Lögrétta - 12.06.1918, Blaðsíða 3

LÖGRJETTA
99
í þeirri von, að Alþingi veiti styrk þann, sem skólinn hefur nú fariö
fram á, til þess aö ekki þurfi aö liækka meögjöf heimavistar og hús-
stjórnarstúlkna, þá auglýsist hjer meö, aö Kvennaskólinn ætlar aö starfa
næstkomandi vetur meö sama fyrirkonmlagi og næstliöiö skólaár.
Meðgjöf með heimavistar og hússtjórnarstúlkum var 65 kr. á mán-
uði. Skólagjald 25 kr. fyrir bekkjanemendur, en 15 kr. fyrir hússtjórn-
arnemendur.
Stúlkur þær, er ætia aö sækja skólann að vetri, geri svo vel aö senda
skrifleg,ar umsóknir sínar sem fyrst til undirritaðrar forstöðukonu skól-
ans og taka jafnframt fram, hverrar undirbúningskenslu þær hafi notið.
Vottorð frá kennara eöa fræðslunefnd er æskilegt að fylgi mnsókn-
unum .
Inntökuskilyrði sömu og undanfarin ár. Umsóknarfrestur til 15 ágúst
n k. Skólinn starfar frá 1. okt. til 14. mai.
Reykjavík, 10. júni 1915.
Ingibjörg' H. Bjarnason.
Vatnsaflið vinamr dag1 og uótt.
Eilnm iðnað i laudiim.
r
Bændur! Látið nú Al&foss vinna fyrir yður. —
Hann vinnur fljótt og vel, — Sendið ull til umboðs-
manna vorra, sem eru þessir:
Árni Böövarsson, Akranesi.
Eyjólfur Bjarnason, Isafirði.
Guðmundur Hannesson. Keflavík.
Hermann S. Jónsson, Flatey.
Verslun Pjeturs A. Ólafssonar, Patreksfirði.
Jón E. Waage, Seyðisfirði.
Halldór Halldórsson, Blönduósi.
Jósafat Hjaltalín, Stykkishólmi.
Ingimundur Steingrímsson, Djúpavogi.
Jón Proppé, Ólafsvík.
Jóhannes L. Sandholm.Sandi.
Kristín Friðriksdóttir, Vestmannaeyjum.
Magnús Ólafsson, Borgarnesi.
Mag-nús Friðriksson, Staðafelli.
Nathanael Mosesson, Þingeyri. ’
Ólafur Hermannsson, Eskifirði. ‘ .
Verslun Pjeturs A. Ólafssonar, Grundarfirði.
P. Stangeland, Fáskrúðsfirði.
Þorsteinn Þorsteinsson, Vík, Mýrdal.
Jóhann Jónsson, Bíldudal.
Jón Hallgrímsson, Bakka, Arnarfirði.
Firma Kjartan & Jón, Hnífsdal.
Kaupfjelagið Ingólfur, Stokkseyri.
Pjetur V. Snæland, Hafnarfirði.
Carl Bender, Borgarfirði eystra.
Kaupfjelagið Hekla, Eyrarbakka.
Aðalafgreiðslan: Laugavegi 30, Reykjavík.
Kvennaskólinn á Blönduósi.
Þeir nemendur, sem ætla að sækja um inngöngu á skólann næsta vet-
ur, snúi sjer til formanns skólastjórnarinnar, Árna Þorkelssonar á Geita-
skarði, fyrir i. ágúst 1918.
Svar til hlutleysingja.
Háttvirti herra hlutleysingi!
Jeg sje mjer til mikillar ánægju,
að þjer hafið lesið vandlega ritgerð
mína um „utanríkisverslun Þjóð-
verja“ og lagt dóm á hana í Lögr.
29. f. m. Jeg ætla mjei ekki að and-
mæla þessum ritdómi yðar, því það
mundi færa okkur of langt frá efn-
inu og frá því hlutleysismáli,, er við
báðir kostum kapps um að mæla. En
jeg vil gjarnan kannast við, að mjer
veitti erfitt að rökstyðja allar skoð-
anir mínar í ekki lengri ritgerö.
Skal jeg því nú drepa á örfá atriði:
1) Þjóðernistölur íbúanna í Elsass-
'Lothringen eru teknar eftir opinber-
um þýskum manntalslistum frá árinu
1910. Þá var skorað á alla íbúana að
segja til um móðurmál sitt. Frakkar
gátu þess raunar, að íbúarnir tnundu
írekar telja þýsku en frönsku móður-
mál sitt vegna hinna þýsku áhrifa.
