Dagblaðið Vísir - DV - 31.08.1999, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1999
13
Baráttan um banka
Hagsmunaárekstrarn-
ir og tvískinnungurinn í
íslenskum stjórnmálum
hefir sjaldan verið jafn-
átakanlega augljós og
nú. Ástæðan er upp-
hlaup nokkurra manna
að kaupum á hlutafé í
FBA, Fjárfestingar-
banka atvinnulífsins.
Vandamálið er augljós-
lega það að þessir menn
teljast ekki öruggir
stjórnarliðar, hvorki
stuðningsmenn Fram-
sóknar- né Sjálfstæðis-
flokks, svo að öruggt
geti talist, heldur hafa
gert þessi kaup fyrir eig-
ið fé sem góða tjárfest-
ingu til langs tíma, þótt
upplýst sé að verðið á
hlutabréfunum í FBA hafi gefið
sparisjóðunum í millihönd 1,3
milljarða króna í hreinan skatt-
frjálsan hagnað.
í sögulegu samhengi
Þetta ætti ekki að vera til vand-
ræða, því að þessir menn eru bara
að gera eðlilegar ráðstafanir í fjár-
festingum sínum, óháð stjóm-
málaflokkunum. En það er einmitt
þar sem hnífurinn stendur í
kúnni. Stjórnarflokkarnir höfðu
alls ekki gert ráð fyrir slíku upp-
hlaupi þegar þeir ákváðu að selja
alla gömlu ríkisbankana. Þeir sjá
fram á að völd þeirra verða skert
af þessum upphlaupsmönnum,
sem tókst að ná 30% af hlutafé
FBA, og gera því kröfu til að fá þar
tvo stjórnarmenn. Það er því sann-
arlega komið babb í bátinn, eins
og sagt er.
Þetta verður að skoða í sögulegu
samhengi. - Allt frá stofnun Fram-
sóknarflokksins 1928 hefir megin-
stefnumið hans verið að komast
yfir stjóm á bankakerfi landsins
og nota það í eigin þágu, og svo er
enn. Þeir byrjuðu strax á að rægja
gamla fslandsbanka og leggja
hann niður, og þótt hann væri
engan veginn gjaldþrota var hon-
um breytt í Útvegshanka íslands,
þar sem Framsókn átti sína menn.
Það þótti sjálfgefið að Framsókn
stjórnaði öllu í Búnaðarbankan-
um, vísast vegna nafnsins, en
Framsókn þóttist vera bænda-
flokkur lengi vel.
Landsbankinn var
lengst af aðeins
eins og deild í SÍS,
sem lagði honum
til Framsóknar-
bankastjóra úr eig-
in röðum, sem sáu
til þess að SÍS hefði
„opinn reikning"
til allra hluta þar.
Aðeins á tíma Pét-
urs Benediktssonar
voru völd þeirra
eitthvað skert í
Landsbankanum.
Þegar SÍS rúllaði
námu skuldirnar
um 12 milljörðum,
auk 2,4 milljarða
skuldar við
Hambrosbanka.
Allt þetta varð
Landsbankinn að greiða, til að
„verja heiður landsins", eins og
Framsókn kaus að orða þetta.
Eftir uppgjörið
Eftir uppgjörið var Landsbank-
inn orðinn óstarfhæfur vegna
ónógrar eiginfjárstöðu, og varð að
fá tvö óendurkræf lán úr ríkissjóði
alls að fjárhæð 5,7 milljarðar til að
geta haldið áfram störfum sam-
kvæmt ákvæðum bankalaga. Allt
eigið fé bankans hafði runnið til
Framsóknar, svo sem alltaf hafði
verið.
Fyrri ríkisstjórn Davíðs fól
Framsókn stjórn bankamálanna og
við einkavæðingu Landsbankans
var ákveðið að selja hlutafé i hon-
um að fjárhæð einn milljarður, eða
einn sjötti hluti bankans á genginu
1,9 með dreifðri eignaraðild eftir
nafnnúmerum kaupenda.
Framsókn réð ungan lögmann til
að safna nafnnúmerum fyrir VÍS,
sem síðan keypti hlutafé í bankan-
um fyrir 263 milljónir eða um 14%
af öllu seldu hlutafé, sem þannig er
á einni hendi hjá VÍS. Enginn gerði
neinar athugasemdir við þetta.
Framsókn taldi sig því hafa eignast
Landsbankann sem langstærsti
einstaki hluthafmn, því að sam-
kvæmt hlutafélagalögum eiga hlut-
hafar rétt til frekari kaupa í hlut-
falli við hlutafjáreign sína.
íslandsbanki líklegastur
En nú hefir snurða hlaupið á
þráðinn. Kaupin í FBA er ógnun
við stefnu Framsóknar í banka-
málunum, enda hafa þeir heldur
betur hlaupið í
fýlu. Tillaga Dav-
íðs um að selja af-
ganginn í FBA í
einu lagi er Fram-
sókn ekki að
skapi, því að aug-
ljóst er að nýi ís-
landsbanki hf. er
langlíklegasti
kaupandinn að
þessum afgangi
hlutafjár í FBA. Þá myndi nást hin
mikla dreifing á hlutfénu í FBA,
því að það eru þegar þúsundir
hluthafa í íslandsbanka hf.
