Ingólfur - 27.11.1904, Blaðsíða 1

II. ÁR.
Reikjavík, sunnudaginii 27. nóv. 1904.
49. blað.
ÞÝZKÁR BÆKUR OG BLÖÐ
útvegar E. G-unnarsson, Suðurgötu 6, Rvík
...II I I I* I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I.I I I I I I I I I I I
Ingólíur.
Blöðin, sera eftir eru að koma út, til
nýárs, á að prenta í stærra upplagi en
nokkurt annað íslenzkt blað og útbýtast
gefins inn á hvert heimili í Reykjavík, og
um nágrennið, svo að þeir sem ekki hafa
þegar kynnt sér blaðið fái nú færi á því.
Ingólfur væntir að fá marga nýja kaup-
endur um áramótin. Peir eru beðnir að
géfa sig fram við afgreiðslumanninn bókb.
Guðbjörn Guðbrandsson, Laugaveg 2.
Hvergi annað eins tækifæri til
að fá auglýsingar sínar átbreiddar.
Gjörið svo vel og sendið auglýsingarn-
ar fyrir laugardag í Félagsprentsmiðjuna.
Vísa.
Eins og úr blóma bikar
hið bláa daggartár
svo hurfu harmar mínir
um heiðrík bernskuár;
en nú ei þrá mín þrítur
í þrunguum hugarreit
hún er sem birgður brunnur
sem birtu aldrei leit.
X.
Sjömennirnir og stjórnin.
(Ræða á afmæli Bárumiar).
Sé ég í hug við háa storð
hundrað skip með frðnskmn drengjum.
Þrek er í höndum. íslensk orð
eru það sem skipa að herða á strengjum.
Hannes Hafstein.
Þessa vísu gerði hið gamla ungmenni,
sem nú er í ráðgjafasessi, á þeim tíma, er
það mundi sjálft til þess, að því mundi
fara illa ellibragurinn. En gerst hafa nú
nílega þau tíðindi, er vekja mönnurn efa
um löngun ráðgjafans til að framkvæma
hugsjón stúdentsins.
Haldór skipstjóri Friðriksson ætlaði
með skip og varning til Kaupmannahafn-
ar. Þurfti hann því að lögskrá háseta
til skips síns. En síslumaður neitaði.
Mun mörgum þikja það undarlegt, en þó
hefur maðurinn lög að mæla. Og ekkert
vald hefur hann til að veita undanþágu.
En það vald hefur stjórnin.
Var þá ástæða til undanþágu nú?
Lög þessi og málavegstir alíir munu
úr því verða að skera.
Lögin segja að þeir menn megi vera
skipstjórar í innanlandssiglingum, sem
staðist hafa hið minna stýrimannspróf,
Langfrjálslindasta lífsábirgðarfélagið á
Islandi er
Umboðsmaður: Jens B. Waage.
en í utanlandssiglingum þeir einir, sem
staðist hafa meira prófið í stírimanna-
skólanum i Reikjavík. Þó er mönnum
með minna prófið bannað að sigla innan-
lands skipi, sem ber meira en 100 smá-
lestir. Sá galli er á þessum lögum, að
þau skilgreina ekki hugtakið innanlands-
siglingar. Þó sést á öllum framkvæmd-
um eftir þessum lögum, að sá almenni
skilningur er að þar undir heiri fiski-
veiðar hér við land.
Nú mun það kunnugt hverjum heilvita
manni, að Atlantshafið verður eigi að
smáflóa eða firði í námunda við strendur
þessa lands. Dregur það lítt úr hafsjó,
þótt til lands sjáist í björtu veðri, og
eigi eru meiri staðviðri eða blíðviðri í
nánd við ísland en annarsstaðar í því hafi.
En hvers vegna gerir þá löggjafinn minni
kröfur til þeirra manna, er liggja hér úti
í Atlantshafinu á fiskiveiðum, en til þeirra,
sem flitja varning landa á milli? Mundi
hann hugsa að vandaminna sé að forðast
sker og tanga, rastir og illa landtökuhér
en að sigla beina leið ifir opið haf? Eða
mundi hann ætla verri landtöku við
strendur Skotlands og Danmerkur en hér
við land? Ef það er hald löggjafans, þá
ætti hann að minnast þess, hve margur
útlendingur hefur átt um sárt að binda
við strendur vorar, þótt hann væri kom-
inn óskemdur ifir hafið. Það mun jafnan
verða torskilið heilbrigðri skinsemi að
meiri lífshætta sé að sigla beina leið landa
í milli en að liggja vikur og mánuði úti
í reginhafi í nánd við hættulegar strendur.