En Þjóðverjar fullyrtu, að allir
Frakka- sinnar teldu fram frönsku,
þar eð fult væri þar af frönskum
blöðutn, flugritum og fjelögum. Ekki
er mjer kunnugt um, á hverju hag-
skýrslur Frakka um Elsass-Lothrin-
gen eftir 1870 eru bygðar.
2) Það er rjett, að þýskar eignir,
er gerðar voru upptækar, voru seld-
ar á opinberum uppboðutn og er and-
virði þeirra geymt handa fyrri eig-
endunum. En víst er það, að þýsk
blöð hafa þráfaldlega hermt frá því,
að söluverð þessara eigna hafi staö-
ið langt undir verðmæti þeirra. Enda
er þetta eðlilegt, að ekki væri kaup-
andi á reiðum höndum fyrir hús-
eignir, stórar verksmiðjur eða víð-
áttumiklar ekrur í Afríku.
3) Je& þess, að þýskur útflutn-
ingur á iðnaðarvörum ætti nokkurn
þátt í óvild þeirri til Þjóðverja, er
borið hefur á í hlutlausum löndum.
Bygði jeg þessa skoðun tnína á ræki-
legum lestri amerískra blaða og vís-
mdalegra tímarita, aðallega fyrir
stríðið og í byrjun þess. Var þess þá
getiö, að atnerískur vinnulýður v.æri
sviftur vinnu sinni og daglegu brauði
vegna ógrynna þeirra af þýskum
varningi, er seldur væri Ameriku,
en þó var útflutningurinn frá Atne-
ríku til Þyskalands tveimur sinmtm
og hálfu meiri en innflutningurinn
þaðan! —
Jeg álít ekki nauðsynlegt, herra
hlutleysingi, að ræða við yður um
aðrar orsakir óvildarinnar gegn Þjóð-
verjum og um upptök ófriðarins, þar
eð jeg er þeirrar skoðunar, að þetta
komi ekki við athugasemdum yðar
við greinarkorn mitt.
G. Funk.
Sambandsmálið.
Um horfur þess í Danmörku hafa
þær fregnir komið, að þingnefnd
Dana, sem um það fjallar, hafi hald-
iö fund síðastl. föstudag og annan í
fyrra dag. Nú í dag er sagt, að álits-
skjal nefndarinnar muni verða birt
og lagt fyrir Ríkisþingið. Má þá
bráðlega vænta frégna um innihald
þess. Aðalatriðin úr ræðu Jóns Magn-
ússonar forsætisráðherra, sem stóð
í næstsiðasta tbl. Lögr., hafa þegar
veriö birt í „Politiken".
Zahle forsætisráðherra er lasinn og
dvelur sem stendur á heilsuhæli, en
Edw. Brandes fjárm.ráðherra gegn-
ír á meðan forsætisráðherrastörfun-
lim. Við atkv.geiðslu, sem nýlega fór
fram í Fólksþinginu, fjekk Zahle-
stjórnin 70 atkv. fylgi en 62 voru
á móti.
Frjettir.
Tíðin hefur veriö köld um tírna
a'ð undanförnu hjer sunnanlands, ros-
ar á útsunnan og oft regn.
Skipaferðir. Af Gullfossi hefur
trjetst, að nú væri verið að ferma
hann í New York, en útfl.leyfi þó
að eins fengið fyrir 500 tonnum í
hann, eða hálfum farmi. — Frede-
ricia er nýl. komin að vestan með
olíufarm. — Lagarfoss fer áleiðis
hjeðan vestur um haf á morg-
un. — Botnía er sögð eiga að fara
frá Khöfn 14. þ. m. — Sterling fór
hjeöan suður um land í strandferð í
dag. — Kolaskip er nýkomið til
iandsstjórnarinnar með um 1500 tonn.
— Til „Kol og salt“ er nýkomið segl-
skip með saltfarm og annað til Hafn-
arfjarðar, til Aug. Flygenring.
Thor Jensen framkvæmdarstjóri.
5. þ. m. voru 40 ár liðin frá því, er
hann kom hingað fyrst til landsins,
þá 14 ára gamall og fjelaus, og varð
hann þá búðarpiltur á Borðeyri. Fór
svo til Borgarness og varð þar ung-
ur verslunarstjóri. Svo kaupmaður á
Akranesi, þar næst í Hafnarfirði og
loks hjer í Reykjavík, og síðan jafn-
framt útgerðarmaður. Nú er hann
mestur athafnamaður í fjesýslumál-
„ tnálum og framkvæmdttm- hjer á
landi, enda án efa orðinn stórauðug-
ur maður. En margsýnt hefur hann
þáö, aö það er ekki auðsafnið, sem
hugur hans hvílir við, heldur fratn-
kvæmdirnar og starfið, og er það
gott, er afl auðsins lendir í höndum
slíkra manna.
