Vísir - 14.06.1968, Blaðsíða 9

VlSIR . Föstudagur 14. júní 1968.
9
-X
JjMnmitt nú um þessar mundir
standa yfir umræður í
norska stórþinginu um varnar-
mál landsins og snúast þær að
sjálfsögðu að langmestu leyti
um Atlantshafsbandalagið og
þá spurningu hvort Noregur eigi
aö halda áfram þátttöku í því
þegar 20 ára skuldbindingar-
tímabilið rennur út á næsta ári.
Þessar umræður hafa verið
mjög fjörlegar og margir tekið
til máls í þeim, nefndarálit ut-
anríkismálanefndar og ýmis
skjöl og upplýsingar hafa vakið
talsverða athygli. Fjöldi ann-
arra en þingmanna hefur svo tek
ið þátt í umræöunum á opinber-
um vettvangi í blöðum og sam-
talsþáttum I útvarpi og jafnvel
hefur verið talsvert um útgáfu
á bókum og bæklingum um
þetta efni. Þar hafa m.a. verið
rifjaðir upp tímarnir, þegar
stofnun Atlantshafsbandalags-
ins var ákveðin, gömul leyndar-
skjöl frá þeim tímum hafa verið
birt og Halvard Lange, sem þá
beitti sér helzt fyrir aðild Norð-
manna hefur rifjaö það upp í
endurminningum sínum, hvern-
ig hann þá leit á málin. Hefur
þar komið í ljós, að hann var
all hikandi en komst þá aö
þeirri niöurstööu, að ástandið í
heiminum í skugga Stalins-Rúss
lands væri svo hættulegt og
skelfilegt, • að einskis annars
væri úrkosta. Það hefði verið
vítavert og stórkostlegt andvára
leysi, ef ekkert heföi þá verið
gert til að tryggja hernaðarlegt
öryggi landsins.
'JV'ú síðast hefur verið gefin út
11 í Noregi bók um þessi
vandamál á vegum „Det norske
samlaget", sem ber heitið: „Ja
eller nej til Nato“, er hún safn-
greina þar sem skrifað er um
málið frá öllum sjónarhornum
og þar eru þá auðvitaö líka höf-
undar, sem eru andvígir þátt-
töku £ Nato. Þarna koma fram
sjónarmið manna af öllum flokk
um og margvíslegum stéttum og
þar á meðal eru fulltrúar stúd-
enta. Er talsverður fengur að
þessari bók.
í henni og yfirhöfuö öllum
umræðum um málið skera
kommúnistar sig mjög úr, að
þeir ræöa yfirhöfuð alls ekki um
norsk landvarnamál. Það er
eins og þeir séu alls ekki stadd
ir í sínu heimaumhverfi, heldur
með hugann allan austur í Viet
nam eða suður í Grikklandi.
Margir aðrir ræðumenn fjalla
auðvitað líka um þessi heims-
vandamál, þvi að þau hafa mikíl
áhrif, sumir þeirra eru harðorðir
og andvígir framkomu Banda-
ríkjanna á báðum þessum fjar-
lægu stöðum. En hins vegar er
öllum öðrum en kommúnistum
það ljóst, að þegar rætt er um
áframhaldandi þátttöku í Nato
eða ekki þá er fjallað þar fyrst
og fremst um eigin landvarna-
mál. Aðalatriðið hlýtur aö vera
að vernda öryggi og frelsi eigin
þjóðar. Það er viðfangsefni sem
hver þjóðfélagsborgari þyrfti að
íhuga og vanræksla stjórnenda
og kjörinna fulltrúa þjóðarinnar
£ þv£ efni væri ósvinna, sem
menn vita að getur orðið mjög
dýrkeypt eins og mörg dæmi
eru til um.

Norömenn bera sjálfir ábyrgð á eigin landvörnum og gera sér það Ijóst. Myndin er tekin
um borð í norska tundurspillinum Narvik, sem er í hinum sameiginlega flota Atlantshafs-
bandalagsins, er kom hingað á dögunum.
