Dagblaðið Vísir - DV - 22.09.1988, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1988.
Stjómmál
Bráðabirgðalögin renna út um mánaðamót:
Um mánaðamót hækka laun um
þau 2,5 prósent sem ríkisstjórn Þor-
steins Pálssonar ákvað að fresta um
einn mánuð til aö vinna sér tíma til
að koma sér saman um ráðstafanir
í efnahagsmálum. Þann 1. október
mun verðstöðvunin einnig renna út
og búvöruverðshækkanir koma til
framkvæmda. Þá á einnig að liggja
fyrir ákvöröun um fiskverð.
Það minnka því sífellt líkurnar á
því að mynduð verði meirihluta-
stjórn sem fyrir þennan tíma ákveði
hvaða aðgerðir eigi að taka við í kjöl-
far þessara bráðabirgðaaðgerða rík-
isstjórnar Þorsteins Pálssonar. Lík-
urnar á að takist að afla stuðnings
meirihluta þingsins við efnahagsað-
gerðir minnihlutastjórnar minnka
að sama skapi.
Þegar ríkisstjórn Þorsteins sam-
þykkti bráðabirgðalög um frystingu
launahækkana þurfti sú ákvörðun
að liggja fyrir sex dögum fyrir út-
borgunardag. Þetta er sá frestur sem
stórir vinnuveitendur, eins og til
dæmis ríkið, þurftu til að keyra út
launaseðla og var þá miðað við að
unnið væri bæði sunnudag og mánu-
dag.
Samkvæmt þessu rennur frestur
stjómmálamanna til þess að fram-
lengja launafrystinguna út á sunnu-
daginn. Ef þessi frestur rennur út
má búast við að launþegar fái sína
2,5 prósent kauphækkun. Ákvörðun
um verðstöðvun, búvöruverð og fisk-
verð er hægt að taka með skemmri
fyrirvara.
-gse
Þarf ákvörðun fýrir helgi ef
laun eiga ekki að hækka
Meirihlutastjóm fyrir aögeröir:
Eru regnhlífarsamtök að myndast? Hér standa Borgaraflokksmennirnir
Guttormur Einarsson og Þórir Lárusson undir regnhlífinni hans Alberts fyr-
ir utan Alþingishúsið. DV-mynd GVA
Albert Guömundsson:
Steingrímur hafði aldrei mik-
inn áhuga á að ræða við okkur
Þegar Steingrímur Hermanns-
son gekk upp tröppurnar á
Bessastöðum á hádegi á mánu-
dag leit hann á úrlð sitt. Sá frest-
ur, sem hann gaf sér til myndun-
ar meirihlutastjórnar, rennur út
á hádegi á morgun. Möguleikar
hans á myndun slíkrar stjómar
hafa minnkað jafnt og þétt eftir
því sem á frestinn gengur.
DV-mynd GVA
Matthías Bjamason:
„Steingrímur tekur sér
allt of langan tíma“
„Auðvitað er þetta allt of langur
tími sem Steingrímur hefur tekið sér
í þessar stjórnarmyndunarviðræður
og ég held að honum hefði verið nær
að halda báðum höndum í síðasta
ríkisstjórnarsamstarf,“ sagöi Matt-
hías Bjarnason, þingmaður sjálf-
stæðismanna, þegar hann var spurð-
ur að því hve langan tíma hann teldi
eðlilégan fyrir tilraunir Steingríms.
Matthias Bjarnason hefur viörað
áhuga á samstarfi við Alþýöubanda-
lag varðandi stjórnarmyndun. Sagöi
hann aö fleiri í Sjálfstæðisílokknum
gætu vel fellt sig viö þannig „nýsköp-
unarmynstur“. Væru það menn bæði
innan og utan þingflokksins. Þegar
Matthías var beðinn að nefna hvaða
fleiri þingmenn væru til viðtals um
þannig stjórn, nefndi hann til þá
Eggert Haukdal og Pálma Jónsson.
- En þú hefur veriö gagnrýninn á
þann talnaleik sem ræður ríkjum í
öllum stjórnarviðræðum.
