Dagsbrún - 09.02.1918, Blaðsíða 1

r ____
IBMJIÐEKKIi /m C«? I J 1 1 i\. I |pou»iw
—J U Au O D n U 1N L"
BLAÐ JAFNAÐARMANNA
GEFIÐ ÓT AF AJ.PÝÐUFLOKKNUM
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFUR FRIÐRIKSSON
9, tbl., 4.
Reykjavlk, laugardaginn 9. febrúar.
1918.
HLUTABRÉF
Eimskipafélags íslands.
Aðvörun til hluthafa.
Oss hefur borist vitneskja um það, að maður einn
hér í bænum, sem auglýsir að hann kaupi hlutabréf í
félagi voru, bjóði fyrir þau einungis 65 til 80 af hundr-
aði af ákvæðisverði hlutabréfanna, og hafi jafnvel náð
kaupum á einhverjum bréfum fyrir þetta verð.
Út af þessu leyfum vér oss að leiða athygli hlut-
hafanna að því, að eftir því sem hagur félags vors
stendur, þá getum vér ekki talið ástæðu fyrir neinn
hluthafa til að selja hutabréf sín undir nafnverði. Jafn-
framt skal og athygli hluthafa leidd að því, að sam-
kvæmt félagslögunum þarf samþykki félagsstjórnarinn-
ar til þess að sala á hlutabréfum félagsins sé gild.
Til þess að gera þeim hluthöfum hægra fyrir, sem
kynnu að vilja koma bréfum sínum í peninga, hefur
samist svo um, að skrifstofa Verzlunarráðs íslands taki
að sér, frá því í dag, að vera milliliður milli seljenda
og kaupenda að hlutabréfum vorum, og að útvega sam-
þykki féiagsstjórnarinnar til sölunnar. Ráðum vér því
þeim, sem vilja selja bréf sín, til að snúa sér til nefndr-
ar skrifstofu, og sömuleiðis ættu þeir, sem vilja kaupa
hlutabréf félagsins, að snúa sér þangað.
IPP' Skrifstofa VerzlnnarráBsins er i
Kirkjustræti 8B, opin kl. 10-
12 og 2-4 hvern virkan ðag.
Reykjavík 3. febrúar 1918.
fossamálið.
Fossftfélagtð „ísland“.
----- (Frh.).
Talsmenn (ossafélagsins halda
því fram í öðru orðinu, að }ands-
menn hafl ekki efni á að leggja
út í slíkt fyrirtæki, en í hinu orð-
inu, að félagið verði strax mnlent
þó byrjað sé með útlendu fé, sú
sé reynslan í nágranna löndum
vorum. Þessar röksemdir eru ekki
sem bezt samrýmanlegar. Sé fé
til í landinu ætti ekki að þurfa út-
lendinga til að sameina það á þess-
um stað, það ættum vér að geta
sjálfir. Sé það ekki til getur fé-
lagið ekki orðið innlent.
Eins og stendur mun íslenzkt
fé að mestu bundið í framleiðslu
til lands og sjávar. Á báðum þess-
um stöðum er þörf fyrir mikið
meira fé. Hvort hagur er að því
að draga það frá framleiðslunni til
iðnaðarins er svo mikið efamál,
að ástæðulaust er að hrapa að því,
en á þann hátt væri að líkindum
hægt. að leggja fram allmikið fé,
annars ekki. Reki landið sjálft
fossaiðnað, á þá fyrst að gera það
'í stórum stíl, þegar slíkt verður
©kki framleiðslunni til hnekkis.
Má vera að sú stund sé þegar
komin, að beri að taka[fossaaflið í
þjónustu landsins að einhverju leiti.
T. d. er ekki ósennilegt áð vinna
mætti sumar kolanámur, með raf-
magni, sem nú eru unnar í land-
inu með ófullkomnum og ónógum
verkfærum. Má í sambanöi við þetta
benda á kolanámu landssjóðs á
Tjörnesi, þar sem á rennur.fram
af 50—60 metra háum bakka rétt
við námuna. Það er og sjálfsagt
að landið hjálpi Reykjavík og öðr-
um kaupstöðum og þorpum lands-
ins til að koma upp aflstöðvum
til rafmagnsframleiðslu, með því
að útvegahagfeld lán til slíkra hluta.
