Alþýðublaðið - 15.11.1967, Blaðsíða 10

Úr ,,Grænlandsflugi“ Þorgeirs Þorgeirssonar.
AÐ UPPGÖTVA UMHVERFIÐ
4 kvikmyndár eftir Þorgeir Þorgeirsson.
Hitaveituævintýri. Hantlrjt og
leikstjórn: Þorgeir Þorgeirsson.
Framleiðandi: Gestur Þorgríms-
son. Myndun: Christopher Men-
ges og Dónald Ingólfsson.
Klipping: Þorgeir Þorgeirsson
og David Gladwell. Tónlist:
Jón G. Ásgcirsson. Leikendur:
Ragnheiður Gestsdóttir og Guð
jón Xngi Gestsson.
Grænlandsflug. Myndun, klipp-
ing, texti: Þorgeir Þorgeirsson.
Tónlist: Leifur Þórarinsson.
Þulur: Þorsteinn Ö. Stephensen.
Arð byggja. Myndun, klipping,
texti: Þorgeir Þorgeirsson. Tón
Iist: Leifur Þórarinsson. Að-
stoð viff myndun: Þorsteinn
Jónsson. Þulir: Jón Múli Árna-
scn og Arnar Jónsson.
Maður og verksmiðja. Hugmynd,
klipping, framleiðsla: Þorgeir
l>crgeirsson. Myndun: Þorgeir
Xmrgeirsson og Leifur Þor-
steinsson.
Þorgeir Þorgeirsson sýndi al-
menningi árangur af fimm ára
starfsferli sínum á sviði kvik-
myndagerðar; þ. e. fjórar stutt
ar kvikmyndir. Sýning þessi
fór fram að Hlégarði s.l. sunnu
dagskvöld, þar eð höfundurinn
hafði ekki fengið inni í bíóum
Reykjavíkur og nágrennis, vegna
þess að forsvarsmenn þeirra
vildu ekki ganga að skilmálum
þeim, er Þorgeir bauð. í ræðu,
sem Þorgeir flutti á undan kvik
myndasýningunni, er hann
nefndi Menningarlegt vandi æða
barn í einangrun, minntist
hann á þetta atriði, en þar sem
sú ræða á væntanlega eftir að
birtast almenningi, skal ekki far
ið nánar út í þá sálma. Þorgeir
benti hinsvegar á, að eina lausn
in á þessu vandamáli væri, að
velunnarar íslenzkrar kvik-
myndagerðar tækju sig saman
og stofnuðu kvikmyndahús,
þar sem fyrst og fremst yrðu
sýndar innlendar myndir, auk
sígildra og frábærra erlendra
listaverka.
,,Fyrir byrjanda þjóðlegrar
kvikmyndagerðar er það allt í
senn, fyrsta verkefnið, fyrsta
siðferðisskyldan og fyrsta list-
ræna freistingin að uppgötva
umhverfið í landi sýnu og lýsa
því.“ Þessi orð franska gagn-
rýnandans, Marcel Martin, hef-
ur höfundurinn látið prenta í
efnisskrá, og jafnframt sett sem
einskonar vígorð fyrir verk s>n.
Er ekki nema gott eitt um það
að segja.
* HITAVEITUÆVINTÝRI
er elzt þessara mynda, gerð að
tilhlutan Reykjavíkurborgar fyr
ir fimm árum, og er eina mynd-
in, sem tekin er í 16 mm.; hinar
eru allar í 35 mm. — Höfundur
segir, að myndin sé „hugsuð
jöfnum höndum sem lýsing á
upphitunarkerfi borgarinnar og
kennslumynd fyrir börn til að
gera þeim ljósa Iausn á félags-
legu vandamáli." Heyrt hef ég,
að börn hafi meðtekið mynd
þessa og hún haft góð áhrif á
þau. Raunar virðist manni kvik-
myndin helzt til hæg og sum-
ir kaflar hennar nokkuð lang-
dregnir, sbr. göngurnar á hita-
veitustokknum. Þar sem hér er
um frumraun höfundar að ræða,
er kannski ekki við miklum ár-
angri að búazt, en að ýmsu
leyti hefur vel til tekizt. Lík-
lega eru það kvikmyndatöku-
mennirnir, sem komast bezt frá
þessu verki.
* GRÆNLANDSFLUG
er að öllu leyti tekin á Græn-
landi, en er þó engan veginn ná
kvæm heimildarkvikmynd um
íbúa þessa ísa-kalda lands, hegð
un þeirra og lifnaðarhætti.
Myndin er frekar eins og yfir-
gripslítil og hlutlaus frásögn.
Ekki er þetta þó sagt kvikmynd
inni til hnjóðs, því að Þorgeir
vinnur verk sitt vel. Kvikmynda
taka er svo gott sem ágæt; tón-
list Leifs hefur sín áhrif og gef-
ur myndinni ákveðinn blæ;
texti Þorgeirs á góðu máli og
með ágætum fluttur af Þor-
steini Ö.
