Þjóðviljinn - 08.12.1983, Blaðsíða 10
10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 8. desember 1983
Matthías Eggertsson ritstjóri skrifar:
Heimilisböl eða „ný
um gulgrœna kjötið
Um árabil hefur Þjóöviljinn get-
ið sér orð fyrir vandaða umfjöllun
um málefni landbúnaðarins.
Magnús H. Gíslason blaðamað-
ur Þjóðviljans er sá starfandi blað-
amanna sem lengst hefur gert land-
búnaði skil og alla tíð af þekkingu
og skilningi.
Á síðasta áratugi mátti greina að
Alþýðubandalagið fór að sækja
eftir fylgi innan landbúnaðarins
meira en áður. í fararbroddi í þeirri
sókn var Lúðvík Jósepsson sem
fram að þeim tíma hafði einkum
helgað sig málefnum sjávarútvegs.
Um líkt leyti hóf Magnús H. Gísla-
son störf hjá Pjóðviljanum og á
þeim tíma sem liðinn er síðan hefur
ímynd Þjóðviljans og Alþýðu-
bandalagsins tekið breytingum og
þessir tvíburar hafa veitt landbún-
aði meira lið en áður.
Sem áhugamanni um málefni
landbúnaðarins hefur þetta glatt
mig, á sama tíma og mér hefur t.d.
oft leiðst að horfa upp á skilnings-
leysi Alþýðuflokks og Alþýðu-
blaðs á málum landbúnaðar. Land-
búnaði hefur heldur ekki veitt af
allri þeirri liðveislu sem hann hefur
fengið í þeim niðurrifsáróðri sem
staðið hefur árum saman og Dag-
blaðið á stærstan hlut að.
Það verður því að segjast að
mann rak í rogastans að sjá um-
fjöllun Þjóðviljans á „gulgræna“
kjötinu um miðjan október sl. Fyr-
irsögn á forsíðu blaðsins 12. októ-
ber sl.: „Gulgrænt og skemmt“ og
ritstjórnargrein daginn eftir sem
bar heitið „Kjöthneykslið" sýndu
lítinn skilning á því hvers konar
mál hér var á ferðinni. I ritstjórnar-
greininni er m.a. að finna eftirfar-
andi setningar: „Þúsundir heimila í
landinu hafa undanfarið verið að
borða hættulega skemmt kinda-
kjöt“ og „Almenningur hefur und-
anfarið verið blekktur til að kaupa
óætt (leturbr. M.E.) kjöt“.
Þessi umfjöllun Þjóðviljans varð
að sjálfsögðu hvalreki fyrir Dag-
blaðið Vísi sem fagnandi endurtók
hana.
Nú tel ég mig ekki þurfa að taka
fram að að sjálfsögðu gerðust hér
mistök. Gallað kjöt fór í búðir og
kvartanir voru eðlilegar og sá sem
dreifði vörunni bætti þar strax úr
og ljóst var hvað gerst hafði. Þar
þurftu hvorki lögregla, lögfræðing-
ar né dómstólar að koma nærri.
'Endurmat fór fram á birgðum í við-
komandi geymslu og reyndust þá
68 skrokkar, sem vógu um 700 kg.
ónýtir. (Athygli vekur að meðal-
þyngd þeirra er rétt rúm 10 kg.)
Um 1400 skrokkar voru felldir í
mati úr öðrum flokki dilkakjöts í
fjórða flokk dilkakjöts en um 2800
skrokkar fengu óbreytt mat, en alls
voru metin þarna um 55 tonn. í
umræddu frystihúsi á Seltjarnar-
nesi í eigu ísbjarnarins höfðu verið
geymd alls 270 tonn af kjöti.
I frystihúsinu eru tveir
geymsluklefar og var allt kjöt
óskemmt í öðrum þeirra en í hin-
um, þar sem umgangur var meiri
og meira loft lék um komu
skemmdirnar fram. Eitthvað af ón-
othæfu kjöti fór í dreifingu.
