Dagur - 15.01.1925, Blaðsíða 2

Q
DAOUR
2. tbl.
En f bænum er hópur manna, aem
geta hvorugum fylgt algerlega að
málum við bæjarBtjórnarkosningar.
Þessi hópur er ekki fjölmennur en
nokkuð samheldinn. í honum eru eink-
um Framsóknardokksmenn í bænum,
ýmsir mentamenn, fólk nýflutt í bæinn
og fólk sem hvergi telur sig f flokki.
Þetta íólk hefir trú á þvf að vits-
munir og hófstiliing muni koma bæn-
um að beztu haldi, er ráða skal fram
úr málefnum hans. í hópi þessara
manna hefir lengi rfkt sú skoðun að
f bæjarstjórninni þyrfti að skapast
einskonar jafnvægi, sem gæti orðið
eins og brú yfir bilið milli öfganna
og dregið til sátta og samstarfs.
Fyrir þrábeiðni þessara manna gaf
Böðvar Bjarkan kost á að vera efstur
á lista þeirra, A listánum. Listinn fékk
eigi nóg fylgi, til þess að koma
Bjarkan að, en þó var fylgið mjög
viðunanlegt fyrir Bjarkan, þegar á það
er litið, að það var, að meginhlutan-
um til, bundið við hans eigin persónu.
Fáir munu vilja neita þvf, að Böðvar
Bjarkan sé, áð hinum mönnunum ó-
löstuðum, hæfaBtur til að gegna bæjar-
fulltrúastöðu af þeim, sem ( kjöri
voru. Þarf eigi að rökityðja það
fyrir þeim, er þekkja faann og hafa
sótt til hans ráð i ýmiskonar málum.
En hann er hófsamur maður, sem
lætur sér vera meira um það
hugað að leita að kjarna hvers máls,
en að toga skækla ofstækisins. Þetta
varð hans dauðasök við þessar kosn-
ingar. Bæjarbúar eru meira hneigðir
til óbilgirni og stórrifrildis um kaop-
gjaldsmál og þessháttar málefni heldur
en til hóflátrar umbótaviðleitni. Öfg-
arnar áttu sigri að hrósa og fremur
hafa vaxið en minkað þær ástæður í
bæjarstjórninni, að þar verði haldið
áfram svipuðum höfrungaleik og háður
hefir verið þar undanfarin ár.
S í m s k e y t i.
Rvik 8. jan.
Árni frá Múla hefir beðið Kristján
Atbertsson að annast ritstjórn Varðar
fyrst um sinn.
Loftur Guðmundsson hefir látið taka
og fullgera til sýningar, sex þátta
kvikmynd — »ístand -I lifandi mynd-
um«. — Er myndin sögð ágæt, og
mun vekja mikla eftirtekt á landinu
erlendis.
4. þ. m. strandaði enskur togari,
Venator að nafni, á Bæjarskeri undan
Miðnesi. >Geir« náði togaranum út,
Ktt skemdum og eru strandmennirnir
komnir til Rvfkur. Við rannsókn máls-
' ins kom það ( Ijós, að stýrimaðurinn
á Venator, hefir verið skipstjóri á ein-
um til tveimur togurum, sem kærðir
hafa verið fyrir ólöglegar veiðar hér
við land og ofbeldi við strandvarnar-
bátana. Heitir hann John William
Loftus. Er það sannaðist, að Loftus
hafði verið skipstjóri á »Oor AU«,
var hann settur í varðhald og játaði
hann, að hann hefði sýnt stýrimann-
inum á »Þór« þrjósku 1923 og að
hann hefði borgað stýrimanni 30 ster-
lingspund í skaðabætur og fyrir
meiðsli. Kveður Loftus eigendur tog-
arans hafa lagt rfkt á við sig, að
láta ekki ná sér ( landhelgi, vegna
hárra sekta. Kæru, sem fram er kom-
in á hann frá varðbátnum »Enok«,
vill Loftus ekki viðurkenna. Segir
hann bróður sinn, er sé honum mjög
ifkur, hafa verið skipstjóra á togar-
anum. Þykir þessi umsögn ólfkleg
mjög, og er málið undir frekari rann
sókn.
Uvík 9. jan.
Mussolini heldur þrumandi ræðu i
þinginu og vfsar öllum ákærum á bug.
Kveður þær sprotnar af illgirni, lygi
og valdalýkn. Kvaðst taka á sig
pólitfska, siðferðislega og sögulega
ábyrgð gerða sinna. Krafðist vinnu-
næðis; innan 48 tfma yrði að vera
komin ró í landinu. Hann hefir fyrir-
skipað, að járnbrautarherdeildirnar
vfgbyggjust tafarlaust og gert ýmsar
aðrar ráðstafanir, til þess að bæla
niður allan mótþróa með harðri hendi.
Grunsamlegir landsmálafundir bannaðir
og öll blöð gerð upptæk, sem sýnt
hafa stjórninni andstöðu. — Sfðustu
fréttir telja Mussoliui öruggan f valda-
sessinum.