Landvarnir
j^orðmenn hafa löngum haft
orð á sér innan samtaka
Atlantshafsrikjanna fyrir
það hve sjálfstæðir og efagjarn-
ir þeir hafa verið, svo að oft
hefðu jaörað við tregðu. • Þéir
hafa aldrei sætt sig við það,
að NATO eigi að verða eitthvert
ævarandi vanaástand og þeir
hafa fram til þessa staðiö þvert
i vegi fyrir þvi að bandalagið
fengi bækistöðvar fyrir herlið af
öðru þjóöerni £ landi þeirra. í
samræmi við það héldu þeir
jafnvel uppi nokkurs konar
málsvöm fyrir Frakka, þegar
þeir visuðu bandarisku herliði
úr landi sínu.
En á móti þessu kemur, að
Norðmenn hafa þá sjálfir tekið
á sig þær skyldur að viöhalda
varnarstöðvum víðs vegar £ land
inu er myndu í neyöartilfelH
skapa beinagrind að samgöngu
og öryggiskerfi. Þetta landvarna
kerfi er síðan nauðsynlegt að
prófa við og við og er það gert
með skammvinnum heræfingum
sem margra þjóöa lið Atlants-
hafsbandalagsins tekur þátt í og
fóru þvílíkar æfingar fram í N-
Noregi einmitt nú í byrjun mán
aðarins. Tók fjölmennur hópur
italskra alpahermanna þátt £
þeim.
j' umræðunum um varnamál-
in að undanförnu hefur þaö
komið mjög skýrt fram, að
Norðmönnum er nú mikill
vandi á höndum vegna þess
hve Rússar hafa á síðustu ár-
um eflt stórkostlega herafla
sinn á norðurslóöum, á Kola-
skaganum í kringum Murmansk.
Liðsaukning Rússa á þeim slóð-
um veldur nú síaukinni spennu
og hernaðarógnum í Norður-
Noregi. Vígbúnaöurinn er á
öllum sviðum, en langsamlega
mestur í hinum gífurlega og í
rauninni óskiljanlega flota-
vígbúnaði Rússa. Er erfitt aö
skýra eða skilja, hvaða tilgang
þessi viðbúnaður þeirra hefur á
sama tima og menn vonuðu, að
fárið væri almehnt að draga úr
spennunni í Evrópu. t'rtb.tud
Aðgeröir Rússa koma sér m.
a. mjög illa fyrir þau öfl í Nor-
egi, sem hneigðust að þvl aö
segja landið úr NATO á 20 ára
tímamarkinu, — voru þær radd
ir talsvert farnar að heyrast í
Noregi fyrir svo sem þremur til
fjórum árum, sérstaklega innan
Verkamannaflokksins og þótti
þá jafnvel örla á þeim skoðun-
um hjá sjálfum NATO-forgöngu-
manninum Halvard Lange. En
nú hefur aðstaðan breytzt svo
vegna þessa óskiljanlega og ó-
hugnaniega liðssafnaðar Rússa,
að það er orðið fjarstæöukennt
. og tómt mál að tala um það,
nema hvað norskir kommúnistar
vilja að sjálfsögðu að Noregur
afvopnist! En þessi rússneska
ógn á noröurslóðum fer stöðugt
vaxandi og skapar spennu og
öryggisleygi, svo það getur far-
ið þannig, að Norömenn sjái sér
um síöir, ef svo gengur til, ekki
annað fært en að treysta varn-
irnar í strjálbýlu landi sinu með
því að fá erlent liö til hjálpar.
Til að byrja með hafa þeir séð
sig knúöa til þess að fara fram
á, aö NATO komi upp nýjum
flugvelli við Evenes í Norður-
Noregi og er hann þó lítiö and-
svar við þeim tugum hernaðar-
flugvalla, sem Rússar hafa
komið sér upp í nágrenni Mur-
mansk. Fyrir nokkrum árum
hefði það verið talið fjarstæðu-
kennt, að fara að auka þannig
varnarmannvirki i Norður-
Noregi, en nú horfir máliö öðrd
vfsi við vegna vaxandi utan-
aðkomandi hættu.
