Vestri - 18.01.1908, Blaðsíða 2
43
VESTRÍ.
13-
Vetrarbrautin.
Tí mar it
með því nafni er byrjað að koma
út hér í bænum. í fyrsta heftinu,
sem nú er komið út, eru 7 kvæði
eftir Guðm. Guðmundsson, 8
kvæði eftir Lárus Thorarensen,
tvær ágætar sögur þýddar af
Guðm. Guðmundssyni, ritgerð
eftir Lárus Thorarensen, 8 þjóð-
sögur og nokkrar skrítlur. Er
því efnið bæði fjölbreytilegt og
skemtilegt.
Tímariti þessu er ætlað að koma
út í heftum 2—4 sinnum á vetri
og kestar hvert hefti 50 aura'
fyrir fasta kaupendur, en í lausa-
sölu 60 aur*.
Tímaritið fsest í bókaverzlun
,Vestra‘ *g er sent burðargjalds-
frítt hvert sem óskað er, en
bergun fyrir hvert hefti verður
að fylgja pöntun.
Duglegir og áreiðanlegir út-
sölumenn óskast, gegn venju-
legum sölulaunum.
leg einungis í læknisfrœði, iðnaði
og vísindálegu augnamiði.
3. gr. Tilbúningur og inn-
flutningur á efnum, er innihálda
áfengi, er öskorinn réttur ríkis-
ins og er ekki hœgt að veita öðr-
um þennan rétt.
4. gr. er um, hvernig «igi að
haga áfengistilbúningi ríkisins og
í 5. gr. er um hverjum megi
selja áfengið frá ríkinu. Það má
selja það
a. lyfjabúðum, sjúkrahúsum og
vísindalegum félögum, en rétt til
að fá áfengið verða hlutaðeigendur
að fá hjá senatinu.
b. iðnaðarfyrirtækjum, t. d.
þeim, er búa til fernís, eter, tann>
hár, húð- og ilm vötn 0. fl. Þó
má áfengisstyrkleikinn þá eigi
vera minni en 50°/0 eftir rúm-
hlutfalli og eigi má selja minna
en 100 lítra í einu.
Efni, er innihalda áíengi og
hafa verið ónýtt til. drykkjar,
selur ríkið eftir reglum er síðaú
verða gefnar — af senatinu.
Ekki má selja neinum meira
en 20 grömm af áfengi í einu í
lyfjabúðum og læknaskipun þarf
í hvert sinn.
Hegningar eru allharðar — þó
ekki um of. Sá er býr til, selur
eða býður áfengi, fær í.fyrsta sinn
að miusta kosti 100 marka sekt,
en í annað sinn að minsta kosti
3 mánaða fangeisi, og sé brotið
oft verður hegningin — hæðsta
hegning fangelsisvinna — seru'
míssir — í þrjú ár.
Minni lilutinn
í nefndinni var á móti ýmsum
greinum iaganna. Lannig voru 4
á móti því, að skipa ríkinu að
setja á íót brugghús, og einn vildi
hafa áfengisatyrkleikann nokkru
hærri, 21/s°/o af víninu en 7% á
maltdryknum, en tveir voru að
fullu og öllu á mót.i lögunum og
vildu láta fella þau.
Umræður
urðu miklar um þau á landdegin.
um. Síðast er þau voru til um
ræðu stóðu umræðurnar yflr í 8
stundir. Allir jafnaðarmenn og
ungfinnar er tóku til máls voru
með lögunum, en nokkrir, einkum
af sænska flokknum, töluðu á
móti þeim.
Uinræðunum lauk svo, að lögin
voru samþykt með miklum at-
kvæðamun og afgreidd sem lö?
frá landdeginum.
En nú vantar samþykki Rússa
keisara, en vonandi fæst það.
Heill og heiður sé Finnum fyrir
dugnað þeirra. Vonandi að flairi
þjóðir beri gæfu til þess- að feta
í fótspor þeirra.
Skrifitofa stórstúku Íslínds 22/i2 ’07.
Pétur Zóplwníasson,
t g. koan.
[Eftir „Templar."]
Mútur og kosningasvik
í Ameríku.
