Dagur - 05.04.1934, Blaðsíða 1

D AGU R
kemur út á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugar-
tögum. Kostar kr. 9.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. Júlí.
Afgreiðslan
er hjá JÓNI Þ. ÞÓR.
Norðurgötu3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
-• • •
XVII.
ár. ^
-»~»~»-»V-
36. tbl.

A varp tilþjóðarinnar.
Frá4.flokksþingí Framsóknarmanna.
Næstu alþingiskosningar munu
vafalaust verða örlagaríkari fyrir
íslenzku þjóðina, en flestar eða
allar þær kosningar, er áður hafa
farið hér fram. Baráttan um
frelsi og velgengni almennings í
landinu er orðin ákveðnari og
harðari en fyrr. í landinu hafa
myndast fjölmenn samtök, sem
miða að því að láta mikið af arði
framleiðslu og verzlunar renna til
einstaklinga, sem ekki vilja eða
þykjast geta gengið út í fram-
leiðslubaráttuna. Éftir því sem
þeim fjölgar, er byggja framtíð
sína á erfiði annara, verður meiri
sókn á' hendur framleiðslu og
vinnustéttum landsins, í því skyni
að gera þær skattskyldar þeim,
sem vilja eignast og eyða, en ekki
skapa verðmæti fyrir þjóðarheild-
ina.
Til þessa hafa sveitakjördæmin
haft meginvaldið yfir skipun
þingsins, yfir löggjöf og lands-
stjórn. En með hinni nýju kosn-
ingatilhögun færist valdið meir
til þéttbýlisins í bæjunum, og
fær þá kaupstaðaríhaldið og hið
fjölmenna fylgilið þess betri að-
stöðu en áður til þess að nota at-
kvæðamagn sitt. Þó ber þess að
gæta, að hinir auknu yfirráða-
möguleikar, sem íhaldið hefir
barizt fyrir, koma því ekki að
liði, ef vinnandi fólk í landinu til
sjávar og sveita skilur hættuna
og dreifir ekki kröftum sínum
í kosningunum. Baráttan á milli
kyrrstöðu og umbótahreyfing-
anna verður því enn þá fyrst og
fremst í kjördxmunum.
Ef iðju- og umbótamenn lands-
ins fylkja sér um merki Fram-
sóknarflokksins í kjördæmunum,
verða sigurvonir íhaldsstefnunnar
að engu. Framsóknarmenn hafa
alltaf haft forystuna hér á landi
í baráttunni við íhaldið, og í þess-
um kosningum tekur flokkurinn
enn sem fyrr ótrauður forystuna.
Þetta hlutverk hefir aldrei ver-
ið þýðingarmeira en nú, bæði
vegna þeirra sérstöku umbóta- og
áhugamála, sem flokkurinn vinn-
ur að, og af því að Framsóknar-
flokkurinn er eini flokkurinn,
sem hefir möguleika til að fá svo
marga þingmenn kosna í kjör-
clæm.unum, að Ihaldið verði úti-
lokað frá meirihluta aðstöðu í Al-
þingi. Hver einasti Framsóknar-
maður sem nær kosningu, minnk-
ar möguleika íhaldsins til að ná
hreinum meiri hluta.
í þessu sambandi er rétt að
vekja athygli á því, að nokkrir
menn, sem hafa fylgt Framsókn-
arflokknum að málum, eru nú
horfnir frá honum og hefjast nú
handa um stofnun nýs flokks.
Munu þeir hugsa sér að hafa
frambjóðendur í flestum eða ö!l-
um sömu kjördæmum og Fram-
sóknarflokkurinn. Þessir fram-
bjóðendur hljóta að skoðast settir
til höfuðs frambjóðendum Fram-
sóknarflokksins fyxst og fremst.
Allir þeir, sem fylgt hafa Fram-
sóknarflokknum hingað til, en
líynnu nú að kasta atkvæðum sín-
um á frambjóðendur þessa nýja
flokks, stuðla þess vegna að því,
beint eða óbeint, að koma íhald-
inu í hreinan meirihluta. Þar eð
nær engar líkur eru fyrir því, að
þessi nýi flokkur fái þingmann
kosinn í neinu kjördæmi, má bú-
ast við að öllum atkvæðum, sem
hann fær, verði á glæ kastað.
En um leið og flokksþingið
brýnir fyrir kjósendum mikilvægi
næstu kosninga og bendir á verk-
efni þau, er fyrir liggja, og sem
Framsóknarflokkurinn mun leysa,
ef hann fær til þess atkvæðamagn
hjá kjósendum, þá þykir við eiga
að líta yfir farinn veg og benda
á nokkur málefni, sem flokkurinn
hefir unnið að síðan 1917. Saga
flokksins sýnir stefnu hans.
Á síðari stríðsárunum stóð
Framsóknarflokkurinn í farar-
broddi um hina miklu landsverzl-
un, sem bjargaði þjóðinni frá
hungri og féflettingu. Flokkurinn
breytti Landsbankanum úr kot-
banka í þjóðbanka, reisti útvegs-
banka úr rústum fslandsbanka,
skapaði Byggingar- og landnáms-
sjóð og síðan Búnaðarbankann
fyrir bændastétt landsins. Vegna
þessara endurbóta á bönkunum
annast nú bankamenn landsins
um hin þýðingarmestu fjármál út
á við, eins og lántökur erlendis,
sem áður voru framkvæmdar af
óviðkomandi erlendum mönnum.
