Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.1994, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SÍMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Þetta gera menn ekki
Umræðan um bamaskattana tók dramatíska en
ánægjulega kúvendingu á einni svipstundu. Davíð Odds-
son forsætisráðherra kom á sjónvarpsskjáinn í fyrra-
kvöld og sagði einfaldlega, aðspurður um skattlagning-
una: Þetta gera menn ekki.
í framhaldi af þessu snaggarlega svari barst fréttatil-
kynning frá flármálaráðuneytinu að skattlagning bama
verði endurskoðuð á næstunni og frumvarp lagt fram á
Alþingi nú í mánuðinum til að breyting geti tekið gildi
um áramót.
í fréttum DV á þriðjudaginn var frá því skýrt að inn-
heimta á skatti af söluþóknun barna sem selja dagblöð,
merki og happdrættismiða, mundi hefjast um næstu ára-
mót. Hér er annars vegar um að ræða böm og unglinga
sem selja dagblöð og sem taka að sér sölu á merkjum
og happdrættismiðum fyrir ýmis góðgerðar- og íþróttafé-
lög hins vegar. Hvorutveggja til að ná sér í vasapeninga
og létta undir með heimilisrekstrinum.
Frá því 1988 hafa lög kveðið á um skattskyldu af slík-
um tekjum en skattayfirvöld hafa ekki gengið eftirjjeirri
innheimtu og fyrrverandi hármálaráðherra, Olafur
Ragnar Grímsson, hefur sagt að hann hafi á sínum tíma
gefið fyrirmæli um að skattheimtan yrði látin kyrr hggja.
Aðspurður gaf núverandi íjármálaráðherra, Friðrik
Sophusson, þau svör að hann hefði ekki haft nein áhrif
á þessa framkvæmd skattalaganna en hann teldi hins
vegar eðlilegt og sanngjamt að skattar af söluþóknun
væm innheimtir enda ætti jafnt yfir alla að ganga. Ráð-
herrann bað síðan um utandagskrárumræðu á Alþingi
til að ítreka þessa skoðun sína og spyrja Ólaf Ragnar
hvort hann hefði með afskiptum sínum af máhnu reynt
að hafa áhrif á að lög væm ekki framkvæmd og skattur-
inn innheimtur. í viðtah við DV kom og fram að Friðrik
taldi öh tormerki á að breyta lögunum og feha niður
skattheimtu hjá sölubörnum.
Umræðan í þinginu snerist í höndum ráðherrans. Ah-
ir þeir þingmenn sem til máls tóku vom þeirrar skoðun-
ar að bamaskattar af þessu tagi væru óeðlilegir. Þing-
heimur vildi breyta lögunum og það strax.
Haft er fyrir satt að þingflokkur sjálfstæðismanna
hafi tekið undir þá skoðun. Formaður flokksins og for-
sætisráðherra afgreiddi síðan máhð endanlega með
snaggarlegri yfirlýsingu sinni: Þetta gera menn ekki.
Þegar þessi staða lá fyrir gaf fjármálaráðherra út th-
kynningu sína um endurskoðun á lögunum.
Þetta em ánægjuleg sinnaskipti. Reynslan er því mið-
ur sú að kerfið tekur aha jafna seint við sér og stjóm-
málamenn geta verið afar svifaseinir og þverir þegar
vakin er athygh á ranglæti eða seinheppnum ákvörðun-
um stjómvalda. Kemur þar bæði th að embættismenn
hafa thhneigingu th að festa sig í aukaatriðum og tækni-
legum útfærslum og stjómmálamenn eiga erfitt með að
játa á sig mistök.
í þessu thviki vakti frétt DV réttláta hneykslan enda
er löng hefð fyrir því hér á landi að böm vinni sér inn
vasapeninga með blaðasölu án þess að skattakrumlan
sé á eftir þeim smáaurum. Viðbrögðin í þinginu voru
sömuleiðis sterk og eindregin og svör formanns Sjálf-
stæðisflokksins og forsætisráðherra vom skjót og afdrátt-
arlaus.
Svona eiga formenn að vera/Engar vífhengjur, ekkert
snakk.
Hér hefur slysi verið afstýrt. Hér náði skynsemin að
sigra' Ehert B. Schram
segir m.a. i grein Gunnars. Símamynd Reuter
Kjósendur hafa fengiö sig fullsadda, skilja ekki neitt í neinu
Uppreisn til hægri
Það er ekkert nýtt að bandarísk-
ur almenningur missi traust á leið-
togum sínum. Allir þeir sex forset-
ar sem setið hafa á undan Clinton
síðan 1963 hafa glatað trausti al-
mennings, og enginn nema Reagan
hefur setið full tvö kjörtímabil. En
í þetta sinn er óánægja kjósenda
af öörum toga. Hún beinist ekki
fyrst og fremst að gerðum þess
flokks sem er við völd, hún beinist
að valdhöfum yfirleitt.
Kjósendur eru búnir að fá sig
fullsadda af pólitíkusum, þykir þeir
ekkert gera af viti, allt sé á niður-
leið og pólitíkusar geri ekkert ann-
að en skara eld að eigin köku milli
þess sem þeir níða andstæðinga
sína á rætinn og persónulegan hátt.
Hafi einhvern tímann verið barist
í svaðinu í bandarískum kosning-
um þá var það núna.
Hugmyndafræði
Þessi gríðarlega sveifla til hægri
er ekki hugmyndafræðileg svo
mjög sem tilfinningaleg og hún er
ekki bundin við Bandaríkin ein.