Hve mikið er ekki oft látið af
frelsinu í Ameríku. En þeir, sem
sliku halda fram, eru þar lítið
kunnugir. Þeir vita 'það ekki,
að þar er það dollarinn, eða
peningarnir, sem hata atkvæðis-
réttinn. Sá, sem getur lagt mest
af þeim í sölurnar, er ávalt viss
um sigur.
Kosningar í Ameríku kosta
ávalt feykimikið fé. Fyrst eru
nauðsynleg útgjöld til blaða-
agenta, umferðaræðumanna,
skrifta, auglýsinga, flugríta, flögg,
skraut, ræðustólar, húsaleiga o.
s. frv. Við síðasta forsetaval var
kostað til brjóstnála, hnappa og
fleiri smáhluta með myndum af
forsetaefnunum 370 þús. kr. í
stórbæum keyrir kostnaðurinn
alveg fram úr hófi. Ræðumenn-
irnir ferðast um i kerrum og fá
í kaup 10 -35 kr- fyrir kvöláið.
Túðrafélög eru leigð til að draga
fólkið að og hverjum manni
borgaðar 22 kr. á kvöldi. Blys
og skraut kostar ógrynni fjár og
mótorvagnar eru leigðir til að
aka höltum og vönuðum á
kjörstaðina. Skuggamyndasýn-
ingar eru haldnar kvöld eftir
kvöld ókeypis og þar sýndar
allskonar myndir af keppinaut-
unura. Við borgarstjórakosning-
arnarí New-York 1903 var kostað
til fána og vimpla með myndum
af keppinautunum 270 þús. kr.
Burðargjald undir flugrit o. fl.
var 150 þús. kr. Síðustu vikuna
fyrir kosninguna voru borgaðar
3500 kr. i húsaleigu til fundarhalda.
Mörgum þúsundum króna er
varið til að halda menu á
kosningastotunum til að gæta
þess.að kjósendurflokksins greiði
atkvæði eins og þeir eiga að
gera. Til þessa eru valdir menn,
sem hafa sérstakt lag á að hafa
áhrif, og kaup þeirra er svo
mikið, að þeir geta vel hvílt sig
til næstu kosninga og haft nóg
til að bíta og brenna. Allir, sem
eitthvað hjálpa til við kosningar,
telja sjálfsagt, að fá það marg
borgað, og það þykir sjálfsagt
að hremma svo mikið af ætinu
sem hægt er. — Það er >heið-
arlegur þjófnaður.< Við síðustu
borgarstjórakosningar í Greater
New-York eins og borgin er neínd
eftir stækkuuina, lögðu flokkarnir
2960000 kr. (naerri þrjár miijónir)
í kostnað, og þó kvörtuðu þeir,
seni mest störfuðu við kosning
arnar, um, að alt af hefði skort
peninga til að gera eitthvað að
gagni.
Tammany Hall heitir félag
eitt í New-York, sem starfar
við allar kosningar og hefir um
langt skeið halt þær og alt annað
borginni viðkomandi á valdi sínu.
Hvað eltir annað hefir verið
reynt, að reisa rönd við ráðríki
þess, en aldrei tekist. Þettu félag
hefir gert mútur og kosningasvik
að atvinnugrein sinni. Fyrir-
komulag þess er alleinkennilegt.
Formaður ber ekki ábyrgð fyrir
neinum, en er voldugri en nokkur
annar einvaldur. Til skams tíma
hefir formaður þess verið Irlend-
ingur einn, Croker að nafni. Aður
en hann varð formaður var hann
að eins óbreyttur múrari. En
eptir það ge.rði hann aldrei neitt,
keypti sér skrauthýsi í New-York,
lystigarð upp í sveit, skemtiskip
fyrir landi og hélt veðhlaupahesta
í London. Synir hans voru líka
í embætti. Og þó einn þeirra
væri á ferðalagi um England ix/2
ár hirti hann laun sin fyrir því.
Þessar stórsummur, sem til
kosningaana ganga koma auðvit-
að mest frá þeim, sem hyggjast að
vinna fjárœunalega við úrslit
þeirra. Menn kasta ekki út slíku
fé án þess að fá það aftur.