Jón Jacobson landsbókavörður er
á gönguför austur um sveitir, fór
hjeðan laugard.-morgun kl. 7, kom
að Kolviðarhóli kl. 2. fór jtaðan kl.
4 og kom að Kotströnd kl. 8 utn
kvöldiö. Næsta dag fór hann að
Laugardælum, en síðan austur í
Rangárvallasýslu, og mun hann nú
væntanlegur heim aftur einhvern af
næstu’ dögum.
Guðmundur Friðjónsson skáld kom
hingað með „Lagarfossi" um daginn
og ætlar að dvelja hjer um tima.
Hjónaband. 8. þ. m. giftust hjer í
bænum Sveinn Jónsson trjesmiður
og frk. Elin Magnúsdóttir snikkara
Árnasonar.
Jarðarför Bjárna Þórðarsonar frá
Reykhólum fór hjer fram í gærdag,
frá fríkirkjunni.
Álftafellir. Þaö er sagt eftir bónda
úr Borgarfirði, að mjög mikið muni
hafa fallið af álftum í frostunum
síðastl. vetur. Telst honum svo til,
að ekki sje nú í suinar á þeim stöðv-
um, sem hann Jiekkir til, meir en
þriðjungur þess álftafjölda, sem ver-
ið hefur þar undanfarin sumur.
Túnaskemdir. Víða um land hefur
tún kalið í vor til mikilla skemda, og
má það undarlegt' heita, þar sem þetta
vor hefur þó verið óvenjulega hlýtt
yfirleitt. Á Austfjörðum er sagf, að
mikið kveði að {tessu, en þó ekki í
Fljótsdalshjeraöi, að minsta kosti
ekki ofan fil, segja menn, sent þaðan
koma. Austanfjalls er sagt, að sum-
staðar sje alt að því þriðjungur úr
hverju túni grákalinn, og sama er
sagt úr Norðurlandi víða.
Prestaköll. 5. j). m. var sjera Ólafur
Briem skipaður prestur á Stóranúpi
frá fardögutn að telja. — í Sauða-
nessprestakalli hefur kosning ekki
orðiö lögmæt. Atkv. voru talin hjer
6. þ. m. og skiftust milli þriggja um-
sækjenda. Fjekk sjera Þórður Odd-
geirsson 58, sjera Jósef Jónsson 35
og sjera Hermann Hjartarson 35. En
33 atkv. voru ógild. — Staðarhóls-
þing í Dalaprófastsdæmi eru auglýst
laus. Heimatekjur eru eftirgjald eftir
prestssetrið Litlamúla, kr. 50.00, og
prestsmata kr. 366.87, samtals kr.
416.87. Erfiðleikauppbót kr. 150.00.
Veitist frá fardögum 1918. Umsókn-
arfrestur til 15. júlí.
Frá Austfjörðum kom fjöldi fólks
með Sterlitig um daginn, Jiar á tneðal
frú Jósefína, kona Jóh. Jóhannesson-
ar bæjarfógeta, og dætur þeirra. al-
kotnnar hingað, St. Th. Jónsson, kon-
súll. Tr. Wathne framkv.stj. og Tr.
Guðmundsson kaupni. frá Seyðisf.,
St. Guðmundsson framkv.stj., Guðm.
Jónsson kaupm. og Margrjet Jóns-
dóttir kaupm. frá Fáskrúðsfirði, Ól.
Jónsson læknir frá Presthólum, Ól.
Sveinsson prentari, úr ferðalagi um
Austurland, o. s. frv.
Stórstúkuþing Góðtemplara. Það
var nú haldið hjer í bænum og hófst
8. þ. m. með guðsþjónustu í dóm-
kirkjunni og prjedikaði Magnús Jóns-
son dócent. Birtist ræða hans í næsta
tölublaði.
Framkv.nefnd stórstúkunnar varöll
endurkosin og eru í henni: Pjetur
Halldórsson bóksali, stórtemplar,
Þorv. Þorvarðsson prentsmiðjustj.,
Otto N. Þorláksson, Jón Árnason
prentari, Sig Eiríksson, Jóh. Ögm.
oddsson kaupmaður, Þórður Bjarna-
son kaupmaður, Einar H. Kvaran
tithöf. og Guðm. Guðmundsson skáld.