Ég hef leitað mér upplýsinga um
hversu mikið það getur hafa verið.
Matthías Eggcrtsson ritstjóri Bún-
aðarblaðsins Freys gagnrýnir í
þessari grein skrif Þjóðviljans um
„gulgræna kjötið“.
Eins og áður segir fundust 700 kg.
af ónothæfu kjöti í þeim ca. 55
tonnum sem í geymslunni voru
þegar athugun fór fram. Þá höfðu
upp undir 20 tonn verið afgreidd af
þeirri stæðu. Ef hlutfall af ónot-
hæfu kjöti hefur verið hið sama í
því og því sem athugað var er þar
um 250-300 kg. að ræða. Aðrar
kvartanir um gallað kjöt komu
ekki á þeim ca. 2800-2900 tonnum
af kjöti sem seld voru á kjötútsöl-
unni. Miðað við það er sú fullyrð-
ing í ritstjórnargrein Þjóðviljans
hinn 13. október sl. að „almenn-
J7
ingur hefur að undanförnu verið
blekktur til að kaupa óætt kjöt“,
um0.01% rétten um 99.99% röng.
Hvers vegna útsala?
Á kjötútsölunni í september og
október sl. voru seld um 2600 tonn
af dilkakjöti auk 2-300 tonna af
kjöti af fullorðnu fé. Ástæða þess
að til þessarar útsölu þurfti að grípa
er sú að erlendir markaðir fyrir
kjöt hafa verið að tapast. Einkum á
það við um markaðinn í Noregi.
Árið 1980 voru flutt út um 2500
tonn af dilkakjöti til Noregs en í ár
ekkert. í öðrum löndum hafa
markaðir líka dregist saman.
Eftir að lagaheimildir fengust
árið 1979 til að hafa stjórn á fram-
leiðslu sauðfjár- og nautgripaaf-
urða með kvótakerfi hefur mjólk-
urframleiðsla komist í eðlilegt horf
og framleiðsla kindakjöts farið
minnkandi. Landbúnaður þarfeðl-
is síns vegna nokkurn tíma til að
aðlaga sig breyttum markaðsað-
stæðum og nýjum búskaparháttum
auk þess sem sauðfjárrækt er styrk-
asta stoðin undir því að varðveita
byggð í dreifbýli. Þess vegna er of-
framleiðsla á kindakjöti.
Sú kjötútsala sem fram fór sl.
haust kostaði sauðfjárbændur
sjálfa um 26-27 miljónir króna sem
kemur fram sem bein launaskerð-
ing þeirra og bætist ofan á þær
efnahagsþrengingar sem lands-
menn hafa orðið fyrir. Reyndar eru
þessar 26-27 miljónir króna á hinn
bóginn kjarabót fyrir þá sem nota
sér útsölukjötið.
í nauðvörn sinni að koma kjöt-
framleiðslunni í verð þurfa bændur
á skilningi og velvilja þjóðarínnar
að halda. Að undanskildum við-
brögðum Þjóðviljans og síðan DV í
þessu máli þá hafa líka bændur
mætt þeim skilningi. Hins vegar
vaknar sú spurning, hvort umfjöll-
un Þjóðviljans á þessu máli stafi af
heimilisböli hjá blaðinu eða hvort
hér sé „ný lína“, módel 1984, á
ferðinni.
Það er vonandi að hér sé einung-
is um heimilisböl að ræða, því að
það gæti fljótlega liðið hjá. Hins
vegar eru blikur á lofti um að hér
geti verið á ferð „ný lína“ hjá blaði
og flokki.
Á nýliðnum landsfundi Alþýðu-
bandalagsins gerðist tvennt sem
vekur til umhugsunar. Alþýðu-
bandalagið hefur viljað telja sig
flokks félagshyggju. Á þinginu
báru hins vegar forseti ASÍ og fleiri
fram ályktun um að barist verði
gegn því að eggjaframleiðendur
skipi málum sínum á félagslegum
grundvelli eins og félagsmenn ASÍ
hafa gert áratugum saman, en í
stað þess skuli lögmál frumskógar-
ins ráða í framleiðslu og dreifingu
eggja.
