Dagblaðið Vísir - DV - 26.05.1984, Blaðsíða 8

8
DV. LAUGARDAGUR 26. MAl 1984.
nv
Frjálst.óháð dagbiað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Stjórnarformaöur og Otgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON oglNGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SfÐUM5ULA 12—14. SÍMI 86Ó11. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiösla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning,umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarveröá mánuði 250 kr. Verö í lausasölu 22 kr.
Helgarblaö25 kr.
Ofbeldi í eðlinu
Ofsóknir haröstjórnarinnar í Sovétríkjunum á hendur
dauðveikum Sakarof-hjónunum eru eölilegur þáttur hins
ofbeldishneigða stjórnkerfis, sem þar hefur ríkt í rúm-
lega hálfa öld. Þessar ofsóknir eru ekkert sérstakt tilvik.
Hið illa veldi tjáir sig jáfnan með slíkum hætti.
Tsjernenko heldur áfram stefnu Andropofs og Brésnefs
við að brjóta á bak aftur sérvitra einstaklinga, ekki sízt ef
þeir mynda samtök um að mæla með því, að Sovétríkin
fari eftir mannréttindaákvæðum Helsinki-samkomulags-
ins frá 1975. Sá hópur er nú senn úr sögunni.
Ofbeldi hins illa veldis er hið sama út á viö og inn á við.
Harðstjórnin í Kreml hefur áratugum saman stefnt aö
heimsyfirráðum. í hugmyndafræði ráðamanna Sovétríkj-
anna er slökun í samskiptum austurs og vesturs ekki
annað en hlé á milli skrefa í útþenslunni.
Vaxandi viðgangur friöarhreyfinga á Vesturlöndum
hvatti um tíma hið illa veldi til að fara glannalegar í út-
þenslustefnunni. Tveir vestrænir sjúkdómar, hollenzka
veikin og kirkjulega veikin, eru meðal þess, sem mest
hefur freistað stjórnar Sovétríkjanna á undanförnum
árum.
Ofbeldisliðið er í fýlu um þessar mundir, af því að
Vesturlöndum hefur tekizt að hrista af sér mók friðar-
hreyfinga og eru farin að taka höndum saman um að gæta
lífshagsmuna sinna gegn útþenslustefnu hins illa veldis.
Danmörk og Holland eru einu veiku hlekkir vestursins.
Fýlan kemur meðal annars fram í, að Sovétríkin hafa
horfið frá þátttöku í ólympíuleikunum. Ráðamennirnir
eru að hefna fyrir fjarveru Bandaríkjamanna og Breta á
síðustu ólympíuleikum, þegar hin svívirðilega styrjöld
Sovétríkjanna gegn Afganistan var fólki enn í fersku
minni.
Fýlan kemur líka fram í, að Sovétstjórnin hættir aö
senda aðstoöarforsætisráðherra í sáttaferð til Kína til að
hefna fyrir góðar móttökur, sem Reagan Bandaríkjafor-
seti fékk þar fyrir skömmu. Ofbeldisliðið hagar sér eins
og börn, sem fá skyndilega ekki allt, sem þau vilja.
Harðstjórarnir í Kreml neita nú staðfastlega að taka
þátt í aö koma á viðræðum um bann við efnavopnum og
eftirlit með slíku banni. Þeir neita líka að taka á ný þátt í
afvopnunarviðræðum af ýmsu tagi, sem þeir hlupu frá í
fyrra. Og þeir neita nýjum toppfundi stórveldanna.
I öryggismálum móður jarðar flaggar hið illa veldi til-
lögum um marklausar viljayfirlýsingar á borð við loforö
um að verða ekki fyrri til að beita kjarnorkuvopnum. En
það má ekki heyra minnzt á raunhæft eftirlit með því, að
staðið sé við áþreifanlegan samdrátt í vígbúnaði.
Enginn vafi er á, að stjórnkerfið í Sovétríkjunum hefur
í hálfa öld ræktað ráðamenn, sem hafa klifið valdastig-
ann á tvíþættum hæfileika grimmdar og sleikjuskapar.
