Þjóðviljinn - 17.10.1969, Blaðsíða 1

Föstudagur 17. október 1969 — 34. árgangur— 227. tölublað.
4 milj. komnar í Landspítalasöfnun
Kvenfélagasambandið i Kópa-
vogi færðj í gær Landspítala-
söfnuninni 331 þús. krónur að
gjöf, sem kvenfélagskonur í
Kópavogi hafa -safnað að und-
anförnu. Innifalið í þessari upp-
hæð eru 100 þúsund krónur sem
baejarstjórn Kópavogs gaf til
söfnunarinnar í tilefni af 500.
fundi í bæjarráði.
Áður höfðu safnazt 3,300 þús-
und krónur og að viðbættum
upphæðum sem lofað hefur ver-
ið fyrir helgi nemur söínunin
4 miljónum króna.
Að þeæari söfnun standa sem
kunnugt er Kvenréttindafélag Is-
lands, Bandalag kvenna i Reykja-
vík og Kvenfélagasamband Is-
lands. — Hófst söfnunin 19.
júní sl. og er tilgangur hennar
að stuðla að því að hafizi verði
handa urr. stækkun fæðingar-
deildar Landspítalans. Megin-
átaki söfnunarinnar er nú lokið
en -gjöfum verður áfram veitt
viðtaka á skrifstofu Kvenfélaga-
sambands íslands.

Nýsköpun atvinnulífs í borginni
- ef tillögum Alþýðubandalagsins
í borgarstjórn er fylgt
■ Grundvöllur atvinnulífs og afkomu Reykvíkinga
er að breytast. Verði ekki unnið skiþulega að upp-
byggingu atvinnulífsins í borginni er enn meiri
vá fyrir dyrum en fyrr, enn geigvænlegra atvinnu-
leysi en nokkru sinni fyrr í Reykjavík.
■ Þess vegna hafa borgarfulltrúar Alþýðubandalagsins
flutt í borgarstjóm tillögu um úrbætur í atvinnumálum,
sem hefðu án efa úrslitaáihrif á atvinnuástandið í borginni
í vetur og framkvæmd þeirra í för með sér al-gera útrým-
ingu atvinnuleysis í, borginni.
I Þjóðviljanum í gær vair birt
til'laga sú er Alþýðubandalags-
menn fluttu í borgarstjórn í gær
um atvinnuúrbeetur í höfuðborg-
inni. Guðmundur Vigfússon hafði
aðalfraonsögu af hólfu Alþýðu-
bandalagsins á borgairstjómar-
fundinum í gær, en auk hans
tók þátt í umraeðuntum Guðjón
Jónsson formaðair Félags járn-
iðnaðarmanna.
Xillaga Alþýðubandalagsins
Til 1 aga Alþý ðubandalagsi ns var
í átta liðaiim: — 1. Undir for-
ustu ríkisvaldsins verði samið
um sipíði eða feaup á 15 skuttog-
urum, en 10 þessara sifeipa verði
eágn Reykvikinga, og a- m. k. 5
eign Baejiarútgerðar Reykjavífeur.
2. Hafin verði innanlands smiði
fiskiskípa í þágu Reykvikinga og
útgerðaraðiiuim í bor^inni tryggt
^yllsta jafnrétti á við aöra út-
gerðaraöila í landinu. — 3. Stofn-
aö verði útgerðaríélag Reykvik-
inga, með eöa án þátttöku. borg-
arinnar til þess ad tryggja eöii-
legan þátt borgarinnar í útgerð-
4. Bætt verði nýting og vinnsilu-
getafiskvinnslustöðvanna. 6. Upp-
byggingu vesturhafnarinnar verði
hraðað. — 7- Við fullnaðarúl-
byggingu hafnarinnar verði tekið
fullt tillit til þarfa útflutnings-
iðnaðarins. — 8. Strax verði haf-
izt handa við að koma upþ full-
kominni þurrkví á vegum
Reykjavíkurhafnar.
Sláandi dæmi
Hér heíur aðeins verið stiklað
á stærstu atriðum tillögunnar, en
i framsögu gerði Guðmundur
Vigfússon nánari grein fyrir
henni- Hann benti m.a. á, mjög
siáandi dæmi um atvinnuástand-
ið í Reykjavík og öfiuglþróun þess
á síðustu árum. Verða þessi
dæmi sem G-uðmundur Vigfús-
son nefndi rakin hér að nokkru:
Hann benti á að árið 1959
hefði heildaraíli landsmtanna
(fyrir utan síld, loðnu, rækju og
humar) verið 380,520 tonn. Þar
af hefðu togarair aflað 156.000
tonn eða 40,9% heildaraflans.
1968 hefði heildaraflinn numið
375.434 tonnum, togarar hefðu
aðeins aglað 77.892 tonn, eða
20,7%.
Samdráttur um helming
Maignvisitala ísfisks, sem flutt-
ur er óunninn á erlendan mark-
að hefði verið 1958 100 en 1968
804. Þetta sýndi hve ör öfugiþró-
unin hefðl verið í þá átt að
flytja hráefnið óunnið úr Tand-
inu.
