Þjóðviljinn - 05.01.1955, Blaðsíða 10

30) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 5. janúar 1955
Að elsha...
•. • og deyfa
20. dagur
Þetta var ömurlegur dagur. Villuljós lék um snjóinn.
Úr fjarlægð heyrðist dynur í flugvélum. Hann kom
ekki úr loftinu; sennilega var flugvöllur falinn þarna
í grennd. Nokkru seinna tók hópur af flugvélum sig
upp og hækkaði 'flugið unz þær litu út eins og fugla-
hópar. Graber mókti. Fuglar, hugsaði hann. Friður.
Þeir hrukku við þegar tveir herlögregluþjónar komu
á vettvang. „Skilríki“.
Lögregluþjónarnir voru hraustlegir og sterkir og ör-
uggir í fasi eins og menn sem ekki eru í hættu. Ein-
kennisbúningar þeirra voru lýtalausir, vopn þein’a fægð
og hvor þeirra var að minnsta kosti tuttugu pundum
þyngri en hermennirnir í leyfi.
Hermennirnir tóku þegjandi upp skilríki sín. Lög-
regluþjónarnir rannsökuðu þau vandlega áður en þeir
afhentu þau aftur. Svo báðu þeir um að fá að sjá
launabækurnar.
„Þið eigið að borða í þriðja skála“, sagði hinn eldri
að lokum. „Og reynið að þrífa ykkur dálítið. Það em
ósköp að sjá ykkur. Ætlið þið að líta út eins og svín
þegar þið komið heim?“
Hópurinn rölti í áttina til herskálanna. „Þessir bölv-
aðir slefberar", urraði maður með þeldökkt, ói’akað
andlit. „Þeir eru nógu uppkjöftugir, enda langt frá víg-
stöðvunum. Og þeir láta eins og við vænun glæpamenn“.
„í Stalingrad skutu þeir tugi manna sem urðu við-
skila við herdeildir sínar“, svaraði annar. <$>
„Varst þú í Stalingrad?“
„Ef ég hefði verið í Stalingrad, sæti ég ekki hérna
núna. Enginn slapp úr þeim hildarleik“. *
„Heyrið þið“, sagði einn þeirra. „Á vígstöðvunum get-
ið þið talað eins og ykkur sýnist. En héðan af ættuð
þið að halda kjafti, sjálfum ykkur í hag. Skiljið þið?“
Þeir fóru í röð að bíða eftir matnum. Þeir þurftu að
bíða í meira en klukkustund. Enginn fór úr röðinni.
Þeim var kalt en þeir biðu. Þeir voru vanir þessu. Loks
fengu þeir súpuspón með kjötögnum og grænmeti og
nokkrum kartöflum á floti.
Maðurinn sem ekki hafði verið í Stalingrad leit vai’-
fæi’nislega í kringum sig. „Skyldu lögregluþjónarnir
éta þetta glundur líka?“
„En þær áhyggjur sem þú hefur“, sagði hinn fyrir-
litlega.
Gi’áber slokraði í sig súpuna sína. Hún var þó að
minnsta kosti heit, hugsaði hann. Heima yrði það með
öðrum hætti. Móðir hans byggi til matinn. Ef til vill
fengi hann bjúgu með lauk og kartöflum og jarðar-
berjabúðing með vanillusósu á eftir.
upp í vagn. Nokkrir sæi’ðir menn sátu þar fyrir. Menn-
imir tróðust áiram og ýttu hver á annan. Lögreglu-
þjónn hrópaði íyrirskipanir. Þeir m’ðu allir að fara út
aftur og mynda röð. Svo var þeim sagt að ganga að
næsta vagni, þar sem sæi’ðir menn voru einnig fyrir.
Þeim var leyft að fara inn. Gi’áber fann sér stað í miðj-
um klefanum. Hann vildi ekki sitja við gluggann. Hann
vissi hvað sprengjubrot gátu orsakað.
Lestin fór ekki af stað. Það var dimmt í klefanum.
Allir biðu. Fyrir utan var allt hljótt, en lestin stóð enn
kyrr. Þeir sáu tvo hei’lögi’eglumenn leiða hermann á
milli sín. Flokkur rússneskra hermanna var að flytja
sprengiefnakassa. Svo kom hópur S.S.manna sem töl-
uðu saman hástöfum. Enn var lestin kyrr. Hinir særðu
byrjuðu fyrstir að bölva. Þeir gátu leyft sér það. Ekkert
var hægt að gera þeim að svo stöddu.
