Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.2000, Blaðsíða 11
11
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 2000
I>V Skoðun
Skytturnar þrjár
Neyðarfundur og rör
Það var neyðarfundur í flug-
höfninni og skytturnar þrjár stik-
uðu óværar fram og til baka. Ótti
starfsmannanna við byssumenn-
ina lá sem mara i loftinu og tím-
inn leið. Tugur Grænlandsvina
sem ætlað höfðu með fluginu
höföu gefist upp fyrir Færeyja-
þokunni og voru farnir
heim.Skyndilega var tekin
ákvörðun og fundur settur með
byssumönnunum sem voru eftir
ásamt þremur óbreyttum farþeg-
um. „Þið farið með rörinu til
Grænlands," sagði sá æðsti í
hópnum við stóru skyttuna en
horfði á miðskyttuna og vísaði til
þess að i stað stóru þotunnar var
sett upp sérstök vél af gerðinni
Metro.
Stórskyttan ljómaði og átti í
hinum mestu erfiðleikum með að
hemja gleði sína og halda andlit-
inu þungbúnu. „Það er gott að
menn skilja það sem ég segi,“
sagði hann í sömu svifum og
skytturnar þrjár gengu fylktu liði
inn í fríhöfnina þar sem ferðin til
Grænlands á vit hinna víðáttu-
miklu veiðilenda hófst.
Veiðisögur
Á leiðinni yfir hafið með rör-
inu voru sagðar veiðisögur og
stóra skyttan sagði hinum hvern-
ig þeir ættu að skjóta hreindýr og
mæta grænlenskri náttúru án
þess að skaðast af. „Við skjótum
hreindýrin í hálsinn, bræður.
Það er hreinlegast,“ sagði hann
Reynir
Traustason
blaöamaöur
Laugardagspistili
„Ég vil bara að menn skilji það
sem ég er að segja. Ég er á leið til
Grænlands og hef greitt fullt verð
fyrir farmiðann. Það þýðir ekki
að segja mér að flugi þangað sé
aflýst vegna þoku í Færeyjum,“
urraði tveggja metra hár maður-
inn á vaktstjóra flugfélagsins
einn sólbjartan jarðskjálftadag
um miðjan júní.
Það mátti merkja á starfsliði
flugfélagsins að maðurinn var
ekki árennilegur þar sem hann
stóð í hermannabúningi og með
byssu um öxl; sem að vísu var í
hylki. Með honum voru tveir fé-
lagar heldur lægri og sportlegri
en þó illúðlegir ef djúpt var horft
í augu þeirra. „Já, ég vil bara að
menn skilji mig,“ ítrekaði sá
herklæddi við enn eina silkihúfu
flugfélagsins sem glímdi við það
að þoka í einu landi lagði af flug
milli tveggja annarra landa. Þref-
ið við afgreiðsluboröið hélt áfram
og þeim fjölgaði óðum sem stóðu
andspænis skyttunum þremur.
Þar sem sá stærsti lamdi hnef-
anum í borðið og endurtók að
hann skorti skilning á því að
menn skildu hann ekki titr-
aði öll byggingin eitt andar-
tak. Flugfélagsfólkið horfði
í hreinni skelfingu á mann-
inn sem fékk heilu húsin til
að skjálfa. Hann horfði á
hnefann á sér jafnundrandi
en fann siðan skýringuna:
„Ég gerði þetta ekki. Þetta var
eftirskjálfti," sagði hann, að
því er virtist til að slaka að-
eins á spennunni sem var ærin
fyrir þó jarðaskjálftar bættust
ekki ofan á.
og síðan kom löng saga um félaga
sem lenti í þeirri ógæfu að skjóta
aftan í hreindýr þannig að kúlan
gekk út að framan. Niðurstað-
an var sú að kjötið var allt
ónýtt af gor. „Við ætlum
okkur ekki slíka umgengni
við matvæli," sagði hann,
ábyrgur.
í kjölfar þeirrar sögu
komu fleiri furðusögur af *
veiðmönnum, liðnum og
látnum. Miðskyttan sagði
sögu af austfirsku hrein-
dýri sem neitaði að verða
veiðimanni að bráð og
hljóp uppi byssumann
á vélsleða og rak
í hann
hornin.
Boð-
skap-
ræða,
pússi
‘ sagði hann og dró upp úr
sína nokkrar kremtúbbur.
„Þetta er fyrirbyggj-
andi krem sem
fælir flugurnar
frá. Ég mæli
með því að við
notum það allir
þegar á fjallið
kemur,“ sagði
hann og hélt
síðan tölu um
að hinar tvær
kremgerðirnar
væru fyrir þá
sem ekki sýndu
forsjálni.
„Þeir
Þar sem komið var í náttstað
með veiðina var tekið til við að
grilla þann hluta hreindýranna
og taka upp úr kössum og pokum.
„Hvað er þetta,“ kallaði miðskytt-
an þar sem hann var búinn að
taka eldhúsrúllurnar og blauttis-
sjúið upp úr kassa. Hann hét á
lofttæmdri pakkningu sem virtist
hafa að geyma kjöt. Sá stærsti
var í óðaönn að bera á sig afleið-
ingakremið og leit á félaga sinn.