Minna má á að ráðandi flokkar
hcifa nær þurrkast út í Kanada,
Frakklandi, á Ítalíu, rétt héldu
völdum í Þýskalandi og allt bendir
til að íhaldsflokkurinn í Bretlandi
tapi næstu kosningum. Alls staðar
eru kjósendur að gera uppreisn
gegn ríkjandi ástandi og kenna
pólitíkusum um allt sem aflaga fer.
Hluta skýringarinnar má rekja
til þess að pólitísk hugmyndafræði
dó með kommúnismanum, heim-
urinn skiptist ekki lengur í svart
og hvítt, og hinn gráa raunveru-
leika er ekki lengur hægt að fela á
bak við stór slagprð og krossferðir
gegn hinu illa. í Bandaríkjunum
hefur aftur á móti komið upp ný
tegund af hægri stefnu, afturhalds-
stefna kristilegra bókstafstrúar-
manna, sem hampa því sem þeir
KjaUarinn
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
kalla biblíulegan sannleika á svip-
aðan hátt og strangtrúarmenn
múslíma hampa Kóraninum.
Þetta er áhrifameira en ætla
mætti á stórum svæðum, einkum í
Suður- og Suðvesturríkjunum.
Fjölskyldugildi svokölluð eru nýtt
vígorð repúbhkana, í því felast
meðal annars andstaða gegn fóst-
ureyðingum, dulin andstaða gegn
jafnrétti kynjanna, meira og minna
opinskátt kynþáttahatur og fjand-
skapur við innflytjendur. Þessu
fylgir eins konar púrítanismi i fjár-
málum, eins og felst í því kosninga-
loforði repúblikana nú að breyta
stjómarskránni, þannig að skylt
verði að afgreiða hallalaus fjáriög.
Öngþveiti
Ekki svo að skilja að repúblikan-
ar hafi ekki haft næg tækifæri til
að koma sínum málum fram. Þeir
hafa átt forseta í 20 af síðustu 26
ámm og á þingi hafa þeir myndað
bandalag með íhaldssömum demó-
krötum, sem í raun hefur getað
ráðið því sem þaö vildi. Samt féll
Bush 1992. En nú munu þeir ráða
öllu, öllum þingnefndum og verk-
efnaskrá beggja þingdeilda. Það
mun þýða að Clinton mun ekki
geta komið neinu sinna stefnumála
í framkvæmd, allt frumkvæði mun
verða hjá repúblikönum og Clinton
getur ekki annað en beitt neitunar-
valdinu óspart.
Út úr slíku stjórnarfari hlýtur að
koma öngþveiti, sem boðar ekki
gott fyrir Clinton í kosningunum
1996. En í rauninni snýst þessi
óánægja ekki fyrst og fremst um
neinn einstakan mann eða leiðtoga.
Þetta virðist vera uppreisn gegn
sjálfu kerfinu. Kjósendur hafa
fengið sig fullsadda, skilja ekki
neitt í neinu og láta reiði sína bitna
á hverjum þeim sem er í skotlín-
unni.
Gunnar Eyþórsson
„Kjósendur eru búnir aö fá sig
fullsadda af pólitíkusum, þykir þeir
ekkert gera af viti, allt sé á niðurleið
og pólitíkusar geri ekkert annað en
skara eld að eigin köku...“
Skoðardr aimarra
Útgerð og lögsaga
„Norömenn hafa nú eitt sinn sannað að þeir eru
frekir til fjárins og láta sér ekki allt fyrir brjósti
brenna. Ég tel að miklu eðlilegra væri að ef leyfa
ætti annarri þjóð veiðar innan fiskveiðilögsögu ein-
hvers ríkis að slík útgerð væri í því ríki. Ef t.d. Islend-
ingar fá leyfi til veiða við Kamtsjatka, þá ætti slík
útgerð að vera þar, en ekki á íslandi: Sama ætti að
gilda um Norðmenn á Grænlandi."
önundur Ásgeirsson, fyrrv. forstj., í Mbl. 10. nóv.
Enginn gæðastimpill
„Svo virðist sem bæði forráðamenn fyrirtækja og
íjölmiðlar líti á skráningu á Verðbréfaþingi sem ein-
hvers konar gæðastimpil á fyrirtækið. Ekkert er jafn
fjarri lagi. Skráning hlutabréfa á þinginu hefur ekk-
ert með það að gera hvort fyrirtækin standa vel eða
illa, eða hvort hlutabréf í fyrirtækjunum þykja traust
eða ekki. Það eina sem gerist er að tekin er upp opin-
ber skráning á gengi hlutabréfanna um leið og fyrir-
tækin skuldbinda sig til að uppfylla ákveðna upplýs-
ingaskyldu.“
Úr forystugrein Viðskiptablaðsins 9. nóv.
Fórnarlömb launapólitíkur
„Oddvitar sjúkraliða fullyrða, að ríkisvaldið ætli
að brjóta baráttu þeirra á bak aftur til þess að koma
í veg fyrir að aðrir hópar setji fram of miklar kröf-
ur. Sjúkraliðar séu þannig fórnarlömb launapólitík-
ur ríkisins; þeir verði notaðir öðrum til viðvörunar.
Framganga samninganefndar ríkisins á ótal árang-
urslausum fundum uppá síðkastið styður þessa
kenningu. Þannig ber ríkisvaldið ábyrgð á því
ófremdarástandi sem skapast mun á sjúkrastofnun-
um.“ Úr forystugrein Alþbl. 10. nóv.