Óðinn - 01.02.1907, Blaðsíða 1

ÓÐINN
lt. BLAÐ PEBRÚAR 1907.
Finnur Jónsson,
liáskólakennaii, er einn hinna fáu Islendinga, sem
nokkuð eru kunnir utanlands, þeirra sein nú eru
uppi og vísindi stunda. Veldur þar nokkru um
staða hans, því það er satt, að lærdómi og atgervi
er að fáu meiri styrkur en háskólakennarastólnum
til þess að ia sjer hljóð og ná athygli manna. En
þó staðan sje honum styrk-
ur nú til að auka gengi
lians, þá er hún hvorki
fallin i lófa lians úr loft-
inu nje geíin honum í svefni
og liún liefði aldrei hjá
honum lent, ef liann ætti
ekki þá kosti í sjálfum sjer
sem vísindamaður og fje-
lagsborgari, sem hæði hafa
unnið honum álitið og stöð-
una sjálfa.
Af þessum koslum er
vinnuþrek Finns, ósjerhlífni
ogframkvæmdardugurvafa-
lausl þeir, sem fæsta eiga
sína lika og best hafa bor-
ið hann áfram og það alt
frá öndverðu. Hann er á-
gætur námsmaður í skóla
og fylginn sjer, og lýkur
þar námi tvítugur, en hef-
ur lokið háskólapróíi 25
ára gamall og orðið þó að
vinna fyrir sjer með kenslu
og öðrum störfum jafnframt því að stunda námið
og skrifar þá undir eius næsta ár doktórsritgjörð
sína um elslu skáld íslensk og norræn, og lauk þá
t. a. m. Konráð Gíslason lofsorði á höfundinn fyr-
ir dug hans og ljósan skilning. Svo föstum tökum
er Finnur þá þegar búinn að ná á málinu forna og
skáldskapnum.sem síðan hefur orðið lífsstarf hans, og
þegar á námsárunum bjó hann til prentunar fyrir
Bókmentatjelagið II. og III. bindi íslenskra forn-
sagna, vandaðra en áður var til, en síðan hefur
II. ÁR.
liann búið til prentunar slíkan grúa fornrita ís-
lenslcra, að þar hefur varla einn maður meira að
unnið fyr nje síðar og mætti þar helst taka Guð-
brand til. En auk fjöldans liefur hver ein af
mörgum þessum bókum kostað ótrúlegan tíma og
vinnu, og sumar þeirra, svo sem Hauksbók og
Heimskringla, eru stórvirki einar sjer.
Bókunum fylgja og svo mikil ritverk í for-
málum, skýringum og ýms-
um fróðleik, að það yrðu
miklar bækur væri það
komið í eitt, því formáli
Hauksbókar væri einn sam-
an stór bók. Og þó er
hitt ótalið, sem siður geng-
ur í augu og færri menn
bera skyn á, hve óhemju
mikil og vond vinna allur
sá orðamunur er, sem þar
er saman kominn, þar sem
oft cr lesinn og marglesinn
og borinn saman orð fyrir
orð mesti fjöldi handrita,
og þau stundum svo máð,
að óvant auga greinir þar
engan staf og sjer þá fyrst
votta fvrir einhverju, þegar
línurnar eða blöðin eru
bleytt jafnóðum í vatni.
En auk íormála og skýr-
inga eru önnur ritverk
Finns afarmikil og hann
á mesta fjölda ritgjörða í
dönskum, sænskum og þýskum tímaritum, svo að
jeg veit ekki tölu á því og þekki fátt eitt af. En
höfuðrit hans er liin mikla fornnorska og fornís-
lenska bókmentasaga í þrem bindum, 1800 blað-
síður í stærðarbroti og tekur yíir allar fornu bók-
mentirnar í bundnu máli og óbundnu frá elslu tíð
og lil 1450. Stóð prentun liennar yfir nær 10 ár-
um, en miklu lengur hefur hann orðið að vinna
að henni, lesa, rannsaka og safna, þar sem auk
allra fornritanna varð að lesa, mæla og meta öll