— Löggjafinn hlítur því að hafa litið svo
á, að á þeim skipum sé laugtum dírari
farmur, er sigla milli landa en á hinura.
Hugsum oss dæmi þessu til skíringar. Ég
hef minna prófið, á vænt fiskiskip, er
formaður á því og ligg úti á fiski frá
febrúarlokum til Jónsmessu og hef 25
menn með mér. í ágúst á ég nóg af
þurum fiski. Þá vil ég fara með farm á
erlendan markað og vil taka 5 af mínum
gömlu hásetum með og get vátrigt skip
og vörur. Þetta leifir löggjafinn mér ekki.
Honum þikir þá áhætta vátriggingarfélags-
ins ísjárverðari en hitt að hætta 20 manna
lífi miklu lengri tíma, í miklu verri
veðraham á miklu hættlegri stað. Yona
ég að öllum sé ljóst af þessu dæmi, að
svona má löggjafinn ekki hugsa. Fólks-
fátt land ætti að meta meira einn fiski-
farm vátrigðan, en 20 manna líf, starf
þeirra og vonir og vonir barna þeirra
fæddra og ófæddra! en það tólfkongavit!
Það var fir skírt með almennum á-
stæðum, að eigi væri meiri lífshætta að
sigla milli landa en að liggja á fiski hér
við land. Þar við má bæta, að menn
með minna prófinu úr sjómannaskólanum
hér kunna nóg til þess að vita veg sinn
hvar sem er á höfum heimsins. Hefur og
reinslan sínt það, að vel hefur þeim
gengið jafnan milli íslands og Skotlands,
Noregs og Danmerkur. Milli 20 og 30 af
þessum mönnum hafa farið á milli núna
síðustu árin og engum hlekst á. Þeir
hafa fengið menn sína lögskráða erlendis
og skip og farm vátrigðan í enskum og
dönskum félögum. Dönsku ræðismennirnir
hafa ekkert haft að athuga.
En íslenska stjórnin bannar þetta nú
alt í einu, og þó fekk einn þeirra lög-
skráða háseta hér í firra. Og þessi stjórn
er sama skáldið, sem ort hefur vísu þá,
er ég valdi að einkunnarorðum. Svona
framkvæmir hann hugsjónir sínar, svona
ætlar hann að skara fram úr firirrennara
sínum.
En lög hefur stjórnin að mæla. Þó
hefur verið sínt að það eru vond lög.
Mun mega telja sjálfsagt að skáldráðgjaf-
inn ætli sér að breíta þeim, efhanngetur.
Því að annaðhvort kunna menn með minna
prófið nóg til að fara milli landa, eða
þeim er ekki trúandi firir lífi manna í
hafinu firir ströndum íslands. Auðvitað
er firri liðurinn réttur, en hvor sem réttur
væri, þarf breitingar á lögunum.
En nú munu menn spirja: Er þá stjórn-
in ekki neidd til að hlíta þessum lögum,
meðan þau eru í gildi? Nei. Því að í
þessum lögum er ein góð grein. Það er
14. greinin. Hún leifir stjórninni að gera
undanþágur. Þá undanþágu átti hún nú
að veita og æ síðan þar til er lögum
þessum verður breitt til batnaðar.
Þetta mál tekur eigi til skipstjóra einna,
heldur allra sjómanna. Því að ærin at-
vinnugrein gætu vöruflutningar orðið firir
íslenska sjómenn. Firir því eiga íslenskir
sjómenn allir í hóp að heirnta það, að
hver sá skipstjóri megi fara landa á milli,
sem trúað er firir margra manna lifi hér
við strendurnar.
Muna mega þeir og meðferðina á kosn-
ingarrétti sjómanna. Dagurinn svo ákveð-
inn, að sama sem engir gátu neitt réttar
síns. Þá eiga þeir enn að heimta al-
mennan kosningarrétt, að hver fullveðja
maður megi kjósa, en sá réttur sé hvorki
gerður að 12 króna viti, né 4 króna viti.
Aldrei mega þeir það þola, að stjórn
og löggjöf meti líf þeirra minna en salt-
fisk, kol og korn og aðra verslunarvöru.
Ef þetta er sjálfstæðið, sem Hannes Haf-