Sannfæring og flokksákafi er
engum svo mikið áhugamál, að
hann leggi stórfé í sölurnar. T.
d. má geta þess. að lítið járn-
brautarfélag í New-York borgar
Tammany Iiall árlega 18 þús.
kr. í fyrra þurfti það að fá leyfi
til að leggja braut yfir götu í
útjaðri ba^jarins og Tamany Hall
félagið útvegaði því leyfið en tók
100 þús. kr. fyrir ómak sitt. >Ef
við hefðum ekki verið gamlir
viðskiptavinir þess hefðum við
orðið að borga 200 þús. kr.,<
sagði form. járnbrautarfélagsins
Sumir hyggnir fjáraflamenn
styðja báða flokka, svo þeir séu
óhultir hver sem vinnur. Járn
brautarfélagið íPensylvaniu mátti
árum saman borga mestan hluta
af kosningakostnaði ,demokrata‘
og .rebublikana* i fylkinu New-
Jersey, því flokkarnir voru svo
jafnir, að ekki varð fyrirfram á
milli séð. F.n áríð 1896 mistu
,denokratarnir‘ alt fylgi og síðan
hafa þeir ekki fengið einn eyri
frá járnbrautarfélaginu.
Svo eru tillögin frá keppinaut-
unum ekkert smáræði. Tammany
Hall hefir ákveðinn taxta yfir
tiHÖg, sem félagið væntir frá
þeim, er það styður til opinberra
starfa. Hæstaréttai dómari á að
borga eins árs laun, 64 þús. kr.
Maður sá, sem staðan er ætluð,
er látinn skilja, að hann verði
valinn gegn þessu tiliagi og þyki
honum það mikið er honum bent
á, a# hann sé valinn til 14 ára
°fer Vi4 efclíl mikið. Auk þess
ákreður Taiumany Hall hve
mikinn hlut það skuli hafa at
>offrum< þeim, er hrer maður
fær stöðu sinnar vegna. Hinum
smærri starfsmönnum er heldur
ekki gleymt. Ef skrifarinn á
opinberri skrifstofu ekki sendir
sitt mánaðarlega tillag er hann
óðar heimsóttur af síðklæddum
>erfiðismanni,< sem lætur hann
skilja, að varlegra sé, að senda
tillagið ef hann vilji halda stölu
sinni.
>Hlýðni er nauðsynleg,< segir
Tammany Hall. Brunaliðsstjóri
einn vildiekkiborga mánaðartillag
sitt. Hann var fluttur 14 sinnum
áður en árið var úti, en þá var
hann búinn að fá nóg af því og
borgaði tillagið. Málíærslumaður
einn sagði sig úr félaginu og
hætti að borga tiilag siit, sem
hafði verið 180 kr. Viku síðar
fékk hann brét frá verkfræðingi
bæjarins, sem skýrði honum frá,
að húsið hans stæði ir/2 þuml.
út á götuna. Máifærslumaðuritin
skildi hvað til stóð, s«ndi tillag
sitt og bað um upptöku aftur,
©g eftir það var málinu ekki
hreyft framar.
Séu kosningaúrslitin einhver-
staðar óviss er fólk á síðasta
augnabliki leigt til að greiða
atkvæði. Beri einhver á móti, að
viðkomendur hafi kosningarrétt
eru tvö >áreiðanleg< vitni látin
votta undir eiðstilboð, uð þessir
kjósend«r séu þeir, sem þeir
þykjast vera. í einum bæjarhluta
i New-York greiddu nýlega
atkvæði 17 tugthúslimir, 11 menn,
sem voru á geðveikrafiæl og 5
dauðir. Og allir kusu þeir eins
og Tammany Hall óskaðj. t>að
heyrast oft neyðaróp um þ*ð í
Ameríku, að allir dómarar og
aðrir embættismenn, sem kosnir
eru, séu keyptir í embætti og
afgerlega í klóm kosningafélag-
anna. En á því hefir engin bót
orðið ráðin. Þegar Roosevelt
var valinn forseti síðast kostaði
kosning hans um 40 milj. kr.
Fréttir frá útiöndum.
Eftir skýrslum frá Rússlandi
hefir herdómurinn þar tvö síðastl.
ár dæmt 3861 menn til dauða.
Af þeim hafa 2924 verið líflátnir.
A sama tíma hata 3873 menn
verið sendir til þrælkuuar í
námunuH* í Síberiu.
Mac Clintoc, heimskautafarinn
enski, er nýlega látinn 88 ára
gamall. Natnkendust er ferð