Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.2002, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 18. MAÍ 2002
DV
Fréttir
George Robertson vill gera grundvallarbreytingar á NATO:
Framtíð banda-
lagsins er í húfi
Erlent fréttaljós
Skilaboðin vestur á Melum á
þriðjudag voru skýr, svo ekki verð-
ur um villst: „Við verðum að færa
okkur til nútímahorfs ella verðum
við settir út á hliðarlínuna."
Sá sem mælti þessi orð á fundi ut-
anríkisráðherra Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO) ætti að vita hvað
hann syngur, enda enginn annar en
sjálfur framkvæmdastjóri hemað-
arbandalagsins, breski lávarðurinn
George Robertson.
Hvert er hlutverkið?
Oft hefur breytinga verið þörf en
nú er nauðsyn. Framtíð NATO er
nefnilega i húfi. Að sögn bandaríska
blaðsins Wall Street Journal hefur
Robertson sagt i einkasamtölum við
ráðamenn aðildarlanda NATO að
þeir verði að gera það upp við sig
hvaða hlutverki bandalagið eigi að
gegna. Og ef þeir komist að þeirri
niðurstöðu að það eigi að lifa áfram
verði þeir að skilgreina í hvaða
formi það eigi að vera.
Blaðamaður danska blaðsins
Jyllands-Posten sem skrifaði um
fund utanríkisráðherra NATO segir
að bandaríska herstöðin á Miðnes-
heiði sé talandi dæmi um þann
vanda sem NATO stendur frammi
fyrir. Á dögum kalda striðsins fylgd-
ust hermenn í Keflavíkurstöðinni
með ferðum sovéskra kafbáta, her-
skipa og flugvéla umhverfls Island.
Herstöðin er hér enn, áratug eftir að
Sovétríkin liðu undir lok og Banda-
ríkjamenn hafa látið að því liggja að
ef til vill sé kominn tími fyrir þá til
að pakka saman og fara. Islenskum
stjórnvöldum líst hins vegar illa á
þá hugmynd og vilja fá fundi þar
sem fundin verður framtíðarlausn á
stöðu herslöðvarinnar.
Ekki í takt við tímann
Umræður af þessu tagi þykja til
marks um að NATO hafi ekki veriö
í takt við tímann og því hafi fram-
kvæmdastjórinn hvatt menn til að
nútímavæða sig.
Það sem öðru fremur varð til þess
að vekja ekki bara NATO, heldur
heiminn allan, af værum blundi
voru hryðjuverkaárásirnar á
Bandaríkin 11. september í fyrra.
Síðan þá hafa þjóðaleiðtogar um lít-
ið annað talað en viðbúnaðinn gegn
þeirri nýju ógn sem hryðjuverka-
menn og samtök á borð við Osama
bin Laden og al-Qaeda eru. Sem
dæmi um það hve NATO hefur ver-
ið illa búið undir hina nýju ógn má
geta þess að í bækistöðvum herafla
þess í Mons í Belgíu var ekki einn
einasti maður sem hafði baráttuna
gegn hryðjuverkamönnum á sinni
könnu daginn fyrir árásirnar á
World Trade Center og Pentagon.
Þessar nýju áherslur frá því í
september urðu tO þess auðvelda
nánara samstarf við Rússa sem var
DV-MYND E.ÓL
Gaman og alvara í bland
Þeir ígor ívanov, utanríkisráöherra Rússlands, og George Robertson lá-
varöur, framkvæmdastjóri NATO, gáfu sér tíma til að gera aö gamni sínu.
DV-MYND HAR!
Misjöfn hrifning af fundl NATO
Ekki voru aiiir jafnhrifnir af utanríkisráöherrafundi NATO vestur á Melum í
vikunni. Friöarsinnar mótmæltu á bak viö varnargiröingu lögreglu.
ÐV-MYND ÞÓK
Góðra vina fundur
Halldór Ásgrímsson utanríkisráöherra og bandarískur starfsbróöir hans, Colin Powell, stungu saman nefjum á
fundi utanríkisráöherra Atlantshafsbandalagsins í Reykjavik í vikunni.
einnig að styrkja samvinnu sína um
vamir gegn efna- og sýklavopnum,
svo hægt verði að tryggja öryggi
bæði almennings og hermanna gegn
slikum hryðjuverkaárásum.