Frá Berlfn er sfmað að sendiherrar
bandamanna bafi afhent Marx kanzlara
nótu til skýiingar á framlengingu
dvalartfma setuliðsins í Köln héruð-
unum. Þar tekið fram, að þjóðverjar
bafi ekki uppfylt skilyrði Versala-
friðarsamningsins hvað afvopnunarskil-
yrðin snertir. Viðbúnaður undir strfð
sýnilegur. Vopna- Og hergagnaverk-
smiðjur, er nota skyldi til nytsam-
legrar framleiðslu, framleiði enn vopn
og vfða hafi fundist ( landinu miklar
birgðir af vopnum og skotfærum.
Frá Parfs er sfmað, að á miðviku-
daginn bafi fjármálaráðherrar banda-
manna komið saman á fund til þess
að ræða, hvernig skifta skyldi greiðsl-
um Þjóðverja, ágóðanum af Ruhrtök-
unni, og ýms önnur fjárhagsmál, sem
bandamenn varða.
Úiflutningur (sleczkra afurða i des-
ember hefir numið kr. 7,026 071,00,
en fyrir alt árið kr. 78,967,019.00.
Togararnir afla vel (fs. Hæsta afla-
sala nýlega er bjá togaranum >Leif
hepná,« er seldi 1570 kltti fyrir 3390
sterlingspund.
Rvík 14. jan.
Þjóðverjar tilkynna Bandamönnum
að þeir hafi að vfsu ekki uppfylt öli
skilyrði Vesalafriðarsamningsins, en
það, sem á vanti, sé óverulegt og
engin ástæða til þess að refsa þeim
fyrir þær sakir. Mirx rfkiskanz’ari til-
kynnir Ebert, að ógerlegt hafi reynst
að mynda stjórn.
Frá Washington: Hughes utanrfkis-
ráðherra lætur af embætti. Kellogg
sendiherra ( London tekur við.
Frá Parfs: Fulltrúar á fjármálafund-
inum sammálaum ráðstafanir á greiðslu-
fé Þjóðverja. Bandarfbjamenn fá ekkert
sem stendur.
Bretinn Algerson undirbýr pólför f
maf. Fer á botnvörpungi þar til gerð-
um og flýgur sfðustu 600 kvaitmflurnar.
Frá Rvfk: Loftus játar á sig þrjózku
og ofbeldi bæði við Þór og
Enok.
1000 manns ganga f Rauða krossinn
4 fáum dögum.
Sfmað er frá Helsingfors að stjórnir
Eystrasaltslandanna stofni til fundar (
Kaupmannahöfo, til að ræða Varnir
gegn vínsroyglun. Vilja gera þær ráð-
stafanir, að smyglunarskipum veitist
erfitt að koma inn fyrir 12 mflna
landhelgi.
Belgaum seldi fsfiskaflann fyrir 4796
sterlingspund. Loftus dæmdur ( undir-
rétti ( 20 þúsund króna sekt. Þar
sem hann er aðeins stýrimaður á
Venator er ekki hægt að kyrsetja
skipið til tryggingar. Loftus er þvf
byrjaður að setja af sér sektina.
Kamban hefir samið nýtt leikrit, sem
nefnist »0rkenens Stjerner* og er það
leikið við konunglega leikhúsið f Khöfn
( þessum mánuði.
Fréttastofan.
Akureyrarpistlar.
Götustrákarnir.
í öllum borgum og bæjum verður
jafnan nokkur hluti af unglingunum
nefndir götustrákar. Það eru þeir
sem eigi hafa smekk eða innræti, til
þess að koma prúðmannlega fram á
almannafæri og sem uppeldið hefir
eigi fært til betri vegar. Ungiingar
þessir leggja stund á óknytti, ósæmi-
legt orðbragð, hneykslanlegt látbragð,
óp og uppvöðslusemi, sem verður
borgurunum á ýmsan bátt til óþæginda
og þeim mótstæðilegt, enda mun
þessháttar framferði varða hvarvetna
við lög. Mest ber á þessu f bæjum á
vissu vsxtarskeiði, þeim sem eru
vsxnir upp úr þvf, að mega teljast
smáþorp, en sem hafa þó ekki náð
þeim vexti, að þesskonar dreggjar
mannfélagsins hrökkvi út í borgarhverfin.
Þar sem lögregluliðer fáskipað og lætur
Ktið til sfn taka stendur almenningur
( bæjunum varnailaus íyrir áreitni,
ókurteisi og spellverkum uppvsxandi
unglinga, sem ganga ( hópum um
göturnar, tala upphátt um fólk sem
gengur frambjá þeim eða kalla á eftir
þvf spottyrði og keskni. Oft verða og
mikil speil á eignum manna, einkum
gluggum, af völdum þessara veBalings,
Iftt siðuðu unglinga.
