Dagblaðið Vísir - DV - 27.05.2003, Blaðsíða 15

15
ÞRIÐJUDAGUR 27. MAÍ 2003
DV
Ekkert vex af engu
Nærri fjörutíu árum eft-
ir fyrstu sýn kom Söngva-
seiöur enn út tárum á
sýningu ísfirðinga á þess-
um söngleik allra söng-
leikja í Þjóðleikhúsinu á
sunnudagskvöldið. f raun-
inni er verkið óforskamm-
að fyrir það hvernig það
vindur tilfinningar áhorf-
andans með sinni ein-
fóldu röð af tilfinninga-
þrungnum hátindum:
Unga nunnuefnið María
sigrar hjörtu þrjósku og
bældu von Trapp krakk-
anna sjö og kennir þeim
að syngja svo hjörtun
bólgna af gleði, svo sigrar
hún hjarta fóður þeirra,
svo giftast þau, og eins og
það sé ekki nóg þá sigra
þau hjörtu áhorfenda á
listahátíð kvöldið sem
neyða á föður þeirra í
þjónustu þriðja ríkisins
og loks sleppa þau á und-
ursamlegan hátt undan
nasistum yfir til Sviss.
Það voru stoltir leik-
menn sem lögðu undir sig
stóra svið Þjóðleikhússins
með þetta verk sem sann-
arlega er enginn barna-
leikur - þótt það sé auðvitað mesti
barnaleikur sem sést hefur á sviði! Eins og
ævinlega þegar íslendingum er treyst til að
syngja þá stóð hópurinn sig afar vel. Leik-
urinn var auðvitað meira mál og ekki náðu
allir að hreyfa sig eðlilega um sviðið, en allt
sem skipti máli var á sínum stað.
Leiklist
Þar munaði mestu hvað Guðrún Jóns-
dóttir var dásamleg María. Gervið var gott,
hún leikur af tilgerðarlausum þokka og
syngur áreynslulaust sín erfiðu lög.
Frammistaða hennar var ekkert minna en
snilld. í kringum hana röðuðu sér börnin
sjö, hvert öðru æðislégra. Þau sungu vel,
léku vel og hreyföu sig á sviðinu eins og
þau heföu aldrei annars staðar verið. Ekki
er það síst þeirra þáttur í sýningunni sem
kallar fram einlæga aðdáun á vinnu Þór-
hildar Þorleifsdóttur leikstjóra, og aldrei
held ég að brosfegurri leikarar hafi tekið á
móti hyllingu áhorfenda í Þjóðleikhúsinu
en þessi böm.
Við erum vön því hér syðra að myndar-
legustu karlleikararnir komi að vestan og
Guðmundur Óskar Reynisson er reffílegur
kafteinn von Trapp. Enn þá meira á óvart
kemur Ingunn Ósk Sturludóttir í hlutverki
abbadísarinnar, og varð hreinlega allt vit-
laust í húsinu þegar hún haföi sungið um
að láta draumana rætast. Hópatriði, bæði í
klaustrinu og veislu von Trapps -voru skín-
andi vel útfærð. Grín er alltaf erfiðara
áhugamönnum en dramatík en kímileg at-
riði með þeim Ingibjörgu Ingadóttur í hlut-
verki frú Schröder og Páli Gunnari Lofts-
syni sem hentistefnumanninum Max
Detweiler voru ágæt.
ísfirðingar komu með eigin hljómsveit að
vestan sem lék undir af list. Sviðsmynd
Messíönu Tómasdóttur fór vel á stóra svið-
inu, einfaldar súlur sem mátti snúa til að
skipta um umhverfi. Eftirtekt vöktu snjall-
ar ljósmyndir á bakvegg sem ítrekuðu stað-
setningu atriða, og fleiri smáatriði voru
nostursamlega unnin, til dæmis bilhljóðið
þegar nasistar hverfa brott tómhentir frá
klaustrinu.
Ekkert vex af engu, segir á einum stað.
Þessi uppsetning ber aðstandendum fagurt
vitni en ekki síður metnaðarfullu bæjarfé-
lagi sem heldur úti myndarlegri menning-
arstarfsemi.
Silja Aðalsteinsdóttir
Lltli leikklúbburinn og Tónlistarskóli isafjaröar sýna í
Þjóöleikhúsinu athyglisveröustu áhugaleiksýningu árs-
ins: Söngvaseiöur eftir Rogers og Hammerstein. Leik-
handrit eftir Lindsay og Crouse, byggt á ævi Mariu
von Trapp. Þýöing: Flosi Ólafsson, Harpa Jónsdóttir.
Útsetning tónllstar: Hákon Leifsson. Tónlistarstjóri:
Beáta Joó. Hljómsveitarstjóri: Janusz Frach. Lýsing:
Sveinbjörn Björnsson. Leikmynd og búningar: Messí-
ana Tómasdóttir. Dansar og leikstjórn: Þórhiidur Þor-
leifsdóttir.