Grundvallarbreytingarnar á
NATO verða á dagskrá leiðtoga-
fundarins í Prag i nóvember. Ro-
bertson lávarður hefur uppi háleit
markmið fyrir bandalagið. Hann
vill að hemaðarmáttur þess verði
efldur og að hersveitir þess geti far-
ið hvert á land sem er, einnig langt
frá hefðbundnum heimasvæðum, til
að sinna nauðsynlegum verkefnum.
Hryðjuverkaógnin hefur líka svo
gott sem afmáð allar markalínur
milli eiginlegs varnarsvæðis NATO
og þess sem er þar fyrir utan.
Nútímalegur slagkraftur
Colin Powell, utanrikisráðherra
Bandaríkjanna, tók undir það á
fundinum í Háskólabíói í vikunni.
„Við þurfum hreyfanlegar sveitir
með nútímalegum slagkrafti, sveitir
sem geta tekið þátt í orrustum hvar
sem er í heiminum og sinna verk-
efnum sínum á skilvirkan hátt og af
nákvæmni," sagði Powell.
En það er ekki bara hemaðarhlið
NATO sem þarfnast yfirhalningar,
heldur hefur framkvæmdastjórinn
mikinn áhuga á að taka aðeins til í
skrifræðinu þar á bæ. Slík tiltekt er
talin bráðnauðsynleg ef bandalagið
á að geta starfað á eðlilegan hátt
þegar aðildarríkin verða orðin 26, í
stað nítján eins og nú er. Allar lik-
ur eru nefnOega á því að á fundin-
um í Prag í haust verði sjö löndum
boðið að ganga inn í hinn helga
dóm. Það eru Eystrasaltslöndin
þrjú, Eistland, Lettland og Litháen,
og að auki fyrrum austantjaldsrikin
Slóvenía, Slóvakía, Rúmenía og
Búlgaría. ÖO löndin eiga það sam-
eiginlegt að herafli þeirra er bæði
fjársveltur og Ola búinn vopnum.
Allir þurfa NATO
En hvaö sem öðru líður eru sér-
fræðingar sammála um að Evrópu-
þjóðir þarfnist trausts hernaðar-
bandalags með Bandaríkjunum,
meðal annars tO að tryggja stöðug-
leika í álfunni á meðan hún er enn
að jafna sig eftir kalda striðið. Evr-
ópusambandið kemur þar ekki í
staðinn og um það eru Evrópuþjóð-
irnar þó að minnsta kosti sammála.
Þá verður NATO áfram grund-
vaOarþáttur í landvörnum Banda-
ríkjanna. Bandaríkin væru ekki
jafn atkvæðamikO í Evrópu ef ekki
væri fyrir NATO og erfíðara væri
fyrir þau en eOa að fá herstöðvar í
Evrópu og stofna þar tO nýrra
kynna.
Byggt á efni frá WaU Street Jo-
umal, JyUands-Posten, BBC,
o.fl.
síðan innsiglað á Reykjavíkurfund-
inum með stofnun sérstaks sam-
ráðsvettvangs. Formlega verður
gengið frá stofnun hins nýja ráðs á
leiðtogafundi NATO í Róm á Ítalíu
þann 28. maí næstkomandi.
Breytinga er þörf
Hryðjuverkaárásirnar hafa knúið
NATÖ tU að hraða þróun sem þegar
var komin í gang, enda hefur Ro-
bertson lávarður verið ötuU að
Guðlaugur
Bergmundsson
biaöamaður
brýna fyrir aðUdarríkjunum að þörf
væri fyrir grundvallarbreytingar.
Einkum hefur hann lagt hart að
ráðamönnum evrópskra aðUdar-
landa að leggja meira fé tO uppbygg-
ingar herja sinna.