Þá nefndi Guðmundur nokkr-
ar tölur um fiskiskipaeign lands-
manna: 1960 hefðu verið 60 botn-
vörpuskip í landinu, samtals
36.458 brúttólestir, þar af stærri
togarar líklega 48 talsdns. 1968
voru botnvörpuskip aðeins 28
talsins, 20.100 brúttólesitir. Sam-
dráttur 45%.
f Reykjavík og nágrenni hefðu
verið 25 botnvörpungar 1961, en
þeim hefði fækkað í 18 1968, þar
af aðeins 13 staarri togarar, flest-
ir gamlir og úr sér gengnir.
Ennfremur nokkrar tölur um
slysatryggðar vinnuvikuf í fisk-
iðnaði: 1959 voru þær 46.370 í
Rvík eða 20,5% af öllu land-
inu, en 1967 voru slysatryggðar
vinnuvikur í fiskiðnaði aðeins
34.854 eða 14,1% af öllu land-
inu. Þannig lækkar hlutfall
Reykjavíkur í fiskiðnaði þrátt
fyrir fjölgu' um 14.000 á Rvík-
ursvæðinu á sama tíma og stór-
aukna atvinnuþörf borgarbúa.
Að loknum umræðum um ti’l-
lögu Alþýðubandalagsins var
henni vísað til umsagnar at-
vinnumálanefndair borgarinnar
og 2. umræðu.
Komu heilu og höidnu til jaríar i gær
Sojus 6. eitt af þremur geimförum, sem Sovétmeiin skutu á loft nýlega lenti í dag, og tilkynnti
sovézka fréttastofan Tass, að förin hefði gengið samkvæmt áætlun. Á meðfylgjandi mynd sjást
þeir Sjonin og Kúbasof í geimfarinu. — Sjá nánar á 3. síöu.
Friðrik í 7. sæti
Guðmundur hefur
50% vinninga
1 11. umferð á svæðamótinu i
Aþenu gerdi Friðrik Ólalsson
jafntel'li við Nicevskí, Júgóslavíu
Úrslit í öðrum skákum urðu þau,
að Jansa og Gheorghíu gerðu
jafntefli, en Spiridinov vann
Lombard. Hort vann Leví, For-
iutos vann Pedersen, Matulovic
vann Kokkoris og Hiibner vann
Csom. Aðrar skákir fóru í bið.
Að loknum 11 umiferðuim er
staða efstu marrna þessi: 1. Jansa
7% og 1 biðskák, 2.-3. Gehorgh-
íu og Húbner 7%, 4. Matulovic 7
cng 1 biðsikák, 5-6. Hort og Spir-
idinov 6V2 og 1 biðsikák, 7. Frið-
rik Ólafsson 6 og 1 biðskák, 8.-10.
Pedersen, Csom og Forintos 5V»
og 1 biðsikák, 11. Nicevskí 5 V2.
. Þá hafa þær fregnir borizt
nýjas’tar a£ svæðamótinu íAust-
urr'íki, að Guðtmundur Sigurjóns-
son hafi 4 vinninga eftir 8 um-
ferðir, en þátttakendur eru 22
og teflld 21 umferð. Er Tékkinn
Smejkail efstur eftir 8 umferðir
með 6V2 vinning, Matanovic, frá
Júgóslavíu annar með 5V2 vinn-
ing og biðskák og Andersen Sví-
þ.ióð þriðji með 5% vinning.
Gunnar sækir einn
um hæstaréttar-
dómaraembætti
í gær barst Þjóðvilljianuini eft-
irfarandi fréttatilkynning frá
dóms- og kirkjuimólaróðuneytinu:
„Utrunninn er umsóknarfrest-
ur uim embætti hæstaréttairdóm-
ara, sem nýlega var auglýst til
umsóknar. Umsækjandi um em-
bættið er einn, Gunnar Thor-
oddsen, sendiherra".
Hinn 15. þ.m., á fyrsta fundi
6. þings Alþjóðasiglingamála-
stofnunarinnar, sem saman kem-
ur í London, var Hjálmar R.
Bárðarson, skipaskoðunarstjóri,
kosinn forsebi þmgsins í 2 ár.
Stórskuldir Álafossverksmiöjunnar
þjóðnýttar á hæpnum lagaforsendum
- Fjármálaráðherra vill fá lagaheimild til framhalds slíkrar þjóðnýtingar
Fram kom í umræðum í neðri
deild Alþingis í gær, að Fram-
kvæmdasjóður hefur verið látinn
bjarga stórskuldu.gu fyrirtæki,
Ullarverksmiðjunni Álafossi,
með því að takia skuldir upp í
Ágreiningur innan Alþýðuflokksins á Akranesi:
Samningur íhalds og krata á Akranesi í gildi eðaekki?