Bókhaldi ríkisins og ríkisstofnana
og embættismanna hefir verið
breytt í nútíðarhorf. í verzlunar-
málum hefir flokkurinn jafnan
stutt samvinnuhreyfinguna og
efnt til landsverzlunar með tóbak,
sem gefur hálfa milljón króna i
árlegan ágóða, sem á, lögum sam-
kvæmt, að ganga til að byggja
góð húsakynni fyrir vinnandi
stéttir landsins. í landbúnaðar-
málum hefir flokkurinn eflt Bún-
aðarfélagið með fjárframlögum,
stutt að jarðræktarlögunum,
verkfærakaupasjóðnum, áburðar-
verzluninni, mjólkurbúunum og
mjólkurniðursuðu, beitt sér fyrir
byggingu kæliskips, frystihúsa og;
fjölmörgum öðrum hliðstæðum
framförum. í útvegsmálum hefir
flokkurinn stutt að hinni fyrstu
samvinnuútgerð, beitt sér fyrir
stórfelldum samvinnuiðnaði um
síldarbræðslu og komið landhelg-
isgæzlu og björgunarmálum í það
horf, sem bezt hefir þekkzt hér á
landi. í samgöngumálunum hefir
flokkurinn komið á stórfelldum
vegabótum og tekizt á fáum ár-
um að gera akfært um helztu hér-
uð landsins og yfir fjallgarðana
milli þeirra. Símakerfið hefir
verið aukið stórlega og stöðvum
fjölgað um mörg hundruð. I heil-
brigðismálum 'hefir flokkurinn
IFinnur Jónsson I
prófessor ■
lézt 30. marz að heimili sínu i
Kaupmannahöfn, að því er út-
varpsfregn hermir. Hann var því
nær 76 ára gamall, fæddur 30.
maí 1858, hér á Akureyri, elztur
bavna Jóns Borgfirðings, fræði-
mannsins alkunna, og konu hans,
Önnu Guðrúnar Eiríksdóttur.
Með Finni Jónssyni er í val
fallinn einhver víðkunnasti vís-
indamaður íslenzkur sinna sam-
tíöarrnanna, og einn af merkustu
norrænufræðingum er uppi hafa
verið, þótt auðvitað sé, að ekki
vcrði allir sammála um verðmæti
alls þess, er eftir hann liggur,
annar eins dæmalaus afkastajöt-
unn og hann var. Annars er
hvorki tími né rúm til gagnlegrar
greinargerðar að sinni, en betur
mun það gert síðar.
Stúdent varð Finnur Jónsson
1878. Fór þá utan og las norrænu
Nýja-Bíó
Föstudags, laugartíags og
sunnudagskvöld kl. 9
kátar
stelpur
Afar skemmtileg og fjörug Dönsk
tal og söngvamynd í 12 þáttum, tek-
in hjá PALLADIUM undir stjórn
kvikmyndasnillingsins
A V. SANDBERG.
A^alhlutverkin leika:
Karina Bell, - Marguerite Viby,
Frederik Jensen 0. II.
Fjöldi af nýjum söngvum og lögum
spiluð af jazzhljómsveit Erik Tuxens.
Þetta er langskemmtilegasta danska
talmyndin, sem enn hefur verið bú-
in til, um það ber öllum saman,
Sunnudag kl. 5
fllpýðusýning niöursett verð
„Við sem vinnum
eldhússtörfin
beitt sér fyrir stofnun og eflingu
nokkurra af stærstu sjúkrahús-
um landsins, en þó alveg sérstak-
lega haft forystu um eða stutt
hinar þýðingarmestu framkvæmd-
ir í húsagerð. Svo er um bæði
Byggingar- og landnámssjóð,
verkamannabústaðina og sam-
vinnubyggingarnar.
(Framhald).
□ Rún 59344108 - frl.'.
og varð dr. phil í þeim fræðum
1886, en prófessor við Kaup-
mannahafnarháskóla 1888. Því
embætti gegndi hann i 38 ár. Þá
fékk hann lausn með fullum em-
bættislaunum, sjötugur að aldri.
Aldursforseti íslenzkra mennta-
manna í Kaupmannahöfn mun
hann hafa verið frá dauða Þor-
valdar Thoroddsens 1921.
Mörg virðingarmerki féllu
Finni Jónssyni í skaut. Meðal
annars var hann heiðursborgari
Akureyrar. Auk hans hafa það
aðeins orðið tveir menn, Matthías
Jochumsson og pater Jón Sveins-
son, sem nú er einn á lífi þeirra
þriggja.
Finnur Jónsson var kvæntur
danskri konu, og áttu þau son
einn barna er Jón heitir.
Jón Helgason skrifar um fyrir-
rennara sinn í »PoIitiken« en dr.
Bröndum-Nielsen i »Berlingske
Tidende« og fara auðvitað báðir
um hann hinum lofsamlegustu
orðum, 1