Eiginlega er þessari mynd
skipt í tvennt. Fyrri hlutinn
fjallar um komu skÚVÍlugvél
ar F.í. til Scoresbysund í þeim
tilgangi að færa eskimóunum
matvæli. í staðinn tekur hún ís-
bjarnarunga, sem eiga að fara
í dýragarð í Kaupmannahöfn,
og sjúkling, sem á að fara á
spítala. Flugvélin hefur sig á
loft; og með notkun tökuvélar
og tónlistar fær maður það á til
finninguna, að brátt muni „end
ir“ birtast á tjaldinu. Svo er þó
ekki. í leiðinni er komið við í
veðurathugunarstöð; en ein-
hver deyfð ríkir yfir þessum
kafla. Aftur er flogið af stað,
og aftur eru jökulauðnirnar
myndaðar út um glugga flugvél
arinnar, á svipaðan máta og áð
ur. Sem sagt: það vantar meira
samhengi milli þessarar tveggja
kafla.
* AÐ BYGGJA
er vandaðasta og þroskaðasta
mynd Þorgeirs, kvikmyndalega
séð. Myndin er annars gerð í til
efni af 10 ára afmæli Kópa-
vogskaupstaðar.
Hér er klippingin látin sitja
í fyrirrúmi. Myndin hefst *
einskonar fréttamynda stíl, þar
sem m. a. er brugðið upp
myndum af athöfninni sjálfri,
svo og bæjarstjórnarfundinum,
þar sem samþykkt var að gera
kvikmynd um kaupstaðinn í til-
efni afmælisins. í þessum kafla
er Jón Múli þulur og gerir
,,hlutverki“ sínu góð skil eins-
og vænta mátti. Aftur á móti
lætur rödd Arnars Jónssonar
ekki eins viðkunnanlega í eyr-
um.
Meginhluti myndarinnar er
byggður uppá áhrifamætti klipp
ingarinnar, þar sem hver hreyf
ingin rekur aðra. (Lærisveinn
Eisensteins?) Einna minnistæð-
asti kafli myndarinnar er tek-
inn á leikvelli fyrir börn. þar
sem þau byggja sín eigin hús úr
fjalarbútum með sjónvarpsloft-
neti og öðru tilheyrandi. Hér
hefur Þorgeiri tekizt að láta
börnin virka-fullkomléga eðli-
lega. Annað atriði langar mig
að minnast á, en það er síðast
í myndinni, þar sem til skiptis
er sýnt yfirlit yfir kaupstaðinn
og mannshendi að moka í
gröf, sem er frábærlega klippt.
í; MAÐUR OG VERKSMIÐJA
er merkileg tilraun. Hún er tek
in í síldarverksmiðjunni á Rauf
arhöfn fyrir nokkrum árum.
„Margvegsömuð sumarvinna
námsmanna er tekin ögn til at
hugunar ásamt því umhverfi, er
ein síldarverksmiðja hefur upp
á að bjóða,“ segir í efnisskrá. Ef
til vill er það hálfpartinn vill-
andi að kalla myndina þessu
nafni; Maður í verksmiðju gæfi
kannski gleggri hugmynd um
,,efni“ hennar. Kvikmyndin er
ekki eiginleg heimild um starf-
semi einnar síldarverksmiðju,
öllu heldur er reynt að útskýra
eðli mannsins og hugleiðingar
hans, meðan hann situr einsog
einangraður í risastórri verk-
smiðju. Brugðið er upp svip-
myndum af ungum mönnum í
verksmiðjunni, en þess á milli
sjáum við ungar stúlkur við
síldarvinnu, og þar með er gef-
ið í skyn hvar hugur þeirra
dvelst við vinnuna. Þegar gam
all karl í verksmiðjunni er
myndaður, er skipt yfir á ein-
hvern hlut, — í líkingu við ó-
nýta harmoniku — sem er að
skolast að landi. Þessar skipt
ingar eru undirstrikaðar með
sterkum effekthljóðum.
í heild er kvikmyndin nokkuð
vel unnin, en endirinn kemur
helzt til snögglega, en það er
kannski aukaatriði. Að lokum
mætti minnast á, að kvikmynd-
un er afar vel af hendi leyst.
Með þessum fjórum kvikmynd
um hefur Þorgeir Þorgeirsson
sannað það, að hann er vafalit-
ið hæfileikamikill kvikmynda-
gerðarmaður og hefur glöggt
auga fyrir eignleikum kvikmynd
arinnar. Er því nokkur sann-
girni í framferði kvikmyndahúsa
eigenda gagnvart viðleitni þess
manns, sem framar öllum öðr-
um hefur reynt að halda lífinu
í ísienzkri kvikmyndagerð?
Sigurður Jón Ólafsson.
TÍMARITIÐ
TÍGULgosiiin
4. TÖLUBLAÐ — 1967
ER NÝKOMIÐ ÚT
TÍMARITIÐ
tígulGOSlNN
fæst á næsta útsölustað.
Útgefandi.
Kópavogur
Blaðberar óskast í Kópavog, Austurbæ.
Alþýðublaðið, sími 40753.
10 15. nóvember 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