„Ja, þetta er nú eiginlega nauta-
kjöt. Ég vildi síður þurfa að drep-
ast úr hungri ef eitthvað bæri út
af,“ sagði hann með allt öðrum og
lægri tónstyrk en í flughöfninni
forðum. Þegar félagi hans lyfti
upp dós með sömu spurningu þá
var þeim stóra nóg boðið. „Sérðu
það ekki maður. Þetta eru Ora
fiskibollur," svaraði hann hrana-
lega þar sem hann stóð með bux-
urnar á hælunum og reyndi að
sneiða hjá þeim fáu blettum sem
flugurnar höfði ekki séð ástæðu
til að smakka á. „Flugurnar létu
mig alveg í friði,“ sagði minnsta
skyttan og fékk sér sopa af bjór.
Svo bætti hann við, hálf-
skömmustulegur: „Samt gleymdi
ég að bera á mig fyrirbyggjandi
kremið.“
sog-
unnar
var sá
veiðimaður
gæti auðveld-
lega orðið bráð ef
hann gætti ekki að
sér í baráttunni við
dýr merkurinnar.
Um það leyti sem rör-
ið var hálfnað yfir haf-
ið á leið til veiðilendn-
anna þaggaði stóra
skyttan niður í félögum
sinum og sagði þeim að
hlusta vel.
„Ég segi þetta bara
einu sinni. Það sem helst
mun ógna öryggi ykkar
sem aldrei hafið komið til
Grænlands er
moskítóflugan. Það eru
dæmi um að menn hafi
verið stungnir svo rosa-
lega að þeir vöknuðu
kringlóttir," sagði
hann og þaggaöi
umsvifalaust nið-
ur í miðskytt-
unni sem byrj-
aði að hlægja.
„Þetta er
ekkert gam-
anmál og ég
vil bara að
þið skiljið
hvað er
um að
sem
ekki
hafa
vit á
því að
nota
réttu
vörnina
nota síð-
an hin
kremin;
þegar allt er
komið í
óefni,“ sagði
hann en bætti
svo við að
besta vörnin
væri hland úr
kindum. „Ég er
bara ekki með
neitt slíkt en
flugurnar halda
mp sig í kílómetra
fjarlægð þegar
rolla migur,“ sagði
hann án þess að svo
mikið sem brosvipra
sæist en á svip hans
mátti merkja að afleið-
ingakremið væri ætlað
minni skyttunum tveimur.
Rörið komst heilu og
höldnu milli landa án þess
að Færeyjaþokan trufl-
aði för. Eftir lauslega
liðskönnun stóru
skyttunnar gengu fé-
lagarnir fylktu liði
inn í flugstöðina i
Narsarsuaq klifj-
aðir bæði vopnum
og varnarbúnaði.
„Við þurfum að
kaupa ýmsar nauð-
synjar,“ sagði sá
stærsti og hafnaði því umsvifa-
laust þegar minnsta skyttan
spurði hvort ekki gæti verið
gaman að grilla nautakjöt úti í
náttúrunni. „Það eina sem vantar
er öl, krydd og klósettpappír,"
sagði hann og lýsti því að græn-
lensk hreindýr myndu metta
svanga maga. „Siðan getum við
veitt bleikju eða snæhéra eftir at-
vikum. Við munum lifa og nær-
ast af því sem grænlensk náttúra
gefur,“ sagði hann þar sem þeir
stóðu í miðju kaupfélaginu í Nar-
saq með afgreiðslustúlku sér til
aðstoðar. Hann henti pakka af
blauttissjú í körfuna og tók síðan
til 10 rúlla pakkningu af salernis-
pappír. „Klósettpappírinn verður
eina tenging okkar við hinn vest-
ræna heim,“ sagði hann við af-
greiðslustúlkuna sem skildi ekki
bofs. Síðan snerist honum hugur
og hann tók pakkninguna upp úr
körfunni og skilaði í hilluna aft-
ur.
„Það veitir ekkert af eldhús-
rúllum. Menn sem mikið borða
skila miklu frá sér aftur,“ sagði
hann á samblandi af dönsku,
grænlensku og íslensku og ská-
sett augu afgreiðslustúlkunnar
urðu kringlótt af undrun þar
sem hún horfði niður eftir
manninum aftanverðum.
Flugur og hreíndýr
Það voru hamingjusamar
skyttur sem héldu á fjallið
með útbúnað sinn og undir
öruggri leiðsögn mesta
hreindýrabónda á Græn-
landi. Sá vísaði þeim beint
á hreindýr og örskots-
stund eftir að fjarlægðar-
mælir hafði skilað áliti
og byssur voru komnar í
skotstöðu lágu tvö hrein-
dýr i valnum. Flugnasveim-
ur gerði stöðugar árásir á
skytturnar á meðan þær felldu
hreindýrin. Stóra skyttan
kveinkaði sér: „Andskotinn, þær
eru að gera út af við mig. Þær
vaða í gegnum forvarnarkremið
án þess að depla auga,“ sagði
hann með nístandi sársauka í
rómnum þar sem hann stóð yfir
föllnum dýrunum. „Ég er líka
viðþolslaus þrátt fyrir að hafa
borið á mig heila túbu,“ sagði
miðskyttan. Minnsta skyttan stóð
þögul við hlið félaga sinna utan
áhrifasvæðis flugnanna.
