Þjóðviljinn - 01.05.1963, Blaðsíða 6
g SlÐA
ÞIÓÐVILIINN
Miðvikudagur 1. maí 1963
»>J
,Það dundi á okkur mold, grjót og skít-
ur, sérstaklega þá sem voru með rauða
borða á handleggnum
Það var aðallega verzlunarlýðurinn sem
skítnum og grjótinu henti. Þessi lýður, fólk
með sama hugsunarhætti, þykist nú vilja
tileinka sér 1. maí!
Nei, hugsunarháttur fjandmanna verka-
lýðsins hefur ekkert breytzt. Eina breyt-
ingin sem orðið hefur — og hún er lær-
dómsrik — er sú, að nú er það Alþýðu-
flokkurinn sem hefur tekið að sér forustu
um kröfu íhaldsins að banna að rödd
verkalýðssamtakanna heyrist í útvarpinu
Gunnar Jéhannsson alþingism. fyrrverandi formaðnr Þrótfar á Siglufirði:
Afnám vinnuþrælkunar
næsta verkefnið
— Ný sókn fyrir
betri afkomu og
auknum stjórn-
málaáhrifum
Mjölnir á Siglufirði skýrði frá
því í vetur að Gnnnar Jóhanns-
son alþm. ætlaði nú að taka
sér verðskuldaða hvíld að loknu
löngu starfi og hefði valið ung-
an ágætismann til að taka sinn
stað í stjjómmálabaráttunni.
Gunnar var þegar tekinn að
ferðbúast þegar ég hitti hann,
skömmu eftir að Alþingi lauk
störfum.
— Þú sleppur ekki. við það
Gunnar. að svara nokkrum
spumingum, þótt þú sért að
ferðbúast. Þú varst í Dagsbrún
„í gamla daga?“
— Já, ég gekk í Dagsbrún
1921 og var í henni þangað til /
ég flutti norður.
— Varstu þá ekki í fyrstu
kröfugöngunni hér í Reykjavík?
— Jú, við Steinþóra vomm
bæði £ fyrstu kröfugöngunni
fyrir 40 árum. Það urðu víst
nokkrar deilur um það hvort
gangan skyldi farin, en kröfu-
göngumenn vom í meirihluta,
og gangan var farin. Það var
gengið um allmargar götur, en
síðan var útifundur á grjóta-
hrúgunni sem þá var þar sem
Alþýðuhúsið er nú við Hverf-
isgötuna. Hallgrímur Jónsson
skólastj. var fyrsti ræðumað-
urinn, en svo töluðú Héðinn
Valdimarsson, Ólafur Friðriks-
son og Einar Jóhannsson.
— Hvemig var brugðist við
þessari fyrstu kröfugöngu
á landinu?
— Það dundi á okkur mold,
skitur og grjót, sérstaklega á
þá sem voru með rauða borða
á handleggnum. Það var að-
allega verzlunarlýðurirln sem
skítnum og grjótinn henfci. Þessi
lýður, fólk með sama hugsun-
arhátt og það sem forðum
henti f okkur skítmun og grjðt-
inu þykist nú vilja tileinka sér
1. maf!
— Finnst . þér það ekkert
haía breytzt?
— Nei, þessi hugsunarháttur
hefur ekkert breytzt .Það kem-
ur bezt fram I afstöðu mann-
Gunnar Jóhannsson, alþm. fyrrum formaður Þróttar.
anna sem koma í veg fyrir að
verkalýðssamtökin sjái sjálf um
kvölddagskrá í útvarpinu 1.
maí. — Það er ekki til svo
fámennt né dáðlaust átthagafé-
lag að það fái ekki dagskrá f
útvarpinu aðeins ef það hefur
sinnu á að óska þess. En Al-
þýðusambandi Islands, heildar-
samtökum verkalýðsins í land-
inu, með yfir 30 þús. félags-
menn, er meinað að hafa kvöld-
stund í útvarpinu á alþjóðadegi
verkalýðsins.
Nei, hugsunarháttur fjand-
manna verkalýðssamtakanna
hefur ekkert breytzt. Eina
breytingin — og hún er lær-
dómsrík — er sú að nú er
það Alþýðuflokkurinn, rdt-
stjóri Alþýððublaðsins, sem
hefur tekið að sér forustu
fyrir kröfu íhaldsins um að
banna að rödd verkalýðsins
heyrist.
Þessi afstaða ætti að opna
augu enn fleiri fyrir því, að
alþýða Iandsins getur ekki
lengur falið þeim mönnum
forsjá mála sinna sem undir
yfirskini alþýðuvináttu hafa
tekið að sér hið gamla hlut-
verk íhaldsins i baráttunni
gegn verkalýðnum.
— Þú hefur verið formaður
Þróttar lengstaf síðan þú flutt-
ir til Siglufjarðar?
— Já. ég hef verið í stjóm
Þróttar í 30 ár, en um síðustu
áramót baðst ég undan endur-
kosningu, þvl ég tel að yngri
menn með óslitnari starfskrafta
eigi að taka við.
— Ég frétti af því að aðal-
fundur Þróttar hefði sent þér
skeyti, má ég sjá það?
Skeytið frá Þrótti er svohljóð-
andi:
Mcgi hugsjónir ykkar um fram-
tíð verkalýðsins rætast sem
fyrst, megi starf okkar alira
verða árangursrikt og giftu-
drjúgt. Lifið heil, kæru vinir.
Verkamannafélagið Þróttur,
Siglufirði".
Gunnar Jóhannsson er heið-
ursfélagi í Þrótti.
— Segðu mér Gunnar, við
þessi tímamót þegar þú lætur
óþreyttari menn taka við, hvað
telur þú þýðingarmesta hags-
munamál verkalýðsins?
— Brýnasta hagsmunamá)
verkalýðsins nú tel ég vera
að stytta vinnutímann sem
fólk þarf til þess að hafa
fyrir sér og sínum. Vinnu-
þrældómur er að eyðilcggja
Iíf fólksins, heilsu þess,
fjöiskyldu- og félagslif og
alla menningarstarfsemi
þess. Verkalýðurinn hlífist
ekki við að vinna lengi þeg-
ar svo stendur á að bjarga
þarf verðmætum frá eyði-
leggingu, en þegar það er
orðin föst regla að menn
verða að vinna 10—12 stund-
ir og þaðan af lengur á
hverjum degi til þess að
geta framfleytt sér og sínum
þá er það orðið þrælahald.
Og það er ekki aðeins að svo
lengi sé unnið á virkum dög-
um. Ég hef gengið um hér við
höfnina á sunnudögum f vetur
og þá hefur verið unnið sem
virkur dagur væri.
— Hvað segir þú um kröf-
umar sem Alþýðusamband
Norðurlands var að samþykkja?
— Mér líst vel á þær. Það
eru kröfur sem hægt er að
standa á með fullum rétti. Höf-
uðatriðið er að um þetta náist
almenn samtök verkalýðsfélag-
anna á Norðurland; það þarf
að vera átak allra að knýja
þetta í gegn.
Atvinnuvegimir geta vel bor-
ið hærra dagkaup. Undanfarin
ár hafa söltunarstöðvar og sér-
staklega Síldarverksmiðjur rík-
isins rakað saman ofsagróða —
einn úr stjómarliðinu nefndi
35 milljónir á sl. ári.
Það hefur líka sýnt sig að
atvinnurekendur horfa ekki •
að láta vinna eftir- og heigi-
dagavinnu hvenær sem það
fellur þeim, og hafa þarmcð
sjálfir lagt fram sannanir fyrir
því að atvinnureksturinn þoli
hærra kaup en nú er greitt, —
að atvinnureksturinn þolir
hærra dagkaup fyrir eðlilegan
vlnnutíma.
Kaup hafnarverkamanna hér
er 26,45 kr.
— Var það ekki rétt að síð-
asta dag þinn á Alþingi værir
þú að berjast fyrir Strákaveg-
inum?
— Jú. Siglufjarðarvegurinn
nýi hefur alltaf verið mikið á-
hugamál Siglfirðinga. Ríkis-
stjómin svaraði því að vegur-
inn yrði gerður á næstu 2—3
árum. Samt tel ég öruggast að
taka þá fullyrðingu hennar með
fullri varúð, meðan hún hefur
ekkert fé tryggt til vegarins,
En hvaða' ríkisstjóm sem
kemur verður að taka tillit til
þess að vegur þessi hefur úr-
slitaþýðingu fyrir það hvort
Siglufjörður smáeyðist sem
byggð. öðruvísi en sem sumar-
verstöð braskara af öðrum
landshomum, eða þar á ný að
blómgast byggð. Þegar tekið er
tiliit til þess að Siglufjörður
er mesta útflutningshöfn lands-
ins, miðað við íbúatölu má öll-
um ljóst vera að þetta cru ekki
hagsmunir Siglfirðinga einna
heldur alþjóðar.
Nú vofir einnig yfir auðn i
Fljótum ef þessi vegur kemur
ekki. Fljótin eru, brátt fyrir
snjóþyngsli á vetrum, mörgum
góðum kostum búin. og bar er
ágætt ræktunarland. þar gæti
verið stórmjólkurbú með örugg-
an markað á Siglufirði — og
Siglfirðingar þyrftu þá ekki að
búa við það að fá ekki mjólk
nema á þriggja daga fresti.
Annað aðalskilyrði þess að
fólk haldi áfram að búa á
Siglufirði er stóraukin þorsk-
útgerð. Bæjarstjóm Siglufjarð-
ar hefur búið ákaflega illa að
þeirri Iitlu útgerð sem verið
hefur.
Þá er það hneyksli með nið-
urlagningarverksmiiðjuna — sem
hefði i senn getað margfaldað
útflutningsverðmæti síldarinnar
og jafnframt tryggt vetrarvinnu
— að síldin sem hún átti að
vinna úr skuli hafa verið seld
úr landi, til Svíþjóðar og Sví-
ar látnir leggja hana niður, af
þvi yfirstjóm verksmiðjunnar
vanrækti gersamlega að sinna
nokkuð um sölu framlciðslunn-
En svona hefur verið með
allar tilraunir til úrvinnslu síld-
arinnar, allt frá því stjóm
Stefáns Jóhanns stöðvaði bygg-
ingu niðursuðuverksmiðjunnar.
Egill Stefánsson á Siglufirði
hefur reykt mikið af sfld og
vill nú sjóða niður síld og hef-
ur sótt um styrk til síldarút-
vegsnefndar en nefndin vísar
frá sér til ríkisstjómarinnar —
af því ekki sé um saltsíld að
ræða! Meðan slíkur skilningur
er fyrir nauðsjm aukinnar og
fjölbreyttari framleiðslu er ekki
við góðu að búast.
— En hvað um atvinnu í öðr-
um þorpum nyrðra?
— Á Skagaströnd er fast at-
vinnuleysi á hverjum vetri frá
þvi í jan. og til vors. I vetur
flutti ég þingsályktunartillögi;.
um að láta athuga hvort hag-
kvæmt væri að byggja þar
tunftuverksmiðju, sú tillaga
fékkst ekki rædd!
Á Hofsósi eru um 300 manns
sem verða annaðhvort að vera
atvinnulausir allan veturinn og
reyna að tóra á sumarkaupinu
eða fara burt í atvinnuleit.
Það hefur ákaflcga lítið ver-
ið gert undanfarið til að auka
atvinnu í þorpunum norðan-
Iands. og hefur tilviljun ein
verið látin ráða þvi hvort þar
væri atvinna eða ekki. Stuðn-
ingur hins opinbera hcfur eng-
inn verið.
— Og hvemig leggjast kosn-
ingamar f þig?
— Það hefur kannski sjaldan
fremur en nú verið ástaeða til
bess að ætla að fólk hafi átt-
að sig á hinni raunverulegu
stefnu núverandi ríkisstjómar
vegna bess hve biösnalega og
grímulaust hún hefur bjarm-
að að albýðunni f landinu. Fóik
ætti að hafa séð hvers bað
má vænta ef auðmannaöflin
halda áfram að stjóma land-
inu og láti því ekki blekkjast
af fagurgala auðmannstéttar-
innar og útsendara hennar fyrir
kosningar.
— En nú ætlar þú að hætta
bingmennsku?
—Já. nú gef ég ekki kost
á mér til slíks lengur. Þegar
menn eru senn orðnir s.iötugir
eiga þeir að láta yngri og 6-
þreyttari menn taka við.
— Þú hefur verið nokkuð
lengi á þingi.
— Ég hef verið á Alþingi
10 ár.
Ég er mjög ánægður með
bann unga og efnilega mann,
RAGNAR ARNALDS sem val-
izt hefur í minn stað. Það er
sannfærine min að hann muni
standa mjög vel fyrir máli sinu
og verða skeleggur f baráttu
fyrir hagsmunamálum aiþýð-
unnar í kjördæminu, enda er
ég fullviss um að þcir sem hafa
stutt mig munu standa saman
um kosningu hans með fultri
einingu og reisn. J.B.
Samtíð
Grimmur er tíðarandinn
harðneskjuleg er viðreisn fátæktarinnar
lítið um ferskan söng
fólk á sér ekki ills von
gengur því um í grunleysi
unz vegandinn kemur aftan að því
vopnaður dollurum
grimmur er tíðarandinn
fólk á sér ekki ills von
því er það að dollarinn bítur
Jón frá Pálmholíi.
„Kæri félagi Gunnar.
Aðalfundur verkamannafé-
lagsins Þróttar haldinn 27. jan.
1963 samþykkir að senda þér
eftirfarandi kveðju:
Verkamannafélagtið Þróttur
sendir þér, nú þegar þú hættir
formennsku í félaginu. innileg-
ar þakkir fyrir frábært starf
um 30 ára skeið í þágu sigl-
firzkrar alþýðu, — brautryðj-
anda- og baráttustarf sem skip-
að hefur siglfirzkum verkalýðs-
samtökum háan virðingarsess
innan fslenzku verkalýðshreyf-
Ingarinnar. Sérstaklega vill
verkamannafélagið Þróttur
þakka þér giftusamlegt for-
ustustarf fyrir félagið um 23ja
ára tímabii, þar sem málum
hefur ávalt verið þokað fram
á leið til aukins vaxtar og við-
gangs félagsins. Félagið þakkar
kveðju þína og árnaðaróskir
því til handa. Það sendir þér
og þinni ágætu eiginkonu hug-
heilar óskír nm góða HOan og
velfarnað á ókomnum árum.
A. S. Bf
hvetur félaga sína til að talca þátt í k'röfu-
göngu og útifundi verkalýðsfélaganna við
Miðbæ j arskólann.
Gleðilega hátíB!
Stjórnin.