Dagsbrún - 11.08.1917, Blaðsíða 2

60
DAGSBRÚN
tunnum til ýmsra embættis- og
heldrimanna bæjarins, og þegar
svo menn alment komast að þessu
og ætla að ná kaupum á olíunni,
þá er alt sem þessir kaupmenn
mega selja(án seðla) „upp pantað"
og selt „gömlum (viðskifta)vinum"
kaupmanna og olíufélagsins. Og
þó einstaka tunna hafi slæðst til
manna í alþýðustótt, þá hafa það
að eins verið undantekningar, sem
staðfest hafa regluna um söluna
til hinna.
Landsstjórninni er það ekki
vansalaust að láta þannig, rétt
undir handarjaðri sínum, selja
olíuna þvert ofan í reglugerð þá,
sem hún heflr sett 7. þ. m. um
sölu og afhending þessarar vöru.
Og það, að reglugerð þessi hefir
eigi komið nógu snemma til að
hefta þessa rauglátu úthlutun, getur
sýnt þrent. í fyrsta lagi, að drátt-
urinn á útkomu reglugerðarinnar
sé að eins venjulegu seinlæti
stjórnarinnar að kenna (þó svo að
einhver skrifstofustjóra-skussinn
hafl lúrt á reglugerðinni í nokkra
daga, þá ber stjórnin ábyrgð á því,
að framkvæmdirnar séu gerðar á
réttum tíma); i öðru lagi, og það
er verra, að landsstjórnin sé með-
sek í ranglætinu, hafl leyft það,
til að þóknast kaupmanna- og höfð-
ingjalýð bæjarins, og í þriðja lagi,
að stjórnin hafl ætlað að semja
um afhendingu farmsins við Stein-
olíufélagið og það látið líklega, en
notað tímann meðan samningar
stóðu yfir, til að selja bak við
stjórnina og leika þannig á hana.
En hvernig sem í þessu liggur
þá hefir hér verið framið stór-
kostlegt ranglœti, og það því
fremur, sem sagt er, að sú olíu-
tegund, sem seld var, hafl verið
hin besta að gæðum, sem hér er
seld (Water White) og að af þeirri
tegund hafi að eins verið fá hundr-
uð tunna í farminum. Og þá fer
að verða skiljanleg grœðgi höfð-
ingjavaldsins að hrifsa undir
sig beztu vöruna þegar líkur eru
til að hún muni fljótt þrjóta, hitt
fullgott handa efnalitla alþgðu-
fólkinu.
Til þess að hreinsa sig í þessu
máli verður stjórnin að láta þann
krók koma á móti bragði St.fél.,
að krefjast skýrslna um það, hverjir
hafi fengið olíuna keypta, og láta
taka aftur af þeim, sem hafa fengið
óhóflega mikið og láta þá aðeins
halda hæfilegum skamti, og auð-
vitað ættu þeir ekki að fá úthlut-
að olíu, fyr en þrotnar væru birgðir
þær, sem þeir fengju að halda eftir.
Ari.
f
Dr herbúðmn verkamam
i.
Yrkið jörðina, sáið kartöflum,
var hrópað til okkar Reykvíkinga
og annara í vor — þó hvorki væri
til áburður né kartöflur — þó ein-
hversstaðar hefði nú verið land
hér í kring til að sá í, en allir
vita að það er orðið af skornum
skamti. Fyrverandi bæjarstjórn og
núverandi meirihluta hennar eig-
um við það að þakka. Jæja um
kartöflurnar var það, sem eg ætl-
aði að skrifa. Það fréttist að von
væri "'á kartöflum frá útlöndum
fyrir tilstilli stjórnarráðsins, og það
fréttist einn góðan veðurdag, að
kartöflur væru komnar. Maður nokk-
ur fór á fund þeirra háu herra og
■ spurðist fyrir um hvort hann og
nokkrir aðrir sem í félagi væru
með dálítinn garð og hefðu hann
undirbúinn til sáningar, gætu feng-
ið einn eða fleiri poka. Svar: Hr.
Einar Helgason heflr fullveldi yflr
kartöflum. Þá var farið til Einars,
svar: Alt pantað.
II.
Tjörneskolin komu, og blöðin
gátu þess, að auglýst mundi verða
hvernig þeim yrði úthlutað. Eg
komst uppá Laugaveg og á verzl-
unarskrifstofuna og spurði eftir
hvort ekki væri hægt að fá kol
af Tjörn.kolum; fékk það svar, að
ekkert væri enn ákveðið, hvernig
þeim yrði útbýtt, nokkrum klukku-
tímum seinna er farið að aka
þeim burtu á hestum. Eg var
bundinn við vinnu og gat því ekki
komist uppá Laugav. til að panta,
eins og kallað er, fyr en nokkr-
um dögum seinna. — Þess skal
getið, að eg leitaði í blöðum eftir
auglýsing um úthlutunina, en fann
ekkert. Þegar eg kom svo á skrif-
stofuna og spurði um kolin, var
svarið: Alt pantað.