— Á síðastl. ári höfðu nokkrir fje-
lagar Reglunnar gefið stórstúkunni
6000 kr. og meðan á þinginu stóð
barst henni 1100 kr. gjöf frá ýmsum
stúkum og einstökum mönnum, og
munu þessar gjafir aðallega hafa
komið til aö sýna alþingi, að stór-
stúkunni yrði eigi fjárvantj þótt það
neitaði henni í fyrra urn þann litla
styrk, sem stjórnin hafði ætlað henni
? fjárlögunum og langar umræður
risu út af í þinginu. — í fyrra kvöld
hjeít stórstúkan fjölment samsæti í
Tetnplarahúsinu. Voru margar ræð-
ur haldnar þar, og eitinig skemt með
söng. Þar var staddur Niclasen, Lög-
þingsmaður frá Færeyjum og einn
af helstu forkólfum bindindisstarf-
seminnar þar, og skýrði hann frá
ástæðum bindindismálsins heima hjá
sjer, og kvað sjer lítast vel á árang-
urinn af bannlögunum hjer. — Með-
al fulltrúa á þinginu utan af landi
voru þeir Helgi Sveinsson bankastj.
og sjera Guðnt. Guömundsson frá
ísafirði og sjera Jes A. Gíslason frá
Vestmannaeyjum. — Stórstúkuþing-
init var slitið í gærkvökl.
Hjónabönd. 18. f. m. giftust i
Hafnarfirði Þorgils Ingvarssonbanka-
ritari og f*. Ágústína Vedholm frá
ísafirði. — Nýlega voru gefin saman
hjer í bænum af prófessor Sig. Sí-
vertsen stud. theol. Ingimar Jónsson,
skjalavörður Alþingis, og frk. Elin-
borg Lárusdóttir frá Villingaholti í
Skagafirði. — 1. þ. m. giftust hjer í
bænum Loftur Guðmundsson verk-
smiðjueigandi. og frk. StefaníaGríms-
dóttir.
- Mannalát. Dáinn er 25. f. m. á
Siglufirði frú Ingibjörg Jafetsdóttir
kona sjera Tómasar Bjarnarsonar
áður prests á Barði í Fljótum. —
20. f. m. andaðist á ísafirði frú Ing-
veldur Jónasdóttir Gíslasonar Skóg-
strendingaskálds, ekkja Jóns bónda
Jóhannssonar í Stóra-Langadal, d.
1897, en systir Chr. Jónassonar áður
kaupmanns á Akureyri. — 5. þ. m.
andaðist hjer í bænum frú Guðrún
^órðardóttir, kona Lárusar Pálsson-
ar læknis, og fer jarðarför hennar
fram á morgun.
Nýju skáldsögurnar, „Sambýli" og
„Bessi gamli“, eru nú komnar i bóka-
verslanirnar. „Sambýli“ kostar kr.
5.50, en „Bessi gamli“ kr. 4.00. —
Þessar skáldsögur eru si’ðasta ný-
ungin í ísl. bókmentaheiminum og
mun mikið verða um þær talað.
Alþingi.
Fyrirspurnum svarað.
Atvinnumálaráðherrann svaraði 28.
f. m. fyrirspurn Einars Arnórssonar
c. fl. um verðhækkunir:a á landssjóðs-
sykrinum síðastliðið haust, og for-
sætisráðherra svaraði 30. f. m. fyrir-
spurn Sigurðar Stefánssonar um
þingkvaðningu, og er svar hans
prentað í siðasta blaði. Eigi þóttu
fyrirspyrjendunum svör ráðherranna
fullnægjandi, en engin ályktun var
gerð út af hvorugri fyrirspurninni.
Lög frá Alþingi.
9. Um viðauka við lög nr. 6, 8.
febr. 1917, um heimild handa lands-
stjórninni til ráðstafana til trygging-
ar aðflutningum til landsins. —
1. gr Við 1. gr. laga nr. 6, 8. febr.