Skuggar af skýjum
Richard Vaux: Regnskúr
Myndirnar, sem allar bera mjög svo Ijóöræn eöa músíkölsk heiti, eiga aö op-
inbera fyrir okkur innstu lögmál náttúrunnar...
Fyrr á öldum, allt frá dögum
Jans van Goyens til Constable,
voru skýjabólstrar myndlistar-
mönnum óþrjótandi uppspretta
málverka, grafíkmynda og
teikninga. Á tímabili upplýsing-
arinnar gaumgæfðu listamenn
skýjafar til að öðlast skilning á
veðurfari en í kjölfar rómantík-
urinnar urðu skýin að eins kon-
ar samnefnara fyrir óáþreifan-
legan ógnarkraft náttúrunnar. í
því ljósi má til dæmis skoða
óveðursstúdíur Tumers.
Annars eru ský viðfangsefhi
sem erfitt er að henda reiður á.
Eru skýjamyndir landslags-
myndir? Sumir vilja raunar flokka ýmsar
skýjamyndir listamanna sem löngun eftir
trúarlegri fullvissu. Eru ekki skýin við for-
dyr Himnaríkis?
Ýmis tæknileg vandkvæði fylgja gerð
skýjamynda. Landslag er yfirleitt ekki örum
breyt'ingum undirorpið - það má ganga að
því nokkuð vísu frá degi til dags - en skýja-
bólstrar breytast fyrir sjónum okkar. Ljós-
myndarinn einn er þess umkominn að fanga
ský frá einu augnabliki til annars, aðrir lista-
menn geta aldrei skilað frá sér nákvæmlega
því sem þeir sjá í skýjunum.
Birta og uppljómun
En af hverju eru listamenn enn að gaum-
gæfa ský? Þá á ég ekki einasta við lærlinga í
vatnslitakúnst eða útimálverki heldur sjóaða
listamenn á borð við Bandaríkjamanninn
Richard Vaux, sem sýndi svokallaðar „Frum-
myndir ljósheims" (Archetypal Lightscapes)
í Hafnarborg. Þetta er ein af mörgum spurn-
ingum sem sækja á þann áhorfanda sem
þetta skrifar við skoðun á myndum hans.
Fyrsta spumingin er e.t.v. hvers vegna
listamaðurinn gerir sér far um að búa til
eins konar ljósmyndir um viðfangsefni sitt í
stað þess að tjá sig' með öðrum hætti um
„birtu og uppljómun ... hið sýnilega og ósýni-
lega“, smb. tilvitnun í sýningarskrá. Því við
fyrstu sýn, og þangað til hann er leiddur í all-
an sannleika um tæknina sem listamaðurinn
beitir, stendur áhorfandinn örugglega í
þeirri trú að hann sé staddur á ljósmynda-
sýningu, e.t.v. hjá einhverjum lærisveini Al-
freds gamla Stieglitz. Tæknin er raunar upp-
finning Vaux; hann ber kolefnisduft með
pensli á rakan pappír eða pappa, bætir svo
við vatnslitaeffektum eftir þöifum. Með þess-
um hætti býr hann til nostursamleg tilbrigði
í ljósmyndastíl um ský, birtuskil,
sól og tungl, lauslega byggð á útsýn-
inu heima hjá honum á Long Is-
land.
Gömul rómantík
Hvað varðar fyrstu spurninguna
sýnist mér sem tæknin, fremur en
ímyndunaraflið eða hugmynda-
fræðin, kalli á þessa ljósmyndalegu
úrvinnslu. Þetta er ekki sagt lista-
manninum til hnjóðs en bandarísk-
ir listamenn, einkum þeir sem
starfa við listaskóla á háskólastigi,
hafa tilhneigingu til að setja sama-
semmerki milli tækni og inntaks.
Að sumu leyti á þetta við verk
Vaux; í sýningarskrá eru áhorfendur hvattir
til að rýna í myndir hans og velta fyrir sér
hvernig þær eru gerðar.
En inntakið í þessu tilfelli; til hvers að
gaumgæfa ský? Hér örlar á gamalli róman-
tík. Myndirnar, sem allar bera mjög svo ljóð-
ræn eða músíkölsk heiti, eiga að opinbera
fyrir okkur innstu lögmál náttúrunnar og
vekja með okkur skilning á því hvernig
tengslum okkar við hana er háttað. Að sönnu
eru myndirnar augnayndi og vel gerðar. En
þegar upp er staðið er eins og ljósmynda-
tengd tækni Vaux megni ekki að gæða mynd-
irnar þeim mikilfengleika, þeirri blöndu
undrunar og ógnar sem nægir til að hreyfa
við okkur. Þar hafa aðrir listamenn og önn-
ur tækni þegar stolið glæpnum.
Aðalsteinn Ingólfsson
Sýningu Richards Vaux lauk í gær.