„Það eru dœmi um að
menn hafi verið stungnir
svo rosalega að þeir
vöknuðu kringlóttir, “
sagði hann og þaggaði
umsvifalaust niður í
miðskyttunni sem byrj-
aði að hlœgja.
Milosevic samur við sig
„Venjulega eru
stjórnarskrár-
breytingar álitnar
skref í lýðræð-
isátt. Júgóslavía
Slobodans Milos-
evics er hins veg-
ar ekkert venju-
legt land. Stjórn-
arskrárbreyting-
in, sem júgóslav-
neska sambandsþingið, er Milosevic
stjórnar, samþykkti hefur þau áhrif
að endurkjósa má Milosevic. Stjóm-
arskrárbreytingin mun einnig gera
Svartfjallaland áhrifalaust á þingi
en það hefur nú nokkur sæti í efri
deildinni. Vegna smæðar landsins
mun það missa þessi sæti í beinum
kosningum. Milosevic kann að von-
ast til að Svartfellingar grípi sjálfir
til örvæningarfullra aðgerða svo að
þær skyggi á hans eigin saknæmi í
stríði og komi ef til vill í veg fyrir
íhlutun Vesturlanda."
Úr forystugrein Washington Post
10. júlí.
Kvenréttindi í Kúveit
„Frjálslyndi er komið lengra á
veg í Kúveit en í flestum nágranna-
löndum þess á Persaflóasvæðinu.
Kona stýrir háskólanum í Kúveit,
Kúveitar hafa útnefnt konu í emb-
ætti sendiherra og konur eru fleiri
en karlar í skólum. En ef Kúveitar
ætla að fara að ákvæði stjórnar-
skrárinnar um jafnrétti kvenna og
karla verða konur að fá fuU pólitísk
réttindi. Það yrði fyrirmynd fyrir
aðrar þjóðir á svæðinu. Kvenrétt-
indakonur í Kúveit urðu nýlega fyr-
ir vonbrigðum þegar stjómarskrár-
dómstóll vísaði á bug málum þar
sem farið var fram á kosningarétt
fyrir konur. Þar sem dómstóllinn
vill ekki taka á málinu þarf að
þrýsta á þingmenn. Komn í Kúveit
eiga skilið að njóta stuðnings stjórn-
arinnar í baráttunni fyrir þátttöku í
stjómmálum þjóðarinnar."
Úr forystugrein New York Times
10. júll.
Bitur dagur fyrir Tíbeta
„Föstudagurinn var bitur dagur
fyrir Tíbeta. Að vísu samþykkti
stjórn Alþjóðabankans að hætta
stuðningi við áætlun Kínverja sem
veitir 58 þúsund Kínverjum jarðir á
landi Tíbets. En Kinverjar, sem
gjaman vilja vera aðilar að alþjóð-
legum samtökum, brugðust við með
því að tilkynna að þeir ætluðu sjálf-
ir að fjármagna áætlunina. Þetta er
enn eitt dæmið um að Kína hlustar
ekki á sjónarmið umheimsins en
einnig um að stjóm bankans hefur
tilhneigingu til að beygja sig fyrir
stórveldum eins og Kína. Með öðr-
um orðum: Pólítík vegur þyngra en
siðferði."
Úr forystugrein Politiken 9.
júlí.
Eyönifaraldur
„Eyönifaraldurinn er mesta ógn-
unin gegn framtíð Afríku frá tímum
þrælahalds og nýlendustefnu. Á
hverjum degi smitast 16 þúsund
manns í heiminum. Flestir þeirra
eru ungir, á milli 16 og 24 ára. Af
þeim 33 milljónum sem eru smitað-
ir búa 25 milljónir í Afríku. Búist er
viö að eftir 10 ár
verði meðalaldur-
inn um 30 ár í
Botswana,
Swasilandi,
Namibíu og
Simbabve verði
ekki bragðist við.
Umræðurnar á
alnæmisráðstefn-
unni í S-Afriku
gefa ekki tilefni til bjartsýni. Mbeki
S-Afríkuforseti virtist vilja loka
augunum fyrir ógnun sjúkdómsins.
Lyfjafyrirtæki eiga lyf sem geta
mildað afleiðingar sjúkdómsins en
þau neita að selja lyfin á viðráðan-
legu verði fyrir ríki Afríku. Fyrir-
tækin lokka með afslætti gegn hag-
stæðum einkaleyfum. Ríkisstjóm-
imar hafa ekki áhuga. Stjómmála-
menn neita að horfast í augu við
veruleikann.