Mikil átök standa nú yfir
innam Alþýðufilokksins á Akra-
nesi og á bæjarstjómarfundi á
Akranesi í fiyrrakvöld komu
þessi átök skýrt fram í því,
að bæjarfiulltrúar Aliþýðu-
floikksins reyndaist ekki sam-
mála um hvort málefnasamn-
ingur við Sjálfstaaðisfilokkinn
uim stjórn bæjanmóla væri . í
gildi eða ekiki!
13. septermber birtist í mál-
gaigni Alþýðuflotkksins á Akra-
nesd samþykkt fulltrúaráðs
fflokksins þar sem bæjarfull-
tnúurn flokksins er gert að
líta þannig ó að málefna-
samningur stjórnarfáokkanna í
bæjarstjórn hafi verið rofinn
í verkstjóramiálmu svonefnda.
Verkstjðnamólið var þannig
vaxið að SjálfstæðislUokkurinn
og minnihlutaflokkamir stóðu
að því að róða verkstjóra hjá
bænoiim, en öðrum manni, —
formanni Alþýðuflokksfélags-
ins — var sagt u.pp verkstjlóra-
störfum- Hefur Þjóðviljinn
áður greint frá þessu ver'k-
stjóramáli.
Á bæjarstjórnarfundi á
Akrapesi í fyrradag lagði Dan-
iel Ágústínusson þá spurninga,
fyrir Jón Árnason, aðaitals-
mann íhaldsins og forseta
bæjarstjórnar, hvort hanm
teldi að málefnasamningur
flokkanna væri úr sögunni. —
Kvaðst Jón ekki líta svo á,
enda hefði Sjálfstæðisflokkn-
um ekki borizt nein foi-mleg
tilkynning frá Alþýðuflokkn-
urn um ]>að efni- Saima
spurning var lögð fyrir aðai-
talsmiann Alþýðufilokksdns i
bæjarstjórn, Hálfdán Sveinss.
Svaraði hann spurningunni á
sömu lund og Jón Árnason-
Hann teldi mólefnasamni'ng
flokkanna enn í gildi.
Þá kvaddi sér hljóðs vara-
bæjarfulltrúi Alþýðuiflokksins,
Guðmundur Vésteinsson og
sagði hann að hann teidi að
málefnasamningur flokkanna
hefði verið rofinn með fram-
komú Sjólfetæðisflokksins í
verkstjóramólinu.
Og þannig stendur málið í
dag. Hörð átök eiga sér stað
innan Aiiþýðufilokksins á Akra-
nesi og ekki er enn vitað
hverjar lyktir verða.
hlu-tabréf. að því er virðist á
mjög hæpnum lagaforsendum.
Skýrði Magnús Jónsson fjár-
miálaráðherra firá þessu, og jafn-
firamt að mjög væri í. athugun
að fara sömu leið með annað
fyrirtæki.. Slippstöðina á Akur,-
eyri. Létu þingmenn í ljós efa-
semdir um, að rétt væri að far-
ið að þjóðnýta töp einkafram-
taksins með þessu móti.
Ríkisstjqrnin hefur lagt fyr-
ir þingið frumvarp um breytingu
á lögunum um Framkvæmdasjóð
íslands, en hann er eins konar
arftaki Framkvæmdabankans
sáluga, í húsmennsku hjá Seðla-
bankanum, og er ætlunin að lög-
fest verði heimild til þess hátt-
ar björgunarstairfsemi hins opin-
bera við þurfandi fyrirtæki
einkaframtaksins. Benti fjór-
málaráðherra á, að svipuð heim-
ild hefði verið í lögunum um
Framkvæmdab'ank'ann, en þó
mun heimildin þar hafa verið
um kaup á nýjum hlutabréf-
um, þ.e aðstoð við að koma á
fót nýjum atvinnufyrirtækjum,
sem er allt annað en sú björgun-
arstarfsemi sem hér er fyrirhug-
um á „einkaframtaki“ sem í
reynd er orðið gjaldþrota.
Ráðherrann kvað Fram-
kvæmdasjóð bafa gripið til þessa
ráðs með UHarverksmiðjuna
Álafoss til að firra stórfeUdu
tapi, þvi Framkvæmdiabankinn
hefði lánað því fyrirtæki mjög
háar upphæðir, en Framkvæmda-
sjóður erfði skuldirnar. Um
Slippstöðina á Akureyri lét ráð-
herrann þess getið að þar væri
lítið hlutafé en uppbygging hefði
verið mjög ör, og væru nú At-
vinnumálanefnd rikisins, fjár-
málaráðuneytið og bankar að at-
huga hag fyrirtækisins.
Þingmen sem töluðu töldu
eðlilegra að Alþingi fjallaði
siálft um stórfelldan fjárhags-
stuðning ríkisins við stórskuld-
ug einkafyrirtæki. líkt og gert
hafi verið með stuðningi við
Norðurstjörnuna í Hafnarfirði.
Málimi va-r vísað til 2. una-
ræðu og fjárhagsnefndar.