Vísir - 06.08.1966, Blaðsíða 9

V1SI R . Laugardagur 6. ágúst 1966.
hristu þeir flestir höfuðið yfir
nýju bátunum. Því verður reynt
að smíða báta með svipuðu lagi
og gömlu eintrjáningarnir.
— Þegar þessi liður áætlun-
arinnar kemur til framkvæmda
mun reyna mikið á þolinmæði
vinar míns Randríamanalina,
sem er Madagaskarmaður, bú-
settur við vatnið, en hann var
leiðsögumaður minn og túlkur
meðan ég dvaldist í þorpunum
við vatnið. Hans starf verður
m. a. að tala við fiskimennina
og fá þá á sveif með sér, svo aö
þeir fáist til að taka upp nútíma
framleiðsluhætti.
•-----
— O'vernig er starfsemi HGH
á Madagaskar annars
háttað?
— Meðan ég dvaldist i Tangan
arive, höfuðborg Madagaskar,
átti ég m. a. tal við fraro-
kvæmdastjóra Herferðar gegn
hungri, en hann er sérfræðing-
ur í alþjóðasamvinnu og starfar
innan landbúnaðarráðuneytis-
ins. Það yrði of langt að telja
upp öll starfssvið HGH á eyj-
unni, því að samtökin ná yfir
allt landið og hafa mörg jám
I eldinum — miklu fleiri en við
hér heima. En til að nefna
eitthvað þá er öðru hverju höfð
fjársöfnun í landinu og fer þá f
helmingur fjárins til að styðja
framfaramál í héraðinu, þar sem' ►'
féð safnast, en hinn helmingur |
inn er lagður inn á reikning
HGH hjá FAO, Matvæla- og
landbúnaðarstofnun S.Þ. 1 öðru
lagi ber að nefna fræðslu um
heilbrigðismál og heilnæma með
ferð og fullnýtingu matvæla,
sem fram fer í skólum. Auk
akarnir blönduðust lengi vel lít-
ið öðrum ættstofnum, en upp
á síðkastið hafa þeir blandazt
nokkuð öðrum ættstofnum, eink
um Merinamönnum, sem byggja
miðhálendi Madagaskar, en þeir
réðu að mestu eyjunni áður en
Frakkar komu til skjalanna. —
Sihanakar eru ákaflega friðsam-
ir, en áður fyrr urðu þeir öðru
| hverju fyrir árásum herskárra
1 ættflokka og voru þá yfirleitt
| illa búnir til vamar.
— Hvernig eru Sihanakar út-
lits?
— Þeir eru fremur lágvaxnir
: og hafa brúnleitan litarhátt og
j svart, slétt og strltt hár. Þeir
eru ekki ættaðir frá Afríku og
því ekki blámenn. Er talið, að
þeir og reyndar megnið af íbú-
um Madagaskar séu upphaflega
komnir á fleytum frá Malakka-
skaga og Indónesíu og jafnvel
enn austar að. Madagaskar-
menn Ieggja áherzlu á asíatísk-
an uppruna sinn og sá hluti
landsmanna, sem er af afrísku
bergi brotinn hefur Iöngum ver-
iö talinn til óæðra kyns.
— Hvemig er klæðaburður
Sihanaka?
— Mér fannst klæðnaður
þeirra mjög eftirtektarverður.
Fötin, sem þeir búa til sjálfir,
eru Iéreftsföt og þar ber mest
á hvítum lit, ljósgrænum og
bleikum. Hins vegar er algengt
að sjá menn klæðast þessum föt
um við flíkur með evrópsku
sniði. Stéttaskiptingu manna
þótti mér hentugast að Iesa á
fótabúnaðj þeirra. — Alþýða
manna gengur berfætt. „Milli-
stéttirnar", t. d. smákaupmenn
og bilstjórar ganga í litlum og
lélegum skóm, en ef ég sá vel
skæddan mann var hann af yfir
íbúar „Stóru eyjunnar“, ákaf-
lega bamgóðir og bam er alltaf
velkomið í heiminn, jafnvel þótt
það sé óskilgetið. — Húsin eru
þannig byggð, að máttarviðir
em úr tré. Veggimir eru úr
tvöföldu lagi af reyr eða grönn-
um bambusviði og á milli er Ieir,
sem þomað hefur í sólinni. Þak-
ið er úr strái og því er haldið
uppi af löngum bambusstöng-
um.
— T ifa íbúamir við vatnið ein-
u göngu á fiskveiðum?
— Sihanakar eru eins konar
útvegsbændur. Þeir veiða fisk
en langflestir rækta eitthvað af
hrísgrjónum með og sumir eiga
nokkur naut. Nautarækt er mik-
il á Madagaskar og em naut
þar fleiri en menn, sem em um
6 milljónir. Hefur það jafnan
verið talið virðingarmerki á
Madagaskar að vera nautríkur.
— Útvegsbændumir við Ala-
otravatn em fátækir, þótt hér-
aðið sé eitt hið auðugasta á
Madagaskar að möguleikum, en
möguleikamir hafa hingað tii
ekki verið nýttir því að fram-
leiðsluhættir em úreltir og ó-
hagsýni mikil í framleiðslu allri
og neyzlu.
— Stendur þetta ekki til
bóta?
