Dagur - 15.10.1923, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á hverjum fimtudegi.
Kostar kr. 6.00 árg. Ojalddagl
fyrlr 1, júlí. Innheimtuna annast
Árni Jóhannsson í Kaupfél. Eyf,
VI. ár.
Akureyrl, 15. október 1923.
AFQREIÐSLAN
er bjl Jönl l>. I>ór,
Noröurgðtu 3. Talsími 112i
Uppsögn, hundin við áramót
sé komln til afgrelðslumanns
fyrir 1. des.
46. blaö.
For8Íkring8 — Aktieselskabet
-U-R-A-N-I-A-
Brunatryggir: Hús, kirkjur,
sveitabæi, húsgögn, vörur, skip á
Iandi og báta, o. fl.
Sjóvátryggir: Skip og báta,
vörur hvort sem eru smásendingar,
eða heilir skipsfarmar.
Aöalumboðsmaður á íslandi:
Jórj Stefánsson.
Akureyri. - Sfmi 23 og 94.
Avarp
til kjósenda í
Eyjafjarðarsýslu.
Kjördagurinn nálgast óðum. Kjós-
endur í Eyjafjarðarsýslu verða að
gera sér Ijóst, að úrslit kosninganna
f héraðinu hafa alveg sérstaka þýð-
ingu fyrir Framsóknarfiokkinn. Hálf-
ur sigur væri að vísu ekki óeðlileg-
ur, en pó ekki viðunanlegur. Fuil-
ur sigur yrði einn sá mesti sigur,
sem fiokkurinn gæti unnið i pess-
um kosningum.
Athugum aðstöðuna: Fiokkurinn
taldi sér fulla nauðsyn á, að losna
við of gamlan þingmann, sem hefir
ekki metið hugsjónir, heill og vöxt
flokksins jafnmikils og pólitísk og
persónuleg sifjabönd við gamlan
samherja; þingmann, sem ekki hefir
verið hægt að treysta til fylgis jafn-
vel i aðalmálum og sem mikið orð
leikur á að hafi unnið á móti flokkn-
um við landskjörið. — Hins vegar
var þessi maður gamall og grómn
þingmaður kjördæmisins, kosinn
hvað eftir annað af heimastjórnar-
mönnum og síðast af Framsóknar-
flokksmönnum í trausti þess, að
hann gæti fylt stjórnmáiaflokk bænda
og samvinnumanna á þann hátt,
að honum yrði treyst. En þar sem
þetta hefir brugðist, var talið nauð-
synlegt að fá flokksmann. Þvf hefir
flokkurinn tekið í hans stað ungan
og efnilegan bónda, sem hefir þeg-
ar unniö sér álit f innanhéraösmál-
um, er þegar vel fær, til þess að
taka þátt f þingstörfum og á eftir
að þroskast.
Slík mannaskipti ættu ekki að
vera áhlaupaverk, jafnvel þó manna-
munur sé auðsær. Almenningsskoð-
un er oft þungt um að þoka. Þess-
vegna eru úrslit kosninganna hér í
Eyjafirði nokkuð öruggur prófsteinn
á styrk flokksins. Að vísu væri full-
ur sigur stórsigur. En slíka sigra
þarf flokkurinn að vinna, ef hann á
að geta vaxiö, til fiess að verðci full-
veðja og fulistyrkur til framkvœmda
og úriausnartdrauna á sdrustu og
hœttulegustu vandamálum þjóðarinnar.
Vilja Framsóknarflokksmenn Eyja-
fjarðar leggja fram alla krafta sína
til þess að sá sigur náist? Aðal-at-
riðið er, aö fylkja liöinu vel til fram-
sóknar og láta ekkert atkvæði ónot-
að. Sigur flokksins er gefinn} ef öll
atkvœði koma til skila.
Kjósendur! bregðist ekki
flokknum fyrsta vetrardag.
FylgiD allir, sem unnið
flokknum vaxtar og gengis,
frambjóoendum hans frani
til giæsilegs sigursl
Kosningin í Eyjafjarðar-
sýslu.
/
>íslendingnr< hefir tvisvar eða þris-
var minst á Bernharð Stelánsson á
Þverá í sambandi við kosninguna í
Eyjaljarðarsýslu í haust og jafnan í
þá átt, að hann mundi vera ókunnur
öllum þorra kjósenda. Eg held þetta
Btafi aí ókunnieik ritstjórans og vil
því íara um það nokkrum orðum, Þótt
Bernharð sé ekki eldri að árum, en
hann er, eru þó nálega tuttugu ár,
siðan hann fór fyrst að taka þátt í
undirbúningi alþingiskosninga í sýsl-
unni (haustið 1904) og hefir gert það,
af alefii, ávalt sfðan. Hann var þá
þegar í fiokki Heimastjórnarmanna og
honum, ásamt nokkrum jafnöldrum
hans, áhugamiklum ungum mönnum,
er áttu heima um miðbik sýslunnar,
tel eg mest að þakka, hve fylgi þess
flokks var eindregið og rótgróið á
því svæði, alt til þess er flokkurinn
ieið undir Iok. Auk þess hefir Bern-
harð tekið mikinn þátt i öllum héraðs-
og sveitastjórnarmSlum afðari árin.
