Þjóðviljinn - 02.10.1970, Blaðsíða 1

Föstudagur 2. október 1970 — 35. árgangur— 223. tölublað.
RÍKISSTJÓRhm FYmSKIP[
ÁLBRÆÐSLUNNI AÐ SETJA
ÞEGAR / STAÐ UPP HREINSITÆKI
I VERKSMIÐJUNNI
Skozka óperan
r ■ f ■ ■
synir i Þjoð-
leikhúsinu
f fyrrakvöld koan 50
manna flokkur frá Skozk'j
óperunni hingað til lands
og sýnir hann tvær óperur
eftir Benjamín Britten í
Þj óðleikhú sinu. Eru það
ópesrurnar Alibert Herring,
sem fiokkurinn sýndi í
gaerkvöld við ágærtar und-
irtektir áheyrenda og mun
sýna aftur n.k. sunnudags-
kvöld. og The Turn of the
Screw, sem flokkurinn mun
sýna í kvöld og annað
kvöld. Verða sýningar
óperufloktosins því alls 4
að tölrj. Myndina hér að
neðan tók ljósmyndiairi
Þjóðviljans í gærdiag.
Hreinsitœki augljós nauðsyn
segir Ingólfur DaviSsson grasafrœSingur um eitrun frá álbrœSslunni:
□ Ingólfur Davíðsson grasafræðingur lætur
svo ummælt í álitsgerð, er Tíminn birti í gær,
að garðagróður í Hafnarfirði og grennd hafi
spillzt vegna mengunar frá álverksmiðjunni.
Hann segir ennfremur, að „flúormengun gæti
og hæglega borizt til Reykjavíkur frá Straums-
vík“. Ingólfur Davíðsson er einn þtirra ís-
lenzkra vísindamanna sem hvað bezt hefur
kynnzt íslenzkri náttúru og gróðurfari og fer
álit hans gjörsamlega í berhögg við álit for-
stöðumanns Rannsóknarstofnunar iðnaðarins,
sem þrásinnis hefur gert mjög lítið úr meng-
unarhættunni frá álbræðslunni.
• Áfllt Ingólfs kemor fyllilega
heim við fyrri skrif Þjöövilj-
ans um þetta efni. Fyrir xúm-
om tveimur mánuðum var m.a.
fjallað um þetta mál hér í
blaðinu og þess krafizt að nið-
urstöður rannsóknar sem iran-
in hefur verið á mienguninni
frá álverksmiðjunni verði birt-
ar. Ekki liéfur Pétur Sigur-
jónsson enn orðið við þessari
kiröfu, og er hún þAd enn ft-
rekuð hér í beinu framihaldi
af álitsigerð Ingólfs.
Álit Ingólfs
Davíðssonar
• Tíminn birti í gær greinar-
gerð um athuganir Ingólfs á
flúormenguninni í Straums-
víik:
„Síðari hluta ágúst fórund-
irritaður nokkrar ferðir til
Hafnarfjarðar að skoða garða.
Trjágróður var óvenjuvesæll
að sjá, einkum reyniviðarteg-
undir, en einnig birki, víðir,
heggur, hlynur og jafnvel
ribsrunnar. Laufið var víða
með þornaða, sérkennilega
rauðbrúna jaðra. TJngir hegg-
sprotar voru sumstaðar van-
skapaðir, dökkir og kring-
vafðir í endann. Hlynblöð hvít-
rákótt. Börkur á nokkrum
reynitrjám skorpinn og ó-
venjudökkur. Toppar víða
Inirrir og visnir, einkum á
stórum reynitrjám og sömu-
Ieiðis greinar ofantil á trján-
um. Trén laufguðust seint í
vor og sum felldu laufið í
Rætt um náttúruvernd í borgarstjórn í gær:
Forráðamenn álversins hafa farið
ýt fyrir þau takmörk sem má líða
© Við berum ábyrgð á því að
hafa leyft í mesta þéttbýli
landsins álbræðslu til skaða
fyrir gróður og dýralíf. Það
ætti að vera óumdcilanlegt að
gera ber þær kröfur til ál-
bræðslunnar að öllum tiltæk-
um ráðum sé bcitt til að
draga úr mengunarhættunni.
Það hefur komið fram að
víðast crlendis eru sérstök
hreinsitæki i'itbúin við ál-
bræðslur, cn forráðamcnn ál-
bræðslunnar hér veigra sér
við að setja þennan útbúnað
í gagn af kostnaðarástæðum.
