Lögberg-Heimskringla - 21.12.1972, Blaðsíða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 21. DESEMBER 1972
5
íslenzkur fræðimaður
hann lektor í bókasafnsfræði
(Lecturer in Librarianship)
við Fjöllistaskólann (Leeds
Polytechnic) í Leeds á Eng-
landi, og kennir hann þar
fomletrafræði (Paleography),
akademiska bókasafnstjórn,
sagnfræðilega bókfræði, svo-
nefnda, og skjalavörzlu. Ligg-
ur í augum uppi, að slík
kennslustörf eru bæði tíma-
frek og útheimta mikinn und-
irbúning. Eigi að síður, held-
ur Benedikt áfram ritstörfum
sínum og annarri menningar-
viðleitni, er nánar verður lýst
í megindráttum.
Hann er kvæntur konu af
enskum ættum. Eiga þau tvö
börn, dóttur og son, en áttu
nýlega á bak að sjá öðrum
syni bamungum.
Auk bókavarðarstarfsins og
annarra skyldustarfa, hefir
Benedikt á undanfömum ár-
um ritað fjölda greina og rit-
dóma um íslenzk efni, bók-
fræði og býsönzk (austróm-
versk) efni. Verður nú vikið
sérstaklega að nokkrum þeim
ritgerðum hans og ritum, er
um íslenzk efni fjalla.
Má þess fyrst geta, að í
Vísi (1. okt. 1969) birtist ís-
lenzk þýðing á nokkrum hluta
hinnar efnismiklu og athyglis-
verðu greinar Benedikts um
ensku þýðinguna af Heims-
ljósi Laxness, er frá var sagt
í upphafi þessa máls. Hefir
sú grein Benedikts því gert
víðreist, komið á prent í þrem
þjóðlöndum og beggja megin
hafsins.
Vel samin, fræðimannleg og
gagnfróðleg, er ritgerð hans
um galdrameistarann í ís-
lenzkum þjóðsögum (“The
Master Magician in Icelandic
Folk-Legend”), sem birtist í
Durham Universiiy Journal
(1964), og í íslenzkri þýðingu
í t v e i m Lesbókum Morgun-
blaðsins í október 1967. Gegn-
ir sama máli um ritgerð Bene-
dikts um fræðimanninn Grím
Thorkelín og feril Skarðsbók-
ar („Grímur Thorkelín, The
University of Saint Andrews,
and Codex Scardensis"), sem
birtist í hausthefti Scandina-
vian Siudies 1970, en það er
málgagn Félagsins til efling-
ar norrænum fræðum (The
Society for the Advancement
of Scandinavian Study) vest-
ain hafs. En um Skarðsbók,
sem góðu heil'li, komst nýlega
í íslenzka eign, má bæti því
við, að sú merka skinnbók
hefir að geyma Posiulasög-
urnar í handriti.
Skal þá vikið að bókum
Benedikts um íslenzk efni.
Hann annaðist útgáfu hins
vandaða og innihaldsríka
minningarrits, er út var gefið
á aldarafmæli afa hans og
fóstra, Benedikts S. Þórarins-
sonar (1961), og er óþarft að
fjölyrða um það, hve honum
hefir verið það ljúft verk, jafn
miklir kærleikar og voru með
þeim nöfnum (Smbr. ummæli
Framhald aí bls. 4.
dr. S. Nordals, er fyrr var
vitnað til).
Merkasta frumsamið rit
Benedikts enn sem komið er,
er þó prentsaga íslands (Ice-
land) í safnritinu The Spread
of Printing (Amsterdam,
1969). Er hún byggð á traust-
um heimildum, skilmerkilega
samin, og læsileg vel, enda
hefir hún fengið góða dóma.
En prentsaga íslands er hin
merkilegasta, og í rauninni
e i n s t æ ð , eins og Benedikt
bendir réttilega á í þessu
glögga yfirlitsriti um hana.