I öðru lagi gerði landsfundurinn
þá skipulagsbreytingu á flokknum
að heimila að sérhópar starfi innan
hans. Það gladdi mig þegar ég sá að
fyrsti slíki hópurinn sem stofnaður
var var áhugahópur um landbún-
aðarmál. Gleði mín dvínaði þó
þegar eini maðurinn sem ég hef séð
nefndan með nafni í þeim hópi er
Jóhannes Gunnarsson, flutnings-
maður, ásamt forseta ASÍ, að til-
lögu um að viðhalda lögmáli frum-
skógarins í eggjasölu.
Heimilisböl eða „ný lína“?
Matthías Eggertsson
Úr dómsforsendum í Spegilsmálinu____________
„Kristnir menn sœkja trúarlífi
nœringu í heilaga kvöldmáltíðí ‘
Úlfar Þormóðssson með ,jSamvisku þjóðarinnar“
í Sakadómi Reykjavíkur
var Úlfar Þormóðsson rit-
stjóri Spegilsins m.a. dæmd-
ur fyrir guðlast og hefur það
ekki gerst svo áratugum
skiptir. Hér á eftir fer ákær-
uatriðið sem þetta snertir og
forsendur þær sem dómend-
ur, Jón A. Ólafsson, saka-
dómari, séra Bjarni Sigurðs-
son, dósent og cand. juris.
og Eysteinn Sigurðsson
Ph.d., ritstjóri báru fram til
dómsfellingar. Dómnum hef-
ur verið áfrýjað til Hæstarétt-
ar.
Ákœruatriði
,Ákœrða ergefið að sök að hafa
tneð fyrirsögninni: Afleiðingar alt-
arisgöngunnar: „Ofbeldi, rán,
glœpir og morð“, lesmáli þeirrar
greinar í heild og tveimur myndum
á bls. 24-25 í fyrrgreindu tölublaði
„Spegilsins" opinberlega dregið dár
að og smánað trúarkenningar og
guðsdýrkun hinnar svangelísku lút-
ersku þjóðkirkju.
Telst þetta atferli ákœrða varða
við 125. gr. almennra hegningar-
laga, sbr. 10. og 15. gr. laga um
prentrétt. “
Um I. kafla
ákœrunnar
Meginmál greinarinnar sem
ákært er út af er á þessa leið:
„Þetta er hvort tveggja lögbrot
og regin hneyksli. Að hugsa sér að
það skuli hafa verið látið átölulaust
hingað til að þjónar Guðs freisti
barna með áfengi, sem leiðir til of-
drykkju, glæpa, rána, morða og
alkóhólisma. Og það í kirkjum
landsins.
Ég gat ekki horft uppá þetta
lengur. Þess vegna kærði ég“ sagði
Erna Guðmundsdóttir, sanntrúuð
kona og bindindissöm, er Spegill-
inn hitti hana að heimili hennar í
Njarðvíkunum á dögunum.
„Hér hef ég myndir af Óla
bróður mínum, sem segja meira en
mörg orð um nauðsyn þess að
stöðva þegar brennivínsgjafir
prestanna," sagði Erna að lokum
og krafðist þess að við birtum
myndirnar.
Til vinstri Ólafur á fermingar-
daginn. Til hægri Ólafur 12 árum
eftir altarisgönguna.