Það eru takmörk fyrir því
hvað gróðahyggjan gctur
leyft sér. Forráðamenn
álversins hafa farið yfir þau
takmörk. — Eitthvað á þessa
leið fórust Sigurjóni Péturs-
syni orð á borgarstjórnar-
fundi í gær, er hann ræddi
um náttúruvernd í Rvík.
Á fundinuim var á daigskrá tíl-
laiga borgiarréðs á þtessa leið:
„Jafnfraimt samlþyklkir borgarráð
að beina þeim tiknælum til
m enntaimálaráöu n eytisins, að það
hlutist til um, að lögum uimi
náttúruvernd verði breytt á
þann veg að í náttúruverndar-
nefnd eigi sæti 3 — 7 menn
eftir ákvörðun htutaðeigaindi
sýsílunefndar (í Reykjaivfk borg-
arstjórnar).“ Þessi saimþykkt
borgarráðs er tillkomin í saim-
bandi við saimiþykkt um nétt-
únuverndamefnd Reykjavíkur,
sem samlþykkt var á borgar-
stjórnairfundinum í gær ásamt
nefndri tillögu borgarráðs,
I hinni niýjú saomiþykkt uim,
náttúruverndarneifnd Reyk-jaivík-
ur segir svo uim hilutverk nefnd-
arinnair:
„Verkefnd náttúruverndar-
nafndair er að vinna að því, að
framfylgit verði i Reykjavík lög-
um um náttúruvernd. Hún skal
auk þess vinna að alhliða um-
hverfisvemd, er í því sé fólgin
■að spioma gegn óþaría röskun á
náttúrufari borgarlandsins, varð-
veizílu sérstæðra náttúrufyrir-
brigða., svo sem gróðri, dýralífi
og jarðmyndiunum svo og stuðla
að snyrtilegri umgengni og þá
í samvinnu við fegmmarnefnd.
Þá er það hllutverk nefndarinn-
ar að vinna að vömum gegn
hversfconar menguin".
Sigurjón Pétursson lýsti í
ræðu sinni samiþykki við tilílög-
u,na um saimiþykikt fyrir nátt-
úruverndarnefnd, en vók síðan
að þessum málum aJmennt.
Verður nánar greint frá þessu
máli hér í blaðinu síðar, en þirt-
ur hér kafli úr ræðu Sigurjóns
um mengumina, en áður ervitn-
að til þess kafla i ræðunni. Sig-
urjón sagði m.a,.:
„Hinn þáttur fyrirhugaðs nátt-
úruverndairstarfe þ.e. að siporna
gegn hverskonar mengun er
kannski enn þýöinganmeiri en
-jmihverfisvemdunin þótt hvort-
tveggja sé að sjálfsögðu bad
samtvinnað að ekki verði ámilli
skilið — mengunarvandamálið er
aiþjóðlegt vandamál og menn
eru æ betur að átta sig á því
að verði ekfci af alefli spomað
gegn frekari mengun vatns og
andrúmslofts, stefnir í algjört ó-
efni, jafnvel tortímdngu lífs á
jörðinni að áliti vaxaindd hóps
sérflriæðinga.
Við ísiendinigar höfum til
skamms tíma litið á vandaméJl
mengunar, sem eitthvað okkur
fjarlægt. Við búuim í stóru lítt
bygigðu iandii, langt frá þétt-
býlissvæðuim jaröarinnar og höf-
um því talið ckkur ólhulta. Það
er ekki fyrr en nú á síðustu ár-
um að flestuim varð ljóst að
einangrun okkar sikóp enga
trygigingu gegn mengunarvanda-
málinu. Nú þegar er mengun
hafsins orðin svo mdkil að lífi
þar er talin stafa hæitta af. Og
öilum er okkur Ijóst hvaðaþýð-
ingu slikt getur haft fýrir þjóð
sem bygigir áflkomu sína að
Framhald á 3. síðu.
byrjun júlí, þótt þau virtust
Iaufguð að eðlilegum hætti í
fyrstu.
Ég skoðaði laufið og fann
elíki ncinar skemmdir af völd-
um sveppa og til frekari full-
vissu sendi ég nokkur sýnis-
horn utan til rannsóknar og
fundust þar heldur ekki svepp-
ir í laufinu, en allt benti til
þess að um einhverskonar
sviðnun væji að ræða, helzt
loftborna. Samkvæmt efna-
greiningu reyndust sýnishom-
trjálaufsins úr Hafnarfirði
menguð flúor. Við sumarbú-
stað, rétt hjá Straumsvík,
reyndist flúormcngunin miklu
meirí bæði í laúfi og grasi.