Benedikt hefir einnig nærri
lokið vð að þýða á ensku, og
að miklu leyti að endurrita,
Væringjasögu dr. Sigfúsar
Blöndal, er út kom 1954, mik-
ið rit og merkilegt að sama
skapi. Af þeim toga spunnin
er einnig ritgerð Benedikts
um vöxt og viðgang herdeild-
ar Væringja í austrómverska
hernum (“The Evolution of
the Varangian Regiment in
the Byzantine Army”), er út
kom í merkisritinu Byzanti-
nische Zeitschrift í Munchen
1969. En saga Væringjanna er
sérstaklega heillandi við-
fangsefni. Voru þeir, eins og
kunnugt er, norrænir menn,
sem voru í þjónustu róm-
verska keisarans í Miklagarði
(Byzantium, eins og það hét
fyrrum, síðar Constantinople
og nú Istanbul). Hefir Einar
Benediktsson ort um þá sögu-
frægu norrænu langfara sam-
nefnt og stórbrotið kvæði, er
á það allsherjar gildi, að það
tekur til allra íslendinga, sem
átt hafa eða eiga dvöl utan
ættjarðarstranda. En það ligg-
ur utan takmarka þessarar
greinar að rekja nánar efni
þess svipmikla kvæðis skálds-
ins, þótt freistandi væri.
Auk þýðingarinnar á Vær-
ingjasögu dr. Sigfúsar, hefir
Benedikt þýtt ýmislegt annað
úr íslenzku á ensku, og yfir-
farið í handriti ýmsar slíkar
þýðingar, þótt eigi verði það
hér talið.
Hann er maður vel máli
farinn, eins og við hjónin
komumst að raun um, þegar
við hlýddum á hann taka þátt
í umræðum á norræna bók-
menntaþinginu í Uppsölum í
Svíþjóð sumarið 1966. Hefir
hann einnig oft verið til þess
kvaddur að flytja háskólafyr-
irlestra eða önnur erindi um
íslenzk efni. Síðan hann hóf
kennslu á Fjöllistaskólanum í
Leeds, hefir hann flutt fyrir-
lestur við University of Leeds
um Jón Arnason þjóðsagna-
safnara. Einnig flutti hann að-
alræðuna á samkomu, sem
enskudeild háskólanis hélt til
heiðurs Halldóri Laxness í til-
efni af sjötugsafmæli hans.
Sannleikurinn er sá, að
Benedikt er óvenulega fjöl-
hæfur. Á Durhamárum sínum
kom hann, auk bókvörzlu og
kennarastarfa, mikið við leik-
listar og tónlistarstarfsemi
þar í borg. Meðal annars
þýddi hann á ensku og setti
þar á svið Galdra-Lofi Jó-
hanns Sigurjónssonar. Mörg
önnur leikrit hefur hann þýtt
úr Norðurianda málum á
ensku, og verður þess vonandi
eigi langt að bíða, að þær þýð-
ingar hans komi út í bókar-
formi. Sjálfur hefir hann
einnig fengist dálítið við leik-
ritagerð.
Hann er söngmaður ágætur,
og var Pétur Jónsson óperu-
söngvari einn af kennurum
hans. Hefir hann oft sungið
í óperum. Á síðastliðnum
páskum söng hann í Leeds,
við ágætan orðstír, tenórsóló
hlutverk í einni af óperum
Verdis. Hann fæst einnig við
tónsmíðar, og hefir nýlega
lokið við að semja heila kan-
tötu.
En auk alls annars, sem að
kallar, vinnur Benedikt hven-
ær, sem tími leyfir, að miklu
riti og vönduðu um Guðbrand
VigfúsSon, hinn gáfaða og
mikilvirka fræðimann; en
hann er kunnastur fyrir hlut-
deild sína í hinni miklu ís-
lenzk-ensku orðabók þeirra
hans og Richards Cleasby.
Þótt stiklað hafi verið hér
á stóru, leynir það sér ekki,
að Benedikt S. Benedikz á sér
þegar að baki harla umfangs-
mikinn og fjölþættan starfs-
feril, jafn ungur maður og
hann er, nýorðinn fertugur.
“Life Begins at Forty” seg-
ir bókarheitið alkunna, sem
þýtt hefir verið á íslenzku:
„Allt er fertugum fært.“ Má
því, ef allt fer að vonum,
áreiðanlega mikils af honum
vænta á sviði íslenzkra fræða
í framtíðinni.