„Þetta eru óþolandi vinnubrögð og
eru auðvitað eingöngu til þess fallin
að tefja sijórnmálaumræöuna. Þetta
er tilvaliö tækifæri fyrir menn, sem
aldrei geta tekið ákvörðun, til að
drekkja öllu í pappírsflóði." -SMJ
Á frekar von á því að það gangi ekki
- segir Jón Baldvin Hannibalsson
„Þaö er nánast smekksatriði,"
sagði Jón Baldvin Hannibalsson þeg-
ar hann var spurður að því í gær
hvort tími væri til þess að mynda
meirihlutastjórn og ganga frá stjórn-
arsáttmála áður en grípa þyrfti til
bráðaaðgerða.
„Það fer eftir því hvað menn vilja
hafa ítarlegan stjórnarsáttmála. Eg
rifia upp að stjórnarsáttmáli síðustu
ríkisstjómar var ákaflega ítarlegur
enda saminn af okkur krötum. Hann
var svona ítarlegur vegna þess að við
vorum nýir aðilar að stjórnarsam-
komulagi og vildum binda fasta
hnúta. Við erum nú reynslunni rík-
ari. Aðalatriðið er að menn vinni
saman af heilindum og trausti. Þá
getur stjórnarsáttmálinn verið stutt-
ur og knappur."
- Áttu von á því að Framsókn, Al-
þýðuflokki og Alþýðubandalagi
ásamt Stefáni Valgeirssyni takist að
mynda meirihlutastjórn áöur en
fresturinn rennur út?
„Ég á nú von á því samkvæmt gam-
alli reynslu og kynnum af Alþýðu-
bandalagsmönnum að þeir vOji velta
fyrir sér texta. Ég á frekar von á því
að það gangi ekki. Þó hef ég mikið
dálæti á því sem Churchill sagði einu
sinni að ríkisstjórnir, sem ætlað er
langlífi, eigi aö sitja saman yfir kaffi-
bolla og glasi af koníaki," sagöi Jón
Baldvin.
-gse
„Eg held aö Steingrímur hafi aldrei
haft mikinn áhuga á að ræða við
okkur. Ég held reyndar að hann hafi
ekki ennþá áttað sig á tilvist Borgara-
flokksins. Hann minnist aldrei á okk-
ur í blaðaviðtölum eins og t.d. sjá
mátti i nýlegu opnuviötali í Þjóðvilj-
anum þar sem hann minnist ekki
orði á okkur,“ sagði Albert Guð-
mundsson, formaöur Borgaraflokks-
ins, en flokkurinn virðist varla vera
lengur inni í myndinni varðandi
sjómarmyndunarviðræöur Stein-
gríms Hermannssonar.
Albert sagði að hann væri ekki
sáttur viö hvernig Steingrímur með-
höndlaði stjómarmyndunarumboð-
ið. Hann hefði fengið umboð frá for-
seta til að mynda meirihlutastjórn
en nú væri bersýnilegt að Steingrím-
ur teldi nóg aö mynda stjóm meö
meirihluta í sameinuðu þingi.
„Ef hann hefur ekki meirihluta til
að koma máli í gegnum báöar deildir
þá er hann ekki með meirihluta-
stjórn. Ef hann hefur ekki fleiri en
32 þingmenn með sér á hann aö skila
umboðinu og gefa öðrum kost á að
mynda stjórn.“
Albert sagöi þó að þeir Borgara-
flokksmenn hefðu ekki gefið neina
möguleika frá sér - þeir hefðu hvorki
sagt já né nei við tilraunum Stein-
gríms. -SMJ
Þá er búið aö skella í lás á Þing-
eyri. Sýslumaðurinn á ísafirði
gerði sér ferö til Þingeyrar í fyrra-
dag og innsiglaði atvinnurekstur
kaupfélagsins þar sem það var
löngu hætt aö standa skil á sköttum
til Jóns Baldvins. Forráðamenn
kaupfélagsins yppta bara öxlum og
segja að þetta komi þeim ekki viö.
Það sé ríkisstjórnarinnar að sjá til
þess að hægt sé að greiöa skatta.
Ef ríkið geti ekki skapað rekstrar-
gmndvöll fyrir kaupfélagiö þá
verði engir skattar greiddir, hvorki
söluskattur né staögreiðsluskattar.
Þetta er auðvitaö hárrétt afstaða
hjá þeim á Þingeyri. Það er von-
laust að vera að stússa í kaupfé-
lagsrekstri ef enginn grundvöllur
fæst frá ríkinu. Önnur fyrirtæki
ættu hiklaust að fara í kjölfarið og
hætta grundvallarlausum rekstri.