Tiltölulega mun vera mjög margt
af svonefndum götustrákom hér á
Akureyri og kvartar fólk mjög undan
áreitni og ókurteisi þeirra. Dálitlir
hópar þeirra halda saman og þjóna
eðli sfnu á áðurnefndan hátt. Og (
hópana bætast nýir og nyir uppvax-
andi unglingar eftir þvf sem bærinn
vex. Nú er eigi þvf að fagoa, að hér
sé aðeins um að ræða ærsl og ógætni
óþroskaðra og óráðinna drengjs, held-
ur haida þeir áfram að vera sömu
dónarnir eftir að þeir eru orðnir full-
orðnir menn. Er lftt þolandi að sjá
slfkt siðleysi og skrflshátt rótfestast (
bænum og verður alvarlega að krefj<-
ast þess, að þessu sé af yfirvöldum
og lögreglu meiri gaumur gefinn, en
verið hefir hingað til.
Eigi er blaðið ( vafa um það, að
þó eðli manna sé nokkuð misjafnt, þá
muni þessi mikli Ijóður á ráðí nokk-
urs hluta af æskulýð bæjarins stafa
aðallega af ófullkomnu uppeldi. Frá
bæjarins hálfu má telja, að fátækum
foreldrum sé veitt Iftil aðstoð við upp-
eldi barnanna. Börnunum etu eigi
lagðir til aðrir leikvéllir en forugar
götur, þar msé þau, eftirlitslftil, veltast
hvert yfir annað alt sumarið >berj-
andiskc og »bölvandisk« eins og Grön-
dal myndi hafa kailað það. Er naum-
ast annars að vænta en að óþrifalegur
bær ali upp óþrifalegar sálir.
En foreldrar og umráðamenn ungl-
ingonna bera ábyrgð á framferði
þeirra. Friðsamir borgarar bæjarins,
sem aldrei hafa stigið á strá til meins
þessum unglingum, en verða þráfald-
lega fyrir dónasksp frá hendi þeirra,
krefjast þess, að fá að vera óáreittir
á götum bæjarins og á mannamótum.
Taki eigi fyrir þennan óvanda og
skrflsbrag verða unglingarnir og þó
elnkum foreldrar þelrra og umráða-
menn nefndir opinberlega á nafn hér
f blaðinu. Verður eigi farið ( mann-
greinarálit og skiftir engu, hver f
hlut á. Þar sem nægilega lögreglu-
vernd brestur, verða borgararnir
sjáifir að grfpa til þeirra varnarráða,
er helzt munu duga. Þeir, sem ala hér
upp börn ( bænum, verða að láta sér
skiljast, að borgararnir eiga fullan rétt
á þvf, að fá að vera ( friði og að
umráðamenn unglinganna verða sjálfir
að taka afleiðingunum af þvf, ef upp-
eldið mistekst svo greipilega, sem
raun ber vitni um hér f bænum.
A víðavangi.
VíðbOÖ er það nefnt, er frá sendi-
stöðvum eru sendar fréttir ræður,
söngur, bljóðfærasláttur og fleira þráð-
laust út um heiminn. Með litlum og
tiltölulega ódýrum tækjum er sfðan
hægt að taka á móti þessum sending-
um vfðs vegar. Eru þegar nokkur
slfk tæki hér á Akureyri. Geta þeir,
sem nota, hlustað á vfðboð frá sendi-
stöðvum ( Bretlandi, Frakklandi og
jafnvel Spáni. í sambandi við móttöku-
tækin má setja hljóðauka og geta þá
margir hlýtt á ( senn eða svo margir,
sem komast fyrir f herberginu, þar
sem tækin eru. Framfarir f þessu
efni eru stórkostlegar. í janúarblaði
»Norðurljóssins« skýrir Arthur Gook
trúboði frá þv(, að áhugi sé vaknaður
meðal nokkurra Eoglendinga, sem eru
velviljaðir íslendingum og vilja efla
útbreiðslu þessa menningartækis, fyrir
þvf, að koma upp hér á landi stórri
móttöku- og sendistöð og smærri mót-
tökustöðvum ( öllum kaupstöðum og
vfða f sveitum landsins. Kveðst hann
hafa átt þátt f, að vekja þennan áhuga
með fyrirlestrum og ritgerð um ísland
( sfðustu utanför sinni. Hafi nú þegar
safnast nokkurt fé f þessu skyni. Til-
ætlunin sé sú, að reisa aðalstöðina
hér á Akureyri og liggi nú fyrir sjórn-
inni leyfisbeiðni hér að lútandi. Telur
Gook að þetta ætti að geta haft þýð-
ingu fyrir sveitirnar og fólkshald þar,
Er þegar vaknaður orðasveimur um
það, að hér búi brögð undir. Mun vera
ástæðulaust að ætla sllkt og eigi
auðvelt að skilja, hversu þeim ýrði
við komið. Væri og ekkert auðveldara,
en að sjá við þeim leka. Verður fróð-
legt að sjá undirtektir rfkisstjórnar-
innar.