Stalinstíminn var hin mikla þolraun þeirra allra. Þess
vegna er Kreml illt veldi, stórhættulegt umhverfi sínu.
Friðardúfur Vesturlanda magna ofbeldishneigð þess-
ara ráðamanna, sem munu halda áfram uppteknum
hætti, nema almenningur á Vesturlöndum fylki sér
eindregið og um langan aldur að baki þeirri festu, sem
felst í stefnu vestrænna leiðtoga á borð við Mitterrand
Frakklandsforseta.
Ustinof stríðsráðherra hafði ekki mikið fyrir fjölda-
morðinu, þegar hann lét í fyrra skjóta niður farþegaþotu
frá Suður-Kóreu. Ofbeldisfélagar hans í Kreml munu ekki
heldur hafa mikið fyrir að koma fyrir kattarnef einum
nóbelsverðlaunamanni og konu hans. Þetta er í eðlinu.
« . _.Tr>na<; Kristjflnfisnn. _
ONKEL
J ÓAKIMS
SY2V-
DRÚ3UNN
— Leiðréttu mig ef ég fer með
rangt mál, sagði hann, um leið og
hann hristi sígarettu fram úr
böggluðum pakkanum, — en mér
finnst eins og enginn tali um annað
en peninga þessa dagana.
Eg leiðrétti hann ekki enda hafði
hann rétt fyrir sér, en meðan ég var
aö kveikja í sígarettunni fyrir hann
velti ég því fyrir mér hvernig ég
gæti, kurteislega og án formlegra
vinslita, rukkaö hann um hundraö-
kallinn, sem ég lánaði honum í fyrra,
skömmu áður en vísitölubindingin
var afnumin.
Hann blés reyknum snögglega út
um hægri nös(sú vinstri var stífluð)
og bað gengilbeinuna að færa sér
kaffi. Hún leit á mig og mér var það
fullljóst að annaðhvort yrði ég að
rukka hann nú eða slíta þessu sam-
tali. — Kaffi, takk, sagði ég kurteis-
lega, eins og blásnauöum millistétt-
armanni sæmir og frestaði rukkun-
inni. Koma tímar og svo framvegis.
Sá sem pantar kaffi hefur aldrei
minna en hálftíma til að redda f jár-
magni fyrir borguninni.
Eg, eins og fleiri, er blankur. Það
sem mig vantar nú er hundraðþús-
undkall, vaxtalaust, til eilífðar. (Ef
þú, lesandi góður, átt hundraðþús-
undkall aflögu og værir tilbúinn að
lána hann á þessum kjörum þætti
mér vænt um að heyra frá þér. Viö
gætum hist á hentugu kaffihúsi og
gengiö frá þessu. Engir vottar, engin
trygging, engir stimplar, engir
pappírar að fylla út í þríriti. I stuttu
máli sagt; ekkert vesen. Bara leggja
fram peningana, ég sting þeim í vas-
ann, og svo gleymum við þessu og
fáum okkur kaffi og rjómatertu, ég
borga.)
— Kannski hefur þetta alltaf veriö
svona, sagði hann. Kannski hef ég
bara aldrei tekið eftir þessu fyrr.
Hvað heldur þú?
Eg sá mér færi á að beina samræð-
unum hægt og rólega að hundraðkall-
inum og þvertók fyrir að þetta hefði
alltaf verið svona, heldur væri þetta
nýtilkomið.
Úr ritvéíinni
Ólafur B. Guðnason
— Blessaður vertu, maður, sagði
ég. — Það er nú svo komið fyrir mér
til dæmis að ég er farinn að rif ja upp
gömul lán sem ég jós út á dýrðardög-
unum. Eg er meira að segja farinn
að rukka menn um hundraðkalla,
sem ég lánaöi þeim fyrir löngu.