Þar með myndi nást sams konar
staða og er þegar í útgerðinni, þar
sem öllum hluthöfum í útgerðarfé-
lögum er sagt að þeir séu orðnir
útgerðarmenn og eigi sinn hlut i
sameigninni í fiskveiðunum.
Önundur Ásgeirsson
„Allt frá stofnun Framsóknarflokksins 1928 hefir meginstefnumið hans verið að komast yfir stjórn á bankakerfi
landsins og nota það í eigin þágu,“ segir Önundur m.a. í greininni.
Kjallarinn
,Önundur
Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
„Tillaga Davíðs um að selja af-
ganginn í FBA í einu lagi er Fram•
sókn ekki að skapi, því að aug•
Ijóst er að nýi íslandsbanki hf. er
langlíklegasti kaupandinn að
þessum afgangi hlutafjár í FBA.U
Sivjarspellvirki
Nú þegar þeim sem fylgjandi
eru virkjanaframkvæmdum á há-
lendinu hefur bæst sá liðsauki
sem umhverfisráðherra landsins
er hlýtur að vera kominn tími til
að hvetja andstæðinga fyrirhug-
aðra framkvæmda til að snúa bök-
um saman.
Rokk gegn hálendisvirkjun
Ég geri það því hér með að
áskorun minni að skáld og lista-
menn efni til ýmiss konar uppá-
koma, t.d. rokktónleika, til að gefa
baráttunni gegn virkjunum á há-
lendinu byr undir báða vængi. Og
ég hvet landsmenn alla til að nýta
sér hvert það tækifæri sem gefst
til að mótmæla fyrirhuguðum
virkjanaframkvæmdum á hálendi
íslands.
Sannkölluð sinnaskipti
Eins og oftsinnis hefur komið
fram nú upp á síðkastið er Siv
Friðleifsdóttir búin að skipta um
skoðun varðandi vemdun hálend-
is og annarra náttúruperla lands-
ins. Svo einlæg eru sinnaskipti Si-
vjar að nú er henni sama þótt
fómað verði, þess vegna, öllu há-
lendinu ef það skyldi nú þykja
vænlegt fyrir útlenda jöfra sem
ekki fá lengur að lítilsvirða eigið
land með athöfnum sínum. En fyr-
ir tæpu ári sagði þessi sama Siv að
fólk yrði að stuðla að verndun
þessa sama hálendis.
Ef þetta heitir ekki að gera lag-
lega í brókina,
þá veit ég ekki
hvað það getur
kallast. Og nú er
sama hversu oft
umrædd Siv
pissar í skóinn,
sálarheill henn-
ar og mannorði
verður ekki
reddað. Hún má
þakka fyrir að
vera stödd í miðju frainsóknarfjós-
inu á meðan hún stundar þessa
iðju sína, því þar fá ■ hlendnar
dryllur og aurug finngálkn að
leika lausmn hala.
Siv Friðleifsdóttir hefur nú sagt
það opinberlega að auðvitað verði
að fóma einhverju fyrir gróða
stóriðjunnar og að Eyjabakkar séu
tilvalin fóm, því hún sjálf hafi
ekki orðið bergnumin af því að
skoða herlegheitin. Þetta gerir
hún á meðan hún gegnir embætti
ráðherra um-
hverfismála.
Það er ekki
manneskja sem
ber hag umhverf-
isins fyrir hrjósti
sem lætur eftir
sér hafa að auðvit-
að verði að fórna
dýrmætum nátt-
úruperlum fyrir
stóriöju. Það er
manneskja sem
dregist hefur inn í
vítahring braskar-
anna, manneskja
sem sér eigin
framahraut í hill-
ingum og liflr í
sjálfsblekkingu og
sýndarveruleika.
Einhverntíma hefði það að tala
um nauðsynlegar fórnir í þessu
sambandi verið kallað heimsku-
legur útúrsnúningur og yfirklór.
Það að lýsa því yfir að persónuleg-
ur smekkur sé verndarhugtakinu
yfirsterkari, er náttúrulega ekkert
annað en teprulegur aulahúmor
hrokafulls valdafikils.
Vesaldómur umhverfis-
málaráðherra
Annarleg öfl hljóta að ráða fór ef
umhverfisráðherra talar um að lög-
formlegt umhverfismat komi ekki
til greina þegar ráðgert er að
sökkva griðlandi fugla undir vatn.
Enn annarlegri virðast
þessi öfl þegar það er tek-
ið með i reikning að um-
ræddar framkvæmdir eru
áformaðar í þeim tilgangi
einum að framleiða raf-
magn fyrir mengandi
stóriðju.
Það er lappadráttur
aumkunarverðrar sálar,
sem fær Siv Friðleifsdótt-
ur til að falla á kné við alt-
ari mammons og biðja um
aðild að braskinu. Hún
sannar það með gjörðum
sínum að auðvaldsöfl
framsóknarmanna gerðu
rétt þegar ákveðið var að
fá þessari veimiltítu
lyklavöld að ráðuneyti
umhverflsmála.