— Jú, nú nýlega er farið að
brydda á nýjungum, einkum við
fiskveiðar. Hinar ævafomu körf
ur, sem veitt hefur verið í, eru
óðum að leggjast niður og raenn
hafa tekið upp net í staðinn.
Eldri netin, kastnet og fvrir-
dráttarnet, eru mjög þung í vöf-
um og erfitt að beita þeim og
framtíðin er þvl lagnet, sem
— Viðtal við Andra Isoksson, sem nýlega dvaldisf d
Madagaskar og kynntist lólkinu, sem íslendingar
veita fjdrhagsaðstoð gegnum HGH
Suður á Madagaskar, „Stóru
eyjunni1*, úti fyrir austurströnd
Afriku er vatnið Alaotra, sem
er rúmlega tvisvar sinnum
stærra en Þingvallavatn. íbúarn
ir umhverfis vatnið, sem em um
80 þúsund, munu bráðlega verða
aðnjótandi hluta þess fjár, sem
safnaðist á íslandi í söfnun Her-
ferðar gegn hungri 1 fynw. —
Fyrir 'skömmu dvaldist íslend-
ingur, Andri ísáksson, vikutíma
við Alaotravatn til þess að
kynna sér ástandið þar og kynn-
ast fólkinu, en til Madagaskar
fór hann á vegum HGH á ís-
landi — i framhaldi ferðar á
stúdentamót i Nairobi í Kenya,
sem hann fór á vegum Stúd-
entaráös.
Vfsir fór á fund Andra til að
fræðast af honum um ibúa þessa
fjarlæga Iandsvæðls, sem segja
má að hafi tengzt íslandi á viss-
an hátt, svo og um störf HGH á
Madagaskar.
stétt, þ. e. embættismaður eða
ríkur höfðingi.
— Er húsakostur góður við
Alaotravatn?
— Nei, húsakostur er yfirleitt
lélegur. Húsin em ferköntuð og
lítil. Hvert hús er aðeins eitt
herbergi og þar dvelst öll fjöl-
skyldan, hversu stór sem hún
er. — Ég vil skjóta því inn, að
Sihanakar eru, eins og flestir
vitja má um einu sinni á dag.
Einstaka efnaðir fiskimenn hafa
þegar keypt slík net dýru verði,
en vegna rausnar Islendinga
mun alþýða manna þegar á
þessu ári geta keypt netin vægu
verði.
— Geymslu matvæla ér einnig
mjög ábótavant. Fiskurinn er
t. d. „reyktur" á þann hátt að
hann er sviðinn yfir brennandi
sem um ræöir, er að sjálfsögðu
vatnafiskur og er kjötið hvítt.
Algengasta tegundin er Tilapia
Makrochir, litill en mjög bragð-
góður fiskur, sem upphaflega
var fluttur í vatnið frá Afríku.
— Hvemig báta nota fiski-
mennimir?
— Fiskimenn við vatnið hafa
frá alda öðli notað eintrjáninga,
sem gerðir eru úr holum trjá-
bolum og Sihanakar em mikl-
ir snillingar að sigla þessum bát
um, sem þeir stýra eingöngu
með árum. En þessir bátar hafa
þann galla að þeir eru valtir
og valda því stundum slysum og
auk þess er erfitt að gera við
þá og því endast þeir skamman
tíma. Hér verður reynt að kenna
fiskimönnunum að nota báta úr
borðum, sem eru miklu hag-
Þannig eru körfurnar sem Sihanakar hafa veitt í frá aldaööli en lagnetin, sem íslendSngar munu
hjálpa þeim að fá, munu brátt leysa körfumar af hólmi.
laufi og greinum. Fiskurinn
reykist því aðeins á yfirborð-
inu og geymist skammt — fer
að úldna eftir 12—14 daga.
— TJluti aðstoðar Islendinga
verður notaður til að
byggja reykhús, þar sem fisk-
urinn verður reyktur I gegn,
þannig að hann getur geymzt í
allt fi mámiíSi t>fissi fiskur.
kvæmari, og fer býsna stór hluti
af íslenzku aðstoðinni i þennan
lið. — Ég held að þetta sé sá
liður áætlunarinnar, sem eflaust
mun síðastur til að bera ár-
angur. Sihanökum þykir mjög
vænt um gömlu bátana sína, en
finnast þeir fáu borðbátar, sem
þeir hafa reynt, þungir og stirð-
ir til sjglinga. Þegar ég ræddi
við fiskimennina um bátana
þess fer fram mikilvirk hús-
mæðrafræðsla og fara þá
kennsluflokkar út i þorpin og
fræða húsmæður um næringar-
gildi fæðu svo og um vatnið.
Er mikið gert til að auka heil-
næmi vatns og bæta „um-
gengni“ manna við það. Má
geta þess, að um 13% sjúkra-
hússjúklinga á Madagaskar eru
Frh á bls. 4.
— fbúarnir við Alaotravatn
(borið fram Alaútr), sagði
Andri, eru af sérstökum ætt-
stofni og nefnast Sihanakar, en
það mun merkja „þeir, sem
halda sig á sama stað“. Sihan-
Randriamanalina sem sér um framkvæmd HGH-áætlunar við Alaotravatn, Ramanahadray yfirmaö-
ur skóg- og vatnavörzlu á Alaotra-svæðinu og Andri ísaksson.