Qæti landið þar sem ástæða þætti
til, átt hlut í slíkum fyrirtækjum
að meira eða minna leiti. Kæmi
Reykjavík upp aflstöð við Sogið,
gæti iandið átt hana að einhverju
ieiti og notað til reksturs járn-
t>rautar, ef tækilegt þætti að ieggja
hana austur um sýslur frá Reykja-
vík. Sé það vllji þjóðarinnar að
landið eigi járnbraut á þessum
stað, er ekki sýnilegt að bezta
iaiðin til þess sé sú að landið
kauþj hana af fossafélaginu „ísland"
þeim kjörum sem það sam-
k^æmt frumvarpinu býður. Þau
kWr eru fjærri því að vera að-
^ngileg, þar sem fossafélagið —
^ landið kaupi járnbrautina fullu
v«rði — á að halda framvegis rétti
flutninga þeirra með járnbraut-
|hhi er pað þarfnast, enda sé félag-
6kki v«r sett í þessu efni en
það hefði orðið, hefði það sjálft
rekið brautina.
Samkvæmt því sem hér heflr
verið sagt, á fossafélagið að halda
óskertum rétti til flutninga. með
járnbrautinni þó hún sé seld land-
inu, og fólagið á að vera jafn vel
sett í því tilliti eins og það sjálft
ætti brautina. t samræmi við þetta
hefði Thor Jensen getað sett það
upp við landsstjórnma þegar hann
seldi henni eimskipið „Borg* að
hann héldi óskertum rótti til flutn-
inga með skipinu eftir sem áður,
eins og það væri hans eign. Má
nærri geta hvort slikir kost.ir hefðu
þótt aðgengilegir fyrir landið, þó
fylgismenn fossafólagsins virðist
ekki sjá neitt athugavert við því-
lik kjör þegar nm járnbraut er
að ræða.
Hér heflr verið farið nokkrum
orðum um skuggahliöar fossamáls-
ins í sambandi við fossafélagið „ís-
land* og er þó engan veginn tekiö
alt fram sem ástæða væri til að
athuga. Þetta mál er svo umfangs-
mikið að þingi og þjóð ber að at-
huga það grandgæfilega áður en
fullnaðar úrskurður er á það lagð-
ur: Brýn skylda þingsins er að
bera það undir atkvæði þjóðarinn-
ar hvort eigi að veita fossafélaginu
þau réttindi, sem það fer fram á
eða landið sjálft eigi að geyma sér
róttinn til þess iðnaðar sem félag-
ið hygst að reka, þó það tefji mál-
ið um lengri eða skemri tíma.
Erlingur Friðjónsson.
Jón Þorláksson
i „Löflróttu".
Ljúgrottan um landið fer,
leeðist bak við steina,
hvössum tönnum hyggur sár
hryggi manna reyna.
Gömul visa.
Blöð andstæðinga Alþýðuflokks-
ins höfðu ekki mikið fyrir því að
rökræða málefnin núna fyrir kosn-
ingarnar. Aðalvopn þeirra voru
dulnefnis niðgreinar um ritstjóra
Dagsbrúnar. — Hr. Jón Þorláksson
lézt þó vera að rökræða jafnaðar-
stefnuna í „Lögréttu“-blaðinu
sem kom út daginn fyrir kosning-
una, og þó rökfærzlur hans sóu
mest rangfærzlur, þá er þetta þó
altaf virðingarverð tilraun. En svo
er að sjá sem eftir kosninguna
hafl hr. Jón Þorláksson iðrast þess
að hann skyldi ekki nota enn sví-
virðilegri aðferð en að láta rang-
færzlur fyrir rökfærzlur, því í síð-
asta tbl. „Lögréttu" tekur hann
upp gamla bragðið, sem algengt
var hór í þann tíð, sem fólskan
var mest í pólitikinni, fyrst að
segja að þetta og þetta sé sagt,
og síðan rökræða út frá því að
þetta sem sagt var sé sannað.
Segir hr. Jón Þorláksson að Elías
Stefánsson útgerðarmaður hafl „að
sögn“ borgað mestan hlutann af
kosningakostnaði A-listans, ,en
hann var talsvert mikill, bæði út,-
gáfa nokkurra blaða af„ Dagsbrún",
skrifstofuhald, bílar og vinnulaun".
Herra Jón er svo sem ekki í vand-
ræðum með að telja upp kostn-
aðinnl Hann er heldur ekki í vand-
ræðum með hvers vegna hr. Eiías
Stefánsson hafl gert þetta. Eftir
beztukjaftakerlingarfyrirmyndsegir
hann: „Sú skýring er á þessu gefln
manna í milli, og tekin trúanleg
af mörgum, að svo hafl verið um
samið eða til ætlast, að ef þeir
A-listamennirnir næðu meirihluta
í bæjarstjórninni þá skyldi bærinn
kaupa af hr. S. E. trollarann ís-
lending, sem hann á einan eftir