Þjóðviljinn - 15.10.1969, Blaðsíða 1

Miðvikudagur 15. október 1969 — 34. árgangur — 225. tölublað.
Samþykkf á sjómannaráSsfefnu um helgina:
Bátasamningum sagt
upp fyrír áramótin
Q Um helgina var haldin sjómannaráðstefna hér
í Reykjavík á vegum Sjómannasambands íslands
og þar samþykkt að skora á öll félög innan sam-
bandsins að segja upp hátakjarasamningum við
samtök útgerðarmanna — þannig að þeir verði úr
gildi um næstu áramót.
□ í fréttatilkynningu er Þjóðviljanum bars^t í gær
frá Sjómannasambandi íslands segir, að mættir
hafi verið fulltrúar frá sjómannafélögum úr flest-
um landshlutum á ráðstefnunni — hafi hún verið
vel sótt miðað við árstíma og miklar annir félaga.
Málgagn iðnrekenda um EFTA-málið:
Vandamálin heima-
fyrír eru Hóknarí
— en samningaviðræðurnar út á við
B Eins og margoft hefur komið fram eru ýmsir iðnrékend-
ur ákaflega gagnrýnir á fyrirhugaða aðild Islands að Frí-
verzlunarbandalagi Evrópu — EFTA. í nýútkomnu hefti
af málgagni Félags íslenzkra iðnrekenda er meðal annars
rætt um þetta mál og lögð áherzla á að vinna beri að marg-
víslegum atriðum hér heima fyrir áður en aðild er ákveðin.
Eins og kunnugt er mun ríkis-
stjórnin ætla að keyra lands-
merin inn í EFTAáþví alþingi,
Frá Laxárnefnd
★ Eins og lesendum
Þjóðviljans er kunnugt hef-
ur fyrirhuguð Gljúfurvers-
virkjun Laxár í Þingeyjar-
sýslu valdið miklum deil-
um og telja ýmsir héraðs-
búar, að hún muni hafa í
för með sér óbætanlegt
tjón.
★ 26. júní 1964 skipaði
orkumálastjóri nefnd er í
áttu sæti þrír sérfræðing-
ar, þeir Sigurjón Rist for-
stöðumaður vatnamælinga,
Haukur Tómasson jarðfræð-
ingur og Sigurður Thorodd-
sen verkfræðingur, og
skyldi ncfndin „kanna,
hvort og áð hve miklu leyti
fullvirkjun Laxár í Suður-
Þingeyjarsýslu við Brúar
kynni að valda spjöllum á
ánni og nánasta umhverfi
hennar og jafnvel fjárhags-
legu tjóni.
★ Heildarniðurstaða nefnd-
arinnar er sú, að í sumum
tilvikum muni hinar ráð-
gerðu virkjunarfram-
kvæmdir valda beinu tjóni,
en það tjón sé fyllilega
réttlætanlegt, þegar litið er
til þess hagnaðar, sem
framkvæmdirnar muni
skila og þeirrar nauðsynj-
ar að sjá stórum lands-
hluta fyrir ómissandi orku.
★ Nánar er sagt frá nið-
U'rstöðum nefndiarinnar í
frétt á baksíðu.
sem nú hefur komið saman. Fjöl-
margir aðilár í öllum flokkum
hafa lýst sig andviga aðild að
Fríverzlunarbandalaginu. En rík-
isstjórnin virðist ekki ætla að
hlusta á aðfinnslur þeirra.
Málgagn Félags íslenzkra iðn-
rekenda skrifar forustugrein um
EFTA-viðræðurnar í síðasta
hefti íslenzks iðnaðar. Segir m.
a. í forustugreininni: „Það virð-
ist með öðrum orðum ijóst, að
samningaviðræður um aðild ís-
lands að EFTA eru að komast
á lokastig. Með væntanlegu sam-
komulagi við EFTA-ráðið er und-
irbúningi málsins þó hvergi
hærri lokið af íslands hálfu.
Eftir er að vinna að margvísleg-
um vandamálum, sem við verður
að etja hér heima fyrir. Það
gengur vart nokkur þess dulinn,
að þau verkefni eru öllu flókn-
ari og vandasamari en hinar
eiginlegu samningaviðræður út
á við“.
Þarna senda iðnrekendur frá
sér tímabæra viðvörun, sem
Þjóðviljinn telur nauðsynlegt að
vekja athygli iesenda sinna á.