1917, bætist: Enn fremur veitist
ráðaneyti íslands heimild til Jiess, að
taka eignarnámi til útflutnings is-
ltnskar afurðir hjá kaupmönnum,
fjelögum, framleröendutn eða öðrum,
gegn fullu endurgjaldi, að frádregnu
lögboðnu útflutningsgjaldi Endur-
gjald skal ákveða eftir mati þriggja
óvilhallra manna; skal einn þeirra
kvaddur af Landsyfirrjettinum, ann-
ar af bæjarfógetanum í Reykjavík og
þriðji af stjórnarráðinu. Þeir kjósa
sjer oddvita. Matsgerðir þeirra eru
fulnaðarmatsgerðir. Eignarnemi þarf
ekki að taka hið numda strax í sírí-
ar vörslur, að matsgerð lokinni, en
greiða skal hann eiganda eða umráða-
rnanni hins numda hæfilegan
geymslukostnað eftir mati mats-
manna. Að öðru leyti fer um fram-
kvæmd eignarnámsins eins og greinir
1 lögum nr 61, 14. nóv. 1917, um
íramkvæmd eignarnáms. — 2. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
10. Um bráðabirgðaútfl.gjald. —
1 gr. Meðan norðurálfuófriðurinn
stendur og ráðaneyti íslands fer með
verslun innlendra vörutegunda, flein
eða færri, eða sjer um útflutning
þeirra, er því heimilt að leggja með
reglugerð eða reglugerðum útflutn-
ingsgjald, auk þess útflutningsgjalds,
sem nú er lögboðið, á vörutegundir
þessar, eftir Jjví sem nauðsynlegt er,
til þess að landssjóður bíði ekki
skaða af afskiftum sínum af þeim.
Gjaldi þessu skal hagað þannig, að
ekki komi á neina vörutegund hærra
gjald en sem svarar til þeirrar fjár-
hæðar, sem landssjóður verður að
leggja fram vegna verslunar með eða
umsjónar á þeirri tegund. Vörurnar,
atidvirði þeirra og vátryggingarupp-
hæð, er að veði fyrir gjaldinu. I
reglugerð má kveða á um innheimtu
gjaldsins, hver skuli greiða þa ekt-
ir fyrir brot á henni og meðferð mála
út af slíkum brotum. — 2. gr. Lög-
þessi öölast Jiegar gildi.
Þingsályktunartillögur.
32. Um skipun launamálanefndar.
Flm. Pj. J., Þór. J. og Matth. Ól., að
skipuð verði 7 manna nefnd til að
íhuga erindi þau frá ýmsum embætt-
ismönnum og starfsmönnum lands-
íns um launabætur, sem komið hafa
til alþingis.
33. Um styrkauka til tveggja
skálda. Flm. Bjarni frá Vogi, Jör.
Brynj. og Þorst. J. — Alþingi álykt-
ar að heimila stjórninni að greiða
Guðm. skáldi Guðmundssyni og Guð-
mundi skáldi Magnússyni 1200 —
tólf hundruð — krónur hvorum, til
viðbótar við skáldstyrk þann, sem
þeim hefur verið veittur þetta ár.
34. Utn landsverslunina. Frá bjarg-
ráðanefnd n. d. — Alþingi ályktar
að skora á landsstjórnina: 1. Að
koma á þeirri meginreglu i land-
sversluninni, að kaupmenn og kaup-
fjelög hafi á hendi afhending og út-
sölu á vörum hennar. 2. Að sjá land-
inu fyrir nægilegum lánum til
rekstrar landsverslunarinnar og til
annara Jiarfa landsins, með sem hag-
kvæmustum vaxtakjörum og næg-
um greiðslufresti.
35. Um rannsókn símleiða. Flm.
Hák. Krist. — Neðri deild Alþingis
ályktar að skora á stjórnina að hlut-
ast til um, að rannsakað verði á yfir-
standandi sumri, hvar heppilegast
muni að leggja síma frá Patreksfirði
til Saurbæjar í Rauðasandshreppi og
Breiðuvikur í sama hreppi.
36. Um uppgjöf á eftirstöðvum af
láni úr landsjóði til Fiskifjelags ís-
lands til steinolíukaupa. Flm.: Matth.
Ól. — Alþingi ályktar að heimila
landsstjórninni að veita Fiskifjelagi
íslands uppgjöf á kr.2988,60 eftir-
stöðvum af lánj, sem landsstjórnin
veitti fjelaginu árið 1915 til steinolíu-
kaupa.
Feld frumvörp.
5. Um skipamiðla. — Neðri deilcl
afgr. það frumv. með svohlji. rök-
studdri dagskrá : Deildin væntir þess,
að stjórnin athugi, hvort eigi sje þörf
á lagaákvæðum um verslunar- og
siglingamiðla. og ef hún telur slíka
þörf fyrir hendi, að> liún leggi þá
fyrir næsta reglulegt Alþingi frv, til
laga í þá átt. í von uin þetta tekur
ceildin fyrir næsta mál á dagskrá.