Hann kinkaði kolli annars hugar og
lék Breka galdradreka aftur. I þetta
_sinn fnæsti hann greinilega um leið
og reykjarbólstrarnir þeyttust út um
hægri nösina. Eg velti því fyrir mér
hvort þetta væri reiðimerki, hvort ég
hefði snert einhverja viðkvæma
taug, hvort óljós minning ylli honum
óþægindum. Eg ákvað halda áfram
og gefa honum ekki færi á aö skipta
um umræöuefni.
— Eg meina, ég er svo blankur að
ég verðlegg allt sem ég sé. Væri ég
Jóhannes hefði ég þakkaö hugulsem-
ina en spurt hvort þeim væri ekki
sama þótt ég fengi andvirði málverk-
anna í beinhörðum peningum. Þetta
er auövitað ekkert mál fyrir þig! Þú
hefurþaðgott....
Nú tók hann við sér, eins og ég
hefði stungiö hann.
— Eg hef það sko ekkert gott skal
ég segja þér. Þetta eru bara þjóð-
sögur um okkur. Við höfum ekkert
há laun og við verðum að vinna alveg
eins og þrælar til þess að hafa eitt-
hvað upp úr okkur! Og svo er starfs-
ævin stutt og ef heilsan bilar eitthvað
missum við vinnuna eins og skot.
Það er sko ekkert sældarlíf að vera
flugmaður, góði. Fjarri því!
Eg fann það að þetta var ekki að-
ferðin til þess að innheimta hundrað-
kallinn og samsinnti honum nú af
öllu hjarta. — Já, það er alltof h'tið
gert úr því, bæði hvað álagið er mikiö
og ábyrgðin hjá ykkur.
Hann kinkaði kolli og nú rétt grillti
ég í andlit hans handan við reyk-
mökkinn. Þaö varð stutt þögn, því
hugarflugið brást mér, og mér datt
ekkert í hug sem mætti vorkenna
flugmannaktéttinni fyrir.
— Annars er ég farinn að hafa
áhyggjur af heilsunni.
Það hafði rofað eilítið til og ég sá
hann var áhyggjufullur á svipinn.
— Þaðvarslæmt!
Eg lagöi mig allan fram um að
sýna einlæga hluttekningu og með
því að einblína á kaffið sem ég hafði
pantað og hugsa um þá staðreynd að
ég hafði ekki efni á að borga fyrir
það tókst mér að framkalla áhyggju-
svip.
— Eg á að vera að vinna. En þegar
ég vaknaði í morgun leið mér svo
skringilega að ég þorði ekki annað en
að melda mig veikan.
— Nú?
— Meðan ég var að drekka
morgunkaffið opnaði ég bréfiö frá
bankanum og sá hvað mánaðarlaun-
inminvorulítil!
Hann þagnaði og saup á kaffi-
bollanum sínum og beið eftir því að
ég ræki á eftir honum og sýndi
spennu og óþolinmæði. Eg beit á
jaxlinn og geröi það, honum til geðs.
— Og hvað svo?
— Eg fékk bara svimakast og
hjartslátt þegar ég sá þessa smánar-
upphæð. Fimmtíuþúsund! Það er
ekki neitt fyrir alla þessa vinnu, á-
byrgðog erfiði!
— Svo þú tilkynntir veikindi?
— Já! Það hefði verið ábyrgðar-
hluti að fara í loftið meö farþega og
fokdýra vél þegar maður er nýbúinn
að fá svimakast og hjartslátt! Og
það eru ansi margir kollegar famir
að finna fyrir þessu skal ég segja
þér.
Meðan hann sagði þetta kom þjón-
ustustúlkan með reikninginn og hann
borgaði án þess að blikna.
A leiðinni heim velti ég því fyrir
mér hvað læknirinn myndi skrifa á
vottorðið. Líklega að sjúklingurinn
hefði orðiö fyrir tíðum svimaköst-
um og blóðþrýstingssveiflum vegna
hysterískrar peningagræögi, eða það
sem áhugasálfræðingar kalla „Onkel
Jóakims-syndróm”.