Svo ekki sé nú minnst á heimilin.
Síðustu fréttir herma að vísitölu-
fjölskyldan þurfi nú nær'190 þús-
und króna tekjur á mánuöi til að
tóra. Það er vitað að þúsundir vísi-
töluíjölskyldna ná ekki þessum
mörkum og þar með enginn grund-
völlur fyrir neikvæöum rekstri
þeirra heimila. Þessar fjölskyldur
verða að sjálfsögðu að fá sérfræð-
inga þjóðhagsstofnunar til að
Leitað að grundvelli
reikna út hvaða efnahagsaðgerðir
þarf til að koma rekstrinum á rétt-
an kjöl og krefjast aðgeröa í sam-
ræmi við það. Gangi það ekki eftir
er ekki um annað að gera en hætta
þessu og láta loka heimilum sem
hafa engan rekstrargrundvöll. Eft-
ir fréttum að dæma er enginn
grundvöllur fyrir áframhaldandi
rekstri ríkisins því þar vantar
milljarða upp á að endar nái sam-
an. Tómt mál að tala um áframhald
á rekstri fyrirtækja því að þar er
allt á hvínandi kúpunni og nú sið-
ast er það sem sagt komiö í ljós að
vísitölufjölskyldan er gjaldþrota
líka. Þá er ekki annað eftir en að
loka öllu heila klabbinu þar til tek-
ist hefur að finna þennan eftirlýsta
rekstrargrundvöll. Sumir standa í
þeirri trú að viðræður um myndun
nýrrar ríkisstjórnar gangi einmitt
út á þessa leit að grundvellinum.
Aðrir halda því fram að viðræð-
urnar gangi aðeins út á þaö að
finna út hverjir geti unniö saman
í stjóm, burtséð frá öllum efna-
hagsaðgeröum. Það hafi nefnilega
sýnt sig að meðan menn gruni hver
annan um að fela rýting í erminni
þá séu allar viöræður tóm sýndar-
mennska. Enda sé efnahagsvand-
inn ekki meiri en svo að ef Davíð
hætti við aö byggja skoppara-
kringluna í Öskjuhlíð en láti ríkið
fá peningana í staðinn sé búiö að
leysa vandann um aldur og ævi,
aö því er manni skilst. Borgarstjór-
inn hefur hins vegar brugðist hinn
versti viö og harðneitar að borga
krónu.
Kvennalistinn er æfur út í Ólaf
Ragnar og segir hann ljúga til um
afstöðu Kvennalistans en Ólafur
Ragnar svarar fullum hálsi og seg-
ist engu hafa logið. Guðrún Helga-
dóttir vill ekki að Alþýðubandalag-
ið fari í stjórn nema Kvennalistinn
komi með og Aðalheiður Bjarn-
freðsdóttir vill ekki sjá að Borgara-
flokkurinn fari í stjórn með Sjálf-
stæðisflokknum, hvað sem öllum
málefnum líður. Stefán Valgeirs-
son vill hins vegar ólmur fara í
stjórn með hverjum sem er og er
tilbúinn að semja um hvað sem er
til þess að það nái fram að ganga.
Nú, svo vill Svavar ekki fara í
stjórn með Steingrími en Jón Bald-
vin vill fara í stjórn með Steingrími
eða Þorsteini en ekki báðum. Þor-
steinn vill líka fara í stjórn með
Jóni Baldvin en ekki Steingrími
sem aftur á móti vill fara í stjórn
með öllum nema Þorsteini. Meðan
á þessum leik stendur gefst auðvit-
að enginn tími til aö leita aö rekstr-
argrundvelli þjóðarbúsins þótt
þjóðhagsstofnun sé látin reikna
upp og niður og út og suður út frá
hugdettum einstakra stjórnmála-
manna. Svo er líka verið að reikna
í fjármálaráðuneytinu og þar fæst
allt önnur útkoma en í þjóðhags-
stofnun fyrir svo utan það að út-
reikningar ASÍ sýna allt aðra út-
komu svo ekki sé nú talaö um út-
reikninga iðnrekendafélagsins eða
VSÍ að ógleymdum útreikningum
Verslunarráös. En nú eru stjórn-
málaforingjarnir í því að reikna út
hverjum megi treysta og hverjum
ekki.
Dagfari