Hjá Siv var ekki bara vægðar-
von að fmna, heldur algjöra upp-
gjöf. Hún var tilbúin að éta ofan í
sig öll fógur fyrirheit um verndun
náttúruperla, ef völd voru í boði.
Og þótt ekki hafi hún setið lengi í
ráðuneytinu, hefur hún nú þegar
fengið að sporðrenna háleitum
hugrenningum og þamba ijómann
af því sem hún lofaði. Þessi róm-
aða Siv, sem reynt hefur að sýna
skjaldmeyjartakta á Alþingi, hefur
nú opinberað fuglshjartað sem í
hennar brjósti tifar. Það var þá
roghænsn bak við amarhaminn
þegar allt kom til alls.
Kristján Hreinsson
„Annarleg öfl hljóta að ráða för ef
umhverfisráðherra talar um að
lögformlegt umhverfismat komi
ekki til greina þegar ráðgert er að
sökkva griðlandi fugla undir
vatn.“
Kjallarinn
Kristján
Hreinsson
skáld
Með og
á móti
Ný götuheiti í Grafarholti
Borgarráð hefur samþykkt tillögur
Þórhalls Vilmundarsonar, formanns
Örnefnastofnunar, um götunöfn í nýju
hverfi í Grafarholti. Götuheitin eru
tengd kristnitöku á íslandi og landa-
fundunum í Vesturheimi. í tillögum
Þórhalls má finna óvenjuleg nöfn eins
og Þúsöld, Ólafsgeisla, Gvendar
geisla og Þórðarsveig, svo dæmi séu
nefnd. Borgarrráð samþykkti ekki til-
lögu Þórhalls um að nefna hverfið
Þúsaldarhverfi.
Helgi Pétursson,
borgarfulltrúi.
Mjög
hrifinn
„Ég nefndi að vísu hugmyndina
um heitið „Aldahverfi" við Þór-
hall en ég er að öðru leyti mjög
hriflnn af þessum nöfnum. Mér
fmnast þau mjög vel við hæfi. Síð-
an taka allir
góðir hlutir
sinn tíma. Það
tekur sinn tíma
að venjast þeim.
Hér í borginni
finnast götu-
nöfn sem mönn-
um þóttu heldur
betur óþjál og
miklir tungu-
brjótar. Mín
skoðun er sú, að hugsunin hjá
Þórhalli sé mjög skemmtileg, þ.e.
að minnast kristnitökunnar og
landafundanna. Menn hafa hnotið
um Gvendargeisla. Það er löngu,
löngu tímabært að menn heiðruðu
minningu Guðmundar góða. Hann
hét aldrei neitt annað en Gvendm-
góði. Mér finnst götuheitið Þúsöld
alls ekki hljóma neitt aimkannan-
lega í eyrum. Ég get vel fellt mig
við það og við þessa hugsun í
heild. Mér finnst þetta hið
skemmtilegasta mál. En það eru
skiptar skoöanir um það. eins og
öll góð mál. Hvað viðvíkur hug-
myndinni um heitið Þúsaldar-
hverfi, þá bendi ég á að þetta er
hluti af Grafarholtinu. Við þurf-
um að sjá til hvort þetta heiti fest-
ist við það. Helst vildi ég losna við
Grafarholtsnafnið með einhverj-
um hætti. Þúsaldarhverfi er ágætt
heiti og minnir á hvernig nafngift-
irnar í hverfinu eru til komnar."
Hallgrímur Helga-
son rithöfundur.
Slæmt
nýyrði
Það er undarlegt að höfundur
náttúrunafnakenningarinnar skuli
á gamals aldri hundsa hana svo
gjörsamlega þegar hann fær sjálfur
tækifæri til ömefninga. 2000-vand-
inn er greini-
lega ekki ein-
skorðaður við
tölvur því „þús-
öld“ er slæmt
nýyrði og ekki
rökrétt hugsað,
„tíöld“ væri
rökréttara, eða
„aldatugur", því
samkvæmt
„þúsöld" ætti
venjuleg öld þá að heita
„hundöld". Götunöfnin eru mörg
ágæt en mörg full langskólagengin.
Þá eru geisli og -sveigur of væmin
fyrir minn smekk. Kannski væri
best að nefna hverfið „Aldahverfi".
Menn hefðu sjálfsagt gaman að því
að búa á Víkingaöld 7 og Sturl-
ungaöld 22 eða Nítjándu öld 19.
Hringtorgin gætu þá heitið Alda-
mót eða Aldahvörf og aðalgatan
Öldin okkar. Einnig mætti nefna
hverfið, ef menn vilja minnast
Landafundanna. „Landahverfi" og
látið göfurnar þá heita Vínland og
Grænland sem mér finnst einfald-
ara og betra en „Grænlandsleið".
Einnig mætti nefna götur Ný-
fundnaland, Norvegur, Vesturveg-
ur og Brattahlíð. Verslunarkjarn-
inn héti þá Ameríka og Clinton
gæti flutt sig þangað úr Grjóta-
þorpinu. -jss