Myndina tók Erna er hún loks
hafði upp á bróður sínum en hann
„býr” í Harlemhverfinu sem svo er
nefnt. Hún færði honum ýmsan
prentaðan fróðleik um áfengisböl-
ið og reyndi með fortölum að fá
hann til að snúa úr því spori, sem
altarisgangan hafði beint lífi hans
í
Til vinstri við textann er mynd af
fermingardreng í kyrtli og heldur
hann á sálmabók, en til hægri er
mynd af öldruðum mæðulegum
blökkumanni, sem hallar sér fram
með hendur undur kinnum. Við
hlið hans er blaðabúnki og slitnar
tuskur breiddar yfir hann. Fyrir
ofan meginmálið er fyrirsögn með
stóru letri í þrem línum: „Ofbeldi,
rán, glæpir og morð“. Þar fyrir
ofan er önnur undirstrikuð fyrir-
sögn með stækkuðu letri, en þó
minni en í aðalfyrirsögn á þessa
leið: Afleiðingar altarisgöngunnar.
Við úrlausn þessa sakarefnis ber
að hafa í huga, að altarissakra-
mentið, öðru nafni heilög kvöld-
máltíð, er helgasta athöfn kristinn-
ar guðsdýrkunar og annað tveggja
sakramenta evangeliskrar lúterskr-
ar kirkju. Kristur efndi sjálfur til
þessarar helgiathafnar kvöldið
áður en hann var krossfestur, á
skírdagskvöld, og fylgjendur hans
hafa óslitið haft það um hönd allar
götur síðan. Áltarissakramentið
hefur fjölþætta merkingu. Það er
víða nefnt í Nýja testamentinu, og
er ljóst, að fyrstu kristnu söfnuð-
irnir hafa safnast saman og samein-
ast um þessa táknrænu athöfn og
hafa leitað í henni samfélags við
Krist með sérstökum hætti. Þeir
hafa í sakramentinu minnst fórnar
hans með þakkargjörð, leitað fyrir-
gefningar og tengst í kærleika inn-
byrðis. Kristnir menn sækja því
umfram allt trúarlífi sínu næringu í
heilaga kvöldmáltíð. Viðhorf krist-
inna manna til altarissakramentis-
ins er enn óbreytt frá því í árdaga.
Táknin eru enn hin sömu, brotning
brauðs og neysla brauðs og víns.
Mönnum er einnig við altarisgöngu
í sjálfs vald sett, hvort þeir neyta
vínsins eða ekki.
Verndarandlag 125. gr. al-
mennra hegningarlaga nr. 19/1940,
er trúartilfinning fólks og réttur
þess til að hafa hana í friði sé um að
ræða trúarkenningar eða guðs-
dýrkun löglegs trúarbragðafélags
samkvæmt 63. gr. stjórnarskrár-
innar nr. 93/1944. Þar sem alkunna
er, að altarissakramentið og þátt-
taka í því er kjarnaatriði
evangelisk-lúterskrar trúarkenn-
ingar og trúariðkunar telur dómur-
inn að birting ofangreinds les- og
myndefnis sem heild varði við laga-
greinina, enda verður birting þessa
efnis hvorki talin framlag til má-
lefnalegrar umræðu um trúmál né
hún talin hafa listrænt gildi.
Ekki verður talið að lagagreinin
sé fallin úr gildi fyrir notkunarleysi,
þegar haft er í huga, að almennt
sneiða menn hjá brotum af þessu
tagi vegna virðingar fyrir trúar-
skoðunum annarra og þeim, sem
kann að sýnast nærri trúars-
annfæringu sinni hoggið, finnst
e.t.v. ekki rétt að hefjast handa og
sitja á sér að láta sverfa til stáls.
Ekki verður heldur fallist á, að 233.
gr. a hegnirigarlaganna hafi rýmt út
125. gr. laganna, þar sem verndar-
andlag hennar er annað og víðtæk-
ara, hún verndar önnur huglæg
gildi með afdráttarlausum hætti,
m.a. er það gert refsivert að hæða
og smána aðrar tilfinningalegar
eigindir en trúarbrögð.
Með vísan til ábyrgðarreglna 10.
og 15. gr. laga um prentrétt telst
ákærði því hafa brotið gegn 125. gr.
almennra hegningarlaga og því
unnið til refsingar samkvæmt
henni, enda hefur ákærði játað að
hann beri einn ábyrgð á birtingu
efnisins."