Talinn höfuð-
kúpubrotinn eft-
ir ákeyrslu
Það slys varð á Hlíðarvegi um
fimimileytið í gær, að fjögurra
ára drengur varð fyrir bíl og
slasaðist mikið, var óttazt að
hann hefði höfuðkúpubrotnað,
en meiðsli hans vora þó ekki
fiullrannsökuð í gærkvöld. Taildi
ökumiaður bílsins, að drengurinn
hefði skyndiilega hlaiupið fyrir
hann.
Svo segir í samþykkt frá ráð-
stefnunni:
„Ráðstefnan telur, að með hlið-
sjón af því sem gert var af hálfu
Alþingis á s.l. ári með lögunum
um ráðstafanir í sjávarútvegi
vegna gengislækkunar íslenzkrar
krónu, l>egar raunverulega var
gengið á hlut sjómanna og tek-
in af þeim 27—37% af samnings-
bundnum hlut, verði ekki hjá
því komiizt að segja upp gild-
ai.di kjarasamniniguim og skorar
ráðstefnan því á öll þau ,félög,
sem aðilar eru að bátakjarasamn-
ingum við samtök útgerðar-
manna, að segja þeim samning-
um upp, miðað við að þeir verði
úr gildi um n.k. áramót.
Jafnfrarrit skorar ráðstefnan. á
hið háa Alþingi að endurskoða
nú þegar framangreind lög með
auknar kjarabætur til sjómanna
fyrir augum, þar sem fyrix at-
beina laganna og góð aílabrögð
á yfirstandandi ‘ ári, hljóti af-
koma útgerðarinnar að hafa
batnað svo, að haegt væri að lag-
færa lögin sjómönnum í hag.
Ráðstefnan telur, að viðbrögð
og afstaða sjómannafélaganna til
aðgerða um áramót muni mjög
mikið mótast af því hvernig Al-
þingi tekur áskorun þessiari, en
telur hinsvegar nauðsynlegt að
kölluð verði satnan ráðstefna að
nýju í desember n.k. til þess þá,
að taka afstöðu miðað við ástand
mála.
Þá telur ráðstefnan nauðsyn-
Framihald á 3. síðu
„Hættið þessu viðbjóðslega striði'
Enn
bankastjóra-
skipti við
Landsbanka
ísiands
EINS OG KUNNUGT ER hafa
að undanförnu orðið miklar
mannabreytingar í æðstu stjórn
Landsbankans, og nýlega voru
ráðnir í senn tveir bankastjór-
ar. í dag verða enn banka-
stjóraskipti við bankanri; Svan-
björn Frímannsson tekur aftur
við fyrri störfum sínum en
Hel'gi Bergs hverfur frá bank-
anum.
SNEMMA Á ÞESSU ÁRI fékk
Sigtryggur Klemenzson Seðla-
bankastjóri veikindi, og var þá
ákveðið að Svanbjörn Fri-
mannss. gegndi störfum Seðla-
bankastjóra á meðan. Við það
losnaði um skeið bankastjóra-
staða í Landsbankanum, og
urðu um hana mjög sérkenni-
leg átök bæði innan Fram-
sóknarflokksins og milli þess
*lokks og stjórnarflokkanna
Blönduðust margir í málið og .
hlutust af því margvísleg sár-
indi sem engan veginn munu
gróin enn. Málalokin urðu þó
þau að Helgi Bergs var ráðinn
í starfið. í dag tekur Sigtrygg-
ur hins vegar við embætti sínu
í Seðlabankanum, Svanbjörn
flytur í Landsbankann og Helgi
hverfur á braut.
HELGI BERGS var sem kunn-
ugt er einn af framkvæmda-
stjórum Sambands íslenzkra
samvinnufélaga. þar til hann
tók við starfi Landsbanka-
Stjóra, Sú deild sem hann veitti
íorstöðu hjá SÍS mun hins
vegar hafa verið lögð niður
síðan. og er Þjóðviljanum
ekki kunnugt hvaða störf Helgi
Bergs tekur sér nú fyrir hend-
ur.
Stúlka varð fyrir
skellinöðru
Snemma í gænmorgun vard 16
ára stúlka fyrir bifhjóli á mót-
uma Hallarmúla og Ánmúlia. Koim
piitur á hjólinu austur eftirÁr-
múia, en á gatnamótunum gen-gu
tvær stúlkur skáhallt yfir götuna
og varð önnur fyrir hjólinu. Hún
var flutt á Slysavarðstofuna, en
ekki talin alvarleiga slösuð.