T andvarnaráðherra Norð-
manna, Grieg-Tidemann,
lét fyrir nokkru svo um mælt
varðandi þetta viðfangsefni:
■ „Það er rétt að eitt mikil-
vabgasta ýiðfangsefni f varnarv
áætlunum NATÖ í dag er aö
ttamkvæma viðéigahdi ráðstaf-
anir til að styrkja fylkingar-
hliöarnar. Keðja veröur ekki
sterkari en veikasti hlekkurinn
í henni. Svæði fylkingarmanna
er strjálbýlt og hefur í för með
sér sérstök vandamál fyrir
sameiginlegar varnir vestrænna
ríkja. Hemaöarleg þýðing Nor-
egs hefur ekki minnkaö með
árunum, heldur þvert á móti.
Það stafar af hinni hemaðar-
tæknilegu þróun og eflingu hins
rússneska herstyrks.
Þaö er staðreynd, aö Rússar
hafa £ dag voldugan, stríösbú-
inn herstyrk, bæði landher,
flota og fluglið á landsvæöum
sem vita upp að landamærum
Noregs i norðri. Að vísu er þessi
herstyrkur þáttur í hernaöar-
stööu þeirra í öllum heiminum,
en tilvera hans skapar spennu-
svæöi, sem snertir okkur bein-
línis.
Það má heldur ekki loka aug-
unum fyrir því, aö Rússar hafa
lagt mikla áherzlu á aö auka
hreyfarileika og flutningakost
herstyrks síns bæði með auk-
inni vélvæöingu almennt og
með auknum flutningatækjum
á sjó og i lofti. Þegar viö met-
um hvaða öryggisráðstafanir sé
nauðsynlegt að gera, veröum
við að byggja á hinu raunveru-
lega ástandi, en ekki á ósk-
hyggju um það, hvað muni
gerast."
lVTér viröist aö þessar víötæku
umræður í Noregi séu
merkilegar og gætu orðið mjög
lærdómsríkar fyrir okkur ís-
lendinga, þvi að aöstaðan er
talsvert lík, til dæmis skapar
hinn mikli liðssafnaður Rússa
á Kola-skaganum og sérstak-
lega hin gífurlega flotaaukning
þeirra líka alvarlega ógnun fyr-
ir ísland. .
Og þetta vekur einnig til um-
»->■ 13. siða

Ismro
tW
Að þessu sinni lögðum viö leið
okkar til nokkurra aðila og
spurðum: Hvað vilduð bér helzt
hafa til skemmtunar á þjoðha-
tiðardaginn 17. júní?
Sigbjörn Brynjólfsson frá
Egilsstöðum.
Mér finnst að útvarpið mætti
dreifa dagskránni meira, en það
hefur gert. Þá getur fólkið úti á
landsbyggðinni fylgzt betur með
hinni vönduðu dagskrá sem er
í Reykjavík, en þar hefur hún
ávallt veriö fjölbreyttust.

Karl Jóhannsson, trésmíða-
meistari.
Að mínum dómi má dagskráin
vera meiri um kvöldið eins og
áður var. Einnig má vera meira
af iþróttum t.d. hverfakeppni i
knattspyrnu og handknattleik,
en það voru skemmtilegustu
greinarnar í hátíðarhöldum 17.
júní fyrir nokkrum árum.
Valdimar Oddsson, verzlunar-
maður.
Það ætti aö leyfa dans á göt-
unum að minnsta kosti til kl. 2
um nóttina. Ennfremur á aö
flytja kvölddagskrána á sinn
gamla stað, á Arnarhól. Svo
vantar alveg eitthvaö fyrir ungl-
inga á aldrinum 16—20, en þaö
hefur verið dans fyrir börn og
fulloröna og unglingunum
sleppt.
Einar Kárason, 12 ára sendi-
sveinn.
Það má vera miklu meira
af sölutjöldum og hafa alla
skemmtunina niðri í bæ. Að
ööru leyti finnst mér þetta vera
alltaf eins og ég hugsa aö ég
,,dúlli“ með eins og venjulega.
Petrína Pétursdóttir,
hárgreiðsludama.
Æ, ég 'veit það ekki. Þetta
hefur verið ágætt undanfarin ár,
en mjög lélegt i fyra. Dagsitrá-
in mætti standa lengur fram. eft
ir nóttu, þannig að meira fjör
yrði.