Gráber hallaði höfðinu aftur á bak. Hann reyndi að
sofna, svo að hann gæti vaknað þegar lestin færi af
stað; en hann gat það ekki. Hann hélt áfram að hlusta
eftir hvei’ju hljóði. Hann sá augu hinna mannanna í
myrkrinu. Dauf skíman sem barst inn frá snjónum og
stjömunum fyrir utan lét glitta í þau. Það var ekki
hægt að greina andlit. Aðeins augu. Klefinn var fullur
af myrkri og eirðarlausum augum og hvítum, dauðaleg-
um í-eifum.
Lestin tók kipp en nam samstundis staðar aftm’.
Hróp heyrðust. Eftir andartak: heyrðust huðarskellir.
Tvær börur voru bornar út á pallinn. Tvö lík í viðbót.
Rúm fyrir tvo lifandi í viðbót, hugsaði Gráber. Bara
engir nýir kæmu á síðustu stundu, svo að við verðum
ekki í-eknir út! Allir voru að hugsa um hið sama.
Lestin tók annan kipp. Pallurinn fór að þokast fram-
hjá með hægð. Herlögregla, fangar, S.S.menn, rústa-
haugar — og allt í einu sást út á sléttuna. Allir teygðu
sig áfram. Þeir trúðu þessu ekki enn. Lestin gæti stanz-
að enn. En hún hreyfðist og smám saman urðu óreglu-
legir rykkimir að reglubundnu hljóðfalli. Þeir sáu skrið-
dreka og fallbyssur. Herflokka sem störðu á eftir lest-
inni. Og allt í einu fann Gráber til lamandi þreytu.
Heim, hugsaði hann. Á heimleið. Ó, guð minn góður,
ég þori ekki að hlakka til.
Hvað fugl er þetta?
Það er auðnutittlingur.
Eg hafði gert mér hann allt
öðruvísi í hugarlund.
Skiptir ekki máli — guð hefur
gert sér hann einmitt svona í
hugarlund.
—o—
Móðirin: Mér líkar ekki þessi
stúlka, sem þú ert með núna —
hún er einhvernveginn svo ó-
temjuleg að sjá.
Sonurinn: Þér skjátlast,
mamma, það ráða allir við
hana.
—o—
Ung kona: Eg er alveg eyði-
lögð: maðurinn minn er búinn
að vera úti allt kvöldið, og ég
hef ekki minnstu hugmynd um
hvar hann heldur sig.
Reyndur vinur: Vertu róleg og
þakkaðu guði: þú mundir vera
helmingi eyðilagðari ef þú
vissir hvar hann er.
Hann: Mér þætti fróðlegt að
vita hversvegna konur hugsa
meira um útlit sitt en gáfur.
Hún: Það er vegna þess að hve
heimskur sem karlmaðurinn
kann að vera, þá er hann sjald-
an blindur.
Dómari: Og þú framdir alltaf
innbrot þín einn þíns liðs;
hversvegna fékkstu þér aldrei
hjálparmann?
Ákærði: Maður veit aldrei
nema maður detti ofan á ó-
heiðarlegt fólk.
Ný efni í sam-
kvæmiskjóla
Þeir urðu að bíða fram í myrkur. Tvisvar enn urðu
þeir að sýna skilríki sín. Alltaf voru nýir særðir að
bætast 1 hópinn. Með hverjum vagni urðu hermennirn-
ir í leyfi órólegri. Þeir voru hræddir um að þeir yrðu
skildir eftir. Loks, eftir miðnætti var búið að tengja
lestina saman. Það var orðið kalt og stjömubjart. Öll-
um var illa við stjörnurnar, þær voi’u flugmönnum veg-
vísir. Náttúran sjálf var löngu hætt að skipta máli;
aðeins tengsl hennar við styrjöldina. Sem vörn eða
hætta.
Hinir særðu voru bomir upp í lestina. Þrír vom born-
ir samstundis út aftur. Þeir höfðu dáið á meðan. Bör-
umar stóðu á brautai’pallinum. Það vom engin teppi
yfir líkunum. Hvergi sást ljósglæta.