Bendir það til hvaðan hún er
komin í hafnfirzku garðana.
Lítur ekki vel út með trjá-
rækt Hafnfirðinga, ef slíku
fer fram til lengdar. Flúor-
mengun gæti hæglega borizt
til Reykjavíkur frá Straums-
vík, þó mistur þaðan leggi
eðlilega oftar og meir yfir
Hafnarfjörð. Hreinsitæki í
verksmiðjunni virðast augljós
nauðsyn.
— Ingólfur Daviðsson".
Þannig er álit Ingólife Davíðs-
sonar og er það borið undir
Pétur Sigurjónsson forstjóra
Rannsóknarstofnunar iðnaðar-
ins, en hann á einnig sæti í
þeirri nefnd, sem' á að ramnr
saka mengun frá álbræðsl-
unni, Fullyrðir hann, að menff-
unin frá álveiksmiðjrmni sé
„óveruleg o@ að fllúormengun-
in sé ekki meiri en svo að
gróðri ætti ekki að stafa
Framhald á 3. síðu.
Rætt við Ólaf Björnsson, alþingismann, um
prófkjör Sjálfstæðisflokksins:
A/
— en enginn veit sína
ævina fyrr en öll er"
Daginn sem úrslit voru
kunngjörð í prófkjöri Sjálf-
st.æði sflokksins átti Þjóðvilj-
inn tal við Birgi Kjarian al-
þingismann og laigðr fyrdr
hann nokkrar spurningar um
niðurstöður prófkjörsins.
Ólafur Björnsson
Blaðið reyndi þá einnig að
niá tali af Ólafi Björnssyni
alþingismianni vegna úrslita
prófkjörsdns, en hann var þá
utanbæjar og það var ekki
fyrr en í gær afl blaðamaður
Þjóðviljans gat átt tal við
hann um úrslitin, Blaðamað-
ur sipyr Ólaf fyrsl um próf-
kjör og bann svarar:
— Ég er hlynntur þeirri
grundvallairhugmynd að
kanna stuðning við frambjóð-
endur áður en gengflð er end-
anlega frá framboðum. En á
þessu eiru mikljr giallar. Hér
er kosið til þings og sveitar-
stjórna eftir listum ekki eft-
ir einstiaklingum. í prófkjör-
unum — sem eru eftir ame-
rísfcri fyrirmynd — er kosið
um einstaklinga og þó að
raðað sé á listann eftir at-
kvæðamagni einstaklingia í
prófkjöri er ekki vist að list-
inn gefi eðlilegasita mynd af
flokkn.um eða þvá framboði
siern flokksmenn almennt
vilja senda fram. Til dæmis
um þetta má nefna niðurstöð-
ur prófkjörs Sjálfstæðis-
flokksiins fyrir borgairsitjó'miar-
kosningamar i vor. Á þeim
Hsta, sem prófkjörið sýndi,
var enigin kona í efstu sæt-
unum. Þetta töldu menn ó-
tækt og þessu var breytt sem
kunnugt er.
— Hvað segið þér um nið-
urstöður prófkjörs Sjálfstæð-
ismianna á dögunum?
— Um sjálfan mig vil ég
segja: Á því er einföld skýr-
ing vegna hvers ég fékk ekki
betri útk'Omu. f upphafi bar-
áttunnair hrinigdu til min
nokkrir vinir mínir og bentu
mér á að aðrir þátttakendur
í prófkjörinu hefðu í hyggju
að opna kosmngaskrifstofur,
balda fundi og gefa út blöð.
Þessir sömu vinir mínir buðu
mér húsnæði fé og starfs-
krafta til þess að ég gæti
tekið þátt í baráttunni á
sama grundvelli og aðrir. Ég
neitaðj því, því að áróður af
þessu tagi er andst.æður hug-
myndum mínum um lýðræði;
þeir sem hafa fjárráðin eru
sterkari en aðrjr. Ég tel það
betra að tapa leik' en að bedta
óheiðarlegum aðferðum. Lýð-
ræði skil ég þanniig að
höfu’ðin ei'gi að telja — ekki
krónumar.
— Verðið þér á framboðs-
lista Sjálisitæðisflokksins?
— Ég tel ólíklegt að ég
taki eftir þetta kjörtim'abil
þátt í stjámmálum á vett-
vangi Sjálfstæðisflokiksins.
Ég bef ekki aðra möguleika
í huga nú — en enigin veit
sínia ævima fyaa- en öil er.
— sv.