Annað sem liggur fyrir að NATO-
löndin verði að gera er að auka
samvinnu sína á njósnasviðinu. Þau
verða að deila með sér upplýsingum
sem leyniþjónustur þeirra afla um
hryðjuverkastarfsemi. Þau verða
Erlendar fréttir
Ariel Sharon varö undir
Ariel Sharon, for-
sætisráðherra ísraels,
varð um síðustu helgi
fyrir miklu pólitísku
áfalli þegar miðstjóm
Likud-bandalagsins
samþykkti tUlögu
Binyamins Netanya-
hu, fyrrum forsætisráðherra ísraels,
um að hafna stofnun palestínsks ríkis,
en áður haföi Sharon hvatt miðstjórn-
ina tU að loka ekki á það dyrunum að
gert yrði ráð fyrir palestínsku ríki i
væntanlegum friðarsamningum við
Palestínumenn.
Sjö farast í eldsvoða
Sjö manns af pak-
istönskum uppruna,
þar af fimm systur á
aldrinum sex mánaða
tU þrettán ára, létust
í eldsvoða í Hudders-
field á Englandi á
sunnudagsnótt og
le&ur grunur á að um ftveikju hafi
verið að ræða. Fíórir menn sáust
hlaupa af vettvangi og að sögn sjónar-
votta sáust þeir henda einhverju að
húsinu sem talið er að hafi verið bens-
ínsprengjur. Lögreglan handtók fljót-
lega þrjá grunaða og er málið í rann-
sókn.
Hægri sveifla í Hollandi
Þriggja mánaða
gamaU flokkur hægri
■ öfgamannsins Pims
” v Fortuyns, sem skot-
v *■' 1 inn var tO bana í
\3 M byrjun mánaðarins,
• varð í öðru sætinu í
hoUensku þingkosn-
ingunum á miðvikudaginn, fékk um
17% fylgi og 26 þingsæti af 150. Jan
Peter Balkenende, leiðtogi KristUega
demókrataflokksins, er þó ótvíræður
sigurvegari kosninganna en flokkur
hans bætti við sig verulegu fylgi, fékk
um 26% og 43 þingsæti. Búist er við
að hann myndi samsteypustjórn með
flokki Fortuyns og Frjálslynda flokkn-
um sem tO samans hafa 92 þingsæti.
Mikilvægt samkomulag
Mikilvægt skref var stigið í sam-
skiptum Bandaríkjamanna og Rússa
um síðustu helgi þegar samkomulag
náðist um verulega fækkun lang-
drægra kjamaodda eftir fund þeirra
Johns Bolton aðstoðarutanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, og Georgys
Mamedov, aðstoðarutanrOíisráðherra
Rússlands, sem fram fór í Moskvu.
Samkomulagið verður formlega und-
irritað á fyrirhuguðum fundi forseta
ríkjanna í Moskvu í lok mánaðarins.
Útför kalda stríösins
Tímamótasam-
komulag um stofnun
samstarfsráðs Rússa
og Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO, náðist
á flrndi utanríkisráð-
herra NATO með fufl-
trúum Rússa, sem
fram fór í Háskólabíói á þriðjudaginn.
Samkomulagið gerir ekki ráð fyrir að
Rússar gangi í bandalagið, heldur fái
þeir flflla aðOd að umræðu og ákvarð-
anatöku innan bandalagsins. Sam-
komulagið verður formlega undirrit-
að í Róm þann 28. maí nk. en þá mun
ráðið koma saman tO síns fyrsta fund-
ar. Fulltrúar NATO-rOcjanna lýstu
ánægju sinni með samkomlagið og
sagði Jack Straw, utanríkisráðherra
Bretlands, að þar með hefði útfór
kalda stríðsins farið fram.
upplýsingar
Bandarískir fjöl-
miðlar sögðu frá því í
vikunni að banda-
ríska leyniþjónustan,
CIA, hefði afhent
Bush Bandarikjafor-
seta upplýsingar
nokkrum mánuðum
fyrir 11. september, um að hryðju-
verkasamtök Osama bin Ladens
kynnu að ræna bandarískri farþega-
vél. Embættismenn Hvíta hússins
segja að upplýsingamar hefðu verið
of almennar tO að hægt hefði verið
að grípa tO aðgerða og að engun
hefði bottið í hug að þeir hygðust
fljúga vélum á byggingar.
Bush fekk