III.
Það fréttist einn góðan veður-
dag að landsstjórnin hefði keypt
fyrirfram alt smjör sem rjómabú-
in framleiddu. Eg fór uppí stjórn-
arráð, spurðist fyrir um smjörið
og var vísað til Sláturfélans Suð-
urlands. Eg þangað, eða réttara
sagt, eg ætlaði þangað, en komst
ekki alla leið því eg mætti manni
á miðri leið sem kvaðst hafa spurt
sig fyrir um smjörið og fengið
það svar, að alt væri upp pantað
og ekki selt nema í heilum tunn-
um (smjörtunnum).
Yið höfum borgarstjóra og bæj-
arstjórn, dýrtíðarnefnd, matvæla-
nefnd, og hver veit nema ein-
hverjar fleiri nefndir séu, sem
eiga að vernda oss og varðveita,
svo að vér smælingjarnir ekki föll-
um úr harðrétti — en svo mikið
er víst, að þessar þrjár stofnanir
eiga að annast um málefni borg-
arbúa — og þá hélt eg að þær
ættu að sjá um að bærinn fengi
einn hluta af lílsnauðsynjum sem
til landsins flytjast og að bæði
þeim og hinum, sem framleiddar
eru í landinu, væri á þann hátt
úthlutað til bæjarmanna að öllum
jafnt fátækum sem efnuðum, gæf-
ist færi að fá þær, en svo verður
það samt ekki í framkvæmdinni
— þessi pöntunaraðferð fyrirbyggir
það — og víst er um það að ein-
hvernvegínn er það að efnamenn-
irnir verða fyrstir manna þess
visir þegar vörurnar eru á ferðinni
og fá tækifæri til að panta, og
þegar vörurnar eru látnar úti
mestmegnis í stærri kaupum, verða
efnaleysingjarnir af kaupunum, þó
að miklu leiti megi skella skuld-
inni á stjórnina og skrifstofu-
stjóra og verzlunarráðunauta henn-
ar, þá eru fleiri sem halda verða
í pokahornið með henni og líklega
færu sumir af meðlimum nefnd-
anna sem eg áður hefi nefnt, að
bogna í baki, ef þeirra hluti af
syndapokanum væri látinn á herð-
ar þeirra.
IV.
Nú er bezt að líta snöggvast
inn í þingsalinn, þar sem beztu
menn þjóðarinnar eiga að eiga
sæti. í þingbyrjun höfðu margir
góðar vonir um, að þingið mundi
leggja íram alla sína krafta til að
bjarga þjóðinni frá yfirvofandi harð-
réttis tíma, en þær vonir hafa
illa brugðist. Alvöru og fyrirhyggju-
sem greinilegast kemur í ljós með
frumvarpaíjölda þeim sem dembt
er inn í þingið, sumum mjög svo
fánýtum og lítilsverðum og mörg-
um sem bíða máttu betri tíma,
og svo skemta þeir herrar sjálfum
sér og . . — með því að rífast
um þessi fóstur sín tímum saman
—; alvarlegu málin, dýrtíðarmál-
in, eru látin sitja á hakanum; þeir
góðu menn virðast ekki mjög svo
hugsjúkir yflr því þótt yflr þjóð-
inni vofi máske það ömurlegasta
hallæri sem nokkurn tíma heflr
yfir þetta land dunið.
Y.
Hvað er framundan ?
Þetta ár sem ýfirstendur verður
fyrir almenning sem lífsframfæri
sitt hafa af sjóföngum, það tekju-
rýrasta sem við höfum haft um
langt skeið — útgerð togaranna
var um langan tíma stöðvuð, afli
á vélbáta var í vetur og vor mjög
rýr. Síldarveiðar sem margir hafa
haft gott af undanfarin ár virðast
ætla að mishepnast og svo þegar
búið er að selja togarana út úr
landinu, hvað tekur þá við 9
Stjórnin og þingið er alvörulít-
lítið. Sjálfir hafa þeir herrar nóg
að bíta og brenna en hvað á fjöld-
inn að gera þegar hann heflr hvor-
ugt. Það mun framtíðin ieiða í
ijós. — Fyrsti þingm. Rvíkur hefir
komið fram með frumvarp, þar
sem farið er framá að bæta nokk-
uð úr íyrir almenningi — en
heflr þingmönnum annara kaup-
staða eða sjávarplássa þóknast,
enn sem komið er, að leggja
nokkuð til málanna, sem að gagni
mætti koma, og þótt sveitabænd-
ur kunni að mörgu leyti að vera
betur staddir en verkamenn og
sjómenn, þá er ekki ólíklegt að
margir hinna smærri meðal þeirra
fái sig fullreynda áður hildarleikn-
um lýkur — eða halda þeir góðu
bændur og búalið á þingi, að af-
nám ullartollsins verði allra meina
bót — svo smásálariegir getur
maður vel hugsað að margir þeirra
séu, reynslan er búin að sýna það.
