Þjóðviljinn - 05.06.1968, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 05.06.1968, Blaðsíða 4
^ SlÐA — E>JÓÐVrLJI!SnSf — Miðvátoudíaigur 5. júm' 1968. Otgelandi. áameiningarflokkux alþyðu Sosialistaflokfcurlrm. Eitstjórar: Ivar H. Jónsson. (áb.). Magnús Kjartansson. Sigurðux Guðmundsson. Fréttarltstjóri; Sigurður V. Friðþjófsson. Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson Framfcvstj.: Eiður Bergmann Ritstjóm. afgreiðsla, auglýsingar prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. Simi 17500 (5 linur). — Askriftarverð kr. 120.00 á mánuði. — Lausasöluverð krónur 7.00. Isalhneykslið ^uðfélög og auðhringir sem teygja gróðaarma sína vítt um heim eru ekki góðgerðastofnanir, starf þeirra er ekki til þess að hjálpa atvinnurekstri þjóða sem orðið hafa seint á ferð með iðnvæðingu og stóriðju, heldur til þess eins að safna gróða. Til þess að fá aðstöðu til fjárfestingar og gróðasöfn- unar hika þessi auðfélög ekki við að verja mikl- um fjármunum til að kaupa allt sem er falt og stuðlað getur að auknum áhrifum þeirra og völd- um. Ríkisstjómir eru keyptar, stjómmálaflokk- ar eru keyptir, blöð eru keyp’t, útvarpsstöðvar eru keyptar — sé slíkt falt í hlutaðeigandi landi. Þetta eru sannindi á almanna vitorði urti starfsemi hinna stóm auðhringa auðvaldsheimsins, og það er af vanþekkingu eða öðru verra þegar reynt er að gylla starfsemi slíkra auðfélaga og tala eða rita um það sem fagnaðarboðskap í atvinnulífi íslend- inga að afhenda erlen^dum auðfélögum auðlindir íslands og fá þeim forréttindi til að arðnýta ís- lenzkt vinnuafl um hálfrar aldar skeið eða leng- ur. Með slíkum samningum, eins og alúmínsamn- ingunum, voru íslenzkir stjórnmálaflokkar ekki einungis að binda þeim bagga sem nú em á starfs- aldri á íslandi, heldur einnig því fólki sem vex uþþ í lándinu næstu áratugi. JJétt er að minnast þess, að á einu stigi í gerð alú- mínsamninganna var sem Alþýðuflokkurinn vaknaði snöggvast til vitundar um þá hættu, sem verið var að leiða yfir ísland og íslendinga með samningunum, ef illa tækist til. Hættan sem Al- þýðuflokkurinn sá, var að hið geysifjársterka er- lenda auðfélag sem verið var að hleypa inn í land- ið, yrði öflugur bandamaður og fjárveitandi sam- taka. íslenzkra atvinnurekenda í baráttu þeirra gegn kjarabótum og réttindum íslenzkrar alþýðu. Því var það að flokkurinn „setti skilyrði fyrir því, að hann veitti liðsinni við málið, og það var að ís- lenzka álfélagið skyldi ekki ganga í samtök ís- lenzkra atvinnurekenda eða styrkja þau á neinn hátt“, svo notað sé orðalag úr forystugrein Alþýðu- blaðsins um nýja Straumsvíkurhneykslið. Þjóð- viljinn hefur oft áður bent á, að þegar mun hafa verið komið þannig málum að Vinnuveitendasam- bandið svonefnda, sem emjaði sárlega undan þessu skilyrði Alþýðuflokksins, fái verulegar sárabæt- ur. En von er að Alþýðublaðið hrökkvi ónotalega við þegar hafizt er handa um að stofna „starfs- mannafélag“ við hið erlenda fyrirtæki, og því ætlað að taka við verkefnum verkalýðsfélaganna, sem lögum samkvæmt og íslenzkuim venjum ber að semja um kaup og kjör starfsfólksins. Það til- tæki hefur verið skarplega fordæmt af Alþýðu- sambandi íslands, Verkamannasambandi íslands, verkalýðsfélögunum í Hafnarfirði sem hlut eiga að máli, og í forystugreinum Alþýðublaðsins, Tím- ans, Þjóðviljans og fleiri blöðum. Ekki einu sinni Vinnuveitendaisamband íslands vill gangast við faðemi hugmyndarinnar. Undirtektimar ættu að nægja til að kenna hinum erlendu ráðaimönnum og íslenzkum þjónum þeirra undirstöðuatriði al- mennrar hegðunar í samskiptum við íslenzka verkajýiáíshre^iiiiiiu. — s. ■■ 'V ts-SV - • Sovézki ísbrjóturinn Moskva ryður kaupfari leið í gegnum hafíshroðann úti fyrir norðausturströnd Síberíu, Okkur Hafísinn á þessu vori minnir