Vestur íslenzk skáldkona látin
Steingerður Guðmundsdóttir í Reykjavík hefir sent
Lögberg-Heimskringlu minningarljóð um nýlátna Veslur
íslenzka skáldkonu, Guðrúnu Tómasdóltur Bjarnason, sem
orti undir nafninu Guðrún frá Felli. Ljóðinu fylgir stutl
fréttagrein úr Reykjavíkur dagblaðinu Vísi. Hún er frá
Fréttastofunni AP, og greinir frá láii Guðrúnar á Cambridge
sjúkrahúsinu í Massachusetts, 85 ára að aldri. Guðrún flutli
frá íslandi til Bandaríkjanna árið 1917 og giftist þar Charles
F. Bjarnason, sem var kennari í Harvard-háskóla og varð
siðan deildarstjóri í tungumáladeild Northeastern Univer-
sity. Frú Guðrún lalaði átta tungumál reiprennandi, íslenzku,
dönsku, norsku, sænsku, ensku, þýzku, frönsku og spænsku.
Eiginmaður hennar lézt árið 1949.
Steingerður bætir því við þessa fréilagrein að ung hafi
Guðrún numið ljósmóðurfræði í Danmörku og starfað sem
ljósmóðir á ísafirði um nokkurra ára bil.
Til Ljósu
Guðrún Tómasdóttir Bjarnason
(Arnrún frá Felli)
Ég legg ekki blóm á leiðið þitt
Ljósa — því haf er milli —
en hljóðstafir renna í hugskot mitt
er hörpuna þögul ég stilli.
Á erlendri grimd með íslenzka lund
þú áttir í boðum að verjast
en notaðir hverja staka stund
með styrk fyrir landið að berjast.
Þú virkjaðir anda þinn vit og mátt
og vildir mið þeirra kanna.
Þín fágaða mennt og flugið hátt
þér færði virðingu manna.
Böl þitt og harma barstu ein
þá brast þinn dýrasti strengur.
Glitruðu tárin göfug og hrein:
gull sem var öðrum fengur.
Hve nafnið þitt — Ljósa — logar skært
það lýsir í hugar inni —
svo iðar og streymir um andrúmið tært
ylur frá sálu þinni.
„Ljósudæturnar“ dáðu þig.
Þær dylja í hjartanu trega
og fullorðnar þakka þér fyrir sig
úr fjarlægð blámóðu vega.
Steingerður Guðmundsdóllir.
Má það vera okkur gömlu
mönnunum, sem þau fræði
eru hugkær, og hafa að þeim
unnið, mikið ánægjuefni, þeg-
ar ungir menn hasla sér þann
starfsvöll og bera merkið
fram til nýrra sigra. Verða
mér, í því sambandi, ríkar í
huga eftirfarandi Ijóðlínur úr
kvæði norska skáldsins Per
Sivle um Þórð Fólason í þýð-
ingu séra Matthíasar Joc-
humssonar:
Ef bila hendur,
er bættur galli:
Ef merkið stendur
þótt maðurinn falli.
Pennavinir
Þrjár 12 ára gamlar sfúlkur
á Rangárvöllum vilja skrifast
á við unglinga í Vesturheimi,
sem geta skrifað íslenzku. Þær
hafa áhuga á kortum, mynd-
um og fleiru. ,Við skrifum því
miður ekki ensku,“ segja þær.
Stúlkurnar eru:
Iris B. Sigurðardóttir,
Hellu, Rangárvöllum,
Jóna Árnadóttir,
Helluvaði, Rangárvöllum,
Katrín J. Gunnarsdóttir,
Ægisíðu 3, Rangárvöllum.
Aldís Ingvarsdóttir, Þrasta-
hraun 8, Hafnarfirði, er 13 ára
og langar til að eignast penna-
vini,'sem skrifa og skilja ís-
lenzku. Áhugamál hennar eru
sund, frímerkjasöfnun og
pennavinirnir.
Free
copies
of one of the
world’s most
quoted
newspapers
Judged the most fair
newspaper in the U.S. by
professional journalists
themselves. A leading
international daily. One of
the top three newspapers
in the world according to
journalistic polls. Winner
of over 79 major awards
in the last five years,
including three Pulitzer
Prizes. 0ver3000 news-
paper editors read the
Monitor.
Just send usyour
name and address
and we’ll mail you a
few free ccpies of the
Monitor without
obligation.
Please Print x
Namt________________________-
Address_________________ |
City________________________!
State_________Zip______ |
THE CHiySTIAN SCIENCE I
MONITOR *
9 1
Box 125, Astor Station 8
Boston, Massachusetts 02123 |
ZISEA . I
■■■■■■■■■■■4