Af frumvarpi Jörundar er nú
orðið svo lítið eftir, aö litlu er
bætt þótt framgangi það, sem þre-
menningarnir leggja til í minni-
hluta bjargráðanefndar — já, bjarg-
ráðanefndar, slíkur bjargvættur! —
Um aukaþingið í vetur var sagt:
Nótur.
Grieg: Romancer & Sange . . . 2,00
Fifty mastersongs by twenty com-
pomsers.Engelsk&TyskTekst 7,00
Opera. Album f. Violin og Klaver 1,50
Davids Violin-Skole I. og II. Del t,05
Hanons Ovelser complet .... 5,25
Federhof-Möller: Harmon.-Skole 1,50
Tekla Gribels: Musikalsk Börne-
have for de förste Begyndere ,2,50
Schubert: 4. Impromtu........ 1,00
Schumann: Die Soldatenbraut . 0,20
Heise. Aases Sange........... 1,50
Trollháttan sjung nára. Tre Sange 0,60
Duet af Rosenkavaleren Strauzs 2,25
Mimis Arie af Boheme........ 1,35
Rudolphes Arie — 1,50
Sæterjentens Söndag.......... 0,60
Grieg: Min Tankes Tanke ene
du er vorden.............. 1,00
Ak! Vermelandl Du skönne . . 0,25
Polsk Fædrelandssang......... 0,75
Olafs Romance af Elveskud . . 0,75
Lange-Múller: Sulamiths Sange 1,50
Haydn Album m. Fotograt. og
biografiske Oplysninger .... 7,00
Caruli: Guitarskolem. Óvelsestk. 1,50
Sinding: Frúlingsrauchen .... 1,35
— Op. 44, I. Caprice Es Dur . 1,00
Stenhammer: GildetpaaSolhaug 1,65
Symfoni i E-Dur, 4-Hænder af
Ludolf Nielsen............. 2,00
Gade: Pianostykker Op. 34 . . . 2,00
Fantasi over: Flyv, Fugl, Flyv . 0,60
Den lille Hertug. Let udsat. . . 0,50
Album f. Orgel af Grieg. . . . . 2,00
Dronning Dagmar Fantasi . . . 0,40
Drömmebilleder. Let udsat . . . 0,75
M.-Bartholdy. Op. 33, No. 1 Capr. 0,25
Czerny Etuder................ 2,00
— 40 daglige Ovelser........ 1,00
Overturen til Don Tuan....... 0,75
Kejser Nicolais March........ 0,25
Kuhlau: kondo f. 4 Hænder . . 0,75
Fini Henriques. Sammenspil f.
Violin og Klaver Op. 22 H I 1,50
Fantasi over: Det er saa yndigt
at fölges ad............... 0,70
Overture til Figaro Bryllup . . . 0,75
(Frh.).
Sendar um alt land gegn eftirkröfu.
Hljóðfærahús Reykjavíkur.
Símnefni: Hljóðfærahús. Sími 656.
111 var þín fyrsta ganga. En hvað
skyldi verða sagt um þetta þing?
Otto N. Porláksson.
Sterling
skip landsstjórnarinnar kom
hingað í morgun frá Kaupmanna-
höfn hlaðið vgrum, og með fjölda
farþegja.
Ameríkuierðir.
Gullfoss lagði af stað til Ame-
ríku í gærkvöldi, „ísland" fór um
miðja vikuna og Lagarfoss er
kominn til Halifax.
Botnia
kom úr strandferð í gærmorgun.
Mjólkurkaup bæjarstjórnar.
Bæjarstjórnin heflr gert samning
við bændur austur í Ölfusi um
kaup á nýmjólk handa bænum,
um 400 1. daglega; er hún flutt
hingað í bifreið og seld á 4 eða
5 stöðum í bænum og verðið
44 aurar lítrinn. Fyrsta send-
ingin kom hingað í gærkvöldi kl.
liðlega 10.
DA6SBRÚN
kemur út á laugardögum, og er að
jafnaði 4 síður aðra vikuna en 2 hina.
Árg. kostar kr. 2,50. Borgist fyrirfram.
Afgreiðsla og innheimta á Laugavegi
4 (Bókabúðinni).
„AUSTRI“
er lesinn á nærri hverju heimili
á Austurlandi. 1 honum ættu
því allir þeir að auglýsa, sem
afla vilja viðskifta á Austurlandi.
Prcntsmiöjan Gqtcnberg.