári, ]>á verður J>ess ekki
langt að bíða, að ]>eir verði freniri
öðrum útlendingum hjer í landinu.
En J>að hafa líka fylgt pessu ári
sorgir og raunir, sem ekki hafa
verið sjálfum oss að kenna — að
minnsta kosti ekki nema óbeinlínis.
Veikindi oe manndauði hafa líkl<'<<-
ast ahlrei verið jafn-almenn eins
og 1 suniar og haust, sfðan Islend-
ingar fóru að ilytja vestur, svo ]>að
á niargiir um sárt að binda. Nafn-
kenndastur peirra Islendinga, sem
látizt hafa hjer vestra á árinu, var
Helgi kaupmaður Jónsson, fyrrum
útgefandi „l.eifs“.
FJELAOSSKAPUR.
„Samtök“ og „fjelagsskajmr“ eru
orð, sem livi'rt íslenzkt mannsbarn
mun kannast við. ]>essi orð munu
hafa komið tíðara fyrir í ræðum og
rituin Islendinga hin síðustu 20 -80
ár en fl<‘st önnur, líklega tiltölulega
tíðara en lijá nokkuri annari J>jóð.
Að ]>essi orð hafa verið og eru svo
ojit á vörum manna og fljóta úr penna
inanna, ber ]>ess ljósan vott, að ís-
lenzk al{>ýða finnur til að samtök
og fjelagsskapur er nytsamt og jafn-
vel nauðsynlegt, að efnalitið fólk J>arf
að hafa samtök og fjelagsskaji til að
koma ýinsu í verk, sem einstaklingn-
um er ómögulegt. En livað margir
munu hafa Ijósa hugmynd uiu, hvern-
ig J>eim samtökum og fjelagsskuji J>arf
að vcra varið, seni á uð geta blessazt ‘i'
J>vf miöur hefur margt af ]>vi, seiu
rætt hefur verið og ritað um petta
efni, verið svo óljóst <><>■ óákveðið að
J>að hefur ekki orðiö að niikhim not-
um. ]>að hefur ekki oj>t verið ná-
kvæmlega sýnt, á hvaöa grumlvelli
allur fjelagskajiur verður að byggjast,
og hvernig fvrirkomulag fjelaganna
parf að vera og hvernig peim verður
að stjórna, svo J>au ]>rífist; pessvegmr
}>ekkja margir <>kki annað til fjelags-
skapar en nafnið ; og ]>ví er samtök