Um gervöll Bandaríkin:
Hundruð þásundu mátmæln
styrjöldinni í Vietnam í dag
WASHINGTON 14/10 — Þrátt fyrir tilraunir Nix-
ons forseta og ráðherra hans á elleftu s-tundu til
þess að draga úr mótmælunum gegn Vietnam-
stríðinu sem fyrirhuguð eru á morgun, miðviku-
dag, um gervöll Bandaríkin, með því að lofa öllu
fögru um friðarvilja Bandaríkjastjórnar, er talið
víst að aðgerðirnar á morgun verði þær mestu og
víðtækustu af þessu tagi sem nokkru sinni hafa
átt sér stað í Bandaríkjunum.
Það hefur sérstaMega skiotið
Nixon og ráðherrum háns skeillí í
bringu að nú fer því fjarri að
mótmælin séu takmörkuð við
einhverja ákveöna þjóðfélags-
hópa og þá einkum róttæka
æsikuimenn og memntamenn, eins
og reyndin hefur oftast verdð áð-
ur. Fólk úr öllum stéttum, hóp-
um og flokkum þjóðfédagsins
mun, taka þátt í mótmælunum,
einnig úr þeim hópum kjósenda
sem Nixon hefur tailið örugga
fylgisimienn sípa.
Einnig Repúblikanar
Meðal þeirra, sem mœlt hafa
með mótmælaaðgerðunum og
hvatt almenning til þátttöku í
þeim ■ eru líka jimsir þingmenn
og aðrir forustumenn Repúbli-
kana, þ'. á. m. fonmaður fiokks-
ins, eða öllu heldur fi-amkvæmda-
nefndar hans, Rogers C. B- Mor-
ton'. Margir Repúblikanar eru
einnig meðal þeirra 64 þingmanna
sem lýst hafa stuðnirigi sínuim
v>ð mótmælin og kröfuna umað
Bandaríkin hætti hernaði sin-
um í Vietnam.
Tonkin-samþykktin aftur-
kölluð?
Tveir af öldungadeildarmönn-
um Repubiikana, Jacob Jaivits
og eiairborne Bell, lögðu í dag
fram á þingi tillögu urn að hin
svokailaða Tonkin-samiþykkt
deildarinnar frá 1964 skuli aftur-
kölluð, en sambvæmt henni fékk
forsetinn vald til þess ad ákveða
það sjálfur hvort Bandarí'kin
beittu herliðd sínu í Suðaustur-
Asíu. Jafnfraimt leggja þeir til
aö allir bandarískir henmennsem.
berjast á vígvellinum verði
kvaddir heim ekki síðar en i
árslok næsta ár.
Tekid fyrir fjárveitingar?
Þessi tillaga er lögð fraitn
skömimu eftár að enn ednn aí
öldungadeildarmönnum Repúblik-
kana, Charles Goodell ffá New
York, bar fram frumvarp til iaga
um að lokað yrði fyrir allar
fjárveitingar til þess ad standa
straum af íhlutun Bandaríirjanna
1 Vietnam eftir ársiok 1970. Báð-
ar þessar tillögur finá öldunga-
deildarmönnum Republikana giefa
góða hugmynd um hina siívax-
andi andúð Baindarakijamanna á
Vietnamstríðinu, hivaða fflokki
sem þeir fylgja að málum, og
um síaukið vantraust aimenn-
ings é Nixon og efasemdir um
einlægam friðarvilja hans-
Javits öldungadeildármadur
sagði í dag að stund sannledkans
væri runnin upp fyrir Saigon-
stjórninni. Herforingjamdr í Saig-
Frambald á 3. síðu.
fbúðarhús stór-
skemmist í eldi
Mikið tjón varð á húsinu Há-
túni 7 í Keflavík í gær er eldur
kom upp í því og brann geymsla
og svcfnherbergi auk þess sem
miklar skemmdir urðu á öðrum
hluta hússins af reyk og vatni.
Eldurinn kom upp um sexleyt-
ið í gærkivöld í þvottaherbergi og
geymisiu við hlið siveifnherbergis
hússins, sem er einbýlishús. Náði
eldurinn að breiðast út í her-
bergið áður en slökkviliðið réði
niðurlögum hans. Eldsupptök
voru ókunn í gærkvöld, en tai-
ið ólfklegt að þau væru af raf-
magni eða kyndingu.
I