Næst komu særðu mennirnir sem gátu gengið. Þeir
vom vandlega athugaðir. Við komumst ekki með þeim,
hugsaði Gráber. Þeir eru svo margir. Lestin er full.
Hann horfði sljóum augum út í nóttina. Hann var með;
ákafan hjartslátt. Flugvélar svifu fyrir ofan hann. Hann ;
vissi að þalð voru þýzkar vélar, en hann var hræddur.
Hann var miklu hræddari en á vígstöðvunum.
„Hermenn í leyfi“, hrópaði einhver að lokum.
Hópurinn flýtti sér að lestinni. Herlögreglan var þar
fyrir. Við síðustu skoðun hafði hver maður fengið papp-
írsmiða, sem hann varö nú að skila' aftur. Þeir klifmðu
Nú er ekki lengur notað ein-
göngu silki og tjull í samkvæm-
iskjóla. Nú sjást einnig efni
eins og jersey og tweed í sam-
kvæmiskjólum. Af tveimur á-
stæðum, — bæði eru sam-
kvæmiskjólarnir ekki eins glæsi
legir og lúxuslegir og áður
fyrr, og stuttir kjólar, sem
eru látlausir í sniðum, eru
ríkjandi. Hin ástæðan er sú að
nú er farið að framleiða tweed
í fallegum ljósum litum og
létt og mjúkt að gerð. Jersey
er einnig farið að vefa þunnt,
jafnvel gegnsætt og þau efni
líkjast ekki neinum þeim efn-
um, sem maður hefur áður séð.
dúski. Stroffið er prjónað með
þrem réttvun og þrem röngum
og það er því mjög auðvelt.
Vettlingarnir eru sléttprjónað-
ir en við úlnliðinn er breitt
stroff, einnig með þrem rétt-
um og þrem röngum. Vettling-
arnir eru hafðir svo háir að
liægt sé að bretta upp á þá.
Öll samstæðan er prjónuð úr
hárauðu ullargarni og þetta er
fallegt og auðprjónað.
ur í enska hermálaráðuneytinu,
Leslie Hollis hershöfðingi, hef-
ur verið útnefndur sem líkleg-
ur forstjóri fyrir Peterlite Pro-
ducts ltd.
Nýtt verkefni fyrir
hárspennur
Ef maður þarf að síkka eða
stytta pils er ágætt að festa
faldinn méð hárspennupi. Það
er auðvelt, fljótlegt að taka
Plastmunír, sem
þola vel hita
Prjónahúfa 09 hanzkar
Plastmunir hafa eins og
kunnugt er þann galla, að þeir
þola ekki vel hita — en að
sögn er þetta vandamál nú
leyst. Ensk verksmiðja, Peter-
lite Products ltd. heldur því
fram að þar hafi verið fram-
leidd mörg ný plastefni sem
þola upphitun í allt að 200
stigum, og þarafleiðandi sótt-
hreinsun. Þessi 'plastefni er
hægt að gera eins gegnsæ og
fínasta gler og hægt er að nota
þau í sjónauka og allt sem
viðkemur sjóntækjum.
En fyrst um sinn fá hinir al-
mennu neytendur ekki að njóta
þessara uppgötvana, því að
hergagnaframleiðslan hefur
augastað á þessum nýju plast-
efnum. Einkum hefur flugiðn-
aðurinn mikinn áhuga á þeim.
Maður getur ímyndað sér
hverjir eiga að njóta þessara
nýju uppgötvana þegar þess
er gætt að fyrrverandi formað-
Hér er mynd af skemmtilegri
samstæðu, húfu og vettlingum.
Húfan er með jólasveinasniði
og endar í stórum ullargams-
þær úr og síddinni er hægt að
breyta með því að flytja spenn-
urnar til. Þegar mátað er, er
gott að losna við títuprjónana
sem sífellt vilja stinga mann
og spennumar gegna hutverk-
inu alveg jafn vel. Á myndinni
er sýnt hvernig á að nota
spennurnar og það skiptir engu
máli þótt spennurnar á mynd-
inni séu af annarri gerð en
þær' sem við erum vanar, því
að venjulegu spennurnar eru
alveg eins hentugar.
m
innin^arápfoi