Oddviti í Öxnadal varð hann 1915.
eítir lát Steingr[ms bróður hans og
endurkosinn 1919 með ölium greiddum
atkvæðum, nema s(nu eigin. í sýslu-
neind var bann kosinn vorið 1922 og
f stjórn Kaupfélags Eyfirðinga 1921
og enn má geta þess, að hann hefir
ávait venð mjög Staríandi f þágu ung-
mennalélagsskaparins, frá þvf sú hreyf-
ing hófst hér fyrst. Verð eg þá að
halda því fram, að Bernharð hafi
komið svo mikið við almenn mál og
um svo langan tíma, að kjósendum
sé vorkunarlaust að vita fulla grein
á honutn og fullyrði, að hvorki Stefán
í Fagraskógi né Einar á Eyrarlandi —
svo eg nefni einhverja — hafi átt
margþættari þátttökuferil i almennum
málum, þegar þeir fyrst buðu sig fram
til þingfarar, beidur en Bernharð á nú.
Um þingmenskuhæfileika Bernharðs
verð eg að vera fáorður, til þess að
misnota ekki gestrisni ritstj. »ísl.<—*
En það eitt er víst, að Bernharð mun,
af eigin ramleik, mynda sér skoðun
um hvert málefni, sem hann á að fást
við og jafnframt þorir hann að halda
fram sanníæringu sinni við hvérn sem
er. Hann er betur að sér f þingsögu
íslands og fróðari um framþróunar-
starf þjóðarinnar, en ýmsir, sem hafa
átt sæti á þingi, en auðvitað er ekki
mikið sagt með þvt. Eg skal ekki orð-
lengja þetta. í mínum augum er Bern-
harð á Þverá álitlegasta þingmanns-
efnið, af þeim sem verðs f kjöri í
Eyjafjarðarsýslu f haust.
Akureyri, 11. okf. 1923.
Jón Stefánsson.
*
Fyrir rúmlega hálfum mánuði, hitt-
umst við ritstj. ísl. á götu og gat eg
þess þá, að eg ætlaði að biðja hann
fyrir »greinarstúf um kosningarnar í
sýslunni með fuliu nafni minu undir.<
Hann kvað rúm í blaðinu velkomið
til þess. Eg skrifaði svo þessar llnur,
sem hér eru á undan og fanst það
skyida min, að taka vægt á þvættíngi
Gunnl. Tr. Jónssonar um Bernh. á
Þverá, úr því að hann vildi lána rúm,
til að ieiðrétta hann. En þegar til
kom og hann vissi innihald greinar-
innar tók hann orð sin aftur. Ekki
tjáir að tala um hrís við hýdda menn
né leiðrétting lyga við ritstj. ísl. og
bið eg því Dag fyrir þessa leiðiéttingu.
15. okt. 1923.
/. St.
Leiörétting. í landsmálaræðu M.
Kr. 1 slðasta tbl. slæddist inn mjög
meinleg prentvilla í 2. dálki 2. sfðu
stendur: »Það sem mest á riður, er,
að sem allra flestir þurfi að eiga alt
sitt undir öðrum um atvinnu og af-
komu sfna og ainna, en á vitaniega
að vera: Það sem mest á rlður, er,
að sem allra fcestir o. s. frv.
Jón Porláksson
og sparnaðurinn.
Jón Þorláksson alþm. frá Rvik var
hér á ferð til útlanda með Siriusi. Meðan
skipið stóð við, flutti hann hér erindi
um landsmál og bauð frjálaar umræður
á eftir.
Auk frummælanda tóku nokkrir
menn til máls og þar á meðal þingm.
björdæmisins, M. Kr., Þorsteinn M.
Jónsson alþm., Erl. Friðjónsson og
hinn frambjóðandi kaupstaðarins, Björn
Lindal. Fundinum stýrði bæjarfógeti
Stgr. Jónsson. Samkoma þessi fór
mjög friðssmlega fram.
Vegna þrengsla geta ekki orðið
raktar hér umræður manna. Helzt er
unt, að taka til nokkurrar athugunar
erindi frummælanda. Liklegt má þykja,
að hann hafi haft nytsamlegar kenn-
ingar á boðstólum, svo mikið kapp,
sem hann lagði á, að prédika fyrir
kjósendnm Akureyrar.
Rauði þráðurinn f erindi hans var
sparnaður á fé ríkissjóðs. Tiltækileg-
ustu sparnaðarráðin voru, að hans
dómi, að leggja niður heimspekisdeild-
ina við háskólann og steinoliuverzlun-
ina. Fleira kom og til greina. Tíndi
hann samvizkusamlega upp allar sparn-
aðartillögur Framsóknarflokksins og
tileinkaði þær svokölluðu >sparnaðar-
bandalagi< þingsins. Þetta »sparnaðar-
bandalag< er ekki annað en klíku-
skapur tárra manna innan þingsins,
sem eiga enga hugsjón, en eru sam-
feldir nurlarar á landsfé og einkum
það fé, sem gengur til menningarbóta.
Þetta »sparnaðarbsndalag< hefir aldrei
verið virt neins innan þingsins og
ekkert liggur eftir það, sem gagn
er að.
Að vfsu voru kenningar J. Þ. um
sparnað á fé ríkissjóðs f ýmsum efn-
um réttar og sameiginlegt áhugamál
manna úr öllum fiokkum. En þrátt
fyrir það verður vel að athuga þá
höfuðblekkingu, sem hann og sam-
herjar hans halda á loiti frammi fyrir
þjóðinni f sparnaðarmálunum.
»Sparnaðarstefna< þessara manna
heist, þar sem byrja útgjðld úr ríkis-
sjóði. Þó er jatnvel sá sparnaður
hræsni ein, að öðru en þvf, sem snert-
ir útgjöld til ólögboðinna menningar-
framkvæmda 0. þ. h. Nú vita allir, að
fiárhagur þjóðarinnar veltur ekki nema
að mjög litlu leyti á útgjöldum ríkis-
sjóðs til innlendra framkvæmda, hvort
heldur er um verklegar eða uppeldis-
legar framkvæmdir að ræða. Hitt
skiftir mestu, hversu fjárhagur rfkis-