___________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
Það er gaman að segja
frá því hér við hliðina á
umsögn um Söngvaseið
ísfirðinga að dagana
19.-23. júní verður haldin
tónlistarhátíð og nám-
skeið á ísafirði og í Bol-
ungarvík.
Hátíðin nefnist „Viö
Djúpið“ og þar koma
fram Jónas Ingimundarson píanóleikari,
sem verður heiðursgestur, Olafur Kjartan
Sigurðarson barítónsöngvari, Guðrún Birg-
isdóttir flautuleikari og Pétur Jónasson
gítarleikari. Munu þau standa fyrir nám-
skeiðum í báðum bæjarfélögunum, halda
fema tónleika og standa fyrir ýmsum upp-
ákomum.
Hátíðin er haldin í samvinnu við ísa-
fjarðarbæ, Bolungarvíkurkaupstað, Tón-
listarskóla ísafjarðar, Tónlistarskóla Bol-
ungarvíkur, Listaskóla Rögnvaldar Ólafs-
sonar, Hótel ísafjörð, Flugfélag íslands og
Bolungarvík - heilsubæ. Menningarborgar-
sjóður, sem er í umsjá Listahátíðar í
Reykjavík, styrkir tónlistarhátíðina.
Skráningu á námskeiðin - sem eru öll-
um opin - lýkur 1. júní og er áhugasömum
bent á heimasíðu hátíðarinnar,
www.viddjupid.is. Fyrirspurnir má senda
á netfangið info@viddjupid.is.
Átthagar og umhverfi
Félag þjóðfræðinga á íslandi og Sagn-
fræðingafélag íslands standa fyrir ráð-
stefnu á Akureyri dagana 29 - 31. maí í
nánu samstarfi við þrjár stofhanir á staðn-
um, Háskólann á Akureyri, Minjasafnið á
Akureyri og Héraðsskjalasafnið á Akur-
eyri. Yfirskrift ráðstefnunnar verður „Átt-
hagar og umhverfi. Staðarvitund í sögu(m)
og sögnum".
—^------------ Dagskráin fer fram í
húsi kennaradeildar HA í
Þingvallastræti 23. Rúm-
lega tuttugu erindi verða
' flutt, en auk sagnfræð-
inga og þjóðfræðinga
verða bókmennta-, ís-
lensku-, fornleifa- og mál-
| fræðingar með fyrirlestra
á ráðstefnunni, meðal
þeirra Gísli Sigurðsson, Eggert Þór Bem-
harðsson, Helgi Þorláksson, Loftur Gutt-
ormsson og Haraldur Bessason.
Fyrir utan erindin verður boðið upp á
skoðunarferðir um sögustaði í Eyjafirði.
Nánari upplýsingar um dagskrána eru á
slóðinni www.akademia.is/thjodfraed-
ingar. Ráðstefnan er öllum opin og er að-
gangur ókeypis.
íbúö í boöi
Snorrastofa í Reykholti auglýsir eftir
umsóknum um dvöl í íbúð, sem stofnunin
hefur til umráða í húsnæði sínu fyrir
fræðimenn og listamenn, íslenska sem er-
lenda. Um er að ræða íbúð á tveimur hæð-
um og er innangengt í aðra hluta húsnæð-
is Snorrastofu, þ.e. stórt bókasafn og
vinnuaðstöðu annarra gesta. Aö auki býð-
ur Snorrastofa upp á tvö glæsileg stúdíó-
herbergi í næsta húsi, en þeir sem þar
dvelja geta fengið borð og tölvu til afnota í
safni Snorrastofu á meöan á dvöl stendur.
Umsækjendur sem fást við verkefni er
snerta Snorra Sturluson, íslenskar miðald-
ir eða sögu og menningu Borgarfjaröar,
njóta forgangs. í skriflegri umsókn þarf að
koma fram auk almennra upplýsinga um
umsækjanda, að hverju viökomandi hyggst
vinna og hvaða tímabil sé heppilegast.
Umsókn sendist til Snorrastofu, 320
Reykholti (snorrastofa@snorrastofa.is), eða
Stofnunar Sigurðar Nordals,
Þingholtsstræti 29,101 Reykjavík. Nánari
upplýsingar veita forstöðumenn þessara
stofnana í síma 435 1491 eða 435 1492 og
893 1492 (Snorrastofa) eða 562 6050
(Stofnun Sigurðar Nordals).
Málþing um Þórberg
Við minnum á málþing
um Þórberg Þórðarson
sem haldið verður að
Hrollaugsstöðum í Suður-
sveit 29 - 30. maí og áður
hefur verið sagt frá á
menningarsiðu. Stjóm-
andi er Gísli Sverrir
Árnason, forstöðumaður
Menningarmiðstöðvar
Hornafjarðar. Hægt er að panta gistingu
að Smyrlabjörgum (478 1074) eða
Hrollaugsstöðum (478 1905).
Við Djúpið