oktour á að við búúm í nor- rasou landi. Eftir því sem ég kemst næst,' þá mum þetta vera j>afnmosti ís sem komið hefur að landinu síðan árið 1881 til 1882. Nú um mánaðaimótin maí-. júní liggja hafþök af hafís úti fyrir Vestf jö'rðum allt til Græn- lands, úti fyrir öilu Norður- og Austurlandi, einnig allt suð- úr um Homafjörð. Sú breyting sem orðið hefur á Norður-íshafsstraumnum hér Við lamd síðustu ár, er án vafa orsök til þessa ástamds. Sökum þessa mikla hafíss inni á fjörð- um og úti íyrir landi, þá eru síldveiðamar, þegar þetta er skrifað,. í mikilli óvissu og erf- itt að gera áætlanir um veið- amar. Af sömu ástæðu eru vöruflutningar að og frá Norð- ur- og Austurlandi háðir mikl- um erfiðleikum. f ljósi þeirra staðreynda sem fyrir liggja, þá er augljóst, að ísienzku þjóðjna skortir fátt eins tilfinnanlega nú eins og góðan ísbrjót, sem aðstoðað gæti skip í siglingum við Norð- ur- og Austurland og rutt þeim leið í höfn og úr höfn. Eg las það nýlega í einu diag- blaðanna, að í athugun væri að fá hingað bandarískan ís- brjót sem væri í viðgerð í Boston, en ætti að fara til Suður-íshafsins í byrjun júlí. Sé þetta rétt hermt, þá hlyti slík ráðstöfun að byggjast á algjöru þekkingarleysi. á þessu alvarlega máli. Okkur er mjög lítið gagm í að fá hingað ís- brjót í skyndiheimsákm. Held- uir er okkur þörf á ísbrjót sem rutt gæti skipum siglinga- leiðir við Austur- og Norður- lamd á meðan ísinm liggur hér við land, hvort sam það yrði skemur eða lengur. Og þó Svo ísinm fjarlægðist lamdið þegar lengra liður á vorið eða sum- arið, þá er varla armað for- svaranlegt, heldur en að hafa hór tiltækam ísbrjót fyrir næsta vetur. Þær þjóðir sem legu sinmar vegna ráða yfir ísbrjótum, éru Bamdaríki Norður-Ameríku vegma Alaska, Kanada og Sov- étríkim. En á þessu sviði eru Sdvétríkin öflugust og , eiga flesta og kröftugasta ísbrjóta. Þegar við hugleiðum það ástand sem hér gæti skapazt á snjóa- og ísavetri, þegar samgömgur á lamdi gætu legið niðri lamg- tímum saman .og vöruflutning- ar með bifreiðum horfið af sjóniarsviðimu í heilum lands- vantar hlutum, þá verður okkur Ijós sú þörf sem hér er fyrir ís- brjót. Ég vil því se:gja alveg hiklauist: íslenzka ríkið þarf að gera ráðstafanir til að eign- Norrænt Því verður ekki neitað, að miiklar framfarir hafa orðið hér á ísJjandi, eftir að siðari heimsstyrjöldinmi lauk. En ef við athuigum þessar framfarir gaumgæfilega, þá sjáum við, að sumar af þeim hvíla ekki á nógu traustum grunmi. Þær eru of hamdahófskenmdar og geta af þeim orsökum riðað til falls, ef þær verða ekki betur grued- vallaðar. Ef við tökum sjávarútvegimn sem er okkar þýðingairmesti at- vinmuvegur sökum þess að hanm verður að stamda umdir öllum vöruinnflutningi tál lamdsins um nokkuð laniga framtíð, þá sjáum við strax að margt mætti betur fara hjá okkur bæði í útgerð og fisk- iðrnaði. f útgerðimmi er tvenmt áberamdi sem mikla nauðsye ber til að bætt verði úr fljótt. f fyr&ta lagi: Okkar togara- útgerð er að blæða út sökum þess að vanrækt hefur verið að endurmýja skipastól þessar- ar útgerðar og marka fram- tíðargrumdvöll. f öðru tógi: Vélbátum af heppilegri • stærð til fiskveiða inmian iandhelginniar hefur fækkað í stað þess að þeim þyrfti að fjölga. Hér er vegið að þeim grundvelli sem fisk- iðnaður okkar var og er rei&t- ur á. Á rrieðan ekki hefur ver- ið úr þessu bætt, þá hlýtur hagur fiskiðnaðaxins að standa ballari fæti en ella hefði þurft að vera. ísbrjót ast ísbrjót, sem hér væri til- tækur þagar á þyrfti að halda. Alþinigi ætti, þegar það kem- ur næst saman, að ræða þetta mál og gera um það samþykkt. Ég veit að einhverjix væru til með að segja, að svo lítið ríki sem íslamd hefði ekki efmi á því að eiga svo dýrt skip sem ísbrjót. En þessum mönnum, ef nokkrir eru, -vil ég svaxa því strax, að það er ekkí meira átak' fyrir íslenzku þjóðiná nú, að eigmast ísbrjót, heldur en það var á sínum tíma að Íátá smíða varðskipið Ægi, miðað við þjóðarauð þessara tveggja tímabila. Ef nú íslenzka ríkið hyrfi að því ráði að kaupa ísbrjót eða láta smíða hann, þá er hægt að nota slíkt skip til margra annarra þarfa heldur en haldia siglingaleiðum opn- um. Þá tíma sem þess þyrfti ekki með væri hæigt að láta siLíkt skip amnast varðgæzlu' á miðum eins og hvert annað varðskip. Mér er kunnuigt um að rússeeski ísibrjóturinn Krassin sem var öflugastur ís- hrjóta heims fyrir síðustu styrjöld, hann var notaður í styrjöldinni sem fylgdarskip með skipalestum og kom hing- i að í þeirri þjónustu nokkrum sinnum fyrstu stríðsárin. Hann var sagður jafn fær um að tatoa á sig vetraróveður Norð- ur-Atlanzhafsins með brotsjó- um, eins og að ryðja siglinga- leiðir um Norðuríshaf. Ég set hér fram þessa hug- mynd mína, þvi að ég álít að hún sé tímabær. Sú þjóð sem á Iand að Norðuríshafi.' Hún’ verður að vera þess megnug að búa yfir þeim vaimartækj- um sem hægt er að nota i bar- áttu við hafísinn, hvenær sem bann heimsækir landið. Þess vegna legg ég til, að gerðar verði ráðstafanir til þess, að í&lenzka ríkið eignist ísbrjót hið allra fyrsta. markaðsbandalag Ég er búirun að hamra á nauðsyn þess, í þessurn þætti nú um margra ára skeið, að sj-ávarútvegur okkar þyrfti að búa við sem lífcastar aðstæður og þær sem keppinautar okk- ar búa við. Nú þogar talað er um innigöni^u íslands í Frí- verzlunarbflndalagið, eða rétt- ara orðað rannsakaðir möigu-. leiíkar tii þess, þá ér alveg gef- ið mál, að eitt a,f því sem kemur til með að valda ekki hvað minnstum erfiðleikum er sú staðreynd, í fyrsta lagi hve íslenzka bjóðin er lítið iðn- vædd miðað við aðrar þjóðir sem fyrír eru í þessu markaðs- bandalaigi, í öðru lagi hve fram- leiðslugrundvöllur okkar hefur fjarlægzt framleiðslugrundvöll þeirra þjóða sem í bandalaginu eiru með hverju ári. Hér koma fram eins og svo oft áður of handiahófslegar tiltektir í okk- ar þjóðarbúskap. Það eru ekki markaðar leiðir sem stefna að ákveðnu marki, heldur er fyrst farið að huga að hvað hægt sé að gera þegar' erfið- leikar í einhverri mynd eru orðnir það magnaðir, að þeir beinlnis knýja á um að eitt- hvað sé gert. Ég held að engri Norður- landaþióðinni sé það eins mik- il nauðsyn og okkur fslending- um, að komið yrði á hið allra fyrsta náinni samvinnu í mark- aðsmálum á milli Norðurlanda- þjóðanna, sérstaklega á sviði fiskiðnaðar. Þrjár Norðurlanda- þjóðanma byggja allar talsvert á fiskiðnaði til útflutnings, Norðm^nn, Danir og við ís- lendingar sem erum þar í sér- flokki sökum þess að okkar fiskiðnaður er stærsti hljiti þjóðarframleiðslu okkiar. Ef náin samvimna taekist í þess- um málum, á milli þessara þjóða, þá held- ég, þaö yrði gróði fyrir allar þessar þrjár þjóðir og ekki þó minnst fyrir okkur íslendiinga. Bæði Norðmenn og Danir eiga þró- aðri fiskiðnað heldur en við. Það er hreint undravert hve Dömum hefur t.d. tekizt vel að byggja upp voldugam fiskiðn- að á sviði niðursuðu á því ára- bili sem liðið er síðan lieims- styrjöldiniid laiuk. Ég álít að fulltrúar okkar íslendin'ga í Norðurliandaráði þurfi að kom,a á stað umræð- um um nauðsyn á samvinnu í markaðsmálum á fiskmörk- uðum heimsins og að tekin verði upp náin samvinna á þessu sviði í stað samkeppni sem nú á sér stundum stað. Norrænt markaðsbándalag .gæti orðið í reynd styrkur fyrir norræna samvinnu, ekki bara á sviði markaða út á við, held- ur líka á sviði iðnaðar og þá líka fisikiðnaðar. Ég tel að samvinna okkar við Norðurlandaþjóðimar, sem’ eru okkur skyldastar, sé bæði æskileg og líklegust til að verða okkur